Ναυπάκτου Ιερόθεος: "Μουσουλμάνοι και Ρωμηοί"

Δημιουργηθηκε στις Κυριακή, 19 Ιουλίου 2009

Γράφτηκε από τον/την Μητρ. Ναυπαύκτου Ιερόθεος / ΒΗΜΑ 15:30

Γνώμες - Πολλές αναλύσεις γίνονται για τις σχέσεις και αντιπαραθέσεις μεταξύ των θρησκειών, ειδικότερα μεταξύ Μουσουλμανισμού και

Χριστιανισμού.

 

Μπορεί να θίξει κανείς πολλές πλευρές του θέματος αυτού, αλλά στο παρόν άρθρο θα ήθελα να εντοπίσω την καταλυτική σημασία του εθνικισμού στη σύγκρουση μεταξύ Μουσουλμανισμού και Ρωμηοσύνης.

 

1. Το Κοράνιο για τους Ρωμηούς

 

Το Κοράνιο, που είναι το «ιερό βιβλίο» του Μουσουλμανισμού, στο 30ό κεφάλαιο κάνει λόγο για τους Ρωμηούς. Γράφεται:

 

«Το Στάδιο “α-ρΡουμ”-οι Ρωμιοί... Στο όνομα του ΑΛΛΑΧ, του Ελεήμονα και Φιλανθρώπου. ΑΛΜ (Αλεφ-Λαμ-Μιμ). Νικήθηκαν οι Ρωμιοί. Σε μια γη πολύ κοντινή. Αλλά αυτοί και μετά την ήττα τους (αυτή) σύντομα θα ξανανικήσουν. Σε λίγα χρόνια όμως. Με τον ΑΛΛΑΧ βρίσκεται η απόφαση και για (ό,τι έγινε) στο παρελθόν και για (ό,τι θα γίνει) στο μέλλον.

 

Θα είναι η Ημέρα που οι Πιστοί θα χαίρονται, με τη βοήθεια του ΑΛΛΑΧ. Βοηθά εκείνον που θέλει. Και είναι Παντοδύναμος, Ελεήμονας. (Είναι) η υπόσχεση του ΑΛΛΑΧ. Ποτέ ο ΑΛΛΑΧ δεν εκτρέπεται από την υπόσχεσή Του» (έκδ. Μαριάννας Ιωάννου Λάτση, έτος 1987, σελ. 581).

 

Ο Αλύ Νουρ στη διδακτορική διατριβή του με τίτλο «Το Κοράνιον και το Βυζάντιον» υποστηρίζει ότι ο Μωάμεθ εδώ δεν αναφέρεται γενικά στους Ελληνες, όπως μεταφράσθηκε παλαιότερα το κεφάλαιο αυτό σε άλλη έκδοση, αλλά στους Ρωμηούς.

 

Μελετώντας το Κοράνιο στην αραβική γλώσσα ισχυρίζεται ότι η επικεφαλίδα του κεφαλαίου αυτού δεν είναι «οι Ελληνες», αλλά οι «Αρρούμ», που αποτελείται από δύο λέξεις, το Αλ που είναι άρθρο και το Ρουμ, και δηλώνει τους Ρωμηούς, δηλαδή τους Ορθοδόξους Χριστιανούς της Ρωμαϊκής-Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

 

Ετσι, η ανάγνωση του κεφαλαίου αυτού στο Κοράνιο δηλώνει ότι στις πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ Ρωμηών και Περσών της περιόδου εκείνης οι Πέρσες νίκησαν τους Ρωμηούς, αλλά έπειτα από λίγο θα νικήσουν οι Ρωμηοί τους Πέρσες με τη βοήθεια του Θεού, οπότε θα χαρούν οι πιστοί, δηλαδή οι Αραβες Μουσουλμάνοι. Φαίνεται σαφέστατα μια συμπάθεια των Μουσουλμάνων προς τους Ρωμηούς, διότι είναι και οι δύο «λαοί της Βίβλου».

 

Αυτό πρέπει να εξετασθή από την άποψη ότι οι Αραβες, αλλά και ο Μωάμεθ, ασκούσαν το εμπόριο μεταξύ Ρωμηών και Περσών, διατηρούσαν τη γραμμή Συρία- Υεμένη, μεταφέροντας τα αγαθά της Ανατολής στο Βυζάντιο και είχαν περισσότερη σχέση με τη Ρωμανία-Βυζάντιο.

 

Ακόμη, οι Μουσουλμάνοι Αραβες έτρεφαν σεβασμό στον βυζαντινό πολιτισμό, τον οποίον προσέλαβαν και τον οικειοποιήθηκαν σε πολλά σημεία, αλλά έτρεφαν θαυμασμό και στην βυζαντινή εξουσία.

 

2. Δύο διαφορετικές ερμηνείες

 

Η Νadia Μaria Εl Cheikl, διδάκτορας του Χάρβαρντ και καθηγήτρια του Αμερικανικού Πανεπιστημίου της Βηρυτού, σε σχετική μελέτη της με τίτλο «Το Βυζάντιο θεωρούμενο από τους Αραβες», μεταξύ των άλλων αναφέρεται στις δύο διαφορετικές ερμηνείες του χωρίου αυτού του Κορανίου που προαναφέρθηκε.

 

Ισχυρίζεται, με επιχειρήματα, ότι η ερμηνεία που κυριαρχούσε στους Μουσουλμάνους μέχρι τον 11ο αιώνα για το 30ό κεφάλαιο του Κορανίου ήταν αυτή που δόθηκε πιο πάνω, ότι δηλαδή νικήθηκαν οι Ρωμηοί από τους Πέρσες, αλλά πολύ σύντομα οι Ρωμηοί θα νικήσουν τους Πέρσες, πράγμα το οποίο θα χαροποιήση τους πιστούς Μουσουλμάνους.

 

Από τον 11ο αιώνα, όμως, και μετά διαδιδόταν μιαν εντελώς αντίθετη ερμηνεία, ότι δηλαδή οι Ρωμηοί νίκησαν τους Πέρσες, αλλά στη συνέχεια οι Πέρσες θα νικήσουν τους Ρωμηούς και έτσι οι πιστοί Μουσουλμάνοι θα χαρούν.

 

Οπότε, η πρώτη αυθεντική ερμηνεία είναι ότι οι Μουσουλμάνοι είναι με το μέρος των Ρωμηών, ενώ η δεύτερη μεταγενέστερη ερμηνεία είναι ότι οι Μουσουλμάνοι είναι με το μέρος των Περσών. Και οι δύο αυτές ερμηνείες συνυπάρχουν με κυρίαρχη την πρώτη.

 

Είναι ενδιαφέρον όμως το να δούμε πώς εξηγείται αυτή η αλλαγή ερμηνείας του χωρίου αυτού του Κορανίου.

 

3. Η εθνικιστική έχθρα

 

Οπως προαναφέρθηκε οι Αραβες εξ αρχής συνεργάζονταν με τους Ρωμηούς-Βυζαντινούς κυρίως με το εμπόριο και προσέλαβαν τις πολιτισμικές παραδόσεις τους, επηρεάστηκαν από τους Μονοφυσίτες και τους Νεστοριανούς, οι οποίοι ζούσαν στα ανατολικά σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αλλά αργότερα οι διαθέσεις τους άλλαξαν έναντι των Ρωμηών-Βυζαντινών. Πρέπει να υπήρξε ένα σημαντικό και συνταρακτικό γεγονός.

 

Ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης, όπως το συναντούμε και σε άλλες βιβλιογραφικές πηγές, υποστήριζε ότι η στροφή των Αράβων εναντίον των Ρωμαίων-Βυζαντινών παρατηρήθηκε όταν η θρησκεία του Ισλάμ επεκτάθηκε προς Ανατολάς και εξισλαμίσθηκαν οι Πέρσες, που μέχρι τότε ήταν κυρίως Ζωροάστρες.

 

Τότε το αιώνιο μίσος των Περσών εναντίον των αρχαίων Ελλήνων, όπως εκδηλώθηκε κατά τους ελληνοπερσικούς πολέμους, και εναντίον των Ρωμηών πέρασε και στον Μουσουλμανισμό.

 

Δηλαδή, όσο ο Μουσουλμανισμός παρέμεινε στην Αραβία, διατηρούσε μια καλή σχέση με τους Βυζαντινούς, μάλιστα δε εθεωρείτο και αίρεση του Χριστιανισμού και όχι ως θρησκεία.

 

Οταν, όμως, ο Μουσουλμανισμός διείσδυσε στην Περσία, τότε προσέλαβε αυτό το εχθρικό στοιχείο που διατηρούσαν οι Πέρσες εναντίον των Ελλήνων, οπότε το εθνικό μίσος έγινε και θρησκευτικό.

 

Βέβαια, αυτή η αλλαγή διαθέσεως των Μουσουλμάνων εναντίον των Χριστιανών αυξήθηκε και από την αχαρακτήριστη συμπεριφορά των δυτικών Χριστιανών, που με τους Σταυροφόρους προξένησαν διάφορες καταστροφές στις περιοχές τους.

 

Και το γεγονός αυτό δείχνει ότι οι συγκρούσεις μεταξύ θρησκειών πρέπει να εξετάζονται και μέσα από την προοπτική του εθνικισμού από οπουδήποτε και αν προέρχεται, χωρίς να ευθύνονται απόλυτα οι θρησκείες.

 

Ο εθνοφυλετισμός, όταν επενδύεται με θρησκευτικά στοιχεία, γίνεται πολύ επικίνδυνος. Το ίδιο ισχύει και όταν οι διάφορες παγκόσμιες πολιτικές και διάφοροι πολιτικοί ανταγωνισμοί χρησιμοποιούν τη θρησκεία για τους σκοπούς τους και στη συνέχεια την ενοχοποιούν.

 

Βεβαίως, ευθύνονται και οι θρησκευτικοί ηγέτες, όταν ενσυνείδητα ή ασυνείδητα γίνονται συμμέτοχοι σε αυτό το επικίνδυνο «παιχνίδι» για την ανθρωπότητα.