Άρθρα - Απόψεις

Τα δημόσια και τα Ιδιωτικά

paralitikos 2

Γράφει ο π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός


Όλες οι θρησκείες έχουν ένα πνεύμα μυστικότητας σε ό,τι αφορά στη σχέση του ανθρώπου με το Θεό και την παρουσία του Θεού στις καρδιές των πιστών.

Αυτή η μυστικότητα αποτυπώνεται κυρίως στην προσευχή και στον διάλογο του ανθρώπου με τον εαυτό του, όταν ο άνθρωπος αναζητεί νόημα και σκοπό στη ζωή του, όταν κρίνει τις πράξεις του, όταν θέλει να δει τι από τους λογισμούς και τα έργα του έχει να κάνει με το θέλημα του Θεού και τι όχι. Και την ίδια στιγμή ο καθένας αναζητεί την παρουσία του Θεού.

Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της αναζήτησης είναι η προσμονή. Είναι η ετοιμασία της καρδιάς για τον ερχομό του Νυμφίου της.

Μία προσμονή που μπορεί να κρατήσει ολόκληρη ζωή. Την ίδια στιγμή όμως ο άνθρωπος που πιστεύει λειτουργεί και δημόσια. Δηλώνει την πίστη του ενώπιον των άλλων ανθρώπων είτε με απλές κινήσεις, όπως με το σύμβολο του σταυρού στη χριστιανική παράδοση, είτε με την προσπάθειά του να ακολουθήσει τη διδασκαλία της θρησκείας του στις σχέσεις με τους άλλους, καθώς υπάρχουν προτροπές και κανόνες που η θρησκευτική διδαχή εμπεριέχει.

Αυτή η δημόσια φανέρωση αποτελεί την μαρτυρία της πίστης. Και είναι συνήθως αυτή που φοβίζει τους περισσότερους ανθρώπους, που θα προτιμούσαν η μαρτυρία να είναι μυστική, σιωπηλή. Να μην χρειάζεται να δηλώνουν ενώπιον των ανθρώπων τι πιστεύουν.

Όμως σε ό,τι αφορά στην χριστιανική παράδοση η διδασκαλία του Χριστού είναι ξεκάθαρη: «όποιος ομολογήσει ενώπιον των ανθρώπων ότι ανήκει σε μένα, θα τον αναγνωρίσω κι εγώ για δικόν μου μπροστά στον ουράνιο Πατέρα μου» (Ματθ. 10, 32).

Κι αυτό διότι δημόσια ο Χριστός κήρυξε στους ανθρώπους το μήνυμα της σωτηρίας. Δημόσια έκανε θαύματα.

Δημόσια έπαθε υπέρ των ανθρώπων και φανερώθηκε μετά την Ανάσταση σε όσους Τον αγάπησαν, αλλά και δημόσια το Άγιο Πνεύμα φανέρωσε τους καρπούς του στην Πεντηκοστή και στην πορεία της Εκκλησίας.

Ιδίως τα θαύματα τα οποία έκανε ο Χριστός δεν είχαν κάποιο ιδιωτικό χαρακτήρα. Πάντοτε κάποιοι ήταν μπροστά, συνήθως πολλοί, για να μαρτυρούν για την αλήθεια τους.

Αυτό συνέβη και στο θαύμα της θεραπείας ενός παραλυτικού στην Καπερναούμ. Δημόσια ο Χριστός δίδασκε, παρουσία πολλών σε ένα σπίτι, οι οποίοι είχαν κατακλύσει το χώρο.

Δημόσια και οι φίλοι του παραλυτικού, επειδή δεν μπορούσαν να εισέλθουν με το κρεβάτι της ασθένειας, χάλασαν τη στέγη του σπιτιού, έκαναν άνοιγμα και κατέβασαν τον άρρωστο φίλο τους ενώπιον του Χριστού.

Δημόσια ο Χριστός δήλωσε ότι συγχωρεί τις αμαρτίες του αρρώστου, για να φανεί προς όλους ότι ο άρρωστος δεν ήταν καταραμένος από το Θεό, αλλά στο πρόσωπο του Χριστού η ύπαρξή του γιατρεύεται εσωτερικά από κάθε αμαρτία.

Δημόσια ο Χριστός τον γιάτρεψε και από την σωματική ασθένεια. Και αυτός «ηγέρθη ευθέως και άρας τον κράβατον εξήλθεν εναντίον πάντων» (Μάρκ. 2, 12), σηκώθηκε αμέσως, πήρε το κρεβάτι του και μπροστά σε όλους βγήκε έξω.

Όλοι δημόσια δόξαζαν το Θεό «λέγοντες ότι ουδέποτε ούτως είδομεν», τέτοια πράγματα ποτέ δεν είχαν δει ως τότε.

Οι μόνοι που δεν εκφράστηκαν δημόσια ήταν οι εκπρόσωποι της ιουδαϊκής παράδοσης, οι γραμματείς, οι θεολόγοι του Ιουδαϊσμού.

Αυτοί, προσκολλημένοι στο γράμμα του νόμου, τον οποίο ήξεραν καλά, όπως πίστευαν, συλλογίζονταν εντός τους μυστικά εναντίον του Χριστού θεωρώντας πως μόνο ο Θεός μπορεί να συγχωρέσει αμαρτίες και όχι ο Ίδιος, τον οποίο δεν αποδέχονταν ως Θεό. Και τότε ο Κύριος, ο Οποίος γνωρίζει καλά τις σκέψεις του καθενός ανθρώπου και εκείνων, τους ελέγχει δημόσια: «τι ταύτα διαλογίζεσθε εν ταις καρδίαις υμών;» (Μάρκ. 2, 8), Γιατί κάνετε αυτές τις σκέψεις στο νου και την καρδιά σας; Και θα κάνει το θαύμα για να φανερώσει ότι αυτό που σκέφτονταν ιδιωτικά δεν είχε να κάνει με την αλήθεια, διότι ενώ ήξεραν τις αλήθειες του νόμου, δεν γνώριζαν την όντως Αλήθεια που είναι ο Ίδιος ο Χριστός.

Σε ποιον μοιάζει η ζωή μας; Είμαστε άνθρωποι αληθινοί, που εκφράζουμε δημόσια αυτό που πιστεύουμε, αυτό που ζούμε στη σχέση μας με το Θεό ή αυτό που θα θέλαμε να ζήσουμε, ή λειτουργούμε κρυφά, ιδιωτικά, παραδίδοντας τον εαυτό μας σε διπλοπροσωπία και μη μπορώντας να αποδεχθούμε την δύναμη της παρουσίας του Χριστού στη ζωή μας και στη ζωή του κόσμου;

Ζηλεύουμε αυτούς που προχωρούν κατά Θεό; Μήπως προτιμούμε να κρυβόμαστε δειλιώντες στα του εαυτού μας; Είμαστε έτοιμοι δημόσια, όπως ο παραλυτικός, να ζητήσουμε την θεραπεία μας, δια των μυστηρίων της Εκκλησίας, της μετανοίας και της ευχαριστίας, διότι εκεί το πρόσωπο του ιερέα –πνευματικού, αλλά και το ποτήριο της κοινωνίας είναι η Εκκλησία το κατεξοχήν δημόσιο έργο του Θεού.

Ο Χριστός, βεβαίως, δεν ζητά από εμάς να δηλώσουμε δημόσια την πνευματική μας προκοπή και τον πνευματικό μας αγώνα, διότι κάτι τέτοιο θα αποσκοπούσε στο να λάβουμε μισθό από τους ανθρώπους, αλλά την πίστη μας ότι Εκείνος είναι ο Θεάνθρωπος.

Ο Χριστός επιτιμά τους γραμματείς για τους κρυφούς λογισμούς τους, οι οποίοι στηρίζονται στην άρνηση ότι Εκείνος είναι ο Θεάνθρωπος. Και δίνει την δυνατότητα στον παραλυτικό, ο οποίος, μαζί με τους φίλους του, Τον προσεγγίζουν χωρίς να νοιαστούν για την κατάκριση, τις διαμαρτυρίες και τον εξευτελισμό τον οποίο πιθανότατα θα υπέστησαν όταν γινόταν το άνοιγμα στη στέγη και κατέβαινε το κρεβάτι μπροστά στο Χριστό, δημόσια να γευτούν τη χαρά του θαύματος.

Αυτή η ανάγκη για αλήθεια μεταφέρεται και στην καθημερινή μας ζωή, στη σχέση μας με τους άλλους. Συχνά οι άνθρωποι άλλα πιστεύουμε και λέμε στις καρδιές και στο νου μας και άλλα δείχνουμε έναντι των άλλων.

Κατακρίνουμε, αρνούμαστε, δυσκολευόμαστε μαζί τους, ενώ κάποιοι εργάζονται παρασκηνιακά, υποκριτικά, προκειμένου να πετύχουν τους στόχους της δόξας, της ηδονής, της καταξίωσής τους με εξουδένωση των άλλων, χωρίς να είναι αληθινοί, ευθείς, ακόμη κι να ριψοκινδυνεύουν την απόρριψη.

Όποιος όμως είναι αληθινός, δεν λέει άλλα στη δημόσια και άλλα στην προσωπική του ζωή, μπορεί να μην γίνει αποδεκτός από τους πολλούς, θα βρει όμως παραδοχή από τον Θεό, ο Οποίος απορρίπτει τον ψιθυρισμό, την κακία, την υποκρισία, και την ίδια στιγμή, αν έχει ταπείνωση, οι σχέσεις του, ακόμη κι αν είναι λίγες, θα είναι γνήσιες.

Η Εκκλησία δεν αρνείται την μυστική ζωή του Πνεύματος, αυτή της προσευχής και της προσμονής της θέας του Θεού.

Όμως αυτή αφορά στην προσωπική μας σχέση με το Θεό. Επειδή όμως όλοι μας ζούμε στην κοινωνία, ας μην φοβόμαστε δημόσια να δείχνουμε αυτό που θα πρέπει να είναι το χαρακτηριστικό της ιδιωτικής μας πορείας σε σχέση με το Θεό: η αγάπη προς Αυτόν, ακόμη κι αν περνά μέσα από το δρόμο της απόρριψής μας από τους άλλους, της μαρτυρίας που μπορεί να γίνει μικρότερο ή μεγαλύτερο μαρτύριο.

Κι ας μάθουμε να βλέπουμε πού υστερούμε, πού είμαστε παράλυτοι πνευματικά και ηθικά, για να μπορούμε εν ταπεινώσει δημόσια, δηλαδή στα μυστήρια της Εκκλησίας, να ζητούμε το έλεος του Θεού και την ίασή μας.

 

Η Θεοδώρητη αξιοπρέπεια

syroy

Του Σεβ. Μητροπολίτη Σύρου κ. Δωροθέου

Οι οδυνηρές εμπειρίες των πέντε τελευταίων δυσχείμερων ετών δεν έπληξαν μόνο υλικά τους Έλληνες, αλλά και ηθικά. Δεν έχασαν μόνο τα εισοδήματά τους, την εργασία τους, τις ελπίδες και τα όνειρά τους, αλλά και την αξιοπρέπειά τους.

Τα όσα ζήσαμε και ζούμε πλήττουν καίρια μια ιδιότητα, ένα χαρακτηριτικό του Έλληνα, που δεν μπορεί να μεταφραστεί σε ξένη γλώσσα, το φιλότιμό του!

Ως λαός, είχαμε συνηθίσει, όχι αδικαιολόγητα, να θεωρούμε αυτονόητο ότι το μακραίωνο ιστορικό και πολιτιστικό μας παρελθόν είχε αμετάκλητα σφραγίσει τη θέση μας μέσα στην κοινωνία των λαών και εξ αιτίας αυτού είχαμε δεδομένο το σεβασμό τους, είχαμε δεδομένη την εθνική μας αξιοπρέπεια.

Όμως, η αξιοπρέπεια δεν είναι κάτι που απονέμεται, αλλά κάτι που κερδίζεται με κόπο, αγώνες, θυσίες, ενίοτε δε και με αίμα!

Αν για παράδειγμα κερδίσαμε τον παγκόσμιο σεβασμό, πριν από εβδομήντα πέντε χρόνια, δεν ήταν επειδή ως λαός είπαμε απλά όχι στο φασισμό, αλλά κυρίως γιατί αυτό το ΟΧΙ το μετουσιώσαμε σε πράξη, σε μια πανεθνική και παλλαϊκή συσπείρωση, σε ένα πεισματικό και εν πολλοίς απέλπιδα αγώνα καθ` όσων επιβουλεύθηκαν την εθνική μας ελευθερία και αξιοπρέπεια!

Δεν πρέπει να ξεχνάμε, όμως, και τούτο! Ότι η αξιοπρέπεια είναι ένα καθημερινό αγώνισμα, ατομικό και συλλογικό, αφού πάνω στην έννοια αυτή στηρίζεται η θεώρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που μόνο μέσα στα πλαίσια του Χριστιανισμού και της Εκκλησίας μπορεί να πραγματωθεί, χωρίς εκπτώσεις και αστερίσκους.

Σύμφωνα με την βιβλική αποκάλυψη η ανθρώπινη φύση όχι μόνο εκτίσθη από τον Θεό αλλά είναι και προικισμένη με ιδιότητες του κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση Του.

Για την Εκκλησία, κατά συνέπεια, η έμφυτη οντολογική αξιοπρέπεια του κάθε ανθρώπινου προσώπου αναφέρεται στο κατ’ εικόνα, ενώ η ανθρώπινη ζωή που αρμόζει στην αξιοπρέπεια αυτή σχετίζεται με το καθ’ ομοίωση, το οποίο με την χάρη του Θεού επιτυγχάνεται μέσα από την υπέρβαση της αμαρτίας.

Κατά ταύτα, η έννοια της αξιοπρέπειας έχει πρωτίστως ηθική διὰσταση, ενώ το τι είναι άξιο και τι ανάξιο καθορίζεται με το ηθικό ποιόν των πράξεων και των επιλογών του ανθρώπου.

Μόνο στηριζόμενος πάνω σε αυτή τη βάση μπορεί να ισχυρίζεται κανείς ότι η ανθρώπινη φύση έχει έμφυτη αξιοπρέπεια.

Με την ενσάρκωση του Θεού Λόγου διαπιστώθηκε το γεγονός  ότι και μετά την πτώση η ανθρώπινη φύση δεν απώλεσε την αξιοπρέπεια της, διότι το κατ’ εικόνα έμεινε ακατάλυτο και συνεπώς έμεινε η δυνατότητα της αποκαταστάσεως της ανθρώπινης ζωής στην πλήρη αρχική της τελειότητα.

Αυτό άλλωστε διατυπώνεται και στα λειτουργικά κείμενα της Ορθοδόξου Εκκλησίας: «Εἰκὼν εἰμι, τῆς ἀρρήτου δόξης σου, εἰ καὶ στίγματα φέρω πταισμάτων…

Υπό την επήρεια της αμαρτίας ο  άνθρωπος συμπεριφέρεται εγωιστικά, στις σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους, ζητώντας να ικανοποιήσει τις ανάγκες του εις βάρος των πλησίον.

Μια τέτοια ζωή είναι επικίνδυνη για το ανθρώπινο πρόσωπο, την κοινωνία και το περιβάλλον, διότι διαταράσσει την αρμονία της υπάρξεως και συνοδεύεται από ψυχικές και σωματικές ταλαιπωρίες και ασθένειες και καθιστά τον άνθρωπο ευάλωτο και εύτρωτο στις συνέπειες των περιβαλλοντολογικών καταστροφών.

Μια ανήθικη ζωή δεν καταστρέφει μόνο οντολογικά τη θεοδώρητη αξιοπρέπεια, αλλά την αμαυρώνει στο σημείο ώστε να γίνεται δυσδιάκριτη.

Ως εκ τούτου, η διατήρηση από τον άνθρωπο της αξιοπρέπειας καθορίζεται από μια ζωή σύμφωνα με τους ηθικούς κανόνες, διότι αυτοί εκφράζουν την πρωτογενή, την αληθινή φύση του ανθρώπου που δεν αμαυρώθηκε από την αμαρτία.

Για να αποκατασταθεί, κατά ταύτα, η ατομική και συλλογική μας αξιοπρέπεια, χρειάζεται μετάνοια, βασισμένη στη συναίσθηση των αμαρτιών, των λαθών και των αποτυχιών μας και την επιθυμία μας να αλλάξουμε ζωή.

Πέντε χρόνια, τώρα, είναι κοινή και πανθομολογούμενη η διαπίστωση ότι η χρεωκοπία της Χώρας μας είναι πρωτίστως ηθική, κοινωνική και πνευματική και κατά συνέπεια και ακολουθία οικονομική!

Πανεθνικό αίτημα η επανάκτηση της αξιοπρέπειάς μας και η αναγνώρισή της από τους “εταίρους” μας, εντός ή εκτός Ευρωπαϊκής Ενώσεως.
Αλλά το δεύτερο είναι απόρροια του πρώτου!

Και, πάντως, αξιοπρέπεια δεν είναι να ζητάμε δανεικά με καλύτερους όρους, αλλά να αγωνιστούμε ως άτομα και ως λαός, όλοι, ομοθυμαδόν, ώστε να “μετανοήσουμε” και να πάψουμε να είμαστε, κατά τον Μακρυγιάννη “η παλιόψαθα των εθνών”, με ομόνοια, συνεργασία, αλληλεγγύη και κυρίως με πατριωτισμό, αγνό και άδολο πατριωτισμό, που υποτάσσει στο εμείς το εγώ...

«Καμία κοινωνία δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς την ιδέα της συμμετοχής σε μια κοινή προσπάθεια».

Λόγια σοφά του Αλμπέρ Καμύ, τα οποία στη σημερινή συγκυρία μεταφράζονται ως προσπάθεια αλληλεγγύης προς τους πλέον αδύναμους, ως προσπάθεια ανιδιοτελούς προσφοράς τώρα όλων,87 όσοι πιστεύουν ότι η αξιοπρέπεια του Ἐλληνα δεν υποδουλώνεται.

Γιατί, όπως εύστοχα έχει ειπωθεί “αρκεί μια στιγμή για να γίνεις ήρωας, αλλά χρειάζεται ολόκληρη ζωή για να γίνεις αξιοπρεπής άνθρωπος!”

(Περιοδικό “ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ”, τ. 76, Φεβρουάριος 2015)

Φθιώτιδος: ''Να κινητοποιήσουμε τον περιούσιο λαό μας''

nikola

Του Σεβ. Μητροπολίτη Φθιώτιδος κ. Νικολάου

Η βαθειά οικονομική κρίση που διέρχεται η Ελληνική κοινωνία πέραν των δεινών έχει και μερικά καλά, τα οποία, εάν συνειδητοποιήσουμε, ημπορούμε από το πικρό να παράγουμε γλυκύ και από τη δοκιμασία να περάσουμε στην επιτυχία.

Εμείς θα μείνουμε σε ένα μόνο στοιχείο, που για την Εκκλησία είναι ευκαιρία, την οποία δυστυχώς δεν έχουμε αντιληφθεί και δεν έχουμε χρησιμοποιήσει.

Είναι ο περιούσιος λαός. Η λέξη «περιούσιος» προέρχεται ετυμολογικά από τη λέξη «περιουσία». Ο λαός μας είναι η περιουσία της Εκκλησίας.

Εάν κινητοποιήσουμε και εμπνεύσουμε τον λαό μας, δεν έχουμε ανάγκη από τα Ευρωπαϊκά προγράμματα και τις κρατικές επιχορηγήσεις.

Αυτές ας χρησιμοποιηθούν για τη λειτουργία της κρατικής μηχανής και τα μεγάλα εθνικά και κοινωνικά έργα.

Την φιλανθρωπία μας και τα έργα της Εκκλησίας θα τα στηρίξει ο λαός εκ του υστερήματός του γιατί γνωρίζει καλά, ότι πραγματοποιούνται με τιμιότητα, διαφάνεια, αγάπη προς τον πάσχοντα άνθρωπο και τη δόξα του Αγίου Ονόματος του Θεού.

Στη Εκκλησία υπάρχει η αρχή «τα σα εκ των σων» Ο πιστός άνθρωπος φροντίζει τον συνάνθρωπό του και από το υστέρημά του κτίζει Ναούς και Μοναστήρια, οργανώνει συσσίτια και συντηρεί γενικά τα προνοιακά έργα της Εκκλησίας.

Το θαυμαστό είναι, ότι σε περιόδους πολέμων, οικονομικής κρίσεως και ποικίλων περιπετειών η Εκκλησία κατόρθωσε να κινητοποιήσει το λαό της και να κάνει πραγματικά θαύματα, όπως πρόσφατα στην Κατοχή και τώρα στην σημερινή κρίση.

Από το να εκλιπαρούμε τους πολιτικούς και να κάνουμε υπέρ αυτών ανεπίτρεπτες εκπτώσεις σε θέματα ηθικά και Εκκλησιαστικά, είναι προτιμότερο να παρακαλούμε τα παιδιά μας, τον ευσεβή λαό μας, να προσφέρει υπέρ του πλησίον και των φιλανθρωπικών δράσεων της Εκκλησίας.

Έχει αποδειχθεί, ότι όσα γίνονται με τον ιδρώτα και την αγάπη του λαού της Εκκλησίας εκπέμπουν την γλυκύτητα της αγάπης του ανθρώπου προς τον άνθρωπο και λειτουργούν με πλούσια την ευλογία του Θεού.

Μη σκεφθεί κανείς, ότι θα είναι αφροσύνη να αποποιηθούμε την δυνατότητα οικονομικής ενισχύσεως των έργων μας από διαφόρους φορείς.

Πιο μεγάλη αφροσύνη θα είναι όμως να αποποιηθούμε την δυνατότητα που μας παρέχει ο περιούσιος λαός μας και να του δημιουργήσουμε την ψευδαίσθηση ανικανότητάς του να χρησιμοποιήσει τα αποθέματα της αγάπης του για την στήριξη του πάσχοντος και εμπεριστάτου πλησίον του.

Κάρτα του πολίτη: Καλωσορίζουμε τον εκσυγχρονισμό ή το φακέλωμα;

dis1

Γράφει ο Αιμίλιος Πολυγένης


Σοβαρά ερωτηματικά και ανησυχία προκαλεί η έντονη επιθυμία της κυβέρνησης να επιβάλλει "εδώ και τώρα" την ηλεκτρονική κάρτα του πολίτη.

Με το πρόσχημα της "εξυπηρέτησης" των συναλλασσόμενων πολιτών, της "συντόμευσης των διαδικασιών", της εφαρμογής του "ανθρωπιστικού σχεδίου" η εφαρμογή της ηλεκτρονικής κάρτας του πολίτη ανακοινώθηκε ως τετελεσμένο γεγονός και, μάλιστα, με την προσωπική ανακοίνωση του Πρωθυπουργού.

Με τυμπανοκρουσίες ανακοινώθηκε ως η «ψηφιακή ταυτότητα» των πολιτών στο διαδίκτυο.

Το «βασικό μέσο για την ηλεκτρονική διεκπεραίωση υποθέσεων και συναλλαγών των πολιτών με τον δημόσιο τομέα».

Η Κάρτα του Πολίτη θα αντικαταστήσει δεκάδες προσωπικά έγγραφα και πιστοποιητικά στις συναλλαγές του με το Δημόσιο.

Πολλοί αναρωτιούνται γιατί μία αριστερή κυβέρνηση που προβάλλει ως πρώτο της μέλημα τα ανθρώπινα δικαιώματα, που διακηρύττει ότι πρέπει να προστατεύονται η ετερότητα του άλλου (σύμφωνο συμβίωσης κλπ) και τα δικαιώματα των μεταναστών, δεν δείχνει το ίδιο ενδιαφέρον για την αποφυγή του ηλεκτρονικού φακελώματος όλων των Ελλήνων.

Ένα μέτρο που χρόνια τώρα προσπαθούν να επιβάλλουν και έχει καταπέσει και που στερεί την πραγματική ελευθερία του ατόμου αφού όλες του οι κινήσεις, ενέργειες, αιτήσεις θα περιλαμβάνονται σε έναν ηλεκτρονικό φάκελο.

Και ποιος διασφαλίζει ότι αυτά τα ηλεκτρονικά στοιχεία του εκάστου πολίτη δεν θα πέσουν στα χέρια επιτήδειων που θα θελήσουν να τα εκμεταλλευτούν;

Κάποιοι ενδεχομένως -για να περάσει ευκολότερα το μέτρο- θα μιλήσουν για λίγους «ταλιμπάν» της Εκκλησίας που έχουν αντιρρήσεις και δεν θέλουν τον εκσυγχρονισμό του δημόσιου τομέα.

Το ζήτημα σαφώς και δεν είναι το αν θα αναγράφεται ο αριθμός «666» που, εκ των πραγμάτων, κανένας χριστιανός ή μη, θα δεχόταν. Αυτά είναι τα αυτονόητα.

Το κύριο ζήτημα είναι ότι με την εφαρμογή της κάρτας του πολίτη περιορίζονται οι προσωπικές ελευθερίες του ατόμου.

Και είναι ένα θέμα που δεν θα έπρεπε να αφορά μόνο την Εκκλησία και τους πιστούς αλλά ακόμη και την πιο αριστερή συνιστώσα του κυβερνώντος κόμματος.

Η Ιερά Σύνοδος σε ανακοίνωσή της το έχει επισημάνει από το 2010.

Έχει μιλήσει για τις προσωπικές ελευθερίες που παραβιάζονται με την κάρτα του πολίτη.

Μήπως στην τρέχουσα συνεδρίασή της θα πρέπει να επιληφθεί επί του θέματος και να ακούσουμε την άποψη των μελών της για την συγκεκριμένη απόφαση της κυβέρνησης;

''Προσκυνώ την εικόνα του Χριστού...''

kastro

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

Γράφοντας ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο μέγας δογματολόγος της Αγίας μας Εκκλησίας, για τις Ιερές Εικόνες, των οποίων την αναστύλωση από την Εβδόμη Οικουμενική Σύνοδο το έτος 787 γιορτάζουμε και πανηγυρίζουμε σήμερα, γράφει τα εξής χαρακτηριστικά: «Προσκυνώ την εικόνα του Χριστού ως σαρκωμένου Θεού, της Δέσποινας όλων των ανθρώπων, της Θεοτόκου, ως μητέρας του Υιού του Θεού, των αγίων, ως φίλων του Θεού, οι οποίοι αντιστάθηκαν στην αμαρτία δίνοντας και το αίμα τους και μιμήθηκαν τον Χριστό χύνοντας το αίμα τους γι’ Αυτόν, ο οποίος προηγουμένως είχε χύσει το δικό Του αίμα γι’ αυτούς και για όσους πολιτεύθηκαν ακολουθώντας τα ίχνη Του. Αυτών τα κατορθώματα και τα πάθη ζωγραφίζω, επειδή με αυτά αγιάζομαι και καλλιεργείται ο ζήλος μου να τα μιμηθώ. Και αυτά τα σέβομαι και τα προσκυνώ• «γιατί η τιμή της εικόνας μεταβαίνει στο πρωτότυπο» λέει ο θείος Βασίλειος. Αν ανεγείρεις ναούς για τους αγίους του Θεού, τότε ύψωσε και τα τρόπαιά τους».1

Σήμερα, λοιπόν, κι εμείς ο νέος Ισραήλ της χάριτος «ψαλμικώς τας χείρας κροτούμεν» αναπέμπουμε ευχαριστήριο αίνον και δοξολογία στον Τρισάγιο Θεό για τον θρίαμβο αυτόν της ορθοδόξου πίστεώς μας.

Προσκυνούμε τιμητικά τις ιερές εικόνες, που χαράχθηκαν, κατά την έκφραση του ιερού υμνογράφου, στους τοίχους και πίνακες και στα Ιερά Σκεύη «αποβαλλόμενοι» συγχρόνως «την δυσσεβή των κακοδόξων θρησκείαν»,2 αφού «η της εικόνος τιμή επί το πρωτότυπον διαβαίνει».3

Ζητάμε, ακόμη, «όπως ταις πρεσβείαις της Υπεραγίας Θεοτόκου και πάντων των Αγίων», να μας δωρίσει ο Δεσπότης Χριστός «το μέγα έλεος», το οποίο έχουμε ανάγκη και να μας αξιώσει να διαπλεύσουμε «το της νηστείας μέγα πέλαγος» και να φθάσουμε «εις την τριήμερον και ένδοξον Αυτού Ανάστασιν».

Επιτρέψτε μου, σήμερα, αυτήν την εύσημον ημέρα της πίστεώς μας, να καταθέσω στην αγάπη σας λόγον μαρτυρίας δανεισμένο από τα «πάγχρυσα στόματα του Λόγου», τους Αγίους Πατέρες, αναφορικά με τις ιερές εικόνες, οι οποίες στολίζουν και τους Ιερούς μας Ναούς, αλλά και τα σπίτια μας.

Και, πρώτον. Η ορθόδοξη θεολογία μας δεν είναι ούτε φιλοσοφία, ούτε στοχασμός, αλλά ούτε και φαντασία. Είναι αγιοπνευματική εμπειρία και είσοδος του θεουμένου ανθρώπου μέσα στην δόξα του Θεού.

Και η ορθόδοξη εικόνα είναι έκφραση αυτής της ακτίστου δόξης του Θεού, ώστε ο άνθρωπος να οδηγηθεί σ’ αυτήν και να την βιώσει ανάλογα με την καθαρότητα την οποία διαθέτει.

Δεν είναι οι εικόνες μόνο σύμβολα εξωτερικά ή απλά έργα τέχνης, αλλά εκφράσεις του μυστηρίου της σαρκώσεως του Υιού και Λόγου του Θεού και της θεώσεως του ανθρώπου.

Και επειδή «η απαράλλακτος εικών του Πατρός και χαρακτήρ της αϊδιότητος αυτού»4, ο Χριστός, έγινε άνθρωπος δια φιλανθρωπίαν και «εθεασάμεθα την δόξαν αυτού, δόξαν ως μονογενούς παρά πατρός»,5 άρα η αγία Του μορφή μπορεί να περιγραφεί και να ιστορηθεί στις ιερές εικόνες, όπως επίσης και το πρόσωπο της παναγίας Του Μητέρας, της Υπεραγίας Θεοτόκου, όπως και οι μορφές των Αγίων της πίστεώς μας.

Δεν απεικονίζουμε στις ιερές εικόνες την αόρατη θεότητά Του, αλλά την ορατή ανθρώπινη φύση που ενώθηκε ασυγχήτως, αδιαιρέτως και αχωρίστως στο πρόσωπο του Υιού και Λόγου του Θεού.

Και αυτή η προσκύνηση δεν είναι λατρεία της κτιστής φύσεως, του ξύλου και των χρωμάτων, αλλά λατρευτική αναφορά στον ενανθρωπήσαντα Θεό.

Γι’ αυτό και μία εικόνα μας δείχνει πως ο Χριστός δεν είναι μία απρόσωπη ιδέα ή μία αιώνια αξία η μία ακόμη παγκόσμια δύναμη, όπως λένε και γράφουν πολλοί, αλλά το Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος:

που έγινε άνθρωπος, γιατί αγαπά τον άνθρωπο και ενδιαφέρεται προσωπικά γι’ αυτόν,

που κατέβηκε στη γη, για να καταργήσει τον θάνατο και να χαρίσει στον άνθρωπο την αιωνιότητα,

που ήλθε ανάμεσά μας στη δική μας πτωχεία και ασθένεια, όχι για ν’ απαγγείλλει κατηγορίες και να δικάσει τον άνθρωπο, αλλά ως ιατρός, για να τον θεραπεύσει και να τον μεταφέρει από την γη προς τον Ουρανό.

Απεναντίας οι αρνητές των ιερών εικόνων, τότε και σήμερα, ουσιαστικά αρνούνται την πραγματική και ιστορική αποκάλυψη του Θεού δια μέσου της προσληφθείσης ανθρωπίνης φύσεως και κατά συνέπεια όλο το μυστήριο της σωτηρίας, όπως αυτό το βιώνουμε μέσα στην Αγία μας Εκκλησία. Γι’ αυτό γεμάτος θαυμασμό ο ιερός υμνογράφος ψάλλει: «Σαρκός το εκτύπωμα αναστυλούντές σου Κύριε, σχετικώς ασπαζόμεθα το μέγα μυστήριον της Οικονομίας της σης εκδηλούντες».6

Δεύτερον. Οι ιερές εικόνες της Ορθοδοξίας μας είναι μία σιωπηλή διδασκαλία της Εκκλησίας. Φανερώνουν «το κεκρυμμένον κάλλος». Εκφράζουν το μυστικό και ασκητικό πνεύμα της Ορθοδοξίας. Οι εκκλησιαστικοί καλλιτέχνες μπορεί να είχαν η να μην είχαν την κατά κόσμον παιδεία. Είχαν όμως μία ξεχωριστή παιδεία και ευλάβεια. Ζούσαν με την «καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην».7 Γι’ αυτό και με νηστεία και προσευχή αποτύπωναν τις άγιες μορφές που έκρυβαν έναν βαθύ κόσμο ιερών μυστηρίων:

ότι ο άνθρωπος είναι δημιούργημα του Θεού,

ότι δεν αποτελείται μόνο από ύλη, αλλά έχει και ψυχή,

ότι έχει έναν ουράνιο προορισμό.

Έτσι, αγιάζεται η ψυχή, αλλά αγιάζεται συγχρόνως και το σώμα.

Μία εικόνα μεταγγίζει στον άνθρωπο την άκτιστη θεία χάρη που τόσο έχουμε ανάγκη και που μας ανάγει στο «πρώτο κάλλος», δηλαδή, μας αποκαλύπτει την δόξα του Θεού.

Γι’ αυτό και γράφεται στο Συνοδικό της Εβδόμης Οικουμενικής Συνόδου ότι αγιάζονται δια των θείων εικόνων «τα όμματα των ορώντων και ανάγεται δε δι’ αυτών ο νους προς θεογνωσίαν».8

Και αυτός ο Τίμιος Σταυρός δεν εικονίζει απλώς την θυσία του Χριστού, αλλά, κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, και αυτό το Τίμιο Ξύλο είναι προσκυνητό. Ακόμη, το σημείο του Σταυρού συνιστά το Μυστήριο του Σταυρού του Χριστού, που σώζει τον άνθρωπο.9

Πόσα, αλήθεια, ευλαβικά χείλη των Αγίων μας, των πατέρων μας, μία ολόκληρη αλυσίδα αγωνιζομένων πιστών, που ζουν τώρα στην ατέρμονη Βασιλεία των Ουρανών, ασπάσθηκαν αυτές τις ιερές εικόνες που ασπαζόμαστε εμείς σήμερα και δέχθηκαν την άκτιστη ενέργεια του Θεού!

Όταν βλέπουμε τις ιερές εικόνες και κυρίως όταν τις ασπαζόμαστε τιμητικά κατανοούμε τα θεία πράγματα μέσα από τα ιερά παραπετάσματα της φιλανθρωπίας και των ιεραρχικών παραδόσεων, όπως αναφέρει ο θεοφόρος Δαμασκηνός χρησιμοποιώντας τους λόγους του Αγίου Διονυσίου του Αρειοπαγίτου.10 Δηλαδή, καταλαβαίνουμε ποιος είναι ο Θεός Τον οποίον λατρεύουμε, τι είναι η Εκκλησία Του και ποιο είναι το νόημα της ζωής του ανθρώπου.

Γι’ αυτό και έχει γραφεί πολύ σωστά πως μία ορθόδοξη εικόνα, ως έκφραση των ορθοδόξων δογμάτων και της εσωτερικής λάμψεως της Ορθοδόξου Εκκλησίας, σκορπάει αγάπη και στοργή, γαλήνη και ηρεμία, ελκύει τους πονεμένους και διψώντες την δικαιοσύνη του Θεού, προαναγγέλλει την τελική κυριαρχία του Θεού της αγάπης, δείχνει τον μεταμορφωμένο κόσμο, την καινή κτίση.11

Κυριακή της Ορθοδοξίας 2015.

Ημέρα νίκης και θριάμβου της Ορθοδόξου Παραδόσεώς μας.

Ημέρα αφιερωμένη στους Προφήτες, στους Μάρτυρες και στους Ομολογητές της πίστεώς μας.

Η ημέρα αυτή μας θέτει και ένα ερώτημα. Το ερώτημα του Χριστού προς τους Μαθητές Του και προς τον καθένα μας χωριστά:

«Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι τον Υιόν του ανθρώπου; . . . υμείς δε τίνα με λέγετε είναι;»12

Ποιός είναι ο Χριστός;

Ο Χριστός της πανθρησκείας;

Ένας φιλόσοφος;

Ένας μεγάλος κοινωνικός επαναστάτης;

Ένας ηγέτης και ιδρυτής μίας θρησκείας;

Τι τελικά είναι ο Χριστός για τον καθένα μας;

Σήμερα, λοιπόν, πρέπει να απαντήσουμε με το χέρι στην καρδιά. Αφού απορρίψουμε όλα τα παραπάνω και πιστεύσουμε ολοκάρδια στο πρόσωπό Του, τότε μόνο μπορούμε να επαναλάβουμε την σωτήρια ομολογία του Αποστόλου Πέτρου και του Αποστόλου Θωμά:

«Συ ει ο Χριστός ο Υιός του Θεού του ζώντος»! 13 και

«Ο Κύριός μου και ο Θεός μου»! 14

Τότε μόνο η σημερινή Κυριακή θα έχει νόημα για τον κάθε Ορθόδοξο. Και τότε από την Ορθοδοξία θα μπορούμε να φθάσουμε στην αληθινή ορθοπραξία, δηλαδή στην ζωντανή παρουσία του Χριστού μέσα στον χώρο της καρδιάς μας. Σας το εύχομαι μέσα από την καρδιά μου.


Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, Λόγος απολογητικός προς τους διαβάλλοντας τας αγίας εικόνας Α , ΕΠΕ 3,57.

Δοξαστικόν Αποστίχων Μεγ. Εσπερινού της Κυριακής της Ορθοδοξίας.

Μεγάλου Βασιλείου, Περί του Αγίου Πνεύματος, κεφ. ΙΗ , PG 32,149C.

Στιχηρόν Εσπερινού εορτής Χριστουγέννων.

Ιω. 1,14.

Στιχηρόν Αίνων της Κυριακής της Ορθοδοξίας.

Ψαλμ. 50.

Συνοδικόν της Ορθοδοξίας, 4η παρ. των μακαρίως μνημονευομένων.

Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου, Η θεολογία και αξία των συμβόλων, Ενιαύσιον 2010, εκδ. Ιεράς Μητροπόλεως Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, σελ. 30.

Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, ο.π. 69.

Μητρ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου, ο.π. σελ. 138.

Ματθ. 16,13-15.

top
Has no content to show!