Εορτή Παναγίας Γεροντίσσης στο Ναύπλιο

Δημιουργηθηκε στις Τετάρτη, 02 Δεκεμβρίου 2009

Γράφτηκε από τον/την Ρεπορτάζ - Φώτο Ευάγγελος Μπουγιώτης / 13:20

Πανηγυρικά και με λαμπρότητα εορτάστηκε σήμερα η εορτή της Παναγίας της Γερόντισσας, στον ιερό ναό του Άγιου

Κωνσταντίνου και Ελένης στον συνοικισμό Ναυπλίου, όπου οι ενορίτες και ο ιερέας του ναού έχουν φτιάξει αντίγραφο της εικόνας (η πρωτότυπη βρίσκεται στην Ιερά Μονή Παντοκράτορος του Αγίου Όρους).

 

Τη πανηγυρική Θεία Λειτουργία τέλεσε ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Επιδαύρου κ. Καλλίνικος, ενώ χθες στον εσπερινό χοροστάτησε ο Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Παπουλέσης.

 

Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας ο προϊστάμενος του ιερού ναού, δώρισε στον Επίσκοπο Επιδαύρου μια εικόνα των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, ενώ τον ευχαρίστησε για την παρουσία του στον Ναό.

 

Ιστορικό Ιεράς και Θαυματουργού εικόνος της Παναγίας της "Γεροντίσσης"

Η Ιερά και θαυματουργός Εικόνα της Παναγίας της "Γεροντίσσης" βρίσκεται στην Ι.Μ. Παντοκράτορος του Αγίου Όρους, και είναι η εφέστιος εικόνα του Μοναστηριού.

 

Η ιστορία της έχει βαθιές ρίζες, αφού η παράδοση αναφέρει ότι είναι δώρο στο Μοναστήρι του βυζαντινού Αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄, του Κομνηνού.

 

Αποτελεί αντίγραφο της ψηφιδωτής εικόνας της Παναγίας της "Γοργοεπηκόου", που βρισκόταν στην Ι. Μονή Παντοκράτορος στην Κων/πολη, η οποία κτίστηκε από τον ίδιο τον αυτοκράτορα.

 

Είναι η μοναδική φορητή εικόνα που απεικονίζει την Παναγία ολόσωμ! η σε στάση δέησης.

 

Το πρώτο θαύμα της εικόνας αναφέρεται στους χρόνους της βασιλείας του Αλεξίου Α΄ του Κομνηνού, όταν αυτός άρχισε να χτίζει το αρχικό μονύδριο 500 μέτρα μακριά από τα σημερινά κτίρια, πάνω στο ύψωμα όπου βρίσκεται το παρεκκλήσιο του Αγίου Αθανασίου (Αλεξανδρείας).

 

Τότε, ενώ οι εργάτες όλη την ημέρα εργάζονται κανονικά, το βράδυ η εικόνα της Παναγίας μαζί με τα εργαλεία των οικοδόμων, έφευγε αοράτως, και το πρωί, όταν τα αναζητούσαν, τα έβρισκαν στο σημείο όπου είναι σήμερα κτισμένη η Μονή (ο τόπος τότε ήταν έρημος).

 

Αφού αυτό έγινε πολλές φορές, τελικά καταλάβαιναν ότι ήταν θέλημα της Παναγίας το Μοναστήρι να γίνει στον τόπο που η ίδια είχε επιλέξει. Έτσι, λοιπόν, ανοικοδομήθηκε ο αρχικός πυρήνας της Μονής.

 

Την προσωνυμία "Γερόντισσα" την απέκτησε η εικόνα αργότερα, μετά από ένα σημαντικό θαύμα της Θεοτόκου.

 

Η αρχική της θέση ήταν μέσα στο Ιερό Βήμα, πίσω από την Αγία Τράπεζα. Ενώ, λοιπόν, η εικόνα βρισκόταν ακόμη σε εκείνη την θέση, ζούσε ένας πολύ ενάρετος, μεγάλος, όμως στην ηλικία και ετοιμοθάνατος, λόγω ασθενείας, Καθηγούμενος.

 

Αυτός γνώρισε το τέλος του κατά θεία αποκάλυψη και επιθύμησε να κοινωνήσει τα άχραντα και ζωοποιά Μυστήρια του Κυρίου μας. Γι' αυτό και παρακάλεσε τον Ιερομόναχο εφημέριο, που ιερουργούσε την ημέρα εκείνη, να συν! τομεύει τη Θεία Λειτουργία.

 

Ο Ιερομόναχος, όμως, δεν υπάκουσε αμέσως στην επιθυμία του Ηγουμένου και συνέχισε να λειτουργεί αργά. Έτσι, αναγκάστηκε να επέμβει η ίδια η Παναγία, για να αλλάξει τις διαθέσεις του ιερουργούντος εφημερίου.

 

Ακούστηκε, λοιπόν, ξαφνικά από την εικόνα η φωνή Της, που τον διέταξε επανειλημμένα να ολοκληρώσει σύντομα τη Θεία Λειτουργία, ώστε να προλάβει να κοινωνήσει ο Γέροντας.

 

Έτσι και έγινε. Μόλις κοινώνησε ο Γέροντας, κοιμήθηκε^ από τότε έδωσαν σε Αυτήν και την εικόνα Της την προσωνυμία "Γερόντισσα", λόγω της στΡ νής Της σχέσης με τον "Γέροντα".

 

Μετά αύ ό αυτό, μεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε έξω από το Ι. Βήμα, στην αριστερή κολόνα του κυρίως Ναού, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα, για τη διευκόλυνση των προσκυνητών.

 

 

Η εικόνα επενδύθηκε με νεώτερο αργυρό κάλυμμα, υψηλής τέχνης, κατασκευασμένο κατόπιν επιθυμίας της ιδίας της Θεοτόκου, με έξοδα Κων/πολίτισσας αρχόντισσας.

 

Άλλη θαυμαστή επέμβαση της "Γεροντίσσης" είναι η διάσωση της Μονής από την πυρκαγιά, το βράδυ της 1ης Δεκεμβρίου του 1948, διαμέσου αντιγράφου Της, το οποίο και επεκλήθη "Πυροσώτειρα".

 

Μετά από αυτό το θαύμα, καθιερώθηκε η 2α Δεκεμβρίου ως η ημέρα κατά την οποία εορτάζεται η εύρεσις της θαυματουργού και χαριτοβρύτου εικόνος της Παναγίας της "Γεροντίσσης", η κατάσβεση, της εκραγείσης πυρκαγιάς, καθώς και οι πολλές της θαυματουργίες.

 

Η εικόνα τοποθετήθηκε εντός περίτεχνου μαρμάρινου προσκυνηταρίου, το οποίο κατασκευάσθηκε δι' εξόδων και σπουδής του Παντοκρατορινού Προηγουμένου Θεοφίλου του Λημνίου.

 

Το 1997 για πρώτη φορά απεσφραγίσθη το προσκυνητάρι, παρουσία και εκπροσώπων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, κα απεκαλύφθηκε η Ιερά Εικών. Προς μεγάλη ικανοποίηση των Πατέρων της Μονής, επιβεβαιώθηκε η μακραίωνη προφορική παράδοση, που εσκιαγραφούσε την πολυκύμαντη ιστορία της Παναγίας της "Γεροντίσσης", (1,92x0,74 μέτρα), περίβρωτος, περιέχουσα σπαράγματα της αρχικής ζωγραφικής παραστάσεως, και εκπέμπουσα ταυτοχρόνως ευχάριστη ευωδία και άμετρη παραμυθία εις τα τέκνα Της.

 

Επί της αρχαίας εικόνος ήτο τοποθετημένος αγιογραφημένος καμβάς με την παράσταση της Παναγίας, μεταβυζαντινής τεχνοτροπίας. Όταν όμως κατασκευάσθηκε το υπάρχον αργυρό κάλυμμα της Ι. Εικόνος, έργο υψηλής τέχνης, ρωσικού εργαστηρίου της Αγίας Πετρούπολης, των μέσων του 19ου αιώνος, φέρον σφυρήλατες και χυτές διακοσμήσεις από άργυρο, τοπικά επιχρυσωμένου, οι τότε Πατέρες της Μονής, λόγω ασυμφωνίας του καλύμματος με την παράσταση της εικόνος, αναγκάσθησαν να επιζωγραφήσου ν εκ νέου τα σημεία της εικόνος που φαίνονται εξ αυτού, δηλαδή το πρόσωπο και τα δύο χέρια.

 

Πλήθος θαυμάτων επιτελεί η Παναγία, η "Γερόντισσα" σε όσους προστρέχουν σε αυτήν με πίστη. Σε γυναίκες στείρες χαρίζει παιδιά, σε καρκινοπαθείς και διαφόρους πάσχοντες δωρίζει την υγεία, σε μαθητές τη φώτιση και στις διάφορες ανάγκες των ανθρώπων δίνει γρήγορα, ως Γοργοεπήκοος τη λύση^ καθίσταται με τον τρόπο αυτόν οδηγός των πιστών και ασφαλής σύμβουλος στη ζωή τους.

 

Ιδιαίτερη χάρη και ευλογία παρέχει η "Γερόντισσα" στην αύξηση ή παραγωγή παντός έργου αγαθού, καθώς μαρτυρούν ευλαβείς προσκυνητές, ότι αυξήθηκαν δηλ. και προόδευσαν οι εργασίες τους μετά την γνωριμία τους με την εικόνα αυτή της Γεροντίσσης.

 

Η μορφή της είναι στη θέα γλυκυτάτη, ευχάριστη και γεμάτη έλεος, αφήνοντας στον κάθε προσκυνητή αισθήματα χαράς, ευφροσύνης, αγαλλιάσεως, ελπίδας, παρηγοριάς και ευσπλαχνίας, δείχνοντας ότι προστρέχει στην ανάγκη των τέκνων Της και ότι πάντοτε παραμυθεί τους πιστούς Της.

 

Το πιθάρι που απεικονίζεται επάνω στο κάλυμμα έγινε προς ανάμνηση του θαύματος που έκανε η Παναγία γύρω στον 17ο αιώνα, σε εποχή κατά την οποία στο Μοναστήρι δεν υπήρχε καθόλου λάδι.

 

Η έλλειψη του ελαίου και των αναγκαίων προς το ζην ήταν τόσο μεγάλη, ώστε οι Πατέρες εγκατέλειπαν τη Μονή αναζητώντας αλλού τα απαραίτητα για τη ζωή.

 

Ο Ηγούμενος εκείνης της περιόδου τους προέτρεπε να πιστεύουν και να ελπίζουν στη "Γερόντισσα", όπως προσευχόταν και εκείνος και είχε την ελπίδα του σ' Αυτή.

 

Η Παναγία μας, λοιπόν, δε διέψευσε τις προσδοκίες του, ! αλλά ένα πρωί οι πατέρες είδαν να ξεχειλίζει λάδι από την είσοδο της αποθήκης, όπου φυλάσσονταν τα άδεια πλέον πιθάρια.

 

Εισήλθαν στην αποθήκη και είδαν ότι ένα από τα πιθάρια, που σώζεται μέχρι σήμερα, ξεχείλιζε από λάδι, που χυνόταν στο δάπεδο.

 

Αντιλήφθηκαν την επέμβαση της Παναγίας και, αφού πήραν από αυτό το λάδι, γέμισαν όλα τα άδεια δοχεία που βρισκόταν στο Μοναστήρι. Τότε αυτό σταμάτησε να αναβλύζει. Έκτοτε, επί τρεις αιώνες, το λάδι δεν έχει λείψει ποτέ ξανά από το Μοναστήρι Της, κατά θαυμαστή επέμβαση και μέριμνά Της.

 

Αλλο θαύμα έγινε την εποχή που κυριαρχούσε ο φόβος των Σαρακηνών κουρσάρων. Σε μία από τις επιδρομές τους λεηλάτησαν και την Ι.Μ. Παντοκράτορος. Μεταξύ των κειμηλίων που άρπαξαν ήταν και η εικόνα της "Γερόντισσας".

 

Ένας από αυτούς θέλησε να αφαιρέσει το αργυρό της κάλυμμα και να χρησιμοποιήσει το ξύλο ως δαδί, για το τσιμπούκι του, ατιμάζοντας κατ' αυτόν τον τρόπο την εικόνα.

 

Όταν, όμως προσπάθησε να την σπάσει χτυπώντας Την, πετάχτηκαν φωτιά και καπνοί, από τα οποία όχι μόνο τρόμαξε, αλλά έχασε και το φως του.

 

Οι σύντροφοί του φοβισμένοι Ρ ριξαν την εικόνα βιαστικά μέσα σε ένα πηγάδι, που βρίσκεται μέχρι και σήμερα ανάμεσα στους κήπους και τον αρσανά της Μονής και έφυγαν.

 

Οι Πατέρες του Μοναστηριού είχαν στο μεταξύ απομακρυνθεί βιαστικά, και έτσι δεν γνώριζαν τίποτα από αυτά που συνέβησαν. Με τα χρόνια, το πηγάδι μπαζώθηκε και κανείς δε γνώριζε για την τύχη της εικόνας.

 

Όμως, μετά από περίπου 80 χρόνια ήλθε η ώρα του θανάτου εκείνου του βαρβάρου^ υπέφερε πολύ και η ψυχή του δεν έβγαινε, γι' αυτό με μετάνοια και επίγνωση της πράξης του ζητούσε ψυχική ανάπαυση.

 

Άφησε λοιπόν, εντολή στους συγγενείς του να επανορθώσουν την αφροσύνη του, έστω και μετά θάνατον πράγματι, αυτοί ήλθαν, και αφού ανέφεραν το περιστατικό στους Πατέρες εντόπισαν το πηγάδι.

 

Όταν το άνοιξαν, είδαν με μεγάλη έκπληξη να βρίσκεται η εικόνα μέσα σε αυτό και -σαν να ήταν ζωντανός άνθρωπος- να στέκεται όρθια μέχρι τα γόνατα μέσα στο νερό, χωρίς να έχει πλαγιάσει δεξιά ή αριστερά στα τοιχώματα του πηγαδιού.

 

Το πιο θαυμαστό, όμως ήταν ότι μπροστά στην εικόνα υπήρχε καντήλι, το οποίο τόσα χρόνια ήταν άσβεστο.

 

Μετά από αυτά, παρέλαβαν την εικόνα με τιμές και δοξολογίες και με πομπή την τοποθέτησαν στο Καθολικό της Μονής όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.

 

Από το πηγάδι αυτό λαμβάνουν οι προσκυνητές αγίασμα ως ευλογία.

 

Μιχαήλ Φουντόπουλος

τ. Σχολικός Σύμβουλος