Άρθρα - Απόψεις

Η Θεολογική και αισθητική αξία του Ακαθίστου Ύμνου

akauistos-umnos

Του Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου - Καθηγητού | Romfea.gr 

Η ορθόδοξη υμνολογία αποτελεί ένα κορυφαίο κεφάλαιο στον παγκόσμιο πολιτισμό.

Είναι η αδιάκοπη συνέχεια της ανεπανάληπτης αρχαιοελληνικής ποίησης, καθότι, όπως έχουμε τονίσει επανειλημμένα, ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός διασώθηκε και αναπτύχθηκε μέσα στο Χριστιανισμό.

Η ορθόδοξη εκκλησιαστική ποίηση, ως ύψιστη καλλιτεχνική έκφραση, κατέστη τα τελευταία χρόνια αντικείμενο μελέτης και θαυμασμού πολλών ξένων ετεροδόξων μελετητών. 

Ένα από τα σπουδαιότερα δείγματα της εκκλησιαστικής μας ποίησης είναι και ο λαοφιλής Ακάθιστος Ύμνος, ο οποίος ψάλλεται όπως είναι γνωστό, τμηματικά, κάθε Παρασκευή βράδυ στις τέσσερις πρώτες εβδομάδες της Μ. Τεσσαρακοστής και ολόκληρος το βράδυ της Παρασκευής της Ε΄ εβδομάδος των Νηστειών.

Η αγάπη δε του πιστού λαού για την ακολουθία των Χαιρετισμών και του Ακαθίστου Ύμνου είναι τόσο μεγάλη ώστε κατακλύζει ασφυκτικά τους ναούς αυτές τις ημέρες.

Ο Ακάθιστος Ύμνος ανήκει στην υμνολογική κατηγορία των κοντακίων, των υπέροχων εκείνων ύμνων που μεσουράνησαν από τον ΣΤ΄ έως τον Η΄ αιώνα στο Βυζάντιο.

Ο ύμνος αυτός, όπως και όλα τα κοντάκια με τη σταθερή μορφή, αποτελείται από το προοίμιο, το οποίο είναι ένα τροπάριο εισαγωγικό και περιληπτικό του όλου ύμνου, το γνωστό μας «Τη υπερμάχω…» και ακολουθούν 24 στροφές (οι οίκοι), έχοντας ακροστιχίδα τα γράμματα της αλφαβήτου και ακροτελεύτιο, οι μεν δώδεκα περιττοί οίκοι το «Χαίρε νύμφη ανύμφευτε» και οι υπόλοιποι δώδεκα ζυγοί το «αλληλούια».

Οι στίχοι των οίκων είναι αντίστοιχα ισοσύλλαβοι και ομότονοι έτσι ώστε η ισοσυλλαβία και η ομοτονία των αντιστοίχων στίχων των οίκων να δημιουργεί αξιόλογη ρυθμική τάξη.

Ο ποιητής του θαυμαστού αυτού ποιήματος μας είναι άγνωστος, καθώς και ο χρόνος σύνθεσής του. Μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε.

Κάποιοι δέχονται ως ποιητή τον Ρωμανό τον Μελωδό (6ος αιώνας), άλλοι τον πατριάρχη Σέργιο (7ος αιώνας), άλλοι τον Γεώργιο Πισίδη (7ος αιώνας), κάποιοι άλλοι τον πατριάρχη Γερμανό Α΄ (8ος αιώνας), τον ιερό Φώτιο (9ος αιώνας), την Κασσιανή (9ος αιώνας) κ.α. 

Πρόβλημα επίσης είναι και η αφορμή σύνθεσης του Ακαθίστου Ύμνου.

Οι ερευνητές παίρνοντας αφορμή από το υπέροχο προοίμιο «Τη υπερμάχω στρατηγώ…» και εστιάζοντας στην φράση «Ως λυτρωθείσα των δεινών ευχαριστήρια αναγράφω σοι η πόλις σου Θεοτόκε» επιχειρούν να προσδιορίσουν το πολεμικό γεγονός από το οποίο σώθηκε η Κωνσταντινούπολη, χάρη στην θαυματουργική επέμβαση της Θεομήτορος.

Έτσι κάποιοι μιλούν για την στάση του νίκα (534), άλλοι για την επιδρομή των Αβάρων επί Μαυρικίου και επί Ηρακλείου (626), ή των Αράβων επί Κωνσταντίνου Δ΄του Πωγωνάτου (7ος αιώνας) και την εποχή του Λέοντος Γ ΄του Ισαύρου (8ος αιώνας).

Οι πιο πολλοί συγκλίνουν στην άποψη ότι ο Ακάθιστος Ύμνος συντέθηκε γύρω στον 6ο αιώνα ανεξάρτητα από κάποιο ιστορικό γεγονός με μοναδικό σκοπό να εξυμνηθεί το ιερό πρόσωπο της Θεοτόκου και κατά κύριο λόγο ο Ευαγγελισμός Της. 

Την άποψη αυτή ενισχύει το γεγονός ότι το αρχικό προοίμιο του ύμνου ήταν άλλο, το «Το μυστικώς προσταχθέν λαβών εν γνώσει…», το οποίο έχει σχέση με το περιεχόμενο της εορτής του Ευαγγελισμού.

Είναι όμως πολύ πιθανό, όπως βεβαιώνει και η παράδοση, το έτος 626, επί Ηρακλείου, χάρη στη θαυματουργική επέμβαση της Θεοτόκου για τη σωτηρία της Βασιλεύουσας από τους Αβάρους, να συντέθηκε άλλο επίκαιρο προοίμιο, το «Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια…» από τον πατριάρχη Σέργιο, για να ταιριάζει στην περίσταση.

Ο προϋπάρχων θαυμαστός ύμνος μαζί με το νέο προοίμιο, το οποίο επεκράτησε τελικά, ψάλθηκε από τον ευσεβή λαό της Πόλης ως ευχαριστήρια ολονύκτια ωδή στην Υπέρμαχο Στρατηγό.

Ονομάστηκε δε Ακάθιστος, διότι, σε ένδειξη σεβασμού, κλήρος και λαός, έψαλλαν όρθιοι τον επινίκιο αυτόν ύμνο στη Θεοτόκο. 

Ανεξάρτητα από τα προβλήματα αυτά, η καλλιέπεια του Ακαθίστου Ύμνου είναι πραγματικά θαυμαστή. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι είναι η σπουδαιότερη υμνολογική σύνθεση της Εκκλησίας μας και ένα κορυφαίο ποίημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Πραγματικά, τα εκφραστικά και αισθητικά στοιχεία του είναι πάμπολλα. Εξαιρετική εντύπωση προκαλούν οι παρομοιώσεις, οι ζωηρές εικόνες από την καθημερινή ζωή, το φυτικό και ζωικό βασίλειο, οι αντιθέσεις, τα αφηρημένα ουσιαστικά, τα οποία έπλεξε αριστοτεχνικά ο ποιητής σε κάθε στίχο. 

Ως περιεχόμενο του ύμνου περιλαμβάνεται ο Ευαγγελισμός, η επίσκεψη της Θεοτόκου στην Ελισάβετ, οι αμφιβολίες του μνήστορος Ιωσήφ, η προσκύνηση του Θείου Βρέφους από τους Μάγους της Ανατολής, η Υπαπαντή, η φυγή στην Αίγυπτο, το όλο μυστήριο της σαρκώσεως του Θεού Λόγου και η εν Αυτώ σωτηρία του ανθρωπίνου γένους.

Μέσα από τη θαυμάσια ποιητική πλοκή προβάλλει το ιερότατο πρόσωπο της Θεομήτορος ως η αγνότερη, καθαρότερη και αγιότερη ανθρώπινη ύπαρξη, ο Οποία αξιώθηκε να γίνει το τίμιο και καθαρό δοχείο της θεότητας.

Αξιώθηκε Αυτή να γίνει η καθέδρα του Βασιλέως και η νοητή κλίμαξ, η οποία ένωσε τη γη με τον ουρανό, τον άνθρωπο με το Θεό.

Εξαίρεται επίσης με έμφαση η συμβολή της Θεοτόκου στο έργο της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους, η οποία χαρακτηρίζεται ως αναντικατάστατη. 

Ο υπέροχος αυτός ύμνος, με την ανεπανάληπτη ποιητική του αξία, ενέπνευσε κατά καιρούς πληθώρα καλλιτεχνών.

Μεγάλοι ζωγράφοι ιστόρισαν με το χρωστήρα τους ατόφιες σκηνές του Ακαθίστου Ύμνου.

Μεγάλοι ποιητές χρησιμοποίησαν αυτολεξεί φράσεις του θεσπεσίου ύμνου και δανείστηκαν από αυτόν καλλολογικά στοιχεία (Παλαμάς, Σικελιανός, Ελύτης).

Σπουδαίοι ρήτορες δεν παραλείπουν να χρησιμοποιούν φραστικά σχήματα του Ακαθίστου Ύμνου στους λόγους τους.

Επίσης η επίδραση του θαυμαστού ύμνου στον απλό λαό υπήρξε τεράστια. Δεν είναι λίγες οι φράσεις που χρησιμοποιούνται με σημασία στον καθημερινό λόγο, παρμένες από το θεσπέσιο λειμωνάριο αυτού του ποιήματος, π.χ. «χαίρε βάθος δυσθεώρητον».

Οι ακολουθίες των Χαιρετισμών και του Ακαθίστου γίνονται ευκαιρία για τους πιστούς να κατακλείσουν τους ναούς.

Σπεύδουν να ακούσουν τον υπέροχο ύμνο και να σιγοψάλλουν το «Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε» στην Μεγάλη Μητέρα του κόσμου, το καταφύγιο κάθε πονεμένης ψυχής.

Υπάρχουν πιστοί που έχουν αποστηθίσει ολόκληρο τον Ακάθιστο Ύμνο, τον οποίο ψάλλουν στην καθημερινή τους προσευχή, ως βάλσαμο ουράνιο και ύψιστη πνευματική τέρψη για τις ψυχές τους.

Διότι μέσα από τους μελιστάλακτους στίχους του προβάλλει η γλυκιά μορφή της Παναγίας μας ως το αρχέτυπο της πραγματικής μητρικής αγάπης, της απύθμενης ευσπλαχνίας, της αείσκεπης προστασίας, της ταχείας βοηθείας.

Γι' αυτό το υπέροχο αυτό ποίημα είναι τόσο αγαπητό στο ορθόδοξο πλήρωμα!

 

Δύο χρόνια πέρασαν!

argolidos iakovo

Δύο χρόνια συμπληρώνονται σήμερα, Πέμπτη 26 Μαρτίου 2015 από την κοίμηση του Μητροπολίτη Αργολίδος κυρού Ιακώβου.

Ο μακαριστός Μητροπολίτης Αργολίδος είχε αφήσει την τελευταία του πνοή, την Τρίτη 26 Μαρτίου 2013 σε Νοσοκομείο των Αθηνών μετά από σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε.

Η Romfea.gr με αφορμή της συμπλήρωσης δύο χρόνων από την κοίμησή του, δημοσιεύει παρακάτω ένα ποίημα του π. Πέτρου Αθανασόπουλου.


Δύο χρόνια πέρασαν
από την κοίμησή σου,
αξέχαστη σ΄όλους μας
θα μένει η μορφή σου!

Μορφή με ύφος αυστηρό
συνάμα όμως και πατρικό,
βλέμμα καθάριο, αστραφτερό
για τον ελάχιστο και τον πνευματικό.

Στη γη που ήσουν προσευχόσουν
αμέτρητες ώρες στο Χριστό,
και στην ζωή σου σταυρωνόσουν
γιατί Αυτόν είχες Oδηγό!

Βοήθεια ακατάπαυστα ζητούσες
από τη Μητέρα του Θεού ,
πλούσια τη Χάρη της ζητούσες
υπέρ του Αργολικού λαού.

Λαμπάδες και κεριά αναμμένα
στην εικόνα της μπροστά,
πάντοτε είχες στην Παρθένα
που αγαπούσες καρδιακά.

Τους Χαιρετισμούς της διάβαζες
νύχτα και ημέρα,
και το καντήλι δεν έσβηνε
προς του Θεού τη Μητέρα.

Ως αστραπή ο βίος σου
καθάρια η ζωή σου ,
ως θυμίαμα ουράνιο
ανέβαινε η προσευχή σου!

Ψέλλιζες πάντοτε και διάβαζες
προσευχές και ικεσίες ,
υπέρ των τέκνων σου δέσποτα
γι’ ουράνιες ευλογίες.


Αγάπησες την Μάνδρα σου
φιλομόναχος όπως ήσουν,
στης Παναγιάς τον Ύμνο τον Ακάθιστο
αφιέρωσες την μονή σου.

Την απομόνωση αναζήταγες
γιατί εκεί αναπαυόσουν,
στην αυλή της Παναγιάς
ασκήτευες και προσευχόσουν.

Το’ χες πει δεσπότη μου:
«Του Ευαγγελισμού θα φύγω»,
κι η Θεοτόκος σε άκουσε
διάκονε Εκείνου.

Του Αρχαγγέλου Γαβριήλ
ημέρα ευλογημένη,
του Ευαγγελισμού μεθέορτα έφυγες
για το ουράνιο λημέρι.

Θα σε θυμόμαστε δέσποτα
πάντοτε στις καρδιές μας ,
με βλέμμα, ύφος ουράνιο,
εσύ που μας ποίμανες 28 έτη ευλογημένα!!

Κοντά στο θρόνο Του ευρίσκεσαι
Γέροντα ευλογημένε,
με του Άργους τον Ποιμένα το σοφό
κι όλης της Αργολίδος προστάτη και φρουρό.

Εκεί και η Οσία σου
των βασιλίδων καλλονή
των Αρταίων η προστάτις
Θεοδώρα η σεμνή.

Μέσα στο φως τώρα λούζεσαι
στο άκτιστο Πατέρα
σκέπε, φρούρει, φύλαττε
νύχτα και ημέρα!!

1821: Η δική μας επανάσταση δεν μοιάζει με τις άλλες

Kolokotronis1

Κωνσταντίνος Χολέβας  – Πολιτικός Επιστήμων


Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης φαίνεται ότι είχε προβλέψει τις ιδεολογικές παρερμηνείες του 1821, οι οποίες συνεχίζονται μέχρι σήμερα.

Έγραψε λοιπόν στα Απομνημονεύματά του ότι: «Η Επανάστασις η εδική μας δεν ομοιάζει με τις άλλες». Και έσπευσε να διευκρινίσει ότι η Ελληνική Επανάσταση δεν αντέγραψε την Γαλλική του 1789, διότι οι Γάλλοι πολέμησαν μεταξύ τους σε εμφύλιο πόλεμο, ενώ οι Έλληνες εξεγέρθηκαν εναντίον κατακτητού αλλοεθνούς και αλλοθρήσκου.

Προσθέτουμε ότι οι εξεγερμένοι Γάλλοι είχαν αντίπαλο τότε τον ανώτερο Ρωμαιοκαθολικό κλήρο, ο οποίος είχε αποκτήσει υπερβολικά οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα σε ένα φεουδαρχικό καθεστώς, ενώ οι Έλληνες επαναστάτες αγωνίσθηκαν υπό την Εκκλησία τους, για την Εκκλησία, μαζί με την Εκκλησία.

Παρά ταύτα σε ορισμένα σχολικά και πανεπιστημιακά εγχειρίδια γίνεται σήμερα μία προσπάθεια να θεωρηθεί η Μεγάλη Ελληνική Επανάσταση ως γνήσιο πνευματικό τέκνο του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επαναστάσεως.

Δεν υποτιμώ τα σπουδαία αυτά ιδεολογικά ρεύματα, τα οποία πράγματι επηρέασαν αρκετούς Έλληνες. Όμως η ιστορική έρευνα έχει αποδείξει ότι οι πνευματικές προϋποθέσεις του 1821 βασίζονται σε μία σύνθεση της ελληνορθόδοξης παράδοσης του λαού μας με αντιλήψεις που ήλθαν από τη Δύση.

Ο Ελληνισμός δεν ήταν ποτέ κλεισμένος στο καβούκι του και οι λόγιοί του, κληρικοί και λαϊκοί, διάβαζαν, ταξίδευαν, είχαν ενημέρωση, παρά τις συνθήκες δουλείας. Η σύνθεση αυτή ονομάσθηκε Ελληνικός Διαφωτισμός και έχει σημαντικές διαφορές από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό.

Οι Έλληνες που επηρεάσθηκαν από τον Διαφωτισμό ήσαν επιλεκτικοί και όχι τυφλοί αντιγραφείς. Επί παραδείγματι ενώ το πρώτο Σύνταγμα της Γαλλικής Επαναστάσεως προβλέπει δημόσια παιδεία μόνον για τα αγόρια, ο Ρήγας Βελεστινλής στο δικό του Σύνταγμα προσθέτει και τη δημόσια παιδεία για τα κορίτσια.

Οι Ορθόδοξες χριστιανικές καταβολές του τόν βοηθούν να προσλαμβάνει κριτικά τα γαλλικά διδάγματα. Επίσης ο Αδαμάντιος Κοραής, ο οποίος έζησε πολλά χρόνια στο Παρίσι ασκεί αυστηρή κριτική στη Γαλλική Επανάσταση για την άλογη βία, τις αθεϊστικές ιδέες της και τις αντιχριστιανικές ενέργειές της.

Λέγουν ορισμένοι ότι η Γαλλική Επανάσταση αφύπνισε τον Ελληνισμό και του καλλιέργησε εθνική συνείδηση. Λάθος. Από τα πρώτα χρόνια μετά την Άλωση της Πόλης οι Έλληνες εξεγείρονται, αλλά αποτυγχάνουν για διαφόρους λόγους.

Ο Κων. Σάθας και άλλοι ιστορικοί έχουν καταγράψει δεκάδες επαναστατικά κινήματα επί Τουρκοκρατίας, πολύ πριν από τη Γαλλική Επανάσταση.

Τα ιδανικά ήσαν η Ορθοδοξία, η απελευθέρωση όλων των ελληνικών τόπων και η διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού.

Ούτε η εθνική συνείδηση περίμενε τους Ευρωπαίους Διαφωτιστές για να ... αναγεννηθεί. Οι πρόγονοί μας ουδέποτε έχασαν τη συνείδηση της ταυτότητάς τους.

Ιεροκήρυκες μιλούσαν συνεχώς για Αρχαία Ελλάδα και για Βυζαντινή Ρωμηοσύνη, σε κρυφά και φανερά σχολεία τα παιδιά διδάσκονταν αρχαίους συγγραφείς, ο λαός διάβαζε μετά μανίας τη «Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου».

Οι αρχαίοι Έλληνες ήσαν ζωγραφισμένοι στον νάρθηκα πολλών ναών και η Μεγάλη Ιδέα κρατούσε την ελπίδα ζωντανή.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία συντελούσε στη διαμόρφωση της συνειδήσεως και των τοπικών θεσμών.

Στην Καππαδοκία πολλοί Έλληνες αναγκάσθηκαν να μιλούν τουρκικά, αλλά διατηρώντας την Ορθόδοξη Πίστη και τελώντας τη Θεία Λειτουργία στην ελληνική γλώσσα διαφύλαξαν την ελληνικότητά τους.

Των Ελλήνων οι Κοινότητες, στο υπόδουλο Γένος και στην Διασπορά, υπήρξαν προέκταση της ενορίας.

Με επίκεντρο τον ναό ο υπόδουλος Ελληνισμός οργάνωνε την αυτοδιοίκησή και το εμπόριό του και εξέλεγε δημοκρατικά τους προκρίτους του.

Δέκα χρόνια πριν από τη Γαλλική Επανάσταση ένας Ορθόδοξος ιερομόναχος βρήκε μαρτυρικό θάνατο αφού είχε μιλήσει στους Έλληνες για το «ποθούμενον», την Ελευθερία.

Το 1821 οφείλει πολύ περισσότερα στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό και στους Νεομάρτυρες παρά στα ευρωπαϊκά «Φώτα».

''Το θεοπρεπές όχημα''

oxima

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

Την αποκάλυψη, αδελφοί μου, «του απ’ αιώνος σεσιγημένου μυστηρίου» για την ελευθερία του ανθρώπου από τα δεσμά του θανάτου και της αμαρτίας, γιορτάζουμε και πανηγυρίζουμε σήμερα μέσα στο πνευματικό κλίμα της Αγίας μας Εκκλησίας.

«Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ’ αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις»1.

«Το απ’ αιώνος μυστήριον, ανακαλύπτεται σήμερον, και ο Υιός του Θεού, Υιός ανθρώπου γίνεται, ίνα του χείρονος μεταλαβών, μεταδώ μοι του βελτίονος. ... Ευφραινέσθω η κτίσις, χορευέτω η φύσις, ότι Αρχάγγελος Παρθένω, μετά δέους παρίσταται, και το Χαίρε κομίζει, της λύπης αντίθετον»2 ψάλλουν γεμάτοι θαυμασμό οι θεόπνευστοι ιεροί υμνογράφοι.

Δοξάζουμε, λοιπόν, και εμείς σήμερα, αλλά και πάντοτε, τον δωρεοδότη Κύριο για την ανέκφραστη αυτή θεϊκή συγκατάβαση. Χαιρόμαστε, συγχρόνως, για την άπειρη αγαθότητά Του, που θέλησε δια φιλανθρωπίαν να γίνει άνθρωπος «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Αειπαρθένου και Θεοτόκου», με σκοπό να επανορθώσει το πταίσμα του Αδάμ και να νεκρώσει τον θάνατο και την φθορά.

Υμνολογούμε και μακαρίζουμε οι πηλινόγλωσσοι, κατά την έκφραση του θεοφόρου Δαμασκηνού, την ταπεινή κόρη της Ναζαρέτ που με «την ωραιότητα της παρθενίας της και το υπέρλαμπρον το της αγνείας της»3, αλλά και με το πλήθος των χαρισμάτων που ήταν στολισμένη, έγινε το όργανο εκπληρώσεως της μυστικής βουλής του Θεού.

Με την υψοποιό ταπείνωση που διέθετε υπηρέτησε την θεία αλήθεια και κατενόησε το ανερμήνευτο μυστήριο, άγνωστο ακόμη και σ αὐτές τις αγγελικές δυνάμεις.

Με την ελεύθερη δε αποδοχή της στην πρόσκληση του Θεού έγινε η ταπεινή διάκονος της επίγειας παρουσίας του Μονογενούς Υιού και Λόγου του Θεού.

Χαρίστε μου, λοιπόν, αδελφοί μου αγαπητοί, για λίγα λεπτά σήμερα την προσοχή σας, για να μεταφέρω στην αγάπη σας και στην θεομητορική ευλάβειά σας ένα λόγο δανεισμένο από τον μεγάλο πατέρα της Εκκλησίας, Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, για το πρόσωπο και κυρίως για την διακονία της Παναγίας στην σωτηρία του κόσμου.

Σε μία ομιλία του, που εκφωνήθηκε στην εορτή των Εισοδίων, την χαρακτηρίζει ως «θεοπρεπές όχημα του υπερουρανίου Θεού»: «Και αυτή η Παρθένος (κατέστη) θεοπρεπές όχημα του υπερουρανίου Θεού για να ανακαλέσει τους ανθρώπους προς ουράνια υιοθεσία»4.

Πρώτον. «Θεοπρεπές όχημα».

Την διαλέγει ο Θεός, για να την καταστήσει κατοικητήριό Του, μέσα από όλες τις γυναίκες όλων των αιώνων, που διέπρεψαν στην ευσέβεια και την σύνεση5, όπως τονίζει ο θεοφόρος πατήρ.

Έτσι, η Παρθένος Μαρία αξιώνεται της υψίστης διακονίας να βαστάσει στην άχραντη γαστέρα της «τον βαστάζοντα πάντα», να γεννήσει «τον πριν ασώματον Θεόν», να Τον θρέψει με το γάλα της και να Τον καταφιλεί με τα χείλη της.

Δεν έστειλε ο Θεός μόνο την χάρη Του δια μέσου αυτής. Δεν την επεσκίασε απλώς η δόξα Του.

Αλλά, πραγματικά και αληθινά σαρκώθηκε και γεννήθηκε από την άχραντη γαστέρα της ο Υιός και Λόγος του Θεού. Συνάντησε την Μητέρα Του, την μόνη άξια να λειτουργήσει στο λυτρωτικό θαύμα Του6.

Πόσο ωραία διατυπώνει την αλήθεια αυτή ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός! «ο Θεός εν ανθρώποις, ο αχώρητος εν μήτρα, ο άχρονος εν χρόνω• και το παράδοξον, ότι και η σύλληψις άσπορος, και η κένωσις άφραστος ... Θεός γαρ κενούται, και σαρκούται, και πλάττεται»7.

Γι αὐτό, με δέος ο ιερός υμνογράφος την αποκαλεί «όχημα πανάγιον», και «οικητήριον» του Υιού και Λόγου του Θεού, αφού υπήρξε ο έμψυχος αργαλειός, στον οποίο υφάνθηκε η θεανθρώπινη υπόσταση του Σωτήρος Χριστού.

Προσέφερε στον Θεό «σκήνωμα δόξης» και «σκηνή θαυμαστή» και «βασιλική πορφύρα», για να γίνει ο Λόγος σαρξ και να σκηνώσει στο ανθρώπινο γένος.

Έτσι και η δόξα της είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερη και από αυτές τις αγγελικές δυνάμεις και δικαίως η Εκκλησία την χαρακτηρίζει «τιμιωτέραν των χερουβείμ και ενδοξωτέραν ασυγκρίτως των Σεραφείμ», αφού «αδιαφθόρως Θεόν Λόγον» έτεκε.

Δεύτερον. «Θεοπρεπές όχημα».

Με την διακονία της στο ανερμήνευτο μυστήριο της σαρκώσεως του Υιού και Λόγου του Θεού, η πανάμωμη Δέσποινα γίνεται για τα παιδιά της, για την κληρονομία του Υιού της, «ζωοδότις γη», χωράφι δηλαδή γόνιμο που βλάστησε τον στάχυ τον θείο, όπως ψάλλει ο ιερός υμνογράφος στην Ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου («στάχυν η βλαστήσασα τον θείον ως χώρα ανήροτος σαφώς»8).

Καρποφόρησε τον Άρτο της αθανάτου ζωής και έγινε η θεία τράπεζα, η οποία προσφέρει την κοινή αμβροσία και το ζωοποιό νέκταρ, την σάρκα και το αίμα του Σωτήρος Χριστού9.

Έτσι, κάθε φορά που τελούμε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, αυτή γίνεται φροντιστής και γενναιόδωρος εστιάτωρ της θεοποιού τροφής, με την οποία γινόμαστε σύσσωμοι και σύναιμοι Χριστού.

Και όπως έγινε τροφός του Κτίστου της, έτσι ο Κτίστης και Υιός της, της έδωσε την χάρη να γίνει και αυτή με την σειρά της «τροφός κάθε νοεράς και λογικής φύσεως, αφού παρέχει με αφθονία σε τροφή και κάθε είδους απόλαυση και μυστική ευφροσύνη τις ατελείωτες δωρεές του Αγίου Πνεύματος»10.

Να γιατί, οι Πατέρες της Εκκλησίας τιμούν και ευλαβούνται σε τέτοιο μεγάλο βαθμό το πρόσωπο της Παναγίας και την ονομάζουν ναό έμψυχο της μεγαλοπρεπούς δόξης του ενανθρωπήσαντος Θεού, αγαλλίαμα όλου του κόσμου και παγκόσμιον σέβασμα11.

Αδελφοί μου αγαπητοί, την εορτή του Ευαγγελισμού θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε εορτή της ελευθερίας, αλλά και παγκόσμια εορτή ολοκλήρου του χριστιανικού κόσμου.

Εορτή της ελευθερίας, γιατί δια του Χριστού, ο οποίος έγινε άνθρωπος «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Αειπαρθένου», επιστρέφουμε στην αρχέγονη ελευθερία και στην αποκατάσταση της πρωταρχικής δόξης και μακαριότητος.

Ο Χριστός έρχεται στον κόσμο για να μας χαρίσει το αρχαίο κάλλος και την πρώτη ελευθερία. Έρχεται να απαλλάξει τον κόσμο από τον άρχοντα του σκότους, που είναι ο διάβολος, και από την φθοροποιό αμαρτία.

Και για να κρατηθεί αυτή η ελευθερία χρειάζεται κόπος και αλλαγή συμπεριφοράς. Χρειάζεται μετάνοια και άσκηση, όπως ακριβώς μας τα παραδίδει η Αγία μας Εκκλησία.

Ο λόγος του Αποστόλου Παύλου είναι χαρακτηριστικός: «Τη ελευθερία ουν, η Χριστός ημάς ηλευθέρωσε, στήκετε, και μη πάλιν ζυγώ δουλείας ενέχεσθε»12.

Και μαζί με αυτήν την ελευθερία από τα δεσμά της αμαρτίας, γιορτάζουμε εμείς οι Ορθόδοξοι Έλληνες και την ελευθερία μας από την σκλαβιά και την τυραννία τετρακοσίων ετών.

Την αποκτήσαμε με την βοήθεια του Θεού και με την προστασία της Παναγίας. Την κερδήσαμε με την θυσία των Μαρτύρων και των ηρώων, που έπεσαν «για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία». Όλοι αυτοί, που σαν ουράνιο νέφος βρίσκονται σήμερα ανάμεσά μας, μας υπενθυμίζουν:

Τι χρειάζεται σήμερα ο τόπος μας;
Τι ζητά σήμερα η πατρίδα μας από μας;
Μας χρειάζεται:
η πίστη του Μακρυγιάννη,
ο ηρωισμός του Κολοκοτρώνη.
Μας χρειάζεται του Υψηλάντη η θυσία.
του Καποδίστρια η ευσέβεια,
του Παύλου Μελά η προσφορά.
Μας χρειάζεται η ανδρεία των Νεομαρτύρων,
ο αποστολικός ζήλος του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού.
Μας χρειάζεται, ακόμα, η αγιότητα.

Έτσι μόνο θα κατορθώσουμε να διατηρήσουμε την πνευματική και σωματική μας ελευθερία. Να τιμήσουμε την πατρίδα μας και την ένδοξη ιστορία της, προκειμένου να αναβλαστήσει σ αὐτόν τον ηρωικό τόπο και πάλι η τιμή και η αρετή.


1 Απολυτίκιον εορτής Ευαγγελισμού.

2 Δοξαστικόν Αίνων Ευαγγελισμού.

3 Κάθισμα ήχου γ .

4 Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Ομιλία ΝΒ "Εις τα Άγια των Αγίων Είσοδον της Πανυπεράγνου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου" ΕΠΕ 11,248-249.

5 ο.π. 241.

6 Ανδρέου Θεοδώρου, Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε, εκδ. Αποστολικής Διακονίας, Αθήνα 1993, σελ. 153.

7 Ιδιόμελον εορτής Ευαγγελισμού, εις το τέλος των Ακολουθιών εκτός τυπικής διατάξεως.

8 Τροπάριον ωδής γ τοῦ Κανόνος του Ακαθίστου Ύμνου.

9 Αρχιμ. Γρηγορίου, Η Θεία Λειτουργία, εκδ. Δόμος 1985, σελ. 292.

10 ο.π. 293.

11 Αγίου Γερμανού Πατριάρχου Κων/λεως, Λόγος εις τον Ευαγγελισμόν της υπεραγίας Θεοτόκου, PG 98,321.

12 Γαλ. 5,1.

Προς το εκούσιον Πάθος

entryjerusalem

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ

Καθώς ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός πορεύεται πρός τό ἑκούσιο πάθος ἡ Ἐκκλησία καλεῖ τούς πιστούς καί τούς προτρέπει νά συμπορευθοῦν μέ τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό ἀκολουθώντας Τον ὄχι στό μαρτύριο καί στήν θυσία τῆς ζωῆς, ἀλλά στήν ἑκούσια θυσία καί νέκρωση τῶν παθῶν καί τῶν ἐπιθυμιῶν τῆς ἁμαρτίας. Αὐτό εἶναι τό προσωπικό ἑκούσιο πάθος πού μᾶς ταυτίζει καί μᾶς ἑνώνει μέ τόν Σωτῆρα μας. 

Πιστεύοντας ὁ κάθε ἄνθρωπος στόν ἀληθινό Θεό καί ἀποδεχόμενος τήν διδασκαλία, τό ἀπολυτρωτικό ἔργο τῆς θυσίας τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ κατά τήν προτροπή Του «πιστεύετε εἰς τόν Θεό καί εἰς ἐμέ πιστεύετε» (Ἰωάννου ιδ΄ 1) καί βαπτιζόμενος στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος συντάσσεται μέ τόν Κύριο ἑνώνεται δηλαδή μαζί Του.

Αὐτή ἡ σύνταξη, ἡ ἕνωση, ἡ ταύτιση πραγματοποιεῖται μέ τήν ἐν Χριστῷ ζωή, ἡ ὁποία κατά τόν ἅγιο Νικόλαο Καβάσιλα ἐξελίσσεται σέ διάφορα στάδια μέ τήν συμμετοχή στά ἅγια Μυστήρια, ὅπως καί ἡ βιολογική ζωή μας ἔχει διάφορα στάδια καί ἡλικίες.

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος πού ἐπιθυμοῦσε νά ἑνωθεῖ μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό (Πρός Φιλιππησίους γ΄ 9), ἀναλύει αὐτή τήν ἑκούσια πορεία τοῦ πιστοῦ γιά νά ἑνωθεῖ καί νά ταυτισθεῖ μέ τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό ὡς ἑξῆς. 

1. Συσταύρωση μετά τοῦ Χριστοῦ

Ἡ πρώτη ἐνέργεια εἶναι ἡ συσταύρωση τοῦ πιστοῦ μέ τόν Χριστό. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος μέ καύχηση διακηρύττει ὅτι «Χριστῷ συνεσταύρωμαι» (Πρός Γαλάτες β΄ 20).

Ἡ συσταύρωση νοεῖται κατά τρεῖς τρόπους:

α΄. Ὡς συσταύρωση μέ τόν Χριστό θεωρεῖται ἡ ζωή πού εἶναι βασισμένη στήν πίστη τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος πέθανε ἑκούσια γιά χάρη τοῦ καθενός πιστοῦ ἀνθρώπου γιά νά τόν ἐλευθερώσει ἀπό τά πάθη τῆς ἁμαρτίας.

Ἡ συνεπής ἀκολουθία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ θεωρεῖται θάνατος τοῦ ἀνυποτάκτου στό θέλημα τοῦ Θεοῦ θελήματος τοῦ ἀνθρώπου.

Μέ τήν μίμηση τῆς ζωῆς τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ἄνθρωπος ταυτίζεται μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό καί νεκρώνει κάθε ἐμπαθῆ ἐπιθυμία.

Γι’ αὐτό ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὁμολογεῖ ὅτι: 

«Ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός· ὃ δὲ νῦν ζῶ ἐν σαρκί, ἐν πίστει ζῶ τῇ τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀγαπήσαντός με καὶ παραδόντος ἑαυτὸν ὑπὲρ ἐμοῦ» (Γαλάτας β΄ 20)

Δηλαδή: « Καί δέ ζῶ πιά ἐγώ, ἀλλά ζεῖ στό πρόσωπό μου ὁ Χριστός. Κι ἡ τωρινή σωματική μου ζωή εἶναι ζωή βασισμένη στήν πίστη μου στόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, ποῦ μέ ἀγάπησε καί πέθανε ἑκούσια γιά χάρη μου»

β΄. Οἱ θυσίες καί οἱ κόποι ὅσων ἐπιτελοῦν διακονία στήν Ἐκκλησία γιά νά ἐντάξουν στήν Ἐκκλησία ψυχές, νά αὐξήσουν καί νά οἰκοδομήσουν τήν Ἐκκλησία ἀποτελοῦν κι αὐτές μία ἐπίσης μορφή συσταυρώσεως καί ταυτίσεως μέ τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. 

Ὅπως ὁ Ἰησοῦς Χριστός θυσιάσθηκε γιά ὅλους ἔτσι καί οἱ ἐργάτες τοῦ θείου ἀμπελῶνα κοπιάζουν, μοχθοῦν, ἀγωνιοῦν θυσιάζονται ἑκούσια καλλιεργώντας τό γεώργιο τοῦ Θεοῦ κατά τόν ἀπόστολο Παῦλο πού λέγει, ἀπεθυνόμενος σοτύ Κορινθίους καί σέ ὅλα τά πνευματικά τέκνα του: 

«Ἀεὶ γὰρ ἡμεῖς οἱ ζῶντες εἰς θάνατον παραδιδόμεθα διὰ ᾿Ιησοῦν, ἵνα καὶ ἡ ζωὴ τοῦ ᾿Ιησοῦ φανερωθῇ ἐν τῇ θνητῇ σαρκὶ ἡμῶν. ὥστε ὁ μὲν θάνατος ἐν ἡμῖν ἐνεργεῖται, ἡ δὲ ζωὴ ἐν ὑμῖν» (Πρός Κορινθίους Β΄ δ΄ 11-12)

Δηλαδή: «Δηλαδή εἴμαστε ζωντανοί, ἀλλά ἐκθέτουμε συνεχῶς τόν ἑαυτό μας στό θάνατο γιά χάρη τοῦ Ἰησοῦ, ὥστε νά φανερωθεῖ στό θνητό μας σῶμα ἡ ζωή τοῦ Ἰησοῦ. Ἔτσι, ἐμᾶς μᾶς ἀπειλεῖ συνεχῶς ὁ θάνατος, ἐνῶ ἐσεῖς κερδίζετε τή ζωή»

γ΄. Ἄλλη μορφή συσταυρώσεως εἶναι ἡ νέκρωση τῶν παθῶν καί τῶν ἁμαρτωλῶν ἐπιθυμιῶν.

Ὁ μαθητής τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ πού δέν εἶχε τά πάθη τῆς ἁμαρτίας ταυτίζεται μέ τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, ὅταν καθιστᾶ ἀνενεργά καί νεκρά τά πάθη τῆς ἁμαρτίας, ὅπως διδάσκει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: 

«Οἱ δὲ τοῦ Χριστοῦ τὴν σάρκα ἐσταύρωσαν σὺν τοῖς παθήμασι καὶ ταῖς ἐπιθυμίαις» (Πρός Γαλάτες ε΄ 24).

Δηλαδή: «Ἄλλωστε ὅσοι εἶναι τοῦ Χριστοῦ ἔχουν σταυρώσει τόν ἁμαρτωλό ἑαυτό τούς μαζί μέ τά πάθη καί τίς ἐπιθυμίες του».

* * * * *

2. Συνταφή μετ’ Αὐτοῦ.

Ἡ δεύτερη ἐνέργεια τοῦ πιστοῦ στήν πνευματική πορεία του νά ἑνωθεῖ μέ τόν Χριστό εἶναι νά ἐνταφιασθεῖ μαζί Του 

Ἡ συσταύρωση μέ τόν Χριστό πού φέρει τήν νέκρωση τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου ἐνεργεῖται μυστηριακά, μέ τό Μυστήριο τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος.

Κατά τήν διδασκαλία τῶν ἀποστόλων, ὅταν ὁ ἄνθρωπος βαπτίζεται στό νερό θάπτεται καί ἀνασταίνεται.

Θάπτεται ὁ ἄνθρωπος πού εἶναι ὑποταγμένος στήν ἁμαρτία καί στόν θάνατο καί ἀνίσταται ἕνας νέος ἄνθρωπος, πού ἐπειδή εἶναι ἑνωμένος μέ τόν Χριστό δέν ἀποθνήσκει, ἀλλά ζεῖ μαζί μέ τόν Χριστό αἰώνια.

«Νυνὶ δὲ ἐλευθερωθέντες ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας δουλωθέντες δὲ τῷ Θεῷ ἔχετε τὸν καρπὸν ὑμῶν εἰς ἁγιασμόν, τὸ δὲ τέλος ζωὴν αἰώνιον. 2τὰ γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος, τὸ δὲ χάρισμα τοῦ Θεοῦ ζωὴ αἰώνιος ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν» (Πρός Ρωμαίους στ΄ 22-24)

Δηλαδή: «Τώρα ὅμως εἶστε ἐλεύθεροι πιά ἀπό τήν ἁμαρτία κι ἀνήκετε στό Θεό. Καρπός τῆς καινούριας ζωῆς σας εἶναι ἡ ἁγιοσύνη, καί τό τέλος τῆς πορείας σας εἶναι ἡ αἰώνια ζωή. Γιατί ὁ μισθός πού δίνει ἡ ἁμαρτία εἶναι ὁ θάνατος, ἐνῶ τό δῶρο πού χαρίζει ὁ Θεός εἶναι ἡ αἰώνια ζωή, τήν ὁποία ἔφερε ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Κύριός μας»

Ἄν ὁ ἄνθρωπος δέν βαπτισθεῖ παραμένει ὑποταγμένος στήν κατάσταση τῆς φθορᾶς καί τοῦ θανάτου. Μέ τό βάπτισμα γεννιέται ὁ νέος ὁ κατά Χριστόν κτισθείς ἄνθρωπος πού θά δοξάσει τόν Θεό Πατέρα μέ τά ἀγαθά ἔργα του, μέ τήν συνεπῆ στίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ ζωή Του, ὅπως ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστός. (Πρός Ἐφεσίους β΄ 10, δ΄ 24, Πρός Κολοσσαεῖς γ΄ 10) 

Αὐτά ταυτίζονται ἀπό τόν ἀποστολο Παῦλο πού γράφει:

«Συνετάφημεν οὖν αὐτῷ διὰ τοῦ βαπτίσματος εἰς τὸν θάνατον, ἵνα ὥσπερ ἠγέρθη Χριστὸς ἐκ νεκρῶν διὰ τῆς δόξης τοῦ πατρός, οὕτω καὶ ἡμεῖς ἐν καινότητι ζωῆς περιπατήσωμεν» (Ρωμαίους στ΄ 4).

Δηλαδή: «Πραγματικά, τό βάπτισμά μας σημαίνει πώς συμμετέχουμε στό θάνατο καί στήν ταφή τοῦ Χριστοῦ. Κι ὅπως ὁ Πατέρας Θεός μέ τή δύναμή του ἀνάστησε τό Χριστό ἀπό τούς νεκρούς, τό ἴδιο κι ἐμεῖς μποροῦμε νά ζήσουμε μία νέα ζωή».

Στό ἀπολυτίκιο τῆς ἑορτῆς τῶν Βαΐων διακηρύσσεται αὐτή ἡ πίστη τῆς Ἐκκλησίας:

«Συνταφέντες σοι διὰ τοῦ Βαπτίσματος, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, τῆς ἀθανάτου ζωῆς ἠξιώθημεν τῇ ἀναστάσει σου, καὶ ἀνυμνοῦντες κράζομεν· Ὠσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου»

* * * * *

3. Συζωποίηση μετ’ Αὐτοῦ.

Συνέπεια τῶν δύο προηγουμένων ἐνεργειῶν πού πραγματοποιοῦνται ἐλεύθερα ἀπό τόν ἄνθρωπο εἶναι οἱ ἑπόμενες ἐνέργειες πού πραγματοποιοῦνται ἀπό τό ἅγιο Πνεῦμα. 

Ἡ ταύτιση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό πού πραγματοποιοῦνται, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἑνωθεῖ μέ τόν Χριστό τόν ζωοποιεῖ, δίνει δηλαδή ζωή στόν νεκρωμένο ἀπό τήν ἁμαρτία ἄνθρωπο. 

Σ’ αὐτή τήν νέα ζωή τοῦ ἀνθρώπου πού τοῦ χαρίζει ἡ ταύτισή του μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό ἀναφέρθηκε πολλάκις ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς:

«Ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή» (Ἰωάννου ια΄ 25)

Δηλαδή: «Ἐγώ εἶμαι ἡ ἀνάσταση καί ἡ ζωή»

Οἱ ἀποστολικοί λόγοι διακηρύσσουν τήν πίστη τῆς Ἐκκλησίας: 

«Καὶ ὑμᾶς, νεκροὺς ὄντας ἐν τοῖς παραπτώμασι καὶ τῇ ἀκροβυστίᾳ τῆς σαρκὸς ὑμῶν, συνεζωοποίησεν ὑμᾶς σὺν αὐτῷ, χαρισάμενος ἡμῖν πάντα τὰ παραπτώματα» (Πρός Κολοσσαεῖς β΄ 13)

Δηλαδή: «Κι ἐσᾶς, πού ἤσασταν νεκροί ἐξαιτίας τῶν ἁμαρτιῶν καί τῆς εἰδωλολατρίας σας, ὁ Θεός σᾶς ζωοποίησε μαζί μέ τό Χριστό. Μᾶς συγχώρησε ὅλα τά παραπτώματα».

Ὅταν ὁ ἄνθρωπος μέ τήν θέλησή του καί τά ἅγια Μυστήρια ἑνωθεῖ μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό ζωοποιεῖται ἔχει ζωήν αἰώνιο κατά τήν διδασκαλία τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.

* * * * *

4. Συνανάσταση μετ’ Αὐτοῦ.

Ὁ Θεός Πατέρας μέ τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μᾶς «συνήγειρε» (Πρός Ἐφεσίους β΄ 6) μέ τόν ἀναστημένο Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, ἐφ’ ὅσον «ὁ Θεός καί τόν Κύριον ἤγειρε» (Πρός Κορινθίους Α΄ στ΄ 14) καί «ὁ ἐγείρας τόν Κύριον Ἰησοῦν καί ἡμᾶς σύν Ἰησοῦ ἐγερεῖ» (Πρός Κορινθίους Β΄ δ΄ 14)

Ὁ ἄνθρωπος πού νεκρώθηκε γιά τήν ἁμαρτία ἀναστήθηκε μαζί μέ τόν Χριστό γιά νά ζήσει αἰώνια μαζί Του ζωή ἔνδοξη.

Αὐτή εἶναι ἡ πρώτη Ἀνάσταση καί εἶναι πνευματική. Σ’ ὅσους μετέχουν σ’ αὐτή δέν θά ἔχει ἐξουσία ὁ δεύτερος θάνατος πού εἶναι ἐπίσης πνευματικός κατά τόν εὐαγγελιστή Ἰωάννη τόν Θεολόγο (Ἀποκαλύψεως κ΄ 6, 14). 

Τόν πρῶτο θάνατο καί τήν δεύτερη ἀνάσταση πού εἶναι σωματικά θά ὑποστοῦμε ἀναγκαστικῶς ὅλοι οἱ ἄνθρωποι.

Ὅλοι θά πεθάνουμε κι ὅλοι θά ἀναστηθοῦμε. Ὡστόσο ὅμως ὅπως ὁ Κύριος μᾶς δίδαξε ἄλλος εἶναι ὁ θάνατος τῶν πονηρῶν καί διαφορετικός ὁ θάνατος τῶν πιστῶν.

Ὁ Κύριος ἐπίσης ἐτόνισε ὅτι καί στήν κοινή ἀνάσταση ὅλων τῶν ἀνθρώπων ἄλλοι θά ἀναστηθοῦν εἰς ἀνάστασιν ζωῆς καί ἄλλοι εἰς ἀνάστασιν κρίσεως (Ματθαίου κε΄ 31-46). 

Αὐτή ἡ ἔνδοξη προοπτική ὀφείλει νά ἐπηρρεάζει τήν καθημερινότητα τοῦ ἀνθρώπου πού εἶναι προσανατολισμένη στήν αἰώνια ζωή, ὅπως προτρέπει ὁ ἀπόστολος Παῦλος 

«Εἰ οὖν συνηγέρθητε τῷ Χριστῷ, τὰ ἄνω ζητεῖτε, οὗ ὁ Χριστός ἐστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ καθήμενος» (Πρός Κολοσσαεῖς γ΄ 1)

Δηλαδή: «Ἀφοῦ, λοιπόν, ἀναστηθήκατε μαζί μέ τό Χριστό, νά ἐπιδιώκετε τά ἀγαθά πού βρίσκονται στόν οὐρανό, ἐκεῖ πού κάθεται ὁ Χριστός στά δεξιά τοῦ Θεοῦ»

* * * * *

5. Ὁ πιστός δοξάζεται μαζί μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό στόν Οὐρανό.

Ὁ ἄνθρωπος πού θά νικήσει τήν ἁμαρτία θά συνδοξασθεῖ στόν οὐρανό μέ τόν Χριστό ἀφοῦ εἶναι ἑνωμένος μαζί Του. 

«Καὶ συνεκάθισεν ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ» (Πρός Ἐφεσίους β΄ 6)

Δηλαδή: «Μᾶς ἔβαλε νά καθίσουμε μαζί μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό».

Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός διαβεβαιώνει τόν πιστό, ὅτι συνέπεια τῆς νίκης του πάνω στήν ἁμαρτία θά εἶναι νά συνδοξασθεῖ μαζί Του καθήμενος κι αὐτός στόν θεϊκό θρόνο μέ τούς λόγους Του:

«῾Ο νικῶν, δώσω αὐτῷ καθίσαι μετ᾿ ἐμοῦ ἐν τῷ θρόνῳ μου, ὡς κἀγὼ ἐνίκησα καὶ ἐκάθισα μετὰ τοῦ πατρός μου ἐν τῷ θρόνῳ αὐτοῦ» (Ἀποκαλύψεως γ΄ 21)

Δηλαδή: «Τό νικητή θά τόν βάλω νά καθίσει μαζί μου στό θρόνο μου, ὅπως κάθισα κι ἐγώ νικητής μαζί μέ τόν Πατέρα μου στό θρόνο του».

Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός πού σταυρώθηκε, πέθανε καί τάφηκε, τώρα κάθεται στόν θρόνο τῆς δόξας. Ἡ ἀνύψωση τοῦ Χριστοῦ στόν οὐρανό εἶναι ἀντιπροσωπευτική ἀνύψωση. Οἱ δικές Του λαμπρές δόξες δίδονται κληρονομιά σ’ ὅλους τούς πιστούς ἀπό τόν Θεό Πατέρα 

«Εἰ γὰρ ἐκ νόμου ἡ κληρονομία, οὐκέτι ἐξ ἐπαγγελίας· τῷ δὲ ᾿Αβραὰμ δι' ἐπαγγελίας κεχάρισται ὁ Θεός» (Πρός Γαλάτας γ΄ 18)

Δηλαδή: «Γιατί φυσικά ἡ κληρονομιά δέν σχετίζεται πιά μέ τήν ἐπαγγελία, ἄν μπορεῖ ν’ ἀποκτηθεῖ μέ τήν τήρηση τοῦ νόμου. Εἶναι ὅμως βέβαιο πώς ὁ Θεός ἔδωσε τή χάρη του στόν Ἀβραάμ μέ τήν ἐπαγγελία».

Εἴμαστε ἑνωμένοι μαζί Του. Εἴμαστε μέλη τοῦ Σώματός Του καί ἡ ἀνύψωσή Του εἶναι καί δική μας ἀνύψωση. Θά μᾶς βάλει νά καθίσουμε μαζί Του στόν θρόνο Του. Ἔχει στεφάνι καί χαρίζει στεφάνια καί σέ μᾶς. 

Ὁ ἄνθρωπος δέν θά εἶναι μεγάλος, ὅπως Αὐτός, δέν θά εἶναι ἐξ ἴσου θεῖος, ἀλλά θά συμμεριστεῖ ὡς ἕνα σημεῖο ἴδιες τιμές καί θά ἀπολαύσει τήν ἴδια εὐτυχία καί τήν ἴδια τιμή πού κατέχει Αὐτός. 

Ἔχοντας αὐτή τήν προοπτική ὁ πιστός βαδίζει μέ ὑπομονή τόν δρόμο τῆς ζωῆς του κι ἀγωνίζεται νά μήν ἀποκλειστεῖ καί ἀπορριφθεῖ ὡς ἀκατάλληλος γιά τέτοια τιμή καί θέση στόν οὐρανό. 

* * * * *

6. Ὁ πιστός συμπάσχει μετ’ Αὐτοῦ.

Γιά νά μετάσχει ὁ ἄνθρωπος στήν δόξα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ πρέπει προηγουμένως νά συμμερισθεῖ τά παθήματά Του. Γι’ αὐτό μᾶς διαβεβαιώνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: 

«Εἴπερ συμπάσχομεν ἵνα καὶ συνδοξασθῶμεν» (Ρωμαίους η΄ 17)

Δηλαδή: «Ἐφόσον συμμεριζόμαστε τά παθήματα τοῦ Χριστοῦ, θά μετάσχουμε μαζί του καί στή δόξα του».

Ὁ ἴδιος ἀπόστολος θεωρεῖ ὅτι μέσῳ τῶν παθημάτων θά γνωρίσει τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό καί τήν δύναμη τῆς ἀναστάσεώς Του:

«Τοῦ γνῶναι αὐτὸν καὶ τὴν δύναμιν τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ καὶ τὴν κοινωνίαν τῶν παθημάτων αὐτοῦ, συμμορφούμενος τῷ θανάτῳ αὐτοῦ, εἴ πως καταντήσω εἰς τὴν ἐξανάστασιν τῶν νεκρῶν» (Πρός Φιλιππησίους γ΄ 10-11).

Δηλαδή: «Ὅ,τι ἐπιθυμῶ εἶναι νά γνωρίσω τό Χριστό καί τή δύναμη τῆς ἀναστάσεώς του, νά μετάσχω στά παθήματά του ἀκολουθώντας τον στό θάνατο, με τήν ἐλπίδα νά λάβω μέρος στήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν».

Μάλιστα ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρει ὅτι τά παθήματα τῆς παρούσης ζωῆς ὅσα ὑποφέρει ὁ πιστός, ἐπειδή εἶναι πιστός μέ καρτερία καί ὑπομονή θεαρέστως δέν ἀντισταθμίζονται μέ τήν δόξα πού ἀναμένεται νά ἀπολαύσουν οἱ μάρτυρες, ὅσοι ὑπομένουν θλίψεις, ταλαιπωρίες, διωγμούς, ἀπειλές, θάνατο γιά χάρη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.

«Λογίζομαι γὰρ ὅτι οὐκ ἄξια τὰ παθήματα τοῦ νῦν καιροῦ πρὸς τὴν μέλλουσαν δόξαν ἀποκαλυφθῆναι εἰς ἡμᾶς» (Πρός Ρωμαίους η΄ 18)Δηλαδή: «Πιστεύω πραγματικά πώς ὅσο ὑποφέρουμε τώρα δέν ἰσοσταθμίζουν τή δόξα πού μᾶς ἐπιφυλάσσει ὁ Θεός στό μέλλον».

Σέ ἄλλη ἐπιστολή του δηλώνει γιά αὐτά πού ὑποφέρει γιά χάρη τῆς Ἐκκλησίας καί γιά χάρη τῶν πιστῶν ὅτι χαίρεται ἐκτελώντας τήν ἀποστολή του νά κηρύξει τόν Ἰησοῦν Χριστόν καί τό Εὐαγγέλιό Του:

«Νῦν χαίρω ἐν τοῖς παθήμασί μου ὑπὲρ ὑμῶν καὶ ἀνταναπληρῶ τὰ ὑστερήματα τῶν θλίψεων τοῦ Χριστοῦ ἐν τῇ σαρκί μου ὑπὲρ τοῦ σώματος αὐτοῦ, ὅ ἐστιν ἡ ἐκκλησία,ἧς ἐγενόμην ἐγὼ διάκονος κατὰ τὴν οἰκονομίαν τοῦ Θεοῦ τὴν δοθεῖσάν μοι εἰς ὑμᾶς, πληρῶσαι τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ» (Πρός Κολοσσαεῖς α΄ 24-25) 

Δηλαδή: «Χαίρομαι τώρα πού ὑποφέρω γιά χάρη σας καί συντελῶ ἔτσι μέ τά σωματικά μου παθήματα, ὥστε νά ὁλοκληρωθοῦν οἱ θλίψεις πού πρέπει νά ὑπομείνει τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή ἡ ἐκκλησία. Αὐτήν ὑπηρετῶ κι ἐγώ, σύμφωνα μέ τήν ἀποστολή πού μοῦ ἐμπιστεύτηκε ὁ Θεός μέσα στό λυτρωτικό του σχέδιο γιά σᾶς, ὥστε νά ὁλοκληρώσω τό ἔργο τοῦ κηρύγματος». 

* * * * *

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος προτρέπει τόν καθένα πιστό νά διέλθει ζώντας ἄμεμπτα ἀπό ὅλες τίς ἡλικίες, τίς περιόδους τῆς ζωῆς τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ζώντας δηλαδή, ὅπως Ἐκεῖνος:

«Διὰ πασῶν ὅδευσον ἀμέμπτως τῶν ἡλικιῶν Χριστοῦ καὶ δυνάμεων, ὡς Χριστοῦ μαθητής. Ἁγνίσθητι, περιτμήθητι, περιελοῦ τὸ ἀπὸ γενέσεως κάλυμμα. Μετὰ τοῦτο δίδαξον ἐν τῷ ἱερῷ, τοὺς θεοκαπήλους ἀπέλασον· λιθάσθητι, ἂν τοῦτο δέῃ παθεῖν· λήσῃ τοὺς βάλλοντας, εὖ οἶδα, φεύξῃ καὶ διὰ μέσου αὐτῶν, ὡς Θεός. Ὁ Λόγος γὰρ οὐ λιθάζεται. Ἂν Ἡρώδῃ προσαχθῇς, μηδὲ ἀποκριθῇς τὰ πλείω. Αἰδεσθήσεταί σου καὶ τὴν σιωπὴν πλέον ἢ ἄλλων τοὺς μακροὺς λόγους. Ἂν φραγελλωθῇς, καὶ τὰ λειπόμενα ζήτησον. Γεῦσαι χολῆς, διὰ τὴν γεῦσιν· ὄξος ποτίσθητι, ζήτησον ἐμπτύσματα, δέξαι ῥαπίσματα, κολαφίσματα· ἀκάνθαις στεφανώθητι, τῷ τραχεῖ τοῦ κατὰ Θεὸν βίου· περιβαλοῦ τὸ κόκκινον, δέξαι κάλαμον, προσκυνήθητι παρὰ τῶν παιζόντων τὴν ἀλήθειαν· τέλος συσταυρώθητι, συννεκρώθητι, συντάφηθι προθύμως, ἵνα καὶ συναναστῇς, καὶ συνδοξασθῇς, καὶ συμβασιλεύσῃς, Θεὸν ὁρῶν ὅσον ἐστὶ, καὶ ὁρώμενος, τὸν ἐν Τριάδι προσκυνούμενόν τε καὶ δοξαζόμενον, ὃν καὶ νῦν τρανοῦσθαι ἡμῖν εὐχόμεθα, ὅσον ἐφικτὸν τοῖς δεσμίοις τῆς σαρκὸς, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν». Γρηγορίου Θεολόγου, Εἰς τά Θεοφάνια, εἴτουν γενέθλια τοῦ Σωτῆρος (Λόγος ΛΗ΄), Β.Ε.Π.Ε.Σ. 60, 72. PG 36,332

Δηλαδή: «Πέρασε χωρίς μορφήν ἀπό ὅλας τάς ἡλικίας καί τάς δυνάμεις τοῦ Χριστοῦ, ὡς μαθητής τοῦ Χριστοῦ. Καθαρίσου, κάμε περιτομήν, ἀφαίρεσε τό κάλυμμα πού ἔχεις ἀπό τήν δημιουργίαν. Ὕστερα δίδαξε εἰς τό ἱερόν, διῶξε ἀπ’ ἐκεῖ τους ἐμπορευομένους τόν οἶκον τοῦ Θεοῦ, ἄφησε νά σέ λιθοβολήσουν, ἄν θά πρέπει νά τό πάθῃς. Γνωρίζω καλά, ὅτι θά ξεφύγης ἀνάμεσα ἀπ’ αὐτούς οἱ ὁποῖοι σέ λιθοβολοῦν ὡσάν Θεός. Διότι ὁ Λόγος δέν λιθοβολεῖται. Ἄν σέ ὁδηγήσουν ἐμπρός εἰς τόν Ἡρώδην, μήν τοῦ δώσης ἀπάντησιν εἰς τά περισσότερα. Θά σεβασθῇ τήν σιωπήν σου περισσότεσον ἀπό ὅσον θά σεβασθῇ τούς πολλούς λόγους τῶν ἄλλων. Ἄν σέ μαστιγώσουν, ζήτησε νά ἐκτελέσουν ὁλόκληρη τήν ποινήν. Φρόνισε νά γευθῇς χολήν, πιές ξύδι, ζήτησε ἔμπτυσμους, δέξου κτυπήματα καί ὕβρεις, στεφανώσου μέ τό ἀγκάθια τό δύσκολου δρόμου τοῦ Θεοῦ, ἐνδύσου τό κόκκινο ἔνδυμα, δέξου τό καλάμι, ἄφησε νά σέ προσκυνήσουν ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι εἰρωνεύονται τήν ἀλήθειαν. Τέλος, σταυρώσου μαζί μέ τόν Χριστό, νεκρώσου μαζί του, κατέβα πρόθυμα μαζί του εἰς τόν τάφον, διά νά ἀναστηθῇς καί μαζί του, διά νά δοξασθῇς καί νά βασιλεύσῃς μαζί του, βλέπων, ὅσον εἶναι δυνατόν καί ὅπως ἠμπορεῖς νά τόν ἰδῇς, τόν Θεόν ὁ ὁποῖος προσκυνεῖται καί λατρεύεται ὡς Τριάς, καί ὁ ὁποῖος εὐχόμεθα νά φανερωθῇ καθαρά καί εἰς ἡμᾶς τώρα, ὅσον εἶναι αὐτό δυνατό διά τούς αἰχμαλώτους εἰς τήν σάρκα, διά τῆς χάριτος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν, εἰς τόν Ὁποῖον ἀνήκει ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν».

* * * * *

Ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστός ὑπέδειξε ὅτι, ὅποιος θέλει νά γίνει μαθητής Του πρέπει νά Τόν ἀκολουθήσει σηκώνοντας κι’ αὐτός τόν σταυρό τῆς ἑκουσίας θυσίας τοῦ ἁμαρτωλοῦ φρονήματος καί θελήματός του:

«Εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθείτω μοι» (Ματθαίου ιστ΄ 24)

Δηλαδή: «Ὅποιος θέλει νά μέ ἀκολουθήσει, ἄς ἀπαρνηθεῖ τόν ἑαυτό του, ἄς σηκώσει τό σταυρό του κι ἄς μέ ἀκολουθεῖ».

Ἐμπνεομένη ἡ ὑμνολογία τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας μας προτρέπει τούς πιστούς νά συμπορευθοῦν μέ τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό γιά νά νεκρωθοῦν ὡς πρός τίς ἡδονές καί ἐπιθυμίες τῆς ἁμαρτίας:

«Δεῦτε οὖν καί ἡμεῖς, κεκαθαρμέναις διανοίας, συμπορευθῶμεν αὐτῷ καί συσταυρωθῶμεν καί νεκρωθῶμεν δι’ αὐτόν ταῖς τοῦ βίου ἠδοναῖς, ἵνα καί συζήσωμεν αὐτῷ καί ἀκούσωμεν βοῶντος αὐτοῦ, οὐκέτι εἰς τήν ἐπίγειον Ἱερουσαλήμ διά τό παθεῖν, ἀλλά ἀναβαίνω πρός τόν Πατέρα μου καί Πατέρα ὑμῶν καί Θεόν ὑμῶν, καί συνανυψῶ ὑμᾶς εἰς τήν ἄνω Ἱερουσαλήμ, ἐν τῇ Βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν » (Στιχηρό τῶν Αἴνων, τοῦ α΄ ἤχου τοῦ Ὄρθρου τῆς Μεγάλης Δευτέρας)

top
Has no content to show!