Θεολογικός λόγος, εθνική υπόσταση, κοινωνικός ιστός

Δημιουργηθηκε στις Παρασκευή, 20 Ιουλίου 2012

Γράφτηκε από τον/την Romfea.gr - 12.13

Γράφει ο Παναγιώτης Ασημακόπουλος (Θεολόγος καθηγητής)

---

Τα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα έδειξαν ότι εθνικιστικές αντιλήψεις, φασιστικός κοινωνικός λόγος και φοβικές δοξασίες ήρθαν για να μείνουν αρκετά.

Φάνηκε επίσης η πλήρης αδυναμία μεγάλης μερίδας του εκκλησιαστικού σώματος να λειτουργήσει πέρα από τα συνήθη όρια του «πάω στην Εκκλησία και ανάβω το κερί μου».

Να λειτουργήσει εκκλησιαστικά στα φλέγοντα θέματα της καθημερινότητάς του ως μέλους κοινωνίας και έθνους.

Σε συζητήσεις, διαδικτυακές αψιμαχίες και καθημερινές γνωριμίες συναντάς και διθυράμβους αλλά και λιβέλους από ανθρώπους που συνήθως συναντιούνται κάτω από τον ίδιο τρούλο με τον Παντοκράτορα να ευλογεί. Χρυσή η αυγή της νέας πραγματικότητας για τον ένα, σκοτεινό το μέλλον για τον άλλο.

Και ο ένας και ο άλλος μπορεί να είναι ο παπάς και ο καντηλανάφτης της ίδιας ενορίας, ο κατηχητής και ο θεολόγος του σχολείου, η κυρία που σταυροκοπιέται συνεχώς και ο ψάλτης που επιδεικνύει τα τεριρέμ.

Προφανώς και θα έπρεπε η θεολογία να μάς έχει εμποτίσει πριν από τα γεγονότα, προφανώς και κατόπιν εορτής θα έπρεπε να μάς είχε συνεφέρει.

Προφανώς και η βία, το εθνικιστικό μίσος, οι κοινωνικοί αποκλεισμοί και τα πάσης φύσεως φοβικά σύνδρομα καταδικάζονται δημοκρατικά, λογικά και θεολογικά.

Αυτό όμως που διαπιστώνω με έκπληξή μου είναι κάτι εξίσου επικίνδυνο, προφανώς λόγω υπέρ λίαν ζήλου. Και εξηγούμαι:

Στη ρηχή συνθηματολογία «να πετάξουμε όλους τους ξένους έξω από την Ελλάδα» και «να τσακίσουμε τους εχθρούς του έθνους», οι έχοντες αντίθετο σκεπτικό επικαλούνται από τη θεολογική παραγωγή χωρία που δείχνουν την ενότητα όλης της κτίσης στο Ευαγγέλιο του Χριστού, την υπέροχη αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων της εποχής τους από Πατέρες της Εκκλησίας, την νέα πραγματικότητα που ευαγγελίζεται ο ερχομός του Θεού της Αγάπης.

Κι ως εδώ άριστα και εννοείται ότι όλοι μας, πιστοί και άπιστοι, υπερθεματίζουμε, συμφωνούμε και προβάλλουμε τα χρυσά κοσμήματα της Εκκλησίας έναντι του κατακλυσμού της λάσπης και του γκρίζου της εποχής μας.

Το πρόβλημα ξεκινά όταν χρησιμοποιείται η θεολογία της Εκκλησίας για ανεφάρμοστες και λυρικές εκθεσούλες ιδεών ή (χειρότερα) για ενίσχυση νοοτροπιών που αγγίζουν τα όρια του διεθνισμού ή της εκ βάθρων ανατροπής κοινωνικών συντεταγμένων.

Είναι απαράδεκτο και παραπλανητικό να αφήνουμε να αιωρούνται (εσκεμμένα ή αθέλητα) ασάφειες. Μια σειρά από «ενοχλητικά» ερωτήματα μάλλον θα φωτίσει το εύρος του προβληματισμού.

Καταδικαστέος ο εθνικισμός και το μίσος για τους μη Έλληνες. Σίγουρα, ο διαχωρισμός της υφηλίου σε έθνη και κράτη, η δημιουργία στρατών, η ύπαρξη και τιμή της εθνικής σημαίας είναι σχήματα του αιώνος τούτου που θα παρέλθουν στη Βασιλεία των Ουρανών.

Αυτό σημαίνει αυτομάτως ότι όποιος τιμά την ελληνική σημαία και συγκινείται στη θέα της και στο άκουσμα του εθνικού ύμνου παραβαίνει τα ευαγγελικά λόγια ότι ο Χριστός ήρθε στον κόσμο για να γίνουν όλοι ένα;

Όποιος αγωνίζεται για την προάσπιση των εθνικών συνόρων είναι πιο μακριά από το πρότυπο του Χριστιανού σε σχέση με αυτόν που αγωνίζεται για τη συνεκμετάλλευση του Αιγαίου με τους Τούρκους;

Η ορθότατη λογική ότι η ορθόδοξη πίστη είναι πάνω από σύνορα, έθνη και κράτη επιβάλλει την ταυτόχρονη διάλυση της εθνικής συνείδησης και ιστορικής μνήμης και της κρατικής υπόστασης των λαών, αρχής γενομένης από τον ελληνικό;

Καταδικαστέος ο φασισμός και το μίσος εναντίον των μεταναστών. Λέγοντας ότι όλοι είμαστε εικόνες και παιδιά του Θεού, εξίσου φθαρτοί και αμαρτωλοί (ολόσωστη θεολογική προσέγγιση), ξεμπερδεύεις με τον συνάνθρωπό σου που ζει στο πετσί του καθημερινά τις συνέπειες της λαθρομετανάστευσης σε γειτονιές που στενάζουν από τα μύρια προβλήματα;

Γιατί άραγε τα παλιά μοναστήρια παράλληλα με τη θεολογία της αποδοχής του άλλου είχαν και πύργους και οχυρωματικά έργα εναντίον κουρσάρων και ληστών που «μετανάστευαν»;

Το να προστατεύει κανείς το σπίτι του και να οργίζεται για ένα κράτος που τον γδέρνει από παντού δείχνει απαραίτητα ότι είναι εγωιστής, σκληρόκαρδος και βλάσφημος;

Μήπως είναι τουλάχιστον υποκριτικό και ανήθικο να έχεις συναγερμό στο σπίτι και στο αυτοκίνητο και να επικαλείσαι τους αγίους που τα έδιναν όλα ακόμη και για τους ληστές, απλά και μόνο για να επιπλήξεις τον αγανακτισμένο που του άνοιξαν το μαγαζί και του κλέψανε το σπίτι;

Εν κατακλείδι, μήπως είναι απαράδεκτο να χρησιμοποιούμε κατά το δοκούν τη θεολογία της Εκκλησίας για να καταδείξουμε όλους τους άλλους ως αμαρτωλούς και ως χαμηλού επιπέδου και για τη δημιουργία απλώς και μόνο ενός δικού μας φιλανθρώπου (πλην όμως κενού) image making;

Εάν τα γράφω αυτά είναι επειδή από μικρό παιδί έχω χορτάσει από ωραιολογίες και θολοθεολογίες.

Εάν η ορθόδοξη θεολογία δεν έχει να πει στο σύγχρονο άνθρωπο και πέντε πρακτικές και εφαρμόσιμες κουβέντες, τότε είναι για τα αραχνιασμένα σεντούκια του ακαδημαϊσμού. Καλό κατευόδιο.

Όποιος θέλει να σχολιάσει, τουλάχιστον ας το κάνει ελεύθερα (έλευσις θείας ροής) και πρακτικά.