''Μέγα θαύμα της οικουμένης''

Δημιουργηθηκε στις Πέμπτη, 14 Αυγούστου 2014

Γράφτηκε από τον/την Ι.Μ. Καστορίας - 12.05

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ

Πανηγυρίζουμε και πάλι, αδελφοί μου, «την πανένδοξον Κοίμησιν και την εις ουρανούς Μετάστασιν» της Θεομήτορος, που που είναι για μας τους Ορθοδόξους Χριστιανούς, το «θεομητορικό Πάσχα» μέσα στην καρδιά του θέρους.

Ακολουθώντας την αληθέστατη παράδοση της Εκκλησίας μας, τιμούμε και μεγαλύνουμε με ύμνους και ωδές πνευματικές την «αειμακάριστον και παναμώμητον και μητέρα του Θεού ημών».

Πανηγυρίζει ο Ουρανός, αφού η Παρθένος, ο έμψυχος όντως ουρανός, «ενοικίζεται στις ουράνιες σκηνές».1

Πανηγυρίζουν οι Άγγελοι και οι Αρχάγγελοι, αφού τα τάγματα των Χερουβίμ και των Σεραφείμ στάθηκαν μπροστά της με αγαλλίαση και χαρά μεγάλη, δοξάζοντας την Μητέρα του Θεού, που είναι το μεθόριο μεταξύ του Ακτίστου και των κτισμάτων.

Πανηγυρίζουν οι Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, οι οποίοι Θείω Πνεύματι κινούμενοι, μίλησαν γι' αυτήν και την διακονία της στο μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Υιού και Λόγου του Θεού.

Πανηγυρίζουν οι Απόστολοι, αφού «επικαίρως το παρθενικό της προέπεμψαν σώμα και με εφύμνια και επικήδεια άσματα, το ενταφίασαν στο χωρίο της Γεθσημανής».2

Πανηγυρίζουν οι Άγιοι, οι οποίοι την αναγνωρίζουν ως ευεργέτιδα πάσης της φύσεως3 και την προσκυνούν ως Βασίλισσα, Κυρία, Δέσποινα, Θεομήτορα και αληθή Θεοτόκο4.

Πανηγυρίζει η Εκκλησία του Χριστού και καλεί τα πιστά παιδιά της, με προεξάρχοντα τον θεοφόρο Ιωάννη τον Δαμασκηνό, να την υμνήσουν με άσματα ιερά :

«Αυτήν με άσματα ιερά ας υμνήσουμε σήμερα, εμείς που είμαστε ο λαός του Χριστού ... Ας την ευχαριστήσουμε με την αγνότητα της ψυχής και του σώματος, αυτήν που είναι ύστερα από τον Θεό αληθινά αγνή πάνω απ' όλους ... Αυτή έγινε μεσίτρια για όλα μας τα αγαθά. Μέσα της ο Θεός έγινε άνθρωπος και σε Θεό ο άνθρωπος υψώθηκε». 5

Και θα ήθελα, αδελφοί μου, σε αυτόν τον πανηγυρισμό του ουρανού και της γης, να μου χαρίσετε για λίγο την προσοχή σας, προκειμένου να μεταφέρω στην αγάπη σας μία μόνο φράση δανεισμένη από τον φωστήρα της Ορθοδοξίας , τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά. Μιλώντας για την Παναγία, την χαρακτηρίζει ως «το μέγα θαύμα της οικουμένης» .

Α. Μέγα θαύμα της οικουμένης η Θεομήτωρ

Καρπός ευλογημένος του Ιωακείμ και της Άννης. Καρπός προσευχής και αρετής των Αγίων γεννητόρων της, οι οποίοι περισσότερο από τους άλλους ανθρώπους ήσαν οικείοι του Θεού.

Ο Δίκαιος Ιωακείμ, όπως τον χαρακτηρίζουν τα ιερά κείμενα, «ζούσε στη θεωρία του λόγου του Θεού και ευφραινόταν με το νερό της αναπαύσεως, που είναι η χάρις του Θεού».6 Αλλά και η Άννα, που το όνομά της ερμηνεύεται ως «χάρις», ήταν πλούσια προικισμένη με αρετές, έχοντας μόνο την ασθένεια της στειρότητας.7

Και θέλοντας ο Θεός να σώσει το πλάσμα των χειρών Του, λύει την ακαρπία της γυναικός και της χαρίζει την θυγατέρα εκείνη, όμοια με την οποία δεν είχε γεννηθεί, αλλά ούτε και θα γεννηθεί ποτέ.

«Για ποιό λόγο γεννήθηκε η Μητροπάρθενος από γυναίκα στείρα;» ρωτά ο θεοφόρος Δαμασκηνός. Και απαντά: «Γιατί έπρεπε, αυτό που είναι το μοναδικό και καινούργιο κάτω από τον ήλιο, το αποκορύφωμα των θαυμάτων, η γέννηση δηλαδή του Χριστού, να ανοίγει τον δρόμο του με θαύματα και από τα πιο ταπεινά να έλθουν τα πιο μεγάλα».8

Β. Μέγα θαύμα της οικουμένης η Θεομήτωρ

Με θαυμαστό τρόπο αρχίζει η δημιουργία του κόσμου : «Ότι αυτός είπε και εγενήθησαν· αυτός ενετείλατο και εκτίσθησαν»9. Με θαυμαστό τρόπο και φρικτότερο ακόμη, η αναδημιουργία του κόσμου.

Και διάκονος αυτού του θαύματος, η ταπεινή κόρη της Ναζαρέτ, η Μαριάμ. Αγιάζεται στα Άγια των Αγίων, σε χώρο άβατο και γι' αυτόν τον αρχιερέα της εποχής εκείνης.

Και αυτός ο χώρος προτύπωνε το πανάγιο πρόσωπό της, το οποίο ουσιαστικά ήταν τα πραγματικά Άγια των Αγίων, αφού δέχτηκε μέσα της, όχι άνθρωπο αρχιερέα, αλλά Αυτόν τον Μέγα Αρχιερέα, τον «διελυληθότα τους ουρανούς»10, τον Κύριο Ιησού Χριστό, όπως θα γράψει ο Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας : «ο τύπος έπρεπε να συμπέση με την πραγματικότητα και η προτύπωσις να ταιριάζη με το πρόσωπο που προεικόνιζε».11

Γι’ αυτό την ημέρα του Ευαγγελισμού, ο ευγενής επισκέπτης του ουρανού, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, την ονομάζει όχι απλώς χαριτωμένη, αλλά «Κεχαριτωμένη», αφού ήταν στολισμένη και κατάφορτη από όλες τις αρετές, με την παρουσία της θείας χάριτος μέσα στο χώρο της καρδιάς της και με τον νου της προσηλωμένο πάντοτε στα ουράνια και στην θεωρία του Θεού.

Έτσι, δέχεται με την ελεύθερη συγκατάθεσή της να τεθεί στην υπηρεσία του σχεδίου του Θεού για την σωτηρία του ανθρώπου· να υπογράψει εκ μέρους ολοκλήρου του ανθρωπίνου γένους το συμβόλαιο του Θεού με τον άνθρωπο για την ανάπλαση και την ανακαίνιση του βροτείου φυράματος.

Και όπως σε όλα τα θαύματα γίνεται αναστολή των νόμων της φύσεως, έτσι και στην περίπτωση της σαρκώσεως του Υιού του Θεού, «η φύσις εκαινοτόμησε», έγινε δηλαδή κάτι το καινούργιο και μεγάλο, κάτι το ασυνήθιστο και συγχρόνως παράδοξο, «το μόνο καινόν υπό τον ήλιον», όπως το ονομάζει ο Σαββαΐτης Μοναχός Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός.

Χρησιμοποιώντας ο Θεός την πάναγνη σάρκα της σαν υφάδι, ύφανε με το στημόνι της θείας φύσεως, τον άρραφο χιτώνα της θεανθρώπινης υποστάσεώς Του.12

Προσέφερε, έτσι, στον Υιό του Θεού την ωραιότατη ευπρέπεια, δηλαδή, την ωραιότερη ανθρώπινη φύση και «ως ωραία απεκύησε τον Ωραίον»13.

Με αυτόν τον τρόπο, έγινε η απαρχή του μυστικού και πνευματικού γάμου ανάμεσα στον Χριστό και στην ανθρώπινη ύπαρξη, η οποία από τότε ενώνεται μυστικά και μυστηριακά με τον εξ' αυτής Σαρκωθέντα Κύριο, ιδιαιτέρως μέσα στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.

Μας το είπε ο ίδιος ο Χριστός: «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει, καγώ εν αυτώ»14. Να γιατί την ευχαριστούμε αμέσως μετά την Θεία Κοινωνία, λέγοντας : «Ευχαριστώ σοι ότι ηξίωσάς με τον ανάξιον κοινωνόν γενέσθαι του Αχράντου Σώματος και του Τιμίου Αίματος του Υιού σου»15.

Γ. Μέγα θαύμα της οικουμένης η Θεομήτωρ

Θαυμαστή η γέννησή της, θαυμαστή η σύλληψη, η κυοφορία και η ενανθρώπηση του Σωτήρος Χριστού.

Θαυμαστή η διακονία της για τον Μονογενή Υιό του Θεού. Σιωπηλή η παρουσία της κοντά Του. Τρεις λέξεις υπογραμμίζουν την στάση της ζωής Της. «Συνετήρει», «διετήρει», «συμβάλλουσα»16. Δηλαδ: φύλαττε, τηρούσε, σύγκρινε.

Θαυμαστή και παράδοξος η κοίμηση και η εις ουρανούς μετάστασή της : «Γέγονε παράδοξος, ώσπερ η κύησις άχραντε, σου αληθώς, ούτω και η θεία, και σεπτή σου Μετάστασις»17, θα ψάλλει συγκινητικά ο ιερός υμνογράφος.

Παρούσα ολόκληρη η Εκκλησία του ουρανού και της γης, με επικεφαλής τον Σωτήρα Χριστό. Έρχεται ο Ίδιος «προς την οικείαν λοχεύτριαν»18 και με τις δεσποτικές Του παλάμες υποδέχεται την ιεράν αυτής ψυχή και μετά των αγγελικών δυνάμεων την ανεβάζει, όχι απλώς εις τον Ουρανόν, αλλά και έως αυτού του βασιλικού θρόνου Του19, εις τα επουράνια Άγια των Αγίων20.

Αλλά και ο θάνατος της ζωαρχικής Μητρός υπερβαίνει την έννοια του θανάτου. Δεν ονομάζεται ούτε καν θάνατος, αλλά κοίμησις και θεία μετάστασις και εκδημία, η ενδημία προς Κύριον, όπως θα υπογραμμίσει ο Ιερός Δαμασκηνός.

Είναι ζωηφόρος θάνατος και αρχή δευτέρας υπάρξεως, της αιωνίου21. Και αυτό το σώμα της, το οποίο φιλοξένησε το πυρ της Θεότητος, δεν γνωρίζει την φθορά του τάφου («τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησεν»), αλλά μετέστη στον ουρανό, αφού ενώθηκε με την αθάνατη ψυχή της.

Το δέχτηκε για λίγο ο τάφος, το παρέλαβε δε και ο ουρανός· αυτό το πνευματικό σώμα, την καινή γη, τον θησαυρό της δικής μας ζωής, το τιμιώτερο από τους Αγγέλους, το αγιώτερο από τους Αρχαγγέλους.22

Σ' αυτό το μέγα θαύμα της οικουμένης καταφεύγουμε κι εμείς σήμερα, αδελφοί μου. Σ' αυτήν αφήνουμε την ελπίδα μας και την προσδοκία μας και μαζί με τον ιερό υμνογράφο ικετευτικά την παρακαλούμε : «Την πάσαν ελπίδα μου εις σε ανατίθημι, Μήτερ του Θεού, φύλαξόν με υπό την σκέπην σου».

Κι αν πάντοτε πρέπει να την τιμούμε και να την ευλαβούμεθα, ακολουθώντας την σωστική υπόδειξή της «ιδού γαρ από του νυν μακαριούσί με πάσαι αι γενεαί», ιδιαιτέρως αυτό θα πρέπει να γίνεται στην απνευμάτιστη, άχρωμη και αμαρτωλή εποχή μας.

Σήμερα, που η γη κοκκινίζει πάλι από το αίμα των συνανθρώπων μας και ο πλανήτης μας ταράσσεται από την παρουσία του πολέμου·

Σήμερα, που οι άνθρωποι γνωρίζουν και πάλι τον διωγμό, γιατί απλά πιστεύουν στον Χριστό και κρατούν την ομολογία του ονόματός Του·

Σήμερα, που τα δάκρυα και ο πόνος της προσφυγιάς, των ασθενειών, των αναγκών και των προβλημάτων, ως νέφη λυπηρά καλύπτουν την ψυχή και την καρδιά μας·

Η επικοινωνία μας με τον Χριστό, η καταφυγή μας στην Παναγία, η συμμετοχή μας στην ζωή της Εκκλησίας θα πρέπει να χαρακτηρίζουν όλους μας.

Εκείνη, που είναι το πλήρωμα κάθε είδους καλοκαγαθίας·

Εκείνη, που είναι ο έμψυχος πίνακας κάθε αγαθού και αγαθότητος·

Εκείνη, που στέκεται , όχι μόνο πλησίον Του αλλά στα δεξιά Του·

Μπορεί να μεσιτεύσει για μας, να ειρηνεύσει την ζωή μας, να δώσει λύση στα δεινά μας και να μας χαρίσει βοήθεια και θεραπεία. Γι’ αυτό και σήμερα, ταπεινά και ικετευτικά μπροστά στην νεκρική της κλίνη, μαζί με τον θεοφόρο Παλαμά, την παρακαλούμε:

«Μετάδωσε, λοιπόν, πλούσια στον λαό σου, ω Δέσποινα,

Δώρισε πλούσια την χάρη Σου και διαρκή προς όλα, κι αν δεν την χωρούμε, κάνε μας χωρικοτέρους».23

Αυτήν την χάρη και την ευλογία της Παναγίας και την διαρκή πρεσβεία και μεσιτεία της επικαλούμαι για όλους σας, αδελφοί μου. Αμήν.

---

1. Αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού, Ε.Π.Ε. 9, 276 – 278
2. Αγίου Ανδρέου Κρήτης, PG 97,1100
3. Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, Η Θεοτόκος – Τέσσερις θεομητορικές ομιλίες» –, εκδ. Αποστολικής Διακονίας Αθήνα 1990, σελ. 57.
4. Αυτόθι.
5. ό.π. σελ. 186-188.
6. ό.π. σελ. 115 – 117.
7. Ευθυμίου Στυλίου Επισκόπου (νυν Μητροπολίτου) Αχελώου, Η Πρώτη, εκδ. Σήμαντρο, Αθήνα 1987 - εκδ. Β΄- σελ. 69.
8. ο.π. σελ. 71
9. Ψαλμός 32,9
10. Εβρ, 4,14
11. Ευθυμίου Στυλίου, ένθ' ἀνωτ. σελ. 85
12. ό.π. σελ. 200
13. Μηναίον Μαρτίου, σελ. 201
14. Ιν, 6,56
15. Ευχαριστία μετά την Θεία Μετάληψη.
16. Λουκ, 2,19 / Λουκ, 2,51
17. Όρθρος ΙΔ' Αυγούστου, Ωδή γ'
18. Αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού, ό.π. σελ. 170
19. Αυτόθι, σελ. 135.
20. Αυτόθι, σελ. 177.
21. Αυτόθι, σελ. σελ. 215.
22. Επισκόπου Αχελώου Ευθυμίου Κ. Στύλιου, ό.π. σελ. 264.
23. Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Ομιλία ΛΖ' στην Κοίμηση της Θεοτόκου, Ε.Π.Ε. 70, 463