Κέντρο σπουδαίων βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων ο Δήμος Πύλης

Δημιουργηθηκε στις Τρίτη, 13 Αυγούστου 2013

Γράφτηκε από τον/την ΑΠΕ - ΜΠΕ - 11.04

Η Πύλη είναι μια περιοχή της Θεσσαλίας που βρίσκεται στο σταυροδρόμι πολλών μνημείων, αλλά εκείνο με το οποίο έχει ταυτισθεί και έχει βάλει τη δική του “σφραγίδα” στη βυζαντινή ιστορία και τέχνη, είναι ο ναός της Πόρτα Παναγιάς, άλ­λοτε καθολικό της Ι. Μ. Μεγάλων Πυλών.

Ο ναός, σύμφωνα με στοιχεία του Δήμου Πύλης, κτίστηκε το 1283 από τον σεβαστοκράτορα Ιωάννη Άγγελο Κομνηνό Δούκα και περιήλθε το 1843 στην κυριότητα της γειτονικής Ι. Μ. Δουσίκου.

Το καθολικό αυτής, ο ναός δηλαδή, με τη μοναδική του αρχιτεκτονική, συνεχί­ζει την πορεία του με “συμμάχους” τους κατοίκους του μικρού οικισμού, ο οποίος αναπτύσσεται δειλά - δειλά δίπλα του.

Ο ναός, σταυρεπίστεγη τρίκλιτη βασιλική, έχει κτισθεί πάνω σε αρχαίο ναό. Σ' αυ­τό το συμπέρασμα οδήγησαν οι κίονες, που βρίσκονται στο χώρο γύρω από το ναό και η ύπαρξη πολλών αρχιτεκτονικών μελών εντοι­χισμένων στην τοιχοποιία του, όπως και η περισυλλογή πολλών αρχι­τεκτονικών τμημάτων, που φυλάσσονται μέσα στο ναό.

Ο γλυπτός, ψηφιδωτός και γραπτός διάκοσμος του ναού δημιουργεί ένα σύνο­λο μοναδικό, κόσμημα όχι μόνον για το μνημείο, αλλά και για ολό­κληρο τον ελλαδικό χώρο, αυτή την εποχή. Ο γλυπτός διάκοσμος δυστυχώς καταστράφηκε από πυρκαγιά του 1855, η οποία ήταν και η πλέον καταστροφική για το ναό.

Από τον ψηφιδωτό διάκοσμο, έχουμε τις δύο ψηφιδωτές εικόνες (1285), μοναδικές για την τεχνι­κή και τεχνοτροπία τους, όπως και για την ιδιόρρυθμη ανάστροφη θέση που είναι τοποθετημένες. Πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου (Εννιάμερα της Παναγίας).

Η Πύλη Η Πύλη βρίσκεται στην είσοδο της πεδινής περιοχής της Θεσσαλίας προς τα ορεινά της Πίνδου. Τα δύο αντικριστά βουνά: Κόζιακας και Ίταμος που διαχωρίζονται από τον Πορταϊκό ποταμό σχηματίζουν μία φυσική μεγαλόπρεπη Πύλη, απ' όπου και το όνομα της κωμόπολης.

Την Πύλη χωρίζει από τον συνοικισμό της Πόρτα-Παναγιάς ο Πορταϊκός ποταμός.

Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον επισκέπτη, γιατί βρίσκεται στο κέντρο σπουδαίων βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων, αλλά και γιατί αποτελεί πέρασμα για τα γραφικά χωριά του Ασπροποτάμου και την Άρτα.

Εκτός, όμως, από το Ναό της Πόρτας Παναγιάς, ο Δήμος Πύλης είναι τόπος κι άλλων είναι τόπος σπουδαίων βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων, όπως είναι η Μονή Σωτήρος Δουσίκου ή Αγίου Βησσαρίωνα.

Βρίσκεται σε υψόμετρο 750μ. μέσα σε ένα ειδυλλιακό τοπίο. Απέχει από την Πύλη περίπου 5χλμ. Ο Άγιος Βησσαρίωνας επανίδρυσε τη Μονή το 1527-1535.

Το καθολικό του Σωτήρος είναι αθωνικού τύπου. Το ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο είναι του 1767. Πάνω από τον νάρθηκα του καθολικού βρίσκονται τρία παρεκκλήσια κατάγραφα από τοιχογραφίες.

Στη βιβλιοθήκη της Μονής φυλάσσονται εκατοντάδες τόμοι με χειρόγραφους κώδικες, ειλητάρια, χρυσόβουλα, σιγίλλια, φιρμάνια κ.α.

Στη Μονή φυλάγονται επίσης πλούσια κειμήλια μεταξύ των οποίων η Κάρα του Αγίου Βησσαρίωνα, η Αρχέτυπος Κτητορική Διαθήκη του κ.ά.

Εντυπωσιακή είναι και η Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Γκούρας. Είναι γυναικεία μονή, κτισμένη πάνω από την Πύλη στο όρος Ίταμος και σε υψόμετρο 640μ. Η θέα από το μοναστήρι είναι μοναδική. Ιδρύθηκε το 1743.

Λεηλατήθηκε και κάηκε κατ’ επανάληψιν τα έτη 1770, 1823, 1854, 1878 και 1943.

Τη σημερινή της μορφή άρχισε να παίρνει το 1961.

Ο Δήμος Πύλης, επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Κώστας Κουφουγάζος είναι ένας δυναμικός γεωγραφικός χώρος με ιδιαίτερες επιδόσεις στον τομέα της οικονομίας, των γραμμάτων και του πολιτισμού με τα αξεπέραστα Βυζαντινά & Μεταβυζαντινά μνημεία που διαθέτει.

Στόχος είναι να γίνει η περιοχή “η Πύλη του μέλλοντος”, η “Γέφυρα Πολιτισμού & Παράδοσης, με επίκεντρο πάντα τον πολίτη”.