Από την Βουλγαρία το φως για την προσυνοδική πορεία της Εκκλησίας

Δημιουργηθηκε στις Τετάρτη, 15 Ιανουαρίου 2014

Γράφτηκε από τον/την Romfea.gr - 20.44

Για τη Romfea.gr ο Φιλούμενος Χατζής

Η Βουλγαρική Εκκλησία χαίρεται για την ενότητα που εκδηλώνεται από τους πιστούς όλης της χώρας και του εξωτερικού, χάρη στους γενναίους κληρικούς που υποστηρίζονται από ένα πρακτορείο εκκλησιαστικών ειδήσεων, το οποίο δεν επικεντρώνεται στην έρευνα με σκοπό τον εντυπωσιασμό αλλά ενεργεί με πνεύμα δικαιοσύνης και φροντίδα προς τους πιστους αναγνώστες που θέλουν να γνωρίσουν τα γεγονότα.

Χιλιάδες αναμμένα κεριά και πολλές προσευχές φωτίζουν τον Πατριάρχη Νεόφυτο και την Ιερά Σύνοδο στην ανάγνωση της θείας βούλησης κατά την ψηφοφορία που διεξήχθη τώρα και στο Goze Dolcev, από κλήρο και λαό, για την αντίστοιχη εκλογή του νεου Μητροπολιτου 1.

Η διεξαγωγή των πρόσφατων μητροπολιτικών εκλογών στην Βουλγαρία δείχνουν, λοιπόν, πώς η αρχαία κανονική τάξη, βασισμένη στην εκλογη του Ποιμενάρχη αντίστοιχα από τον κλήρο και τον λαό, δεν μπορεί ακόμα και σήμερα να αποτελέσει μια ιστορική μνήμη, που υφίσταται μόνο σε μερικές Εκκλησίες ενώ Επίσκοποι, με ή χωρίς ποίμνιο, ως επί το πλείστον εκλέγονται από τις Συνόδους των αυτοκεφάλων εκκλησιών, παρά τα όσα αναφέρει ο κη΄ Κανόνας της Χαλκηδόνος.

Αποδίδοντας στον Πατριάρχη της Νέας Ρώμης το προνόμιο της χειροτονίας Μητροπολιτών στις πολιτικές διοικήσεις του Πόντου, της Ασίας, και της Θράκης, αυτός ο κανόνας τονίζει πράγματι ότι η εκλογή των Μητροπολιτών, όπως και των Επισκόπων, πρέπει να συνεχίσει να λαμβάνει χώρα στις  Εκκλησίες τους.

Όντας αιτιολογημένο από προφανείς ιστορικούς λόγους, η γενικευμένη εξαίρεση του κλήρου και του λαού από την εκλογή του αντίστοιχου Επισκόπου της, αποδυναμώνει το δεσμό μεταξύ του Επισκόπου και της Εκκλησίας, της οποίας είναι ο νυμφίος.

Σε αντίθεση με τις θεολογικές ορθόδοξες προεκτάσεις του επισκοπικού λειτουργήματος, οι καταστροφικές συνέπειες είναι εμφανείς ακόμη και σήμερα:

1) κατάχρηση του μεταθετού των Επισκόπων (κανονικώς επιτρεπτό μόνον σε περιπτώσεις αιτιολογημένες και εκτάκτως εφικτές)·

2) διορισμοί Επισκόπων με αποστολή την εκτέλεση καθηκόντων ασχέτων με την επισκοπική λειτουργία (όπου ο διορισμένος Επίσκοπος δεν έχει υπό την ευθύνη του συγκεκριμένο ποίμνιο), σε σημείο ώστε το επισκοπικό αξίωμα να πέφτει στο επίπεδο των τιμητικών τίτλων, εκείνων που χορηγούνται επισήμως ακόμα και σε καθηγητές, οι οποίοι αποκαλούνται εκτός από Επισκοπους και καθηγητές πανεπιστημίου, σαν να έχει σημασία στην Εκκλησία η προσθήκη ακαδημαϊκών τίτλων στο επισκοπικό αξίωμα.

Στο σημερινό πλαίσιο αποτελεί εμβληματικό, αυξανόμενης ιεραρχικής απομόνωσης από τα πραγματικά επείγοντα εκκλησιαστικά θέματα (των σημερινών αναγκαίων προτεραιοτήτων που αντιλαμβάνεται κλήρος και λαός), η αναζήτηση ενός Πρώτου με παγκόσμια εκκλησιαστική εξουσία, η οποία γίνεται όλο και περισσότερο αγωνιώδης και τελικά αστάθμιστη τα τελευταία χρόνια, χωρίς βάση στην κανονική τάξη, όπως αυτή διατυπώθηκε από τις Οικουμενικές Συνόδους.

Η προσπάθεια επιβολής ακόμη και στην Ορθόδοξη Εκκλησία ενός Πρώτοιεράρχη, νομιμοποιημένη (από μια μέλλουσα μεγάλη Σύνοδο;) για την άσκηση της εκκλεσιστικης εξουσίας σε όλες τις Εκκλησίες του κόσμου αποτελεί, ωστόσο, μια ιστορική καινοτομία, τουλάχιστον σε σχέση με την κανονική τάξη της Καθολικής Εκκλησίας στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Τις τελευταίες μέρες μερικά πρακτορεία εκκλησιαστικών ειδήσεων φανερώνουν μια αυξάνουσα επίπτωση (μάλλον εισβολή) του Διαλόγου, της Ορθόδοξης και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, στην ετοιμασία της μελλούσης Μεγάλης Συνόδου. Η πρόσφατη δήλωση σχετικά με το Παγκόσμιο Πρωτείο στην Εκκλησία, επίσημα εγκεκριμένο από την Ιερά Συνόδου του Πατριαρχείου της Μόσχας 2, η επιστολή που έστειλε Έλληνας Μητροπολίτης στον Πατριάρχη και την Ιερά Σύνοδο της Ρωσίας3 και η απόκριση επισήμως δημοσιευμένη από Μητροπολίτη του Οικουμενικoυ Πατριαρχείου 4, πιστοποιούν πόσο επικίνδυνο είναι το ζήτημα της αναγνώρισης ενός Πρώτου με παγκόσμια εκκλησιαστικη εξουσία.

Από την άλλη πλευρά, οι θεολογικές και εκκλησιαστικές εμπλοκές έχουν έρθει να στηρίξουν έναν Πρώτο sine paribus και στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Δεν φαίνεται βάσιμη η αναγνώριση της παγκόσμιας εξουσίας του Επισκόπου της Κωσταντινουπόλεως επί των ρωμαϊκών προνομίων (γ΄ Κανόνος της Συνόδου Κωσταντινουπόλεως του 381) η επί του τίτλου του Οικουμενικού Πατριάρχη. Ο κη΄ Κανόνας της Χαλκηδόνος επιφυλάσσει στον Αρχιεπίσκοπο της ανατολικής πρωτεύουσας την χειροτονία των Επισκόπων μεταξύ τους βαρβάρων (όχι εκτός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ούτε και στην ολόκληρη, αλλά μόνο στις πολιτικές διοικήσεις στις οποίες πρέπει να χειροτονήσει τους Μητροπολίτες, οι οποίοι πρέπει να εκλεγούν κανονικα στις αντίστοιχες επαρχίες).

Αποτελεί ιστορικά πιστοποιημένο ότι ούτε Αυτοκράτορες, ούτε Πατριάρχες προώθησαν αποστολές εκτός των συνόρων της Αυτοκρατορίας για ευνόητους παραδοσιακούς λόγους: και στην χριστιανική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία η θρησκευτική διαφορά έχει σχηματίσει ισχυρά ιδεολογικά σύνορα μεταξύ Ρωμαίων και βαρβάρων 5.

Στη συνέχεια, όσον αφορά στον τίτλο του Οικουμενικού Πατριάρχη, είναι σαφές ότι μετά την πτώση της Ιταλίας στα χέρια των βαρβάρων, ο Κωσταντινουπόλεως παρέμεινε ο Επίσκοπος της μοναδικής λειτουργικής πρωτεύουσας της Οικουμενικής Αυτοκρατορίας. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία ότι είναι ιστορικά θεμιτό να καλείται ο Επίσκοπος της Νέας Ρώμης, εκτός από Πατριάρχης Κωσταντινουπόλεως και Οικουμενικός Πατριάρχης.

Ο τίτλος όμως δεν αποδίδει στον Πατριάρχη Κωσταντινουπόλεως μια εξουσία ανώτερη από τους άλλους Προκαθήμενους των οποίων είναι κανονικώς primus inter pares από τον ΙΑ΄ αιώνα.

Από την άλλη πλευρά είναι αρκετά γνωστό, ήδη όταν ο Άγιος Γρηγόριος ο Διάλογος, καταδικάζοντας την ανάληψη του τίτλο του Οικουμενικού Πατριάρχη, αρνείται σε όλους τους Επίσκοπους οποιαδήποτε παγκόσμια εκκλησιαστικη εξουσία, η οποία όμως ανήκει στον Χριστό.

Μπροστά στις σημερινές συζητήσεις, οι ανησυχίες και τα ερωτήματα αναμένεται, ως εκ τούτου, να πολλαπλασιαστούν στην παραμονή της αναγγελθείσας Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Πριν να εγκριθεί ο τόπος και η ημερομηνία της συγκλίσεως δεν θα πρέπει να είναι ικανοποιητικά ενημερωμένοι ολοι οι Επισκοποι, ο κλήρος και ο λαός; Θα συγκληθούν στην μέλλουσα Μεγάλη Σύνοδο όλοι οι Ποιμενάρχες, διλαδη οι Επισκοποι με κλήρο και λαο; Ποτε θα απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα με τρόπο σύμφωνο προς την παράδοση των Οικουμενικών Συνοδών;

Η ζωτικότητα της ορθόδοξης κανονικής τάξης αναδύθηκε προνοητικά τους τελευταίους μήνες στις πρόσφατες εκλογές στη Βουλγαρία των Μητροπολιτών Βάρνας και Νευροκοπίου. Και στις δύο χηρευούσες Μητροπόλεις, κλήρος και λαός αντέδρασε με προσευχές, νηστείες και αγρυπνίες, στις προσπάθειες μερικών αντιπάλων να επιρρεάσουν την Ιερά Σύνοδο να επέμβει αντίθετα προς την επιθυμία που εκφράστηκε κανονικώς από τους εκλέκτορες των χηρεύουσων Εκκλησίων.

Με ευλαβική συμμετοχή του κλήρου και του λαού, σήμερα, Κυριακή 12 Ιανουαρίου, και στο Goze Delcev έγιναν κανονικά οι εκλογές των δυο Επισκόπων μεταξύ των οποίων η Ιερά Σύνοδος θα εκλέξει, την ερχόμενη Κυριακή, τον διάδοχο του αειμνήστου Μητροπολίτη Ναθαναήλ.

Ως εκ τούτου, αντί να ασχολούνται με την κατασκευή προνομίων άσχετων με την κανονική παράδοση, η προσυνοδική πορεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν θα έπρεπε μάλλον να κατευθύνεται προς την αποκατάσταση, όσο δίνατον σήμερα, της εκκλησιαστικής τάξεως που επικυρώθηκε από τις Οικουμενικές Συνόδους, οι οποίες δεν προβλέπουν, μεταξύ άλλων, Μητροπολίτες εν ενεργεία με δικαιοδοσία σε εδάφη από αρκετό καιρό χωρίς ιερείς και πιστούς;

Προκειμένου να ανταποκριθεί στις σημερινές ποιμενικές ανάγκες, δεν θα πρέπει μάλλον να αναγνωριστούν οι νέες παροικούσες Εκκλησίες, ιδρυθείσες από Μητέρες Εκκλησίες που με φροντίδα δίνουν πνευματική τροφή στο ποίμνιο που μετανάστευσε από τα κανονικά του εδάφη;

Αιώνες μετά τις Οικουμενικές Συνόδους, η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν θα πρέπει λοιπόν να αποκαταστήσει, όπου είναι δυνατόν, την κανονική τάξη στις επισκοπικές εκλογές όπως συμβαίνει σήμερα στη Βουλγαρία;

Η αποκατάσταση της κανονικής τάξεως μάλλον παρά ο ορισμός του Οικουμενικού Πρώτου, με παγκόσμια εκκλησιαστικη εξουσία πάνω σε ολόκληρη την Ορθόδοξη Εκκλησία, αποτελεί προτεραιότητα που δεν μπορεί πλέον να παραμεληθεί από την μέλλουσα μεγάλη Σύνοδο.

____________________________________

1) Rosiza Primovska, Tserkvata  e drugo vece.., www.dveri.bg. 12 gennaio 2013.
2) www.romfea.gr. 28/12/013.
3) www.romfea.gr 10/1/2014.
4) www.ec-patr.org.
5) Η μόνη τεκμηριωμένη εξαίρεση αποτελείται από εξαιρετική ιεραποστολική δραστηριότητα που προωθείται από τον Άγιο Ιωάννη Χρυσόστομο.