Γράφει ο Λάμπρος Σκόντζος, Θεολόγος - Καθηγητής | Romfea.gr

Η περίοδος του Τριωδίου και ιδιαίτερα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, είναι για την Αγία μας Εκκλησία η ιερότερη χρονική διάρκεια του ενιαυτού.

Είναι το νοητό στάδιο όπου ο κάθε πιστός καλείται να δώσει τον προσωπικό του αγώνα για την ψυχοσωματική του κάθαρση από τους ρίπους της αμαρτίας.

Να βιώσει την ορθόδοξη πνευματικότητα, η οποία ταυτίζεται με την ανάκτηση της αυθεντικής του φύσεως, από τη φθορά και την αμαρτία, «εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού» (Εφ.4,13).

Η προπαρασκευή μας για τον εορτασμό του Πάσχα είναι ταυτόσημη με την πνευματική μας προαγωγή και ωρίμανση, ώστε να καταστούμε «σύμμορφοι της εικόνος του Υιού (του Θεού)» (Ρωμ.8,29). Ολόκληρο το πνευματικό κλίμα, οι ιερές ακολουθίες, τα τιμώμενα πρόσωπα και οι μνήμες γεγονότων είναι ένα συνεχές και κραυγαλέο κάλεσμα να έρθουμε «εις εαυτόν» (Λουκ.15,17).

Την ιερή αυτή περίοδο προβάλλονται ιδιαιτέρως ορισμένα ιερά πρόσωπα της Εκκλησίας μας, τα οποία διέπρεψαν στην αρετή, ως ζωντανά παραδείγματα για τους πιστούς. Ένα τέτοιο από αυτά τα ιερά πρόσωπα είναι και η αγία Μαρία την Αιγυπτία, η οποία κατέστη συνώνυμη με τη συντριβή και τη μετάνοια και που τιμάται την Ε΄ Κυριακή των Νηστειών.

Προβάλλεται από την Εκκλησία μας ως λαμπρό παράδειγμα μεταστροφής αμαρτωλού ανθρώπου, αφού με την αποφασιστική της μετάνοια και τον πνευματικό της αγώνα έφτασε σε μεγάλα ύψη αγιότητας.

Προβάλλεται ως πρότυπο στους πιστούς για να καταλάβουν ότι το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι τόσο η αμαρτία, όσο μεγάλη και αν είναι, αλλά η εμμονή στην αμαρτία, η αμετανοησία, την οποία η Εκκλησία μας χαρακτηρίζει ως βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος (Μάρκ.3,29)!

Το ιερό συναξάρι της αναφέρει πως έζησε τον 6ο μ. Χ αιώνα. Καταγόταν από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και ασκούσε το επαίσχυντο επάγγελμα της πορνείας από τα δώδεκα κιόλας χρόνια της.

Ήταν δε τόσο πωρωμένη στην αμαρτία ώστε ο επαγγελματισμός είχε δευτερεύουσα σημασία. Ασκούσε την πορνεία κυρίως για ηδονιστική απόλαυση, σε τέτοια ηθική κατάπτωση είχε περιέλθει!

Αναζητούσε συνεχώς πορνικούς πελάτες στα μεγάλα λιμάνια και τις πολυπληθείς πόλεις. Κάποτε πληροφορήθηκε πως στην Ιερουσαλήμ συγκεντρωνόταν πολύς κόσμος. Σκέφτηκε πως αν μετέβαινε εκεί θα έβρισκε πελάτες.

Έτσι αποφάσισε να ταξιδέψει στην Παλαιστίνη. Βρήκε κάποιο πλοίο, πλήρωσε το ναύλο με το κορμί της, έφτασε στην Ιερουσαλήμ και οδηγήθηκε στον πανίερο ναό της Αναστάσεως.

Επιχείρησε να εισέλθει στον ιερό αυτό χώρο, μήπως και έβρισκε εκεί εραστές. Μέχρι εκεί είχε φτάσει ο πορνικός της παραλογισμός.

Όμως μια αόρατη δύναμη την εμπόδιζε να εισέλθει στο ναό. Όσο και αν προσπαθούσε δε μπορούσε να μπει. Τέσσερις φορές απωθήθηκε μυστηριωδώς.

Απόρησε και άρχισε για πρώτη φορά στη ζωή της να προβληματίζεται. Μια μυστική φωνή ακούστηκε στην ψυχή της, η οποία ξύπνησε τη ναρκωμένη από την αμαρτία συνείδησή της.

Κατάλαβε πως αυτό που επιχειρούσε ήταν φρικτή ιεροσυλία και ανείπωτη ασέβεια. Προσπαθούσε να βεβηλώσει τον άγιο τόπο, που σταυρώθηκε, τάφηκε και ανέστη ο Κύριος Ιησούς Χριστός.

Καυτά δάκρυα μετάνοιας άρχισαν να κυλούν από τα λάγνα μάτια της. Είναι ολοφάνερο πως εκεί την οδήγησε η θεία πρόνοια να σωθεί, διότι η ψυχή της, παρ’ όλη την πώρωσή της, ήταν δεκτική στη μετάνοια και τη σωτηρία.

Εν ριπή οφθαλμού άλλαξε γνώμη. Ήθελε να εισέλθει στο ναό, όχι πια να συναντήσει πορνικούς εραστές, αλλά για να συναντήσει το Νυμφίο της ταλαίπωρης και βασανισμένης ψυχής της, το Σωτήρα Χριστό.

Παρακαλούσε να παραμερισθεί το αόρατο εμπόδιο και να μπει, να προσκυνήσει τον Πανάγιο Τάφο του Κυρίου. Έτσι και έγινε. Ο Θεός της επέτρεψε να μπει και να προσκυνήσει.

Αυτή ήταν μια νέα αφετηρία για τη ζωή της. Έφυγε ευθείς για την έρημο της Ιουδαίας. Πέταξε τα προκλητικά πολυτελή ενδύματα και ντύθηκε τραχύ ασκητικό σάκο.

Απαρνήθηκε τις απολαύσεις της ζωής και ακολούθησε το βίο της άσκησης. Κατόρθωσε να ανέλθει σε ύψη αγιότητας. Το πρώην αμαρτωλό σαρκίο της έγινε πλέον θεοφόρο σκήνωμα, κατοικητήριο του Θεού.

Ο διάβολος μεταχειρίζεται μύριους τρόπους να παρασύρει και να κρατήσει τους αμαρτωλούς στην αμαρτία. Ο πιο ύπουλος τρόπος και η πιο δόλια παγίδα είναι η μη συνειδητοποίηση της αμαρτωλότητας από τους «πεποιθότας εφ’ εαυτοίς ότι εισί δίκαιοι» (Λουκ.18,9).

Ο πονηρός προκαλεί πνευματική αφασία στον αμαρτωλό, ώστε να μην έχει τη συναίσθηση της αμαρτίας και κατά συνέπεια να μην αισθάνεται την ανάγκη της μετάνοιας.

Εκτός από τα φτηνά δέλεαρ του κόσμου για να μας παρασύρει στην αμαρτία, μεταχειρίζεται και τον δοκιμασμένο τρόπο της απογοήτευσης, υποβάλλοντας στον αμαρτωλό ότι η αμαρτία του είναι τόσο μεγάλη που δεν παίρνει μετάνοια.

Η Εκκλησία μας όμως διατρανώνει το κάλεσμά Της σε κάθε άνθρωπο, με το στόμα του ιερού Χρυσοστόμου, πως «Όσον σπινθήρ προς πέλαγος, τοσούτον κακία προς την του Θεού φιλανθρωπίαν» (Ε.Π. Migne 49, 336-337).

Η μετάνοια αποτελεί κορυφαίο κεφάλαιο της χριστιανικής μας πίστεως, διότι μέσα στην Εκκλησία έχει τη δυνατότητα ο πιστός να μετανοήσει και να επανέρθει στην «κατά φύσιν» ζωή του.

Αποτελεί κατά τους Πατέρες τη διαρκή ανανέωση του χαρίσματος, που λαμβάνει ο νεοφώτιστος κατά το άγιο Βάπτισμα, να ανήκει ψυχοσωματικά στο μυστικό σώμα του Χριστού και να έχει τη δυνατότητα της σωτηρίας δια του Χριστού. Είναι η θεία διαδικασία η οποία μεταμορφώνει οντολογικά τον άνθρωπο σε νέα ύπαρξη.

Αναφέρονται άπειρα παραδείγματα από την ιστορία της Εκκλησίας μας όπου άνθρωποι απόλυτα αμαρτωλοί, μεταφέροντας στο είναι τους φρικτά εγκλήματα και βορβόρους ηθικών παρεκτροπών, μεταβλήθηκαν σε χαρισματικές και αγίες προσωπικότητες, προκαλώντας συχνά τα ειρωνικά σχόλια των εκτός της Εκκλησίας επικροτών Της.

Όμως αυτή είναι η αποστολή της Εκκλησίας στον κόσμο, να ανασέρνει από τους δυσώδεις βόθρους της αμαρτίας πεσόντα ανθρώπινα πρόσωπα, να τα καθαρίζει από τους ψυχοσωματικούς των ρίπους και να τα καθιστά φωτεινές προσωπικότητες, αντάξιες της αξίας τους ως εικόνες του Θεού! Αυτό είναι το άφθαστο μεγαλείο της ειλικρινούς μετάνοιας.

Αυτή είναι η αήττητη δύναμη, η οποία απορρέει από την προσωπική συντριβή και τη μεταστροφή και η οποία εξυψώνει τον άνθρωπο στη σφαίρα της θεώσεως.

Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως οι κρουνοί του θείου ελέους και της φιλανθρωπίας είναι ακένωτοι. Φτάνει να πάρουμε τη μεγάλη και συνάμα σωτήρια απόφαση να ανορθωθούμε από το βρώμικο δεσμωτήριο της αμαρτίας, όπου βρισκόμαστε δεμένοι, επειδή το θέλουμε εμείς!

Το κλειδί των χειροπεδών μας το κρατάμε εμείς, όπως κρατάμε και το κλειδί της Βασιλείας του Θεού, που είναι η μετάνοιά μας!

Ο μετανοών ληστής, ο πρώτος ένοικος του Παραδείσου, μπήκε σ’ αυτόν, «βαλών κλείδα το μνήσθητί μου»!

Η άγια Μαρία η Αιγυπτία είναι ζωντανό παράδειγμα ειλικρινούς μετάνοιας, η οποία δείχνει το δρόμο της μεταμέλειας σε κάθε πιστό.

Αποδεικνύει περίτρανα πως ο κάθε άνθρωπος, όσο αμαρτωλός και αν είναι, είναι καλεσμένος για σωτηρία, φτάνει να μετανοήσει ειλικρινά.

Αυτό είναι το μεγαλείο και η ειδοποιός διαφορά του Χριστιανισμού από τα άλλα θρησκεύματα.

Γι’ αυτό και η σεπτή και αγία μορφή της αγίας Μαρίας προβάλλεται και τιμάται αυτή την κατ’ εξοχήν περίοδο της μετάνοιας από την Εκκλησία μας.

Του Κώστα Καρατζά, Θεολόγου - Καθηγητή | Romfea.gr

Αδελφοί μου, εδώ και πέντε εβδομάδες διανύουμε μία από τις πνευματικότερες περιόδους της λειτουργικής μας ζωής.

Πρόκειται, όπως όλοι γνωρίζουμε, για την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής ή Σαρακοστής, της κυράς Σαρακοστής των παιδικών μας χρόνων.

Η ονομασία της οφείλεται στο ότι περιλαμβάνει 6 συνολικά εβδομάδες Νηστειών, 40 περίπου ημέρες δηλαδή αυστηρής νηστείας.

Για τους πιστούς χριστιανούς η Σαρακοστή είναι η κατεξοχήν ιερή περίοδος του εκκλησιαστικού έτους και για έναν ακόμη λόγο.

Αυτός είναι το ότι περιλαμβάνει μια σειρά από ιδιαίτερες ακολουθίες που τελούνται μόνο κατά τις μέρες που διανύουμε, και ποτέ άλλοτε κατά την υπόλοιπη χρονιά.

Έτσι, λοιπόν, τα απογεύματα όλων των Κυριακών της Μεγάλης Σαρακοστής, συμπεριλαμβανομένου και του αποψινού, τελούνται στους ναούς Κατανυκτικοί Εσπερινοί που με ιδιαίτερους ύμνους τονίζουν το πνευματικό μήνυμα της όλης περιόδου που διανύουμε και που ως στόχο έχουν να στηρίξουν τους πιστούς στον γεμάτο από εμπόδια πνευματικό τους αγώνα για τη σωτηρία και την Ανάσταση.

Να τους στηρίξουν πνευματικά στον αγώνα τους να Σταυρωθούν και να Αναστηθούν μαζί με το Χριστό.

Η σημερινή μέρα είναι αφιερωμένη στην Οσία Μαρία την Αιγυπτία.

Η Εκκλησία προβάλλει στους πιστούς το πρόσωπο της Αγίας εκείνης, γιατί θέλει να τους υπενθυμίσει ότι ένας από τους βασικούς στόχους της ιερής περιόδου που διανύουμε είναι το να καταφέρει ο πιστός να μετανοήσει για τα λάθη και τις παραλείψεις που έχει διαπράξει μέχρι σήμερα.

Το να καταφέρει ο πιστός να πλησιάσει το Θεό, αυτόν που συγχωρά και εξαλείφει κάθε αμαρτία.

Το να κατανοήσει ο πιστός ότι η λύτρωση και η σωτηρία του καθενός μας από την αμαρτία δεν είναι έργο μόνο δικό μας, αλλά και του Σταυρωθέντος και Αναστάντος Χριστού.

Όλοι μας, όταν βαπτιστήκαμε, υποσχεθήκαμε στο Θεό μέσω του αναδόχου μας, του νονού μας δηλαδή, ότι στη χριστιανική μας ζωή θα αποτάξουμε το Σατανά και θα συνταχθούμε με το Χριστό.

Ωστόσο, λίγοι – πολύ λίγοι είμαστε εκείνοι που τις υποσχέσεις που δώσαμε κατά το ιερό μυστήριο του Βαπτίσματος τις έχουμε τοποθετήσει ως πρωταρχικό στόχο στη ζωή μας, τις έχουμε κάνει βίωμα.

Αντ’ αυτού αφήνουμε το κακό να επηρεάζει τη ζωή μας με αποτέλεσμα να κυριαρχεί, σχεδόν, γύρω μας. Φόνοι, απάτες, κλοπές, εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, καταστροφές, πόλεμοι έχουν στα δελτία ειδήσεων την πρώτη θέση, γιατί εμείς οι ίδιοι έχουμε φροντίσει να απουσιάζει το καλό.

Βέβαια, είναι ανθρώπινο να αμαρτάνουμε και μόνο ο Θεός είναι αναμάρτητος.

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Θεολογία, όταν κάνουμε το κακό, προσβάλλουμε το Θεό, περιφρονούμε τις εντολές του και δεν ανταποκρινόμαστε στην αγάπη που εκείνος έχει επιδείξει προς εμάς από τη δημιουργία μας μέχρι και σήμερα.

Ακόμη το κακό, η αμαρτία, μας αποξενώνει από τους συνανθρώπους μας και διασπά τη σχέση μας με το περιβάλλον.

Ό,τι κι αν έχουμε κερδίσει στη ζωή μας, χρήματα ή δόξα, δεν μπορεί να βγάλει απ' την ψυχή μας το διχασμό, την αποτυχία, τη δυστυχία, τη μεγάλη μοναξιά που νιώθουμε.

Αποτέλεσμα, λοιπόν, της αμαρτίας είναι κι ό,τι νιώθουμε μέσα στην ψυχή μας, κι όχι μόνο ό,τι βλέπουμε ή ακούμε.

Επομένως, για να περιοριστεί το κακό, χρειάζεται να αλλάξει η εσωτερική μας διάθεση, να ξαναβρούμε το στόχο μας και να επιστρέψει η καρδιά, ο νους και η θέλησή μας στο Θεό. Κι αυτό είναι η ειλικρινής και πραγματική μετάνοια.

Πολλοί άνθρωποι, όταν αμαρτάνουμε λυπούμαστε και στενοχωριόμαστε. Η αληθινή, όμως, μετάνοια δεν είναι απλή μεταμέλεια. Είναι ο πόνος της καρδιάς μας, που δεν καταφέραμε να ανταποκριθούμε στην αγάπη του Θεού, δεν τιμήσαμε τον εαυτό μας και τους συνανθρώπους μας.

Έρχεται, όμως, κάποια στιγμή που βιώνουμε το λάθος μας και αποφασίζουμε να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς, δηλαδή μετανοούμε και ζητούμε συγχώρηση από το Θεό.

Αποφασίζουμε να αλλάξουμε τρόπο ζωής, κάτι το οποίο βέβαια δεν είναι εύκολο και χρειάζεται γενναιότητα και αγώνα για να επιτευχθεί.

Η ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση ορίζει ότι την επισφράγιση της συγχώρησης του αμαρτωλού από το Θεό τη δίνει το μυστήριο της Μετανοίας – Εξομολόγησης.

Όπως, στο Βάπτισμα με τη μεσολάβηση του ιερέα πήραμε το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, έτσι κι εδώ με τη μεσιτεία του ιερέα – εξομολόγου παίρνουμε με τη χάρη του Χριστού την άφεση των αμαρτιών μας, των λαθών και των παραλείψεων μας.

Με τη μετάνοια, τέλος, ο άνθρωπος ξαναβρίσκει το χαμένο του εαυτό και τη χαμένη κοινωνικότητά του, επειδή επανασυνδέεται με την πηγή της ζωής, το Θεό.

Νιώθει ότι είναι χρήσιμο μέλος της κοινωνίας. Βλέπει το φυσικό περιβάλλον οικείο και χρήσιμο για τη ζωή όλων και δεν το καταστρέφει. Αισθάνεται μεγάλη χαρά, γιατί απαλλάχθηκε απ’ ότι τον βάραινε. Γένοιτο!

Γράφει ο Αρχιμ. Πορφύριος, Ηγούμενος Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Βεροίας | Romfea.gr

Όλες οι εορτές της αγίας Εκκλησίας μας έχουν χάρη και σκορπίζουν αφθόνως την χάρη.

Όμως οι εορτές της Κυρίας Θεοτόκου έχουν σίγουρα μεγαλύτερη χάρη, αφού αυτή σάρκωσε την Χάρη, έχει κάθε χάρη και σκορπίζει την Χάρη. Είναι πασίχαρις. Είναι η Πασίχαρις.

Η εορτή λοιπόν του Ακαθίστου είναι κατεξοχήν η εορτή του Γένους των Ρωμαίων, των Ρωμιών, των Ελλήνων.

Και κάποιοι, πιό θερμόαιμοι, έλληνες έφτασαν να πουν πως η Παναγία είναι Ελληνίδα. Σίγουρα αυτό κινείται στην σφαίρα του μύθου και της καλλιεργημένης φαντασίας τους. Αλλά εκείνο που είναι απολύτως σίγουρο είναι πως η Κυρία Θεοτόκος έχει ιδιαίτερη σχέση με το γένος των Ρωμιών, με εμάς, δηλαδή, τους Έλληνες.

Ίσως γιατί στην πάνσεπτη κοίμησή της παρέστη η μεγαλύτερη αντιπροσωπεία, αφού ήταν παρόντες οι δύο πρώτοι ιεράρχες των Αθηνών, ο Διονύσιος και ο Ιερόθεος, αλλά και ο Λουκάς που, από πολλούς επιστήμονες, θεωρείται έλληνας.

Θέλοντας πιθανώς η Κυρία Θεοτόκος να εκφράσει την ευγνωμοσύνη της προς τους Ρωμιούς, τους δείχνει ιδιαίτερη αγάπη και προστασία.

Κάθε ορθόδοξος λαός τήν χαρακτηρίζει μητέρα του και της αφιερώνει εκατοντάδες ιερά εικονίσματα με ποικίλα ονόματα, είτε από τα θαύματά της, είτε από τους τόπους όπου βρίσκονται, είτε γιά τον ένα είτε γιά τον άλλο λόγο.

Εκατοντάδες εικονίσματά της, απλά ή θαυματουργά, στην Ρωσσία, η Τριχερούσα και τόσα άλλα στην Σερβία. Στο Μπάτσκοβο και σε όλα τα μοναστήρια στην Βουλγαρία. Στην πάσχουσα μαρτυρική αδελφή μας, την Συρία, και σε όλη την Παλαιστίνη και την Αραβία άλλες πάλι. Στην Κύπρο μας.

Όμως ο θρόνος της σίγουρα είναι στην Πόλη, την μία και μονάκριβη πόλη, στην Βασιλεύουσα. Εκεί, στην κόγχη της Αγίας Σοφίας, λίγο πιό επάνω από τον θρόνο του πατριάρχη μας και το ιερό σύνθρονο, γιά να δείχνει ότι αυτή είναι η Επίσκοπος των Ρωμιών, η παντέφορος και παντεπίσκοπος.

Και λένε πως προσπάθησαν, οι άλλοι, να καλύψουν την πάντερπνη αγία μορφή της με σοβάδες, αλλά δεν τα κατάφερναν. Και κάθε φορά που την σοβάτιζαν, έπεφταν οι σοβάδες. Και άντε πάλι από την αρχή.

Και τότε σκέφτηκαν, οι άπιστοι, να σφάξουν ένα δαμάλι και να σκεπάσουν την μορφή της. Και επάνω στο βοϊδοτόμαρο να σοβατίσουν. Αλλά και πάλι, το τομάρι έπεσε. Και έτσι η θεοείκελος μορφή της έμεινε ελεύθερη, ακάλυπτη, σε όλους τους κάτω χρόνους του Γένους μας, του Γένους των ραγιάδων.

Η εορτή λοιπόν του Ακαθίστου είναι κατεξοχήν εορτή της Ρωμιοσύνης. Το πικραμένο συναξάρι του λαού μας είναι γραμμένο στα πόδια της τα άγια. Και κάθε φορά που έχουμε αυτήν την εορτή και πανήγυρη κάνουν μεγάλη παρέλαση μπροστά της πατριάρχες, αυτοκράτορες και ο λαός μας ο πονεμένος.

Κάθε που ξεκινούσαν οι πολέμαρχοι σε εκστρατεία, λιτάνευαν στα τείχη της Βασιλεύουσας την πάγκαλλη μορφή της, και την έπαιρναν μαζί τους στην εκστρατεία. Και κάθε που γυρνούσαν, νικητές ή ηττημένοι, πάλι την λιτάνευαν, είτε γιά να της αποδώσουν την νίκη είτε να τους παρηγορήσει εκείνη, η μήτηρ της φιλανθρωπίας και της ευσπλαγχνίας.

Μέσα σε αυτό το ωραίο Κοντάκιον, που δεν έχει υμνογράφο, κρύβεται η ιστορία μας. Άρα, πώς να έχει συγκεκριμένο πρόσωπο γιά συνθέτη; Σαν τα Έπη του παπού μας του Όμηρου, που, κατά πώς λένε οι σοφοί, χρειάστηκαν χρόνια πολλά γιά να αποτελειωθούν.

Έτσι και ο Ακάθιστος. Πήραν πολλά χρόνια, γιατί έχει μεγάλη μέσα του ιστορία. Πολύ μεγάλη. Κρύβει την ιστορία του λαού μας. Την ιστορία της κατ’ ανατολάς Εκκλησίας, της εκκλησίας των Ρωμαίων, των Ρωμιών, των ραγιάδων, των Ελλήνων, ημών, δηλαδή, των επιγενομένων.

Θέλεις θάνατο; Στην Παναγία καταφεύγουμε. Σαν εκείνον τον βατοπαιδινό καλόγερο, που την πήρε στην αγκαλιά του, στριμώχτηκε σε μία γωνία, μαζί με τα άλλα κόκκαλα των πατέρων του, και της παρέδωσε την αθλητική του ψυχή.

Θέλεις παράκληση, σαν τον γέροντά μας τον Όσιο Αθανάσιο, που, εκεί στην σπηλιά του, μόνη παρηγοριά του είχε – ποιά άλλη – την Εγγυήτισσα, την εγγυήτρια της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας, που αύριο είναι η χάρη της.

Ή σαν τον σεπτό μας πατέρα, που άκουσε την φωνή της, σε ώρα πειρασμού, κατά την iterem ignis, να τον λέει: «πάντως, η φωτιά θα περάσει».

Αν θέλετε, ας προσθέσουμε και τον παπού μας τον Όσιο, τον σπηλαιώτη Ιωσήφ, που έπαιρνε στην αγκαλιά του την πάνσεπτη μορφή της και εξομολογούνταν τους πόθους και τους πόνους του, και τον μυρόβρυσε.

Έλειψε το λάδι; Η Ελαιοβρύτισσα, στην Σιμωνόπετρα, γέμισε δύο πιθάρια. Στην Παντοκράτορος τα ίδια. Και στο Βατοπαίδι.

Φως στην θάλασσα; Έφτασε στο Ιβήρων η Πορταΐτισσα.

Καί πόσα ακόμα ιερά εικονίσματα με την παναγία μορφή της.

Και εδώ, στα Μάλγαρα, έκλαψε Μεγάλη Πέμπτη το 2013. και την άλλη μέρα της έλειπαν τα αφιερώματα. Έκλαψε γιά αυτόν ή αυτούς που τα έκλεψαν.

Αλλά μάκρυνε ο λόγος. Και όμως δεν είπαμε σχεδόν τίποτα. Πόσα μπορεί κανείς να της πει;! Οι κόκκοι της άμμου παρά το χείλος της θαλάσσης δεν φτάνουν.

Βουλή γαρ προαιώνιος. Βουλή, σκέψη και θέληση. Βούλομαι και βουλεύομαι. Προ-αιώνιος. Αιών είναι ο κτιστός χρόνος, αλλά ο λόγος γιά Εκείνην είναι προ των αιώνων.

Μένουμε σε ένα. Και το επαναλαμβάνουμε, χείλεσι και καρδία, αενάως και αιωνίως. Μαζί με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ. Χαίρε, Νύμφη Ανύμφευτε. Και πάλιν. Και αεί. Χαίρε, Κυρία Θεοτόκε.

Χαῖρε, Νύμφη Ανύμφευτε.

Αδελφοί, Χαίρετε και συγχαίρετε.

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

Κάθε φορά που η Αγία μας Εκκλησία με μία γιορτή της τιμά το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, ο νους και η σκέψη όλων μας τρέχει σε κείνη, που είναι η "Κιβωτός η χρυσωθείσα τω Πνεύματι", όπως ψάλλουμε στην Ακολουθία των Χαιρετισμών· σε κείνη, που ουράνωσε "το γεώδες ημών φύραμα" καί έφερε στη γη μας όχι απλώς την ουράνια βροχή, αλλά αυτόν τον Κύριο των νεφελών, τον Μονογενή Υιό του Θεού.

Πώς μπορεί όμως να μιλήσει κανείς για την Παναγία;

Ποιά γλώσσα ανθρώπινη μπορεί να εξυμνήσει τα θαυμάσια της Θεοτόκου;

Πώς μπορεί να φωτισθεί η πηγή του φωτός;

"Ταύτην ουκ ανθρωπίνη γλώσσα, ουκ αγγέλων νους υπερκόσμιος κατ΄ αξίαν ευφημείσαι δύναται· δι΄ ης ημίν δέδοται την δόξαν Κυρίου τηλαυγώς κατοπτρίζεσθαι".

Δηλαδή, δεν υπάρχει γλώσσα ανθρώπου, μήτε υπερκόσμιος αγγελικός νους, που να μπορεί επάξια να υμνήσει εκείνη, με την οποία μας δόθηκε η δυνατότητα να θεωρούμε καθαρά τη δόξα του Κυρίου.

Κι αν ακόμη, αδελφοί μου, διαθέταμε την καθαρότητα των Αγγέλων, τη μαρτυρία και την ομολογία των Αγίων Πατέρων, τα δάκρυα και την άσκηση των Οσίων, αν διαθέταμε όλα αυτά και πάλι δεν θα μπορούσαμε να μιλήσουμε και να εξυμνήσουμε το πρόσωπο της Παναγίας, το μυστήριο των μυστηρίων, που είναι η Θεοτόκος, αφού "πάντα υπέρ έννοιαν πάντα υπερένδοξα", θα πει ο ιερός υμνογράφος, "τα σα Θεοτόκε μυστήρια".

Τι είναι η Παναγία; Σ΄ ένα τροπάριο ο εμπνευσμένος ιερός υμνογράφος μάς λέγει χαρακτηριστικά τα εξής:

"Τι σε καλέσωμεν, ω Κεχαριτωμένη; Ουρανόν; ότι ανέτειλες τον ήλιον της δικαιοσύνης· Παράδεισον; ότι εβλάστησας το άνθος της αφθαρσίας·

Παρθένον; ότι έμεινας άφθορος· Αγνήν Μητέρα; ότι έσχες σαις αγίαις αγκάλαις Υιόν, τον πάντων Θεόν".

Τι είναι, λοιπόν, η Θεοτόκος; Είναι, πρώτον, ένας πνευματικός ουρανός. Καί όπως από τον ουρανό ανατέλει καθημερινά ο ήλιος που ζωογονεί με τις ακτίνες του και φωτίζει με το φως του και απολυμαίνει με την ακτινοβολία του, έτσι και από τον πνευματικό ουρανό ανατέλει ο Ήλιος της Δικαιοσύνης, ο Χριστός, ο Μονογενής Υιός του Θεού, το Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, που έγινε άνθρωπος διά φιλανθρωπίαν, "ίνα το ωριάλωτον ευρών πρόβατον τοις ώμοις αναλαβών τω πατρί προσαγάγη".

Γι΄ αυτό και ψάλλουμε την ημέρα των Χριστουγέννων: "Ανέτειλας Χριστέ εκ Παρθένου νοητέ ήλιε της δικαιοσύνης".

Δεύτερον. Τι είναι η Παναγία; Είναι ο πνευματικός παράδεισος, ο "μυστικός και ωραίος" κατά την έκφραση των Αγίων Πατέρων, μέσα στον οποίον "εβλάστησε το άνθος της αφθαρσίας", το ευώδες λουλούδι, που με την παρουσία Του στον πλανήτη αυτό της γης ευωδίασε όχι μόνο τα επίγεια αλλά και τα καταχθόνια.

Γι΄ αυτό γεμάτος θαυμασμό ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός θα πει χαρακτηριστικά: "ο του Πατρός όρος και Λόγος, το γλυκύτατον και ουράνιον μάννα, το όνομα το ευώνυμον, το υπέρ παν όνομα, το φως το αΐδιον και απρόσιτον, ο άρτος της ζωής ο ουράνιος, ο αγεώργητος καρπός σωματικώς εκ σου ανεβλάστησε".

Τρίτον. Είναι, ακόμη, η Παναγία, Παρθένος, που συνέλαβε ασπόρως εκ Πνεύματος Αγίου στα πανάχραντα σπλάχνα της τον Υιό του Θεού.

Αλλά και παρέμεινε Παρθένος, όπως προ του τόκου, έτσι και "εν τόκω και μετά τόκον και εσσαεί Αειπάρθενος νω και ψυχή και σώματι αειπαρθενεύουσα", όπως θα πει χαρακτηριστικά ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Πρότυπον, με άλλα λόγια, αγνείας και ταμείον αρετής για κάθε άνθρωπο της κάθε εποχής.

Τέταρτον. Είναι η Παναγία η Μητέρα του Θεού. "Αγνήν Μητέρα ότι έσχες σαις αγίαις αγκάλαις Υιόν, τον πάντων Θεόν". Είναι αυτή που έδωσε στον Πλάστη το πλασθήναι και στον Υιό του Θεού το ανθρωπισθήναι.

Αυτή που Τον εβάστασε στην αγκαλιά της και Τον έθρεψε με το γάλα της. Αλλά και δική μας μητέρα, μητέρα των Χριστιανών, η ακαταίσχυντος προστασία όλων μας, που συμπονά το ανθρώπινο γένος, που σκουπίζει τα δάκρυα των ανθρώπων, που απαλύνει τον πόνο με τις δραστικότατες πρεσβείες της στο θρόνο του Υιού και Θεού της.

Πέμπτον. Τι είναι, ακόμη, η Θεοτόκος; Ο Άγιος Κύριλλος Πατριάρχης Αλεξανδρείας, ο οποίος στην Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο υπερμάχησε υπέρ του ονόματος της Θεοτόκου, μας λέγει ένα φοβερό λόγο: "Μαρίαν την Αειπάρθενον, την Αγίαν Εκκλησίαν λέγω".

Ονομάζει, δηλαδή, ή μάλλον ταυτίζει την Παναγία με την Εκκλησία. Και η ταύτιση αυτή και η συσχέτιση δεν είναι τυχαία, αφού το έργο, που άρχισε η Θεοτόκος με τη σάρκωση του Λόγου του Θεού, το συνεχίζει η Εκκλησία σε όλο το βάθος, το πλάτος και το ύψος, για να σωθεί ο κόσμος.

Γι΄ αυτό και ο μακαριστός Μητροπολίτης Κοζάνης κυρός Διονύσιος, στηριζόμενος στην παραπάνω άποψη του Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, γράφει: "Δεν νοείται και δεν μπορεί να σταθεί η Εκκλησία χωρίς την Παναγία Μητέρα του Σωτήρος Χριστού. Η Υπεραγία Θεοτόκος είναι η Εκκλησία και η Εκκλησία είναι η Υπεραγία Θεοτόκος. Όταν πει κανείς το Θεοτόκος, συμπεριλαμβάνει σ΄ αυτό την έννοια της Εκκλησίας, γιατί διά του ονόματος τούτου και στο πρόσωπο της Αειπαρθένου Μαρίας εκφράζεται όλο το θείο μυστήριο του προσώπου του Ιησού Χριστού. Η Πλατυτέρα, ζωγραφουμένη στο ημιθόλιο της κόγχης του Ιερού Βήματος μετά του Ιησού Χριστού, αυτό ακριβώς συμβολίζει, δηλαδή, την Εκκλησία μετά του Ιησού Χριστού εις το μέσον αυτής. Και η Οδηγήτρια είναι η επίγεια Εκκλησία, που οδηγεί όλους τους ανθρώπους να τους συνενώσει σε Σώμα Χριστού".

Και όπως "εις τούτο το όνομα της Θεοτόκου άπαν το μυστήριον της οικονομίας συνίστησι" (συγκεφαλαιώνεται) κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό, έτσι και η Εκκλησία είναι τό "μυστήριον των μυστηρίων, τά άγια των αγίων, το ευαγγέλιον των ευαγγελίων. Όλη μυστήριον, όλη αγιότης, όλη ευαγγέλιον":

Το μυστήριο "το αποκεκρυμμένον από των αιώνων και των γενεών", που φανερώθηκε για να σώσει και να λυτρώσει τον κόσμο.

Να, λοιπόν, γιατί τιμά την Παναγία η Εκκλησία.

Να, γιατί δεν υπάρχει Ιερή Ακολουθία που να μην αναφέρεται με ευλάβεια το πανάγιο όνομά της.

Να, γιατί μέσα στο υπερφυέστατο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, ευθύς μετά τον Καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων, εκφωνεί ο Λειτουργός του Μυστηρίου: "Εξαιρέτως της Παναγίας, αχράντου, υπερευλογημένης, ενδόξου, Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας".

Να, γιατί οι Χριστιανοί μας έχουν το όνομά της στα χείλη τους, μα πολύ περισσότερο στην καρδιά τους και κατακλύζουν τους Ιερούς Ναούς και τα Ιερά Προσκυνήματα για να ζητήσουν την πρεσβεία της και τη μεσιτεία της.

Είναι ριζωμένα βαθιά μέσα στην καρδιά του λαού μας ο σεβασμός και η τιμή προς το πρόσωπο της Παναγίας.

Ένας Μοναχός του Αγίου Όρους, ο μακαριστός Γέροντας Μωυσής, ο οποίος πριν από ένα χρόνο εκοιμήθη στην Καστοριά, γράφει τα εξής για την Παναγία: "Η Παναγία είναι η μόνη ελπίδα. Δεν υπάρχει άλλη για τους πολλούς απελπισμένους. Δεν στεκόταν στα δεκανίκια των λόγων των άλλων. Στηριζόταν στον Σταυρό του Υιού της. Ο πόνος την ομόρφαινε πιο πολύ. Στον κίνδυνο βρήκε τη λύτρωση. Επέλεξε τη σιωπή. Κυνηγήθηκε. Αγάπησε τα δύσκολα. Ἀντεξε στον πόνο. Έπαθε λοιπόν και έμαθε. Κέρδησε και έχει να δώσει. Ό,τι έχει είναι δικό μας. Ο πλούτος ακένωτος, ζωοδόχος πηγή, ζωηφόρος αγάπη, επιτάφιος της απόγνωσης. Τό πέμπτο Ευαγγέλιο της Παναγίας είναι όλο λευκές σελίδες, είναι γραμμένο από θωπευτική σιωπή, από μελάνι παραμυθίας".

"Χαρά του κόσμου υπάρχεις, αμαρτωλών ο λιμήν· χειμαζομένων ρύστις, Θεοτόκε Παρθένε· δέξαι ουν βοώ σοι καμού την ευχήν, και την δέησιν άχραντε, ην και προσάγαγε τάχει τω σω Υιώ, ίνα σώση με τον άσωτον". ΑΜΗΝ.