''Πάντα ευσχημόνως και κατά τάξιν γινέσθω''

Δημιουργηθηκε στις Δευτέρα, 22 Δεκεμβρίου 2014

Γράφτηκε από τον/την Ι.Μ. Καστορίας - 13.18

Ευρισκόμενοι και πάλι φέτος στα πρόθυρα του Ιερού Δωδεκαημέρου σας υπενθυμίζουμε ορισμένα βασικά καθήκοντα, που σαν Κληρικοί θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας, καθώς και το τυπικόν της Εκκλησίας μας, προκειμένου να βιώσουμε τόσο εμείς όσο και το ποίμνιό μας το μέγεθος αυτών μεγάλων Δεσποτικών εορτών αυτής της περιόδου. Υπογραμμίζοντας, λοιπόν, τα κάτωθι παρακαλούμε για την προσεκτική μελέτη και εφαρμογή τους:

Α. ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

α) Τρίτη 23 Δεκεμβρίου 2014 – Προπαραμονή Χριστουγέννων

• Το τυπικό της Εκκλησίας μας αναφέρει ότι οι Μεγάλες και Βασιλικές Ώρες των Χριστουγέννων ψάλλονται την παραμονή (Τετάρτη 24 Δεκεμβρίου) της μεγάλης αυτής Δεσποτικής εορτής το πρωί και αμέσως μετά ο Εσπερινός και η Θεία Λειτουργία του Μεγ. Βασιλείου. Επειδή, όμως, την παραμονή της εορτής το πρωί δεν εκκλησιάζονται παρά ελάχιστοι Χριστιανοί, συνιστάται η Ακο-λουθία των Μεγάλων Ωρών να τελεσθεί την Τρίτη το απόγευμα ως εξής: Μετά την απόλυση του Εσπερινού, θα βάλουμε «Ευλογητός» του Όρθρου (της Τετάρτης). Μετά το τέλος του Όρθρου θα ακολουθήσει η Ακολουθία των Μεγ. Ωρών.

• Το απόγευμα Τρίτης, στο μέσον του Ιερού Ναού, κάτω από τον κεντρικό πολυέλαιο, τοποθετούμε προσκυνητάρι με την εικόνα της Γεννήσεως του Χριστού εν μέσω δύο κηροπηγίων. Η εικόνα είναι στολισμένη με άνθη.

• Κατά την τέλεση της Ακολουθίας των Ωρών, ο Ιερεύς, ενδεδυμένος επιτραχήλιον και φελόνιον, θυμιάζει διά του καντζίου κατά την διάρκεια των ψαλλομένων τροπαρίων σε κάθε Ώρα.

• Το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα αναγινώσκεται από Ωραίας Πύλης.

• Τα Ιερά Κείμενα και οι ευχές πρέπει να αναγινώσκονται ευκρινώς.
• Το Δοξαστικό της Θ’ Ώρας «Σήμερον γεννάται εκ Παρθένου...» απαγγέλεται πρώτον υπό του ιεροψάλτου–κανονάρχου ή του Ιερέως μπροστά στην εικονα της Γεννήσεως και ακολούθως ψάλλεται υπό των χορών των Ιεροψαλτών, ενώ κρούονται χαρμόσυνα οι καμπάνες
• Στο τέλος των Ωρών κάνουμε πλήρη απόλυση.

β) Τετάρτη 24 Δεκεμβρίου 2014 – Παραμονή Χριστουγέννων

• Το πρωί θα ψαλλεί ο Εσπερινός των Χριστουγέννων (σύμφωνα με το Τυπικό) και εν συνεχεία η Θεία Λειτουργία του Μεγ. Βασιλείου. Εάν δεν τελεσθούν ο Όρθρος και οι Ώρες την Τρίτη το απόγευμα, τότε θα τελεσθούν, κανονικά σύμφωνα με το Τυπικό, την Τετάρτη το πρωί και από ώρα 5.00 π.μ.

• Το απόγευμα και ώρα 6.00 μ.μ. θα προσέλθουμε στον Μέγα Πανηγυρικό Αρχιερατικό Εσπερινό των Χριστουγέννων που θα τελεσθεί στον Μητροπολιτικό Ναό Καστοριάς. Η παρουσία όλων μας είναι υποχρεωτική.

γ) Πέμπτη 25 Δεκεμβρίου 2014 - Χριστούγεννα

Ο Ιερός Ναός είναι στολισμένος με άνθη, κ.α.. Υπάρχει καθαρό κερί στα κηροπήγια. Εννοείται ότι:

α) Ο Ιερός Ναός (από το Ιερό Βήμα έως και τον περιβάλλοντα χώρο) λάμπει από καθαριότητα.

β) Δεν υπάρχουν περιττά πράγματα εντός του Ναού και κυρίως εντός του Ιερού Βήματος. Ο Ναός δεν είναι αποθήκη.

γ) Τα Ιερά Σκεύη, τα Ιερά Ευαγγέλια, το Αρτοφόριο, τα μάκτρα, οι κορδέλες, τα κηροπήγια, και κάθε τι μέσα στον Ναό, αστράφτουν, γιατί τα έχουμε καθαρίσει καλά με ευλάβεια, προσοχή και επιμέλεια.

δ) Τα άμφια των Ιερέων είναι καθαρά και σιδερωμένα.

ε) Η Αγία Τράπεζα και η Ιερά Πρόθεση είναι τακτοποιημένες και περιποιημένες (χωρίς σταγμένα κεριά, σκόνες, νάϋλον, σπασμένα τζάμια, πλαστικά λουλούδια, ηλεκτρικά φώτα, κατεστραμμένα κηροπήγια, λερωμένα ή φθαρμένα καλύμματα, σκισμένα βιβλία, κ.α.).

στ) Ο Ναός έχει στολισθεί με άνθη, κ.α. σύμφωνα με το τυπικό της Εκκλησίας μας λόγω των μεγάλων δεσποτικών εορτών, χωρίς όμως να μετατρέψουμε το ιερό χώρο σε χριστουγεννιάτικο δένδρο.

ζ) Οι Ιερείς και οι Ιεροψάλτες έχουν μελετήσει το τυπικό των Ιερών Ακολουθιών και έχουν ετοιμασθεί κατάλληλα για την συγκεκριμμένη διακονία.

• Η πρωινή Ακολουθία (ο Όρθρος) των Χριστουγέννων αρχίζει στις 5.00 π.μ. (κατάλοιπο της Αγρυπνίας που ετελείτο παλαιότερα στις Ενορίες, αλλά και πρέπει να τελείται πάντοτε στις Μονές). Προσοχή, μην βιαζόμαστε στην Ακολουθία. Τελείται η Θεία Λειτουργία του Ιερού Χρυσοστόμου.

• Μπορούμε, επίσης, να μοιράσουμε στο εκκλησίασμα μία μικρή ευλογία (εικόνα, φυλλάδιο, κ.α.), στο τέλος της Θείας Λειτουργίας ή να ψαλλούν τα Κάλαντα στην είσοδο του Ναού, από χορωδία που έχει ετοιμασθεί (Σχολεία, Φιλόπτωχο, Κατηχητικά, Σύλλογοι, κ.α).

δ) Πέμπτη 1 Ιανουαρίου 2015 - Πρωτοχρονιά

• Στο κέντρο του Ναού τοποθετείται η εικόνα του Μεγάλου Βασιλείου και αν υπάρχει η εικόνα της περιτομής του Χριστού, στολισμένες.

• Ο Εσπερινός στις Ενορίες μας τελείται νωρίς (4.00 μ.μ.), ώστε εν συνεχεία να προσέλθουμε όλοι στον Μέγα Πανηγυρικό Αρχιερατικό που θα τελεσθεί στον Μητροπολιτικό Ναό Καστοριάς στις 6.00 μ.μ. Ακολούθως θα κοπεί η Βασιλόπιτα της Μητροπόλεώς μας στο Ιερό Επισκοπείο, όπου είμαστε όλοι προσκεκλημμένοι.

• Την Πρωτοχρονιά (Πέμπτη), στο τέλος της Θείας Λειτουργίας μπορούμε να κόψουμε την Βασιλόπιτα της Ενορίας μας, να μοιράσουμε σε όλο το Εκκλησίασμα μικρά πιτάκια, να δώσουμε δώρα, να πούμε τα κάλαντα, να τιμήσουμε ευεργέτες, να παραθέσουμε κεράσματα και πολλά άλλα, πάντα βέβαια μέσα στο κλίμα και στο μέτρο της Ορθοδόξου Παραδόσεώς μας.

ε) Δευτέρα 5 Ιανουαρίου 2014 - Παραμονή Θεοφανείων

• Το πρωί της Δευτέρας τελούνται ο Όρθρος και εν συνεχεία οι Μεγάλες και Βασιλικές Ώρες των Θεοφανείων, που τελούνται όπως ακριβώς και οι Ώρες των Χριστουγέννων. Ακολούθως ο Μέγας Εσπερινός των Θεοφανείων και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και ο Αγιασμός. Επειδή, όμως, την παραμονή της εορτής το πρωί δεν εκκλησιάζονται παρά ελάχιστοι Χριστιανοί, και αυτοί έρχονται πολύ αργά μόνο και μόνο για τον Αγιασμό, συνιστάται ο Όρθρος και η Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών να τελεσθεί την Κυριακή το απόγευμα ως εξής: Μετά την απόλυση του Εσπερινού, θα βάλουμε «Ευλογητός» του Όρθρου (της Δευτέρας). Μετά το τέλος του Όρθρου θα ακολουθήσει η Ακολουθία των Μεγ. Ωρών.

• Το απόγευμα της Κυριακής στο μέσον του Ιερού Ναού τοποθετούμε σε προσκυνητάρι εν μέσω δύο κηροπηγίων την στολισμένη εικόνα της Βαπτίσεως του Κυρίου μας.

• Το Δοξαστικό της Θ’ Ώρας «Την χείραν σου την αψαμένην...» απαγγέλεται πρώτον υπό του ιεροψάλτου – κανονάρχου ή του Ιερέως μπροστά στην εικονα της Βαπτίσεως και ακολούθως ψάλλεται υπό των χορών των Ιεροψαλτών.

• Αν η Ακολουθία του Όρθρου και των Μεγ. Ωρών τελεσθεί την Κυριακή το απόγευμα, την Δευτέρα το πρωί θα τελεσθεί ο Εσπερινός των Θεοφανείων με την Θεία Λειτουργία του Μεγ. Βασιλείου και εν συνεχεία ο Αγιασμός ως εξής: Μετά το «Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον...» της Θείας Λειτουργίας, τελείται ο Αγιασμός στο μέσον του Ναού:

α) Πίσω από την εικόνα της Βαπτίσεως, επάνω σε βάθρο, τοποθετείται τραπέζι με την κολυμβήθρα του Αγιασμού (ή δίπλα από την εικόνα της Βαπτίσεως τοποθετείται τραπέζι με το σκεύος του Αγιασμού).

β) Επάνω στο τραπέζι βρίσκονται ο Σταυρός, ο βασιλικός, η φυλλάδα και ένα προσόψιο.

γ) Ο Σταυρός πρέπει να είναι ξύλινος απλός ή ξύλινος αργυρόδετος.

δ) Η Ακολουθία του Αγιασμού είναι απαράλλακτη με την Ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού των Θεοφανείων. Δεν διαβάζουμε μόνον το «Τριάς υπερούσιε, υπεράγαθε, υπέρθεε...», διότι δεν είναι ευχή, αλλά λόγος - ομιλία για την εορτή των Θεοφανείων. Μετά την εκφώνηση «Ότι ελεήμων...» και την ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ...» αναγινώσκουμε την ευχή «Μέγας ει, Κύριε...» και προχωρούμε στην Ακολουθία του Αγιασμού.

ε) Στο «Μέγας ει, Κύριε...» δεν καταδύουμε τον Σταυρό, απλά κάνουμε τον Σταυρό μας.

στ) Στο «Αυτός ούν, φιλάνθρωπε βασιλεύ, πάρεσο και νυν...» αγιάζουμε τα ύδατα βυθίζοντας το χέρι μας σε σχήμα ευλογίας μέσα στο νερό.

ζ) Στο Απολυτίκιο («Εν Ιορδάνη...») καταδύουμε τον Σταυρό όχι πλαγιαστό ή ανάποδα(!) αλλά ΟΡΘΙΟ μέσα στον Αγιασμό σταυροειδώς, και κρούονται χαρμόσυνα οι καμπάνες. Ραντίζουμε το Ιερό Βήμα και τους πιστούς.

η) Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας δίδουμε αντίδωρο και Αγιασμό (ο οποίος είναι ίδιος με τον Αγιασμό της επομένης ημέρας).

θ) Να γνωρίζουμε ότι ο Αγιασμός και της παραμονής και της ημέρας των Θεοφανείων είναι ο ίδιος. Γιά λόγους ιστορικούς και ποιμαντικούς γίνεται δύο φορές. Μπορούμε και να πιούμε και να τον κρατήσουμε στο σπίτι και την παραμονή και την ημέρα των Θεοφανείων.

• Το απόγευμα της Δευτέρας και ώρα 6.00 μ.μ. θα προσέλθουμε στον Μέγα Πανηγυ-ρικό Αρχιερατικό Εσπερινό των Θεοφανείων που θα τελεσθεί στον Μητροπολιτικο Ναό Καστοριάς στις 6.00 μ.μ.. Η παρουσία όλων μας είναι υποχρεωτική.

στ) Τρίτη 6 Ιανουαρίου 2014 - Θεοφάνεια

• Όρθρος και Θεία Λειτουργία του Ιερού Χρυσοστόμου.

• Ο στολισμός του Ναού και κυρίως του κέντρου του, όπου θα γίνει η τελετή του Αγιασμού είναι ανάλογος της ημέρας. Η διάταξη των Ιερών Αντικειμένων είνα ίδια με αυτήν της παραμονής.

• Ακολουθείται πιστά το τυπικόν της Εκκλησίας μας.

• Προσοχή στην οχλαγωγία, που είναι δυνατόν να δημιουργηθεί κατά την διανομή του Αγιασμού στο εκκλησίασμα. Η συνεννόηση πολύ ενωρίτερα με τους Επιτρόπους του Ναού και η διευκόλυνση της τάξεως και της ησυχίας με ήρεμο και πολιτισμένο τρόπο είναι έργο απαραίτητο και επιβεβλημένο. Αυτά δεν γίνονται τελευταία στιγμή, αλλά υπάρχει προγραμματισμός.

• Εάν γίνεται η τελετή του Αγιασμού στο προαύλιο του Ιερού Ναού η είσοδος και η έξοδος των Ιερέων, των Ιεροψαλτών, των διακονούντων στο Ιερό Βήμα γίνεται λιτανευτικώς και με τάξη, όπως ακριβώς και στις Λιτανείες των Ι. Εικόνων. Χρειάζεται προσοχή στην ετοιμασία του χώρου του Αγιασμού και στη μικροφωνική εγκατάσταση.

• Όπου γίνεται η τελετή καταδύσεως του Τιμίου Σταυρού (σε ποτάμι ή λίμνη) θέλει προσοχή στην τάξη, στην ησυχία, καθώς και στην ασφάλεια των ανθρώ-πων που πέφτουν στο νερό για να πιάσουν τον Σταυρό. Η ευθύνη ανήκει στον Ιερέα. Ο Σταυρός πρέπει να είναι μεγάλος, ξύλινος, απλός και να επιπλέει. Η τελετή είναι ευκαιρία αγιασμού, ευλογίας, τιμής και χάριτος και όχι μάχης, διχογνωμίας, γέλωτος ή ατυχημάτων.

Προσοχή: Οφείλουμε να διδάξουμε τους ενορίτες μας ότι νηστεύουμε για να κοινωνήσουμε των Αχράντων Μυστηρίων και όχι για να πιούμε μόνο Αγιασμό.

• Την ίδια ημέρα επισκεπτόμαστε και αγιάζουμε τα σπίτια ΟΛΩΝ των Ενοριτών μας, ψάλλοντας το «Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου Κύριε . . .».

Β. ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΧΝΟΥΜΕ

• Γιά να γιορτάσουμε αληθινά τις μεγάλες ημέρες του Ιερού Δωδεκαημέρου θα πρέπει να καθαρθούμε πνευματικά, ψυχικά, να πλυθούμε μέσα στο Μυστήριο της Εξομολογήσεως. "Καθαρτέον πρώτον και είτα τω καθαρώ προσομιλητέον". Μετάνοια ειλικρινής ενώπιον του πνευματικού πατρός, που είναι ένας Κληρικός και ποτέ ένας λαικός ή μία εικόνα, όπως κάνουν πολλοί και συμβουλεύουν ανάλογα και τους Χριστιανούς μας.

• Εάν εμείς πετύχουμε την κάθαρση της καρδιάς, να ετοιμάσουμε εν συνεχεία και το ποίμνιό μας. Να προτρέψουμε τους Χριστιανούς μας να εξομολογηθούν, να καθαρθούν και εν συνεχεία να κοινωνήσουν των Αχράντων Μυστηρίων. Έχουμε ευθύνη γι' αυτό, και θα δώσουμε φρικτό λόγο στον Θεό για την ραθυμία που τυχόν δείξαμε ως προς την πνευματική κατάσταση, την τροφο-δοσία και την αναγέννηση του ποιμνίου μας.

• Θα κληθούμε τις ημέρες αυτές, όπως και πάντοτε, να δώσουμε εξετάσεις στην εντολή της αγάπης. Οι αδελφοί μας που υποφέρουν χρειάζονται την βοήθειά μας. Γι' αυτό λειτουργούν και υπάρχουν τα Φιλόπτωχα Ενοριακά Ταμεία, για να ανακουφίζουν τον ανθρώπινο πόνο. Παρακαλείσθε θερμά να συμπαρασταθείτε με όλες τις δυνάμεις σας στους αδελφούς του Χριστού (πενθούντες, πτωχοί, ηλικιωμένοι, άποροι, ξένοι, μοναχικοί, κ.α.).

• Στον τομέα των Ιερών Ακολουθιών θα πρέπει να δείξουμε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Να κάνουμε, δηλαδή, όλες τις Ιερές Ακολουθίες, όπως αυτές προβλέπονται από το Τυπικό της Εκκλησίας, με ιδιαίτερο ζήλο, με ιδιαίτερη αγάπη, "ζέον τω πνεύματι, τω Κυρίω δουλεύοντες" κατά την έκφραση του Αποστόλου Παύλου. Να καλύψουμε και να ικανοποιήσουμε τις λατρευτικές ανάγκες του ποιμνίου μας.

• Ενοριακά κενά. Καθ΄ όλη τη διάρκεια του Ιερού Δωδεκαημέρου φροντίζουμε για την κάλυψη των αναγκών των Ενοριών που δεν έχουν Εφημέριο και βρίσκονται υπό τη διοικητική και ποιμαντική μας ευθύνη. Ενημερώνουμε την Ιερά Μητροπολη για τυχόν προβλήματα μέσω των κατά τόπους Αρχιερατικών Επιτρόπων.

• Προσοχή στα άμφιά μας. Δεν μιλάμε για πλούτο ή κάτι το εξεζητημένο, αλλά για ευπρέπεια. Την ταπείνωσή μας δεν θα την δείξουμε με τα λερωμένα και τα φθαρμένα άμφια, αλλά με το ήθος και την συμπεριφορά μας. Προσοχή, ακόμη, και στην ενδυμασία μας, για να μην προκαλούμε τα ειρωνικά σχόλια αρκετών ανθρώπων, αλλά να οικοδομούμε τις συνειδήσεις τους.

• Προσοχή στην ζωή μας εκτός Ιερού Ναού. Δεν επιτρέπεται να γλεντάμε, να χαρτοπαίζουμε, να χορεύουμε, να καπνίζουμε, να ξενυχτούμε, να μεθάμε, να τρώμε ανεξέλεγκτα, να λαμβάνουμε μέρος ως θεατές στις διάφορες καρνα-βαλικές εκδηλώσεις που τυχόν συμβαίνουν στην περιοχή μας και γενικά να ζούμε μία εντελώς κοσμική και έξω από τα πλαίσια των θείων αυτών ημερών ζωή. Άλλο η ψυχαγωγία με την οικογένειά μας σε χριστιανικά πλαίσια και με μέτρο και άλλο η πρόσληψη ενός κοσμικού και ξένου προς την ιδιότητά μας τρόπου έκφρασης της χαράς μας.

Σας εύχομαι να έχετε την ευλογία του Θεού στην ζωή σας, στην οικογένειά σας, στην Ενορία σας και με υγεία και πνευματική προκοπή να γιορτάσουμε το μεγάλο και υπερφυές γεγονός της Θείας Επιφανείας.

Με πατρικές ευχές

Ο Ε Π Ι Σ Κ Ο Π Ο Σ Σ Α Σ

Ο ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ