Ιερατική Σύναξη στο Λονδίνο

Δημιουργηθηκε στις Τρίτη, 11 Νοεμβρίου 2014

Γράφτηκε από τον/την Πρωτοπρ. Αναστάσιος Σαλαπάτας - 20.10

Πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 11η Νοεμβρίου 2014 με επιτυχία η έκτακτη Ιερατική Σύναξη του Ιερού Κλήρου Μείζονος Λονδίνου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Θυατείρων και Μεγ. Βρετανίας, Εξαρχίας Δυτικής Ευρώπης και Ιρλανδίας, αναπόσπαστης Επαρχίας του σεπτού Οικουμενικού Θρόνου, προεδρεύοντος του Σεβ. Αρχιεπισκόπου κ. Γρηγορίου.

Στη Σύναξη, η οποία έλαβε χώρα στον Ι.Ν. Αγ. Ιωάννου Βαπτιστού Βορείου Λονδίνου, συμμετείχαν οι Αρχιερείς της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, Θεοφιλ. Επίσκοπος Κυανέων κ. Χρυσόστομος και Θεοφιλ. Επίσκοπος Τροπαίου κ. Αθανάσιος, η πλειοψηφία των Κληρικών που υπηρετούν σε Ελληνορθόδοξες Κοινότητες του Μείζονος Λονδίνου, καθώς και κάποιοι Ιερείς από άλλες Κοινότητες της Αγγλίας.

Η Σύναξη ξεκίνησε με Θεία Λειτουργία, προς τιμήν των εορταζομένων Αγίων ενδόξων Μεγαλομαρτύρων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου.

Ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος κ. Γρηγόριος καλωσόρισε θερμά και με πατρική αγάπη τους Κληρικούς και τους ζήτησε να προσεύχονται για την πνευματική Μητέρα, το σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Παρεκάλεσε όλους να φροντίζουν με αγάπη κι επιμέλεια για την πρόοδο των Ελληνικών Σχολείων και για την αναβάθμιση της Ελληνικής και Χριστιανικής Παιδείας στην Ομογένεια.

Επισήμανε τη σπουδαιότητα του κηρύγματος της Εκκλησίας, το οποίο είναι συνδεδεμένο με τη λατρεία και την προσευχή.

Συνεχάρη τους Κληρικούς που διακονούν το κήρυγμα στους Ιερούς Ναούς της Ι.Α. Θυατείρων, στον Ελληνικό Ραδιοφωνικό Σταθμό του Λονδίνου και στο εβδομαδιαίο Δελτίο Πνευματικής Οικοδομής. Ευχαρίστησε δε και την τοπική Κοινότητα, για την εγκάρδια φιλοξενία που προσέφερε στους Συνέδρους.

Κατέληξε την ομιλία του με την ευχή: «Ο Κύριος να οδηγήσει και να χαριτώσει τη διακονία μας»!

Οι ομιλητές της Σύναξης, τα αντίστοιχα θέματά τους και μια σύντομη σύνοψη είχαν ως εξής:

1). Οικον. Δρ. Σταύρος Σολωμού, «Τα Ελληνικά Σχολεία και τα σύγχρονα προβλήματά τους»

Σύνοψη ομιλίας: Τα Ελληνικά Σχολεία στη Διασπορά είναι αναγκαίο στοιχείο της Απόδημης κοινωνίας.

Το Ελληνικό Σχολείο ενώνει τα ελληνόπουλα μεταξύ τους. Οπωσδήποτε υπάρχουν και προβλήματα. Για να τα υπερβούμε το Ελληνικό Σχολείο πρέπει να προσφέρει ένα ευχάριστο περιβάλλον.

Οι γονείς χρειάζεται να έχουν επαφή με τον δάσκαλο, τον διευθυντή, τους άλλους γονείς και γενικά με τη ζωή του Σχολείου.

Έτσι εξασφαλίζεται μεγαλύτερη επιτυχία του έργου. Τα Ελληνικά Σχολεία της Ομογένειας αντιμετωπίζουν και σημαντικά οικονομικά προβλήματα.

Αλλά έχουμε ανάγκη να είμαστε θετικοί και συγκεντρωμένοι στο διττό στόχο μας, που είναι τα παιδιά να μάθουν τα ελληνικά γράμματα κι επίσης να αποφύγουν την απομόνωση στη χώρα που ζουν.

2). Οικον. Ιωάννης Hookway, «Η κατήχηση και διδασκαλία των παιδιών μας»

Σύνοψη ομιλίας: Κατήχηση σημαίνει αγώνας ενάντια στο άθεο πνεύμα της εποχής μας.

Η Εκκλησία παρέχει μέσω της κατήχησης γνησιότητα πίστης και απελευθέρωση από την αμαρτία. Κατήχηση δεν είναι η μεταφορά στοιχείων και γεγονότων αλλά η μετάδοση ζωής.

Ο κατηχητής παίζει σημαντικό ρόλο εισάγοντας ψυχές στη ζωή της Εκκλησίας. Παιδιά και γονείς θα είναι καλά να κατηχούνται από κοινού.

Οι άνθρωποι προσέρχονται στην κατήχηση ελκυόμενοι από την αίσθηση της ιερότητας. Η κατήχηση διδάσκεται κυρίως με το παράδειγμα.

Η θερινή κατασκήνωση της Ι.Α. Θυατείρων λειτουργεί θετικά στη διαδικασία της κατήχησης, βασικά γιατί εκεί προσφέρεται στα παιδιά εμπειρικό βιωματικό παράδειγμα.

3). Αρχιμ. Χρυσόστομος Τύμπας, «Η διακονία του πνευματικού και οι σημερινές προκλήσεις / ψυχικά τραύματα, και η θεραπεία τους»

Σύνοψη ομιλίας: Το παρόν θέμα είχε αφορμή το πρόσφατο Συνέδριο της Ρόδου, που διοργάνωσε το Δίκτυο Ποιμαντικής της Υγείας του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Το τραύμα έχει αναφορά στο σώμα αλλά και στην ψυχή του ανθρώπου. Ο αμαρτωλός άνθρωπος είναι τραυματισμένος.

Η αμαρτία είναι πρωτογενής αιτία του τραύματος. Στην εξομολόγηση ο άνθρωπος εξιστορεί διάφορα γεγονότα της ζωής.

Ο πνευματικός έχει υποχρέωση να δείξει στον εξομολογούμενο ότι μερικά από αυτά τα ιστορικά στοιχεία τον έχουν απομακρύνει από τον Θεό και τον έχουν τραυματίσει ψυχικά. Και μόνο που ακούει ο πνευματικός τον εξομολογούμενο αυτό από μόνο του είναι μια μορφή θεραπείας.

Αυτή η μυστηριακή κοινωνία πνευματικού - εξομολογούμενου είναι σαφώς εποικοδομητική και θεραπευτική.

4). Ιερομ. Μελχισεδέκ (της Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ) [φωτο], «Το κήρυγμα της Εκκλησίας»

Σύνοψη ομιλίας: Το κήρυγμα είναι εργαλείο του ιερατικού έργου. Ο γενικός στόχος του κηρύγματος είναι η σωτηρία του ανθρώπου εν Ιησού Χριστώ. Ο ειδικός στόχος είναι το ανέβασμα του πνευματικού επιπέδου των πιστών.

Ο πρακτικός στόχος είναι να μεταφέρουμε με το κήρυγμα 2-3 μηνύματα στους ανθρώπους. Το γραπτό κήρυγμα απαιτεί επιμελημένη γλώσσα, πρωτοτυπία και να είναι προσιτό στο λαό.

Ανάμεσα στα μηνύματα που επιθυμούμε να μεταδώσουμε στο λαό μέσω του κηρύγματος είναι: το ίδιο το ευαγγέλιο, η πίστη, η ελπίδα, η αγάπη, η μετάνοια, η συγχώρηση, η παρηγοριά, η αρετή, η προσευχή και η αγαθοεργία.

Δεν πρέπει να μεταδίδουμε μέσω του κηρύγματος μηνύματα πολιτικά, εθνικιστικά, ζηλωτικά και συμφεροντολογικά. Με το κήρυγμα επιδιώκουμε να μορφωθεί ο Χριστός μέσα στον άνθρωπο.

Ο λόγος του Ιεροκήρυκα πρέπει να είναι ποτισμένος με τη χάρη του Αγ. Πνεύματος και να ελκύει τον άνθρωπο προς μετάνοια και αγάπη.

5). Πρωτοπρ. Αναστάσιος Δ. Σαλαπάτας, «Το “περιστατικό” κήρυγμα»

Η ομιλία:

Το «περιστατικό» κήρυγμα είναι αυτό που προσφέρει η Εκκλησία μας σε ειδικές ομάδες εκκλησιαζομένων, που έχουν προσέλθει στο Ναό, ή σε κάποιον άλλο χώρο, για έναν συγκεκριμένο λόγο, ο οποίος δεν είναι πάντα η ανάγκη της προσευχής, η ψυχική επικοινωνία με το Θείο και η νοερή ψηλάφηση του Θεού ή των Αγίων.

Για να προσεγγίσουμε όμως και να μελετήσουμε το ζήτημα αυτό με τα διάφορα υπο-θέματά του, έτσι ώστε να δικαιώσουμε από τη δική μας σκοπιά την ευλογημένη αυτή πράξη της εκκλησιαστικής μας Παράδοσης, αξίζει να δούμε κάπως πιο αναλυτικά (όσο μας επιτρέπει βέβαια ο περιορισμένος χρόνος), μια συγκεκριμένη θεματική τριάδα που βρίσκεται στο κέντρο της παρούσας συζήτησης.

Η εν λόγω τριάδα έχει ως εξής:

- Ομιλητής - Ιεροκήρυκας

- Ακροατής - εκκλησιαζόμενος

- Περιεχόμενο (δηλ. θέμα και μηνύματα) του κηρύγματος

Ο ΟΜΙΛΗΤΗΣ είναι βασικός παράγοντας του κηρύγματος, είναι ο κύριος συντελεστής. Η προσωπικότητα, οι γνώσεις και οι πνευματικές του εμπειρίες είναι καταλυτικά στοιχεία της επιτυχίας του, ειδικά όσον αφορά το ρόλο αυτόν καθ’ αυτόν του ομιλητή.

Όπως για να τελεσθεί ένα ιερό μυστήριο της Εκκλησίας απαιτείται ο ιερουργός να είναι κανονικός Ιερέας, έτσι και για να ερμηνευθεί σωστά, κατανοητά και αποτελεσματικά η κάθε ιερή πράξη έχουμε ανάγκη την παρουσία και προσφορά του «κανονικού» και έμπειρου Ιεροκήρυκα.

Ο αείμνηστος Καθ. Παναγιώτης Τρεμπέλας, ομιλώντας κάποτε για τα προβλήματα των κατηχητικών σχολείων, ανέφερε την παρακάτω σκέψη: «Το κατηχητικό σχολείο το κάνει ο καλός κατηχητής και αν δεν έχετε έναν καλό κατηχητή… μην επιχειρείτε την ίδρυση κατηχητικού σχολείου».

Κατ’ αναλογία, θα μπορούσαμε ίσως να ισχυρισθούμε πως και το καλό κήρυγμα το κάνει ο καλός Ιεροκήρυκας, ο οποίος βέβαια -ούτως ή άλλως- είναι «συνεργός» του Θεού στη διάδοση του ευαγγελικού μηνύματος, και έχει πάντα κατά νου ότι, ενώ εκείνος φυτεύει και ποτίζει, είναι ο ίδιος ο Θεός ο οποίος αυξάνει.

Κι είναι ο Θεός, επίσης, που ανοίγει τις καρδιές των ανθρώπων, όπως και της Λυδίας στους Φιλίππους (Πρξ. 16, 14), για να προσέχουν και να κατανοούν τον προσφερόμενο λόγο.

Ο Ιεροκήρυκας όμως έχει υποχρέωση να εντρυφεί στο λόγο του Θεού, μελετώντας, αλλά και προσευχόμενος, με σκοπό να λαμβάνει δύναμη, ευλογία, σοφία και έμπνευση.

Την ίδια ώρα ακούει προσεκτικά τον Παύλειο λόγο: «Ούτω λαλούμεν, ουχ ως ανθρώποις αρέσκοντες, αλλά τω Θεώ τω δοκιμάζοντι τας καρδίας ημών.

Ούτε γάρ ποτέ εν λόγω κολακείας εγεννήθημεν καθώς οίδατε, ούτε εν προφάσει πλεονεξίας, Θεός μάρτυς, ούτε ζητούντες εξ ανθρώπων δόξαν» (Α΄ Θεσ. 2,4-6).

Στις διάφορες οικογενειακές Ακολουθίες και τελετές, ο Ιεροκήρυκας, που συνήθως ταυτίζεται με τον ιερουργό και τον ποιμένα της τοπικής Ενορίας, χρειάζεται να μιλήσει απλά αλλά και αναλυτικά, με γλυκύτητα αλλά και με ευφράδεια, χρειάζεται να ερμηνεύσει αλλά και να παρηγορήσει, να χαμογελάσει ή να έχει ύφος σοβαρό, ανάλογα με την Ακολουθία και την ανάγκη των πιστών.

Στην Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία θα μπορούσε να ομιλήσει ακραιφνώς θεολογικά, ή και πατριωτικά, ανάλογα με την χαρακτήρα της ημέρας.

Στην περιστατική όμως Ακολουθία, ο λόγος έχει υποχρέωση να σταλάξει βάλσαμο στις ψυχές των ανθρώπων και να δημιουργήσει κατάνυξη και ιερότητα.

Ο ΑΚΡΟΑΤΗΣ, που είναι το δεύτερο στοιχείο στη παρούσα αναφορά, είναι ο εκκλησιαζόμενος κατά τις διάφορες οικογενειακές Ακολουθίες και τελετές που προαναφέραμε, οι οποίες -όπως επισημαίνει ο αείμνηστος Καθ. Ιωάννης Φουντούλης- «τις περισσότερες φορές αποτελούν σταθμούς στην ατομική, κοινωνική ή επαγγελματική ζωή των πιστών».

Επομένως, εκείνος που γίνεται αποδέκτης του κηρύγματος και του μηνύματος της Εκκλησίας, είναι ένας άνθρωπος που βρίσκεται -την παρούσα στιγμή που ακροάται- σε μια οριακή στιγμή της ζωής του, όπου τον συνοδεύει μια έσχατη χαρά ή λύπη, και ως εκ τούτου η ψυχή και τα συναισθήματά του είναι γεμάτα από εικόνες, από όνειρα, από αναμνήσεις κι από υπέρμετρη ευαισθησία.

Ο αριθμός των ακροατών στις έκτακτες αυτές περιστάσεις μπορεί να είναι μικρότερος από το Κυριακάτικο εκκλησίασμα. Αυτό δίνει τη δυνατότητα της πιο άμεσης και προσωπικής προσέγγισής τους από τον Ιεροκήρυκα.

Η επικοινωνία, με τα μάτια ή με τον λόγο, οι μικρές κινήσεις εντός του Ναού, η προσωπική αναφορά κάποιων ακροωμένων από τον Ιεροκήρυκα, δίνει μια χάρη και μια καλύτερη δυναμική προσέγγισης μεταξύ ομιλητή - ακροατή.

Για παράδειγμα, είναι αρχαία πράξη της Εκκλησίας η χρήση του κηρύγματος και της ερμηνείας των δρώμενων από τον ιερουργό, σε διάφορα σημεία κατά τη διάρκεια του μυστηρίου της Βαπτίσεως.

Όσον αφορά το ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ του «περιστατικού» κηρύγματος, ο Καθ. Φουντούλης υπογραμμίζει με έμφαση πως «...πρέπει να είναι απόλυτα προσαρμοσμένο προς το αντικείμενο κάθε επί μέρους περιπτώσεως και να συμφωνεί προς την όλη της ατμόσφαιρα».

Και συνεχίζει ο σοφός Καθηγητής: «Κατά τη χαρά του γάμου δεν μπορεί κανείς να μιλά για αμαρτίες και μετάνοια και κατά την είσοδο σε νέο σπίτι ή κατάστημα για τη μέλλουσα κρίση και ανταπόδοση».

Πολύ σωστά δε, τονίζει και ότι «πρέπει να γίνει σαφές πως οι περιστατικές ομιλίες δεν είναι ευκαιρίες για την ανάπτυξη ατελείωτης καθηκοντολογίας, ούτε και αφορμές εγκωμίων και επαίνων των προσώπων που μετέχουν σ’ αυτές».

Η αλήθεια βέβαια είναι πως το περιστατικό κήρυγμα προσφέρεται σε περιπτώσεις περιστατικών Ακολουθιών, τις οποίες παρακολουθούν μεταξύ άλλων και άτομα τα οποία δεν εκκλησιάζονται τακτικά, ή και καθόλου.

Αυτό δίνει την ευκαιρία στον κήρυκα του θείου λόγου να προσεγγίσει ψυχές που δεν έχουν την Εκκλησία, και το μήνυμα που αυτή κομίζει στον κόσμο, στις βασικές προτεραιότητές τους.

Έτσι ο τρόπος της ομιλίας, το περιεχόμενό της, τα μηνύματά της μπορεί να αποδειχθούν -με τη βοήθεια και τη συνδρομή του Αγίου Πνεύματος- εποικοδομητικά και ψυχοσωτήρια για πολλούς, ειδικά εκείνους που είναι δεκτικοί στη χάρη και το λόγο του Θεού.

Άφησα τελευταίο ένα μικρό ίσως θέμα, που μπορεί να είναι τεχνικό ζήτημα, όμως εμένα προσωπικά με δονεί και με συγκινεί ιδιαίτερα. Κι αυτό είναι το θέμα της γλώσσας αυτής καθ’ αυτής. Ειλικρινά θεωρώ πως ο Ιεροκήρυκας έχει υποχρέωση να είναι και λογοτέχνης. Να ασχολείται λεπτομερειακά με την ονομαζόμενη ως «πρώτη ύλη» του λόγου του. Κι αυτή η «πρώτη ύλη» είναι οι λέξεις, είναι και φράσεις. Ο λόγος μας έχουμε υποχρέωση να είναι ωραίος, εύηχος και εύχυμος. Να «στάζει μέλι», να είναι μελίρρυτος, όπως συμβούλευαν και οι αρχαίοι πρόγονοί μας.

Στον λόγο, την ποίηση, αλλά και το κήρυγμα που κυρίως μας αφορά, σημασία έχει όχι η ποσότητα αλλά η ποιότητα.

Έτσι ο λόγος, για να διεισδύσει στις ψυχές και για να είναι αποτελεσματικός, εκτός των άλλων στοιχείων που θα πρέπει να τον χαρακτηρίζουν, είναι ανάγκη να είναι ώριμος, καλλιεργημένος με προσοχή και επιμέλεια στο χωράφι της γλώσσας, έτσι ώστε να συγκινεί και να προσελκύει.

Ο λόγος (με «λ» μικρό) δεν υπάρχει στη μη έκφρασή του. Αρχίζει να υφίσταται όταν κάποιος ανοίξει το στόμα του και μιλήσει.

Το προνόμιο να μιλήσει κανείς -γενικά- είναι σπουδαίο, όμως η ευθύνη ειδικά να κηρύξει κάποιος, είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη.

Για τούτο αξίζει να προετοιμασθεί κατάλληλα, πρώτα απ’ όλα βέβαια πνευματικά και ηθικά, αλλά οπωσδήποτε και διανοητικά και γλωσσικά.

Κι ας προσευχηθούμε, την αγαθή διάθεση του Ιεροκήρυκα να την ευλογήσει ο Δωρεοδότης Κύριος, να τον φωτίσει και να τον εμπνεύσει, έτσι ώστε ο λόγος του να είναι χαριτωμένος, γλυκύς και τελικά καρποφόρος, προς δόξαν Θεού και προς όφελος των ακροατών.

Κατά τη διάρκεια των γενικών συζητήσεων μεταξύ των Συνέδρων, έγιναν πολλές και ενδιαφέρουσες ανταλλαγές απόψεων γύρω από τις προσφερθείσες ομιλίες, αλλά και αναφορικά με διάφορα λειτουργικά, ποιμαντικά και άλλα θέματα, που άπτονται της διακονίας των Κληρικών της Ι.Α. Θυατείρων.

Στις συζητήσεις αυτές συμμετείχαν με εποικοδομητικές θέσεις και απόψεις πολλοί από τους Συνέδρους.

Η Σύναξη ολοκληρώθηκε με γεύμα που προσέφερε η φιλοξενούσα Κοινότητα σε όλους τους Συνέδρους.