Ναυπάκτου: "Οι τρεις πειρασμοί των Επισκόπων"

Δημιουργηθηκε στις Δευτέρα, 12 Μαΐου 2008

Γράφτηκε από τον/την Αριστείδης Βικέτος (Κύπρος)

Καίριες επισημάνσεις για τη στάση και τον τρόπο ζωής των Επισκόπων διατυπώνει ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος σε αποκλειστική συνέντευξη του στον «Φιλελεύθερο».

Ο Ιεράρχης της Εκκλησίας της Ελλάδος, ο οποίος την περασμένη βδομάδα μίλησε στη Λευκωσία σε σεμινάριο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, υποδεικνύει ότι ο Επίσκοπος είναι αντιμέτωπος με τρεις πειρασμούς, τον πειρασμό της δυνάμεως από το «αξίωμα» του, τον πειρασμό της αδυναμίας και τον πειρασμό της νομιζόμενης αγιότητας του. Επίσης, καυτηριάζει τον τρόπο ζωής ορισμένων κληρικών, κυρίως αγάμων, που ζουν πλουσιοπάροχα ως νεόπλουτοι.

 

Ο Μητροπολίτης Ιερόθεος υπογραμμίζει ότι οι Επίσκοποι δεν πρέπει να αναλαμβάνουν την διακονία τους με δεσμεύσεις πολιτικές, ή οικονομικές και ότι ο λόγος τους σε πολιτικά και εθνικά θέματα θα πρέπει να εκδηλώνεται με διάκριση και εκκλησιαστικό φρόνημα , γιατί οι Επίσκοποι πρέπει να ενώνουν τους πάντες.

 

Επίσης, αναφέρεται στον νέο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο και στις σχέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

 

Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων, τα οποία είναι καταστάλαγμα πολύχρονης ποιμαντικής πείρας, κυρίως σχετικά με την Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία.

 

Μερικά από τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες, όπως Αγγλικά, Αραβικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ρωσικά, Σερβικά.

 

-Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η Εκκλησία (Ορθόδοξη και Καθολική) αδυνατεί να δώσει λύσεις στα υπαρξιακά προβλήματα του συγχρόνου ανθρώπου.

 

Έχει βάση αυτή η άποψη και αν ναι, που οφείλεται αυτό; -Υπάρχουν διαφορές μεταξύ Ορθοδόξου Εκκλησίας και «Καθολικισμού». Η «Καθολική Εκκλησία» ασχολείται περισσότερο με την κοινωνική και πολιτική πλευρά των θεμάτων, ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία ενδιαφέρεται ιδιαιτέρως για τα υπαρξιακά και υπαρκτικά προβλήματα του ανθρώπου και θεραπεύει την νοσούσα προσωπικότητά του.

 

Αυτό φαίνεται από το ότι το Βατικανό είναι και Κράτος και ασκεί πολιτική εξουσία, ενώ στην Ορθόδοξη Εκκλησία διασώζεται η ησυχαστική-νηπτική ζωή που αναπαύει το «πνεύμα» του ανθρώπου.

 

Στην Δύση χάθηκε η ησυχαστική παράδοση και αντικαταστάθηκε από τον σχολαστικισμό, την ψυχολογία, τον ηθικισμό και τον κοινωνισμό. Πάντως, όταν γνωρίζει κανείς την θεολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο βάθος της, θα δει ότι αυτή απαντά στα υπαρξιακά προβλήματα του ανθρώπου που έχουν σχέση με την ζωή και τον θάνατο, λειτουργεί ως πνευματικό θεραπευτήριο.

 

Αν έχουμε αντίθετη άποψη, σημαίνει ότι δεν γνωρίζουμε την ορθόδοξη θεολογία στο βάθος της. - Σε πρόσφατη συνέντευξή σας σε Αθηναϊκή εφημερίδα καυτηριάσατε την βιωτή ορισμένων κληρικών, κυρίως αγάμων, «που ζουν πλουσιοπάροχα ως νεόπλουτοι, ενώ ο λαός βασανίζεται και υποφέρει».

 

Μάλιστα, κάνατε λόγο για «εκπόρνευση» της εκκλησιαστικής ζωής. Δεν είναι πολύ βαριά αυτή η μομφή; - Αν σκεφθούμε ότι η Εκκλησία είναι το Σώμα του Χριστού, τότε κάθε ασέβεια σε αυτό το Σώμα, κάθε εκμετάλλευση της θέσεως που έχει κανείς στην Εκκλησία είναι μια ασέλγεια σε αυτό το Σώμα.

 

Τα προσωπικά αμαρτήματα κάθε Κληρικού είναι σοβαρά, που τα θεραπεύει με την βοήθεια του Πνευματικού του Πατέρα, αλλά τα εκκλησιαστικά αμαρτήματα, που αναφέρονται στις αιρέσεις, τις παρασυναγωγές, τα σχίσματα, την ποικίλη εκμετάλλευση των εκκλησιαστικών πραγμάτων για πλουτισμό και προβολή είναι ασυγκρίτως βαρύτερα.

 

Ποια άλλη λέξη μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει για να χαρακτηρίσει αυτήν την κατάσταση; Ο Απόστολος Παύλος τους κακούς εργάτες χαρακτηρίζει «κύνας» (Φιλιπ. γ , 2).

 

- Ποιος είναι ο μεγαλύτερος πειρασμός για έναν Επίσκοπο και ποια η πιο μεγάλη αμαρτία, την οποία πρέπει να αποφεύγουν και οι λαϊκοί και οι κληρικοί;

 

- Κάθε Επίσκοπος έχει ιδιαιτέρους πειρασμούς, ανάλογα με τα ειδικά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει στην Ιερά Μητρόπολή του. Ένας παλαιός πεπειραμένος Ιεράρχης έχει γράψει ότι ο Επίσκοπος έχει να αντιμετωπίσει τρεις πειρασμούς.

 

Τον πειρασμό της δυνάμεως που του δίνει το Αρχιερατικό «αξίωμα», τον πειρασμό της αδυναμίας, όταν το ποίμνιό του δεν τον ακολουθεί και πολλές φορές τον διαβάλλει, τον συκοφαντεί και τον αφήνει μόνο του, και τον πειρασμό της νομιζομένης αγιότητός του, όταν υπερηφανεύεται για τα κατορθώματά του και αποξενώνεται από το ποίμνιο.

 

Πάντως, ένας μόνιμος πειρασμός κληρικών και λαϊκών είναι να ζουν ατομικά μέσα στην Εκκλησία, με το πάθος της φιλαυτίας, να υπερτονίζουν το χάρισμα που τους έδωσε ο Θεός, να το ιδιοποιούνται, να έχουν έλλειψη εκκλησιαστικού φρονήματος, δηλαδή να μη συντονίζονται με «τας των αγίων θεοπνεύστους θεολογίας και το της Εκκλησίας ευσεβές φρόνημα».

 

-Στην Ελλάδα και στην Κύπρο γίνονται συζητήσεις για τον ρόλο της Εκκλησίας (Προκαθημένων και Ιεραρχών) σε πολιτικά και εθνικά θέματα. Πως θα πρέπει να ασκείται αυτός ο ρόλος και να εκφράζεται ο λόγος των Ιεραρχών σε πολιτικά και εθνικά ζητήματα, όπως το Κυπριακό;

 

- Ο ρόλος των Επισκόπων είναι κατ' εξοχήν εκκλησιαστικός και ποιμαντικός.

 

Αυτό το βλέπουμε αν εξετάσουμε τον ρόλο των Αποστόλων και των Πατέρων της Εκκλησίας, που ενδιαφέρονταν πως θα καθοδηγηθούν οι Χριστιανοί στο να θεραπευθούν και να αποκτήσουν κοινωνία με τον Θεό. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν δικαίωμα να προστατεύουν το ποίμνιο από διάφορους εχθρούς, ή δεν πρέπει να ενδιαφέρονται για την επίλυση κοινωνικών προβλημάτων.

 

Δεν είμαστε μανιχαϊστές και μονοφυσίτες. Ως προς τα πολιτικά θέματα εξαρτάται πως νοείται η πολιτική. Αν με τον όρο αυτό εννοείται η κομματικοποίηση, φυσικά και δεν πρέπει να ασχολούνται, γιατί οι Επίσκοποι πρέπει να ενώνουν τους πάντες. Η Εκκλησία είναι η μάνα που αγκαλιάζει όλους. Σε δύσκολες εθνικές στιγμές, όταν δεν υφίσταται νόμιμη εκπροσώπηση του λαού, Ιεράρχες αναλαμβάνουν και εθναρχικό ρόλο.

 

Στο θέμα του Κυπριακού υπάρχει μια ιδιαιτερότητα, αφού ο ρόλος της Κυπριακής Εκκλησίας ήταν σημαντικός στον αγώνα απελευθέρωσης, αλλά ως Επίσκοπος άλλης Εκκλησίας δεν επιθυμώ να εισέλθω στα εσωτερικά άλλης Εκκλησίας.

 

Απλώς έχω σχηματίσει την εντύπωση ότι ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος και άλλοι Αρχιερείς της Εκκλησίας της Κύπρου έχουν μεγάλη πείρα στο θέμα αυτό και η γνώμη τους θα είναι ωφέλιμη.

 

Πάντως σε όλα τα θέματα πρέπει να υπάρχει διάκριση και εκκλησιαστικό φρόνημα. Προσωπικά σε θέματα εθνικά που σχετίζονται με την διεθνή πολιτική κατάσταση και χρειάζεται έξυπνη διπλωματία, εμπιστεύομαι τους πολιτικούς και τον λαό, όταν ενημερώνεται πολύπλευρα.

 

Ό,τι βοηθά στην άσκηση καλής διπλωματίας είναι καλό. - Ειδικά στην Κύπρο, όπου ο λαός αποτελείται από Χριστιανούς και Μουσουλμάνους, ποια νομίζετε ότι πρέπει να είναι η στάση της Εκκλησίας σε σχέση με το Κυπριακό και την προοπτική για ειρηνική συμβίωση μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων;

 

- Πάντοτε ο ρόλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι ποιμαντικός, διακονικός και συμβάλλει στην ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ Χριστιανικών Ομολογιών και μεταξύ διαφόρων Θρησκειών. Έργο της ποιμαίνουσας Εκκλησίας είναι να ομολογεί την αποκαλυπτική πίστη της και να ποιμαίνει τον λαό στην βίωση της πίστεως.

 

Δεν πρέπει να αλλοιώνεται η αλήθεια εν ονόματι της αγάπης, ούτε να φυγαδεύεται η αγάπη εν ονόματι της αληθείας. Πρέπει πάντα να βρίσκουμε τα όρια μεταξύ αληθείας και αγάπης, καθώς επίσης τα όρια μεταξύ ελευθερίας και ενότητος. Ούτε εν ονόματι της ελευθερίας να καταργούμε την ενότητα του συνόλου, ούτε χάριν της ενότητος του συνόλου να καταστρατηγείται η ελευθερία του προσώπου.

 

Σε όλες τις θρησκείες υπάρχουν σοβαροί άνθρωποι που ενδιαφέρονται για το καλό της κοινωνίας. Τα προβλήματα δημιουργούνται, όταν αναμειγνύεται η πολιτική στα θρησκευτικά ζητήματα, ή όταν αναπτύσσεται ο εθνικισμός. Ως προς την συνύπαρξη Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων εδώ στην περιοχή σας, εσείς το γνωρίζετε το θέμα καλύτερα από μένα.

 

Εμείς προσευχόμαστε να ευρεθεί το καλύτερο σύστημα διοικήσεως, να θεραπευθούν τα τραύματα του παρελθόντος και να βελτιωθούν οι σχέσεις σε προσωπικό επίπεδο. Ο ελληνορθόδοξος τρόπος ζωής διακρίνεται από μια αρχοντιά και επιβάλλεται με τον πολιτισμό του και την ανωτερότητά του.

 

-Ο νέος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος είναι όντως φορέας και εκφραστής μιας νέας αντίληψης για τις σχέσεις της Εκκλησίας με την Πολιτεία και την κοινωνία;

 

- Γνωρίζω τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο από πολλά χρόνια, έχω ουσιαστική προσωπική επικοινωνία και όντως εκφράζει μια άλλη αντίληψη των πραγμάτων σε πολλά ζητήματα και στο θέμα που θίγετε.

 

Το ότι ασχολήθηκε με την διοίκηση της Εκκλησίας ως Αρχιγραμματεύς της Ιεράς Συνόδου, και ήταν ένας από τους καλυτέρους Αρχιγραμματείς που πέρασαν, το ότι ασχολήθηκε με την ποιμαντική της Εκκλησίας, το ότι τον ενδιαφέρει ο πονεμένος άνθρωπος και είναι ευαίσθητος σε αυτό το θέμα, δείχνει την άλλη αντίληψη από την οποία διακατέχεται.

 

Για το θέμα σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας κατά καιρούς μου έλεγε ότι πρέπει να βρεθούν τα όρια μέσα στα οποία έχουν αρμοδιότητα και κινούνται καθεμιά, τόσο η Πολιτεία, όσο και η Εκκλησία, και να βρεθούν τα σημεία εκείνα στα οποία συναντώνται για να βοηθηθεί ο άνθρωπος. Άλλωστε είναι γνωστή η λεγομένη θεωρία των συστημάτων, υποσυστημάτων και υπερσυστημάτων, σύμφωνα με την οποία υπάρχουν όρια σε κάθε σύστημα, οργάνωση κάθε συστήματος και γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ τους.

 

Έτσι η διακριτότητα των ρόλων Εκκλησίας και Πολιτείας και οι καλές σχέσεις μεταξύ της ηγεσίας κάθε πλευράς είναι καλό για τον λαό.

 

- Τι πρέπει να γίνει, ώστε στο μέλλον να μην υπάρξουν άλλα προβλήματα μεταξύ της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Οικουμενικού Πατριαρχείου; Μήπως τελικά στην ρίζα των κατά καιρούς προβλημάτων βρίσκεται η σύγκρουση ανάμεσα στην νοοτροπία του «ελλαδισμού» και στο οικουμενικό πνεύμα του Φαναρίου;

 

-Φυσικά η διαφορά μεταξύ «ελλαδισμού» και «οικουμενικού πνεύματος» είναι υπαρκτή και αιτία προστριβών. Όμως υπάρχουν και άλλα αίτια. Εκείνο που πρέπει να γίνει είναι να τηρούνται επακριβώς τα Καταστατικά Κείμενα, όπως ο Πατριαρχικός Τόμος του 1850 και η Συνοδική Πράξη του 1928.

 

Κυρίως να υπάρχει στενή προσωπική σχέση μεταξύ του Οικουμενικού Πατριάρχου και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών. Η διοίκηση της Εκκλησίας της Ελλάδος έχει μια ιδιομορφία που πρέπει να προσεχθεί.

 

Οι εγωισμοί και οι φιλοδοξίες πρέπει να τίθενται στο περιθώριο, γιατί σήμερα αποτελούν πολυτέλεια οι εκκλησιαστικές συγκρούσεις.