Ἕνας βαθυστόχαστος ὕμνος τῆς ἑορτῆς τῆς Γεννήσεως τῆς Θεοτόκου καὶ μάλιστα τὸ Ἀπολυτίκιο αὐτῆς, ποὺ ψάλλουμε γιά πολλὲς ἡμέρες καὶ μετὰ τὴν ἑορτή, διαλαλεῖ  στὰ πέρατα τῆς ὀρθοδοξίας ὅτι ἡ Γέννηση τῆς Θεοτόκου ἔδωσε χαρὰ σ’ ὅλη τὴν οἰκουμένη.

«Ἡ Γέννησίς σου, Θεοτόκε, χαρὰ ἐμήνυσεν πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ». Ἔδωσε χαρὰ πρῶτα στούς γονεῖς της, τὸν δίκαιο Ἰωακεὶμ καὶ τὴν ἁγία Ἄννα.

Πολλὲς ἡμέρες, ἀκόμη καὶ νύχτες πέρασαν προσευχόμενοι. Παρακαλοῦσαν τὸν Θεὸ νά τοὺς δώσει τή χαρά νά κρατήσουν στά χέρια τους τὴν ἄνοιξη τῆς ζωῆς. Τὸ παιδὶ εἶναι μία ἰδιαίτερη εὐλογία τοῦ Θεοῦ.

Νιώθουν οἱ γονεῖς τὴν ἐμπιστοσύνη τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ τούς ἐμπιστεύεται μία ψυχή πού ἔχει αἰώνιο προορισμό.

Τὴν ἐποχὴ μάλιστα ἐκείνη ἡ ἀτεκνία ἦταν ὄνειδος, ἐντροπή, γιατὶ διέψευδε κάθε ἐλπίδα περὶ τῆς γεννήσεως τοῦ ἀπεσταλμένου τοῦ Θεοῦ.

Ἡ προσευχὴ τῶν ἁγίων Θεοπατόρων συνοδευόταν καὶ μὲ κραυγή. Γιά νά μὴν εἶναι ἐνοχλητικοὶ στούς γείτονες, ἀποφάσισαν ν’ ἀπομακρυνθοῦν, οὕτως ὥστε στό βουνὸ εὑρισκόμενος ὁ Ἰωακεὶμ, νά κραυγάζει, γιά νά ἀκουστεῖ ἀπὸ τὸν Θεό.

«Κύριε ἐκέκραξα πρὸς Σέ, εἰσάκουσον Κύριε» θὰ ἔλεγε, ὅπως ἐνωρίτερα προσευχόταν ὁ Δαβίδ.

Καὶ ἡ θερμή, ἡ καρδιακή, ἡ γεμάτη πιστὴ καὶ ἐλπίδα προσευχὴ τοῦ ἔφερε τὸ εὐλογημένο ἀποτέλεσμα.

Ἄλλωστε εἶναι ἐπιβεβαιωμένο διαχρονικὰ καὶ αὐτὴ πλέον εἶναι ἡ ἐμπειρία τῆς ἐκκλησίας μας, ὅτι ὁ Θεός ποτέ δέν περιφρονεῖ καὶ δέν παραβλέπει τὶς προσευχὲς τῶν ἀνθρώπων μόνο που ἡ ἀπάντηση εἶναι ἄλλοτε ἄμεση καὶ ἄλλοτε κατὰ τή γνώμη μας καθυστερημένη, ἄλλοτε ἔρχεται ὅπως τή θέλουμε καὶ ἄλλοτε ὅπως τὴν ἐπιθυμεῖ μόνο ὁ Θεός.

Καὶ ἐμεῖς πρέπει νά μάθουμε νά περιμένουμε μὲ ὑπομονὴ καὶ νά δεχόμαστε τὴν ἀπάντηση ὅπως τὴ θέλει ὁ Θεός.

Ἕνας προχωρημένος στήν πνευματικὴ ζωὴ ἅγιος ἔλεγε «Κύριε ὅπως θέλεις, ὅταν θέλεις, ὅσο θέλεις καὶ ἐὰν θέλεις» καὶ θαυμάζει κανεὶς τὴν πλήρη ἐμπιστοσύνη του στόν Θεό.

Ἡ Γέννηση τῆς Θεοτόκου εἶναι χαρὰ γιά τὸν οὐρανό. Ὅλος ὁ οὐράνιος κόσμος, οἱ ἄγγελοι, οἱ ἀρχάγγελοι τὰ λειτουργικὰ πνεύματα πού εἶναι στή διακονία τοῦ Θεοῦ ἀγαποῦν τοὺς ἀνθρώπους καὶ παρακολουθοῦν μὲ ἀγωνία τὴν πορεία τους στή γῆ.

Ἔβλεπαν ὅτι ἡ κάθε ἡμέρα πού ἐρχόταν ἦταν χειρότερη ἀπὸ αὐτή πού πέρασε. Ἔβλεπαν τοὺς ἀνθρώπους ν’ ἀπομακρύνονται ἀπὸ τὸ Θεὸ ὅλο καὶ περισσότερο.

Νά λατρεύει ὁ ἄνθρωπος τὴν κτίση παρὰ τὸν Κτίσαντα. Νά γίνεται ὁ ἕνας γιά τὸν ἄλλο ἄνθρωπο λύκος καὶ πρὸ πάντων νά μὴν μπορεῖ ν’ ἀντισταθεῖ στίς ἀδυναμίες του, γιατὶ δέν ὑπῆρχε Ἐκεῖνος πού θὰ τὸν βοηθοῦσε.

Καὶ ἔβλεπαν τὸ σχέδιο τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου νά ματαιώνεται.

Αὐτὴ τὴν ἀγωνία τὴν ἔζησαν οἱ ἄγγελοι γιά πολλὰ χρόνια, γιά πολλοὺς αἰῶνες.

Ὅταν γεννήθηκε ἡ Θεοτόκος,  ἔνιωσαν ἀνείπωτη χαρά, γιατὶ πλησίαζε πλέον καὶ ἡ Γέννηση τοῦ Λυτρωτῆ τοῦ κόσμου καὶ ἡ ἀπαλλαγὴ τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τή δυστυχία καὶ τὴν αἰώνια καταδίκη.

Ἡ Γέννηση τῆς Θεοτόκου γεμίζει χαρὰ καὶ ὅλο τὸν κόσμο. Ὅλος ὁ κόσμος ζεῖ μέσα στήν κατάρα καὶ δοκιμάζει τὴ φοβερὴ συνέπεια τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος.

Ὅλος ὁ κόσμος πού δοκιμαζόταν ἀπὸ τὴν ἀρρώστια, ἀπὸ τὸν πόνο, ἀπὸ τὸν φόβο καὶ ἀπὸ τὸν θάνατο, ποὺ ἦταν στυφοὶ καρποὶ τῆς παρακοῆς, ζητοῦσε λύτρωση καὶ περίμενε τὸν Λυτρωτή.

Αὐτοί πού ζοῦσαν στήν Ἀνατολὴ τὸν περίμεναν ἀπὸ τή Δύση καὶ αὐτοί πού ζοῦσαν στή Δύση τὸν περιμεναν ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ καὶ τὰ βλέμματα ὅλων διασταυρώνονταν στήν Παλαιστίνη κατὰ θαυμαστὸ τρόπο.

Σ’ ὅλες τίς χῶρες καὶ σ’ ὅλους τοὺς λαοὺς ἔχουμε λαχτάρα γιά τήν ἀναμενόμενη Γέννηση τοῦ ἀπεσταλμένου τοῦ Θεοῦ. Ἔχουμε συγκινητικὴ νοσταλγία τοῦ ἐρχομοῦ τοῦ Μεσσία.

Ἡ Γέννηση τῆς Θεοτόκου ἔφερε χαρὰ σ’ ὅλο τὸν κόσμο, γιατὶ ὅπως ὁ αὐγερινὸς προμηνύει τὸν ἐρχομὸ τοῦ ἡλίου ἔτσι καὶ ἡ Γέννησή της προεμήνυσε τὴν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ἦταν ὁ Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης.

Τὸ μεγάλο καὶ πολυσήμαντο γεγονὸς τῆς Γεννήσεως τῆς Παναγίας  μας ἔφερε χαρὰ καὶ στόν Ἅδη, στόν κάτω κόσμο, ὅπως χαρακτηριστικὰ λέγει ὁ λαὸς μας.

Γιατὶ καὶ ἐκεῖ περίμεναν τὸν λυτρωτή. Περίμεναν νά ἀκούσουν κήρυγμα μετανοίας. Περίμεναν καὶ ἐκεῖ τὸν «Ἄγγελο τοῦ Θεοῦ», δηλαδὴ τὸν τίμιο Πρόδρομο, γιά νά τοὺς προετοιμάσει, ἀφοῦ ὁ Λυτρωτὴς θὰ ἔφθανε καὶ ἐκεῖ γιά τρεῖς ἡμέρες καὶ τρεῖς νύχτες, ὥστε κανεὶς νά μὴν ἀδικηθεῖ.

Καὶ ὅπως ἕνα σπουδαῖο γεγονὸς σήμαινε τὴν ἀποφυλάκιση καὶ ἀπελευθερώσῃ καταδικασμένων ἀνθρώπων ἔτσι καὶ ἡ γέννηση τῆς Παναγίας σήμανε τὴ βέβαιη ἐλπίδα τῆς ἀπελευθερώσεως τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς ἁμαρτίας καὶ τὴν αἰώνια καταδίκη.

Αὐτὸ τὸ πολυσήμαντο γεγονὸς ὀφείλουμε μὲ χαρὰ νά γιορτάζουμε μὲ πνεῦμα μαθητείας νά τὸ μελετᾶμε, γιά νά ἔχουμε ὠφέλεια πνευματική.   

Ἡ γέννησίς σου Θεοτόκε, χαρὰν ἐμήνυσε πάσῃ τῇ οικουμένῃ, ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ λύσας τὴν κατάραν, ἔδωκε τὴν εὐλογίαν, καὶ καταργήσας τὸν θάνατον, ἐδωρήσατο ἡμῖν ζωὴν τὴν αἰώνιον.

Από το βιβλίο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μονεμβασίας και Σπάρτης “Ροδοπέταλα στη χάρη της”.

Του Σεβ. Μητροπολίτου Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλοχίου

Ο προφητικός αυτός λόγος του μεγάλου Έλληνα ποιητή Κωστή Παλαμά είναι ίσως η πιο ταιριαστή απάντηση στο επιχείρημα της βουλευτού του Ελληνικού Κοινοβουλίου η οποία, για πολλοστή φορά, προκαλεί τον Ελληνικό λαό με πρόσφατες δηλώσεις της στην Επιτροπή μορφωτικών υποθέσεων της Βουλής: «Τα θρησκευτικά δεν έχουν θέση στο σύγχρονο Λύκειο», δηλώνει, κατηγορώντας το Υπουργείο Παιδείας ότι εμμένει σε μια.. «αναχρονιστική», όπως την χαρακτηρίζει, αντίληψη περί της διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών: «δεν νομίζω ότι όσο περισσότερη Ορθόδοξη κατήχηση κάνουν τα παιδιά στα σχολεία, τόσο καλύτεροι χριστιανοί θα γίνουν», καταλήγει στην δήλωση της.

Εφάμιλλη θεωρώ και την απάντηση που έδωσε στην ίδια κυρία βουλευτή ο επίσης μεγάλος πατριώτης και Έλληνας, αγαπημένος Μίκης Θεοδωράκης, σε παλαιότερες προκλητικές, όπως μας έχει συνηθίσει, δηλώσεις της, ο οποίος κάνει λόγο για «εθνομηδενισμό» και τονίζει προς την συγκεκριμένη βουλευτή πως είναι προνόμιο της που ζεί στην Ελλάδα.

«Δεν αγαπάς την Πατρίδα; Σήκω και φύγε», απαντά ο μεγάλος αυτός Έλληνας μουσουργός «Είναι προνόμιο που ζεις στην Ελλάδα και είσαι Έλληνας. Αν δεν το καταλαβαίνεις πήγαινε αλλού…»

Τραγικό το γεγονός Πανεπιστημιακοί διδάσκαλοι των Παιδαγωγικών και της Ιστορίας, όπως η εν λόγω κυρία βουλευτής, να μην διδάσκονται από την ίδια την Ιστορία που λένε ότι διδάσκουν.

Στις πάσης φύσεως κρίσεις, αλώσεις, κατακτήσεις, πτωχεύσεις, υποδουλώσεις, ως και τις όποιες  άλλες συμφορές του Γένους μας, τι ήταν εκείνο που το ανέστησε διαχρονικά από την τέφρα του;

"Γλυκώτερο πράγμα δεν είναι άλλο από την πατρίδα και την θρησκεία. Όταν γι' αυτά τον άνθρωπο δεν τον τύπτει η συνείδησή του αλλά τα δουλεύει ως τίμιος και τα προσκυνά είναι ο πλέον ευτυχής και ο πλέον πλούσιος", η απάντηση του Μακρυγιάννη στα Απομνημονεύματα του.

Στους όντως δύστηνους και χαλεπούς καιρούς μας όπου όχι μόνο η μιζέρια έχει καλύψει τα πάντα και φτάνει στην παραμικρή γωνιά του τόπου και της κοινωνίας μας, αλλά κυρίως,  η φτώχια σε αξίες και πρόσωπα είναι ολοφάνερη, καθώς όλα μοιάζουν σαν  «να τα σκιάζει η φοβέρα και να τα πλακώνει η σκλαβιά», ποιές άλλες, εκτός από την Εθνική συνείδηση και την πίστη στο Χριστό και την Εκκλησία Του, μπορεί  να είναι οι ανακαινιστικές, αναπλαστικές εκείνες δυνάμεις οι οποίες θα αναστήσουν και πάλι την ελπίδα και την αξιοπρέπεια μας;

«Μνήμη του λαού μου, σε λένε Πίνδο, σε λένε Άθω», θα πει ο Οδυσσέας Ελύτης στο «Άξιον Εστί». Ποιός, αλήθεια, μπορεί να αμφισβητήσει πως ότι σηματοδοτεί και οριοθετεί η Πίνδος και ο Άθως, δηλαδή η εθνική μας ταυτότητα και η πολιτιστική μας ιδιοπροσωπεία, αποτελούν την γενεσιουργό αιτία της υπάρξεως μας ως Γένος των Ρωμιών;

Κλείνω τον φτωχό αυτό συλλογισμό μου, καθώς οι ώρες αυτές είναι ώρες ευθύνης, προσευχής, περισυλλογής και αυτοκριτικής, αλλά και ώρες αφύπνισης, εγρήγορσης και αντίστασης, με την σκέψη ενός σπουδαίου φιλοσόφου και πολιτικού.

«Η πιο προγραμματισμένη και τραγικότερη άρνηση της ανεκτικότητας σημειώθηκε στις ώρες εκείνες της ιστορίας του κόσμου που έκαναν  τον άνθρωπο να αγνοήσει ή και να αρνηθεί τη θρησκεία», (Παναγιώτης Κανελλόπουλος).

Σκέφτομαι λοιπόν και συλλογιέμαι: Τελικά… ποιός θα μας σώσει απ΄ όλους αυτούς τους «προβατόσχημους» λύκους, τους «εθνομηδενιστές» κατά τον μεγάλο Μίκη Θεοδωράκη, οι οποίοι στη χοάνη της δήθεν πολυπολιτισμικότητας θυσιάζουν και πολτοποιούν τα ιερά και τα όσια του Γένους, απεργαζόμενοι να χτίσουν την.. «νέα» Ελλάδα, μια πατρίδα δηλαδή χωρίς Θεό, χωρίς πίστη, χωρίς αξίες και ιδανικά, χωρίς ιστορική συνείδηση και μνήμη;

Του Σεβ. Μητροπολίτη Καισαριανής κ. Δανιήλ | Romfea.gr

Συμπληρώνονται φέτος 91 χρόνια ἀπό τήν Μικρασιατική Καταστροφή (1922-2013). Στούς Δήμους πού περιλαμβάνει ἡ Ἱερά Μητρόπολή μας ἐγκαταστάθηκαν πρόσφυγες μετά τόν διωγμό τους ἀπό τίς πατρίδες τους, πού ἦλθαν ἐνδεεῖς ἀφοῦ ἔχασαν τήν περιουσία τους καί ὅλα τά ὑπάρχοντά τους καί κατέφυγαν στίς περιοχές αὐτές γιά νά στεγασθοῦν καί νά θεμελιώσουν μία νέα περίοδο ζωῆς.

Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας στρέφει τήν μνήμη της στό μαρτύριο τῶν Ἐθνοϊερομαρτύρων Μητροπολιτῶν α) Σμύρνης Χρυσοστόμου β) Μοσχονησίων Ἀμβροσίου γ) Κυδωνιῶν Γρηγορίου καί δ) Ἰκονίου Προκοπίου, ε)Ἐπισκόπου Ζήλων Εὐθυμίου καθώς ἐπίσης καί τῶν λοιπῶν Κληρικῶν καί Λαϊκῶν πού ὑπέστησαν βίαιο καί μαρτυρικό θάνατο κατά τήν Μικρασιατική Καταστροφή.

Θά ἀνακαλέσουμε στήν μνήμη μας τά τραγικά γεγονότα τῶν τελευταίων ἡμερῶν τοῦ Αὐγούστου τοῦ 1922 στήν Σμύρνη κατά τήν ἐξιστόρησή τους ἀπό τόν Μητροπολίτη Ἐφέσου Χρυσόστομο Χατζησταύρου, μετάπειτα Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος (1962-1968), πού ἦταν Μητροπολίτης στήν περιοχή τῆς Ἰωνίας αὐτή τήν περίοδο καί ἐλθών πρόσφυγας στήν Ἀθήνα κατοικοῦσε στόν Βύρωνα καί ἡ κατοικία του σώζεται μέχρι σήμερα.

Ὁ Μητροπολίτης Ἐφέσου Χρυσόστομος, ποὺ ἔζησε τὸν διωγμὸ καὶ τὸν ξεριζωμὸ τῶν Ἑλλήνων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἔχοντας νωπὴ τὴν ἐμπειρία τῆς Καταστροφῆς συνέταξε:

Πρῶτον μία Ἔκθεση στὴν ὁποία καταγράφει τὰ γεγονότα μὲ τίτλο: «Οἱ κατὰ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Ἐκπαιδεύσεως τῆς Μικρᾶς Ἀσίας τελευταῖοι διωγμοὶ τῶν Τούρκων». Ἡ Ἔκθεση δημοσιεύθηκε στὸ περιοδικὸ «Χριστιανικὸν Ἡμερολόγιον 1925» ( Ἐν Ἀθήναις Τύποις Φοίνικος 1924 σελ. 107-122), δηλαδὴ τρία ἔτη ἀφ' ὅτου συνέβησαν τὰ γεγονότα. Σ’ αὐτὴ ἐπισημαίνει ὅτι: «Τὸ Κεμαλικὸν καθεστὼς ὡς σκοπὸν αὐτοῦ ἔταξε τὴν τελείαν ἐκρίζωσιν τῶν Χριστιανῶν ἐκ τοῦ Τουρκικοῦ Κράτους».

Δεύτερον μία Ἀναφορά πού ὑπέβαλε στόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη τήν 2α Ὀκτωβρίου 1922 καί δημοσιεύεται στό «Δελτίο τοῦ Κέντρου Μικρασιατικῶν Σπουδῶν» στόν τέταρτο τόμο πού εἶναι ἀφιερωμένος στήν Μικρασιατική Καταστροφή (Ἀθήνα 1983 σελ. 301-322).

Πρῶτα παραθέτουμε τμῆμα τῆς Ἐκθέσεως τοῦ Μητροπολίτου Ἐφέσου, ὅπως ἐγράφη στήν γλῶσσα τῆς ἐποχῆς.

«Τό Κεμαλικὸν κίνημα, τοῦ ὁποίου πρωτεργάται ὑπῆρξαν τὰ μᾶλλον φανατικὰ καὶ βάρβαρα στοιχεῖα τοῦ Τουρκικοῦ κράτους, εὐθὺς ἅμα τῇ ἐμφανίσει αὐτοῦ, κηρύξαν ἀπηνῆ διωγμὸν κατὰ παντὸς Χριστιανικοῦ, ὑπερέβαλεν εἰς ἀγριότητα τὴν ἀπὸ τῆς ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως Τουρκικὴν κατὰ τῶν Χριστιανῶν πολιτικήν.

Ἐνῷ δηλαδὴ κατὰ τοὺς μακροὺς αἰῶνας, καθ’ οὓς ἐκυριάρχησεν ἡ Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία ἐπὶ τῶν Χριστιανῶν τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Ἀσίας, παρ’ ὅλον τὸν μετὰ φανατισμοῦ κατὰ τῶν Χριστιανῶν πόλεμον καὶ τὰς συχνὰς κατὰ τοῦ κλήρου καὶ τοῦ λαοῦ πιέσεις καὶ πολλάκις τοὺς φόνους αὐτῶν, τὸ Χριστιανικὸν στοιχεῖον ἀπήλαυε ποιᾶς τινος προστασίας καὶ τὰ λεγόμενα προνόμια τῶν Χριστιανῶν ἐξησφάλιζόν πως τὴν ἐλευθέραν ἐξάσκησιν τῶν θρησκευτικῶν των καθηκόντων καὶ καθίστατο οὕτω δυνατὴ ἡ διατήρησις καὶ ἡ πνευματικὴ ἔτι πρόοδος καὶ ἡ ἐν τῷ πολιτισμῷ ἀνάπτυξις αὐτῶν, τὸ Κεμαλικὸν καθεστὼς ἀνατρέψαν βιαίως τὴν ἐπὶ μακραίωνος ἱστορίας καὶ ἐπὶ ἐπισήμων πράξεων καὶ συνθηκῶν βασιζομένην ταύτην τάξιν τῶν θρησκευτικῶν ἐν Τουρκίᾳ πραγμάτων, ὡς σκοπὸν αὐτοῦ ἔταξε τὴν τελείαν ἐκρίζωσιν τῶν Χριστιανῶν ἐκ τοῦ Τουρκικοῦ κράτους.

Πλὴν τῆς σατανικῆς αὐτοῦ ἐφευρέσεως νὰ ἀνακηρύξῃ τοὺς τουρκοφώνους Χριστιανοὺς ὡς ἐκχριστιανισθέντας Τούρκους, ἵνα ἀπολύτως καὶ ἀνενοχλήτως ἀφανίση αὐτούς, χωρὶς νὰ δεσμεύηται ἐκ τῶν προτέρων προστατευτικῶν δι’ αὐτοὺς νόμων, ἐπεδόθη καὶ εἰς σφαγὰς κατ’ αὐτῶν, ἐπωφελούμενον τοῦ ἀποκλεισμοῦ, ὃν μετὰ πάσης αὐστηρότητος ἐτήρει, ἵνα μὴ ὁ ἔξω κόσμος μανθάνη τὰ διαπραττόμενα.

Καὶ τί μὲν ὑπέστησαν ἐν τῇ Κεμαλοκρατουμένῃ Μικρᾷ Ἀσίᾳ οἱ Χριστιανοί, ἐκτοπισθέντες, ληστευθέντες, ἀτιμασθέντες, σφαγέντες εἶνε σχεδὸν γνωστὰ τοῖς πᾶσιν.

Εἶνε ὅμως εἰσέτι ἄγνωστα ἐπακριβῶς τὰ κατὰ τοῦ κλήρου διενεργηθέντα καὶ μόνον γνωρίζομεν ὅτι ἐλάχιστοι κληρικοί, περὶ ὦν ἐγνώριζον καλῶς ὅτι δὲν εἶχον ἀνεπτυγμένην τὴν ἱερατικὴν καὶ τὴν χριστιανικὴν συνείδησιν, διασώζονται.

Γνωρίζομεν ὅτι Μητροπολῖται καὶ Ἐπίσκοποι ὡς ὁ Ἰκονίου Προκόπιος, ὁ Ζήλων Εὐθύμιος, ὁ Σεβαστείας Γερβάσιος, ὁ Πατάρων Μελέτιος, ὁ Ῥοδουπόλεως Κύριλλος, ὁ πρώην Ῥοδουπόλεως Λεόντιος, οἱ ἀρχιμανδρῖται Ματθίας ἀρχιερατικός ἐπίτροπος ἐν Ναζλῇ, Χρυσόστομος ἀρχιερατικός ἐπίτροπος ἐν Δενιζλῇ, Λεόντιος ἀρχιερατικός ἐπίτροπος ἐν Μυλάσσοις, οἱ ἀρχιδιάκονοι Ἰωακεὶμ Γούναρης, Ξενοφῶν Ῥαπτάκης, ὁ ἱερὸς κλῆρος ἐν γένει τῶν ἐπαρχιῶν Ἀνέων, Ἡλιουπόλεως, Πισιδίας, Ἰκονίου, Καισαρείας, Νεοκαισαρείας, Χαλδείας, Τραπεζοῦντος, Κολωνίας καὶ τῶν λοιπῶν Κεμαλοκρατουμένων ἐπαρχιῶν ἄλλοι μὲν ἐφονεύθησαν, βασανισθέντες ἀγρίως, ἄλλοι δὲ ἀπομακρυνθέντες βιαίως ἐκ τῶν ποιμνίων των ἀπέθανον ἐν ταῖς φυλακαῖς καὶ τῇ ἐξορίᾳ καὶ ἄλλοι βασανίζονται εἰσέτι ἐξόριστοι εἰς τὰ βάθη τῆς Ἀνατολῆς, στερούμενοι περιθάλψεως καὶ βοηθείας.

Τὰς τοιαύτας κατὰ τοῦ κλήρου βαρβάρους καὶ ἀπανθρώπους πράξεις συνεχίζων καὶ ὁ εἰς Σμύρνην εἰσελάσας Κεμαλικὸς στρατός, ἔχων πρὸς τοῦτο συνεργοὺς ὁμοφρονοῦντας πολίτας, ἀπὸ πολλοῦ μυστικῶς πρὸς τοῦτο ὀργανωθέντας, πρὶν ἢ ἀποβλέψη εἰς τὴν ἐξασφάλισιν τῆς θέσεως αὐτοῦ ἐν Σμύρνῃ καὶ τῆς ἐν αὐτῇ τάξεως, ἔστρεψε τὴν προσοχὴν αὐτοῦ κατὰ τοῦ ἱεροῦ χριστιανικοῦ κλήρου.

Πλὴν τοῦ ἐν Σμύρνῃ ὑπάρχοντος κλήρου, λόγῳ τῆς ὑπὸ τοῦ Ἑλληνικοῦ στρατοῦ ἐκκενώσεως τῆς ἐνδοχώρας, εἶχε καταφύγει ἅπας ὁ ἱ. κλῆρος τῶν ἐπαρχιῶν Ἐφέσου, Φιλαδελφείας, καὶ Ἡλιουπόλεως, ἀνερχόμενοι εἰς 252 ἱερεῖς καὶ ἱεροδιακόνους καὶ εἰς δύο Μητροπολίτας Ἐφέσου καὶ Σμύρνης. Πάντες οὗτοι ἐπὶ κεφαλῆς τῶν ἐπίσης εἰς Σμύρνην συγκεντρωθέντων ποιμνίων των, κατεγίνοντο πρὸς περίθαλψιν τῆς δυστυχίας αὐτῶν, καταφυγόντων εἰς τὴν πόλιν ταύτην ἐν ἐλεεινῇ καταστάσει.

Ὁ πρῶτος ἅμα τῇ καταλήψει διορισθεὶς Κεμαλικὸς φρούραρχος συνταγματάρχης Σαλὶχ Ζεκῆ διέσπειρε τὰ ὄργανα αὐτοῦ, ὀλίγους στρατιώτας καὶ πλείστους πολίτας, μυστικῶς ἀπὸ πολλῶν ἡμερῶν ἐπὶ τούτῳ ὀργανωθέντας, ἵνα χρησιμεύσωσιν ὡς διῶκται καὶ φονεῖς τῶν Χριστιανῶν καὶ διαρπάζωσι τὰς περιουσίας αὐτῶν καὶ εἰσελάσαντες οὗτοι εἰς τὰς ἀποκέντρους κατὰ πρῶτον συνοικίας καὶ τὰ περίχωρα καὶ προάστια πλὴν τῶν ἄλλων κακουργημάτων, ἅτινα διέπραξαν καὶ περὶ ὦν λεπτομερῶς ἀναφέρει ἡ παροῦσα ἔκθεσις, συστηματικῶς κατεδίωξαν καὶ τὸν κλῆρον.

Καὶ πρῶτον μέν, ἀποσπῶντες αὐτοὺς ἀπὸ τῶν ἐκκλησιῶν καὶ τῶν προσφυγικῶν καταυλισμῶν, ἐξηυτέλιζον καὶ ἀνηλεῶς ἐβασάνιζον ὑπ’ αὐτὰ τὰ ὄμματα τῶν ὁλοφυρομένων Χριστιανῶν, ὡς συνέβη ἐν Σεϊδίκιοϊ, Κουκλουτζᾷ, Βαϊρακλῇ, ἁγίᾳ Τριάδι, Κορδελιῷ, Παπᾶ Σκάλᾳ, Τομάζῳ, Καρατασίῳ, Καραντίνᾳ, Γκιόζ-Τεπέ, Κοκάργιαλη, Τρία Πηγάδια, ἁγίῳ Βουκόλῳ, ἁγίῳ Κωνσταντίνῳ, ἁγίᾳ Ἄννῃ, Λυγαριᾷ, Μερσινλῇ, Δαραγάτς κ.λπ., εἶτα δὲ ἀπήγαγον ὅσους ἐξ αὐτῶν ἠδυνήθησαν εἰς τὰς φυλακάς, ὡς τὸν ἀρχιμ. Θεόφιλον Πετσομᾶνον ἀρχιερ. ἐπίτροπον Θείρων, τὸν ἀρχιμ. Διονύσιον Χαρβαλιᾶν ἀρχιερ. ἐπίτροπον Σιβρισαρίου, τὸν ἱεροδιάκονον Κωνστάντιον Βρεκούσην, τὸν ἀρχιμ. Ἄνθιμον Τσακιράκην ἀρχιερ. ἐπίτροπον Μαγνησίας, τὸν παπᾶ Ἐμμανουὴλ ἐφημέριον Τζιμόβαση, καὶ ἄλλους πολλούς, καὶ ἐκεῖ κρατήσαντες αὐτοὺς ἐβασάνιζον ἐπὶ διαφόροις προφάσεσι, ἅς ἐδημιούργουν σμήνη ψευδομαρτύρων, παρακολουθούντων ἑκάστην ὁμάδα κακούργων.

Οὕτω δὲ γέροντες σεβάσμιοι, ἀνεπίληπτοι τοῦ ὑψίστου λειτουργοί, ἀφοῦ ἀνηλεῶς ἐδάρησαν, εἶδον νὰ ἀποσπῶνται βιαίως αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς καὶ τοῦ γενείου των, καὶ ἐν τοιαύτῃ κατα στάσει ῥιπτόμενοι εἰς τὰς φυλακὰς πολλοὶ ἐξ αὐτῶν ἐφονεύθησαν, καὶ ἄλλοι ἠτιμάσθησαν, ὡς ὁ ἱεροδιάκονος Κωνστάντιος Βρεκούσης, οἱ ἀρχιμ. Θεόφιλος Πετσομᾶνος καὶ Ἄνθιμος Τσακιράκης κ.λπ.

Ἡ τοιαύτη κακοῦργος πρὸς τὸν κλῆρον συμπεριφορὰ ἔλαβε τὴν τρομερωτέραν αὐτῆς ἔντασιν μετὰ τὸν μαρτυρικὸν θάνατον τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσοστόμου, συμβάντα ὑπὸ τὰς ἑξῆς συνθήκας: Τὴν 2αν μ.μ. ὥραν τοῦ αὐτοῦ Σαββάτου (27 Αὐγούστου 1922) μετεκαλέσατο αὐτὸν δι’ ἀστυνόμου ὁ εἰρημένος Φρούραρχος Σαλὶχ Ζεκῆ εἰς τὸ Φρουραρχεῖον, προσωρινῶς ἐγκατεστημένον ἐντὸς τοῦ Διοικητικοῦ Μεγάρου.

Ἵνα τηρήσῃ οὗτος τὰ προσχήματα καὶ ἀπατήση αὐτὸν καὶ τοὺς λοιποὺς κληρικούς, ὡς ἐκ τῶν ὑστέρων ἀπεδείχθη, ἐδέχθη αὐτὸν φιλοφρόνως καὶ τῷ ἀνέθηκε τὴν ἐντολὴν νὰ καθησυχάσῃ δι’ ἐγκυκλίου τὸ ποίμνιόν του, ὑποσχεθεὶς ὅτι ἡ παρουσία αὐτοῦ καὶ τοῦ Κεμαλικοῦ στρατοῦ ἦτο ἀσφαλὴς ἐγγύησις διὰ πάντας. Ἐπανακάμψας εἰς τὴν Μητρόπολίν του ὁ ἀείμνηστος ἐξετέλεσε τὴν ληφθεῖσαν διαταγήν, ἥτις τοιχοκολληθεῖσα εἰς τὰ κεντρικώτερα σημεῖα τῆς πόλεως, παρ’ ὀλίγων ἀνεγνώ σθη, διότι οὐδεὶς ἐτόλμα λόγῳ τῶν πυκνῶν φόνων καὶ τῶν ἀδιαλείπτων πυροβολισμῶν νὰ ἐξέλθῃ ἐκ τῆς ἐν ᾗ εἶχε καταφύγει οἰκίας.

Τὴν ὀγδόην ὅμως ἐσπερινὴν ὥραν τῆς αὐτῆς ἡμέρας καλεῖται καὶ πάλιν παρὰ τοῦ αὐτοῦ ἀστυνόμου Σελαχεδὶν ὀνόματι μετὰ δύο προκρίτων τῶν ἀοιδίμων Νικολ. Τσουρουκτσόγλου καὶ Δ. Κλιμάνογλου καὶ δι’ αὐτοκινήτου φρουρουμένου ὑπὸ δύο λογχοφόρων ἱππέων, προσάγεται πρὸ τοῦ μόλις πρὸ ὥρας ἀφιχθέντος Νουρεδδὶν Πασᾶ.

Ἐνῷ δὲ ὁ ἀείμνηστος ἀπεπειράθη νὰ ἐκφράσῃ αὐτῷ συγχαρητήρια, ὁ Πασᾶς ἀνέκοψε τὸν λόγον αὐτοῦ καὶ εἶπεν, ὅτι ἐκάλεσεν αὐτόν, ἵνα ἐκτελέσῃ τὴν πρὸ καιροῦ κατ’ αὐτοῦ ληφθεῖσαν ἀπόφασιν τοῦ ἐν Ἀγκύρᾳ Δικαστηρίου ἀνεξαρτησίας, ἀφῄρεσε τὸ καλυμμαύχιον αὐτοῦ καὶ διέταξε δύο ἀστυνόμους νὰ παραδώσωσιν αὐτὸν καὶ τοὺς ἐξονομασθέντας προκρίτους εἰς τὸν πρὸ τοῦ Διοικητηρίου ἐπὶ τούτῳ κληθέντα καὶ συνηθροισμένον ὄχλον, πρὸς ὃν ὁ Πασᾶς ἀπὸ τοῦ ἐξώστου εἶπεν, ὅτι παραδίδει αὐτὸν εἰς τὴν δικαίαν αὐτῶν κρίσιν, ἵνα ἂν μὲν φρονῇ ὅτι ἔπραξέ τι καλὸν νὰ προσενεχθῇ καλῶς πρὸς αὐτόν, ἂν δέ τι κακὸν ἔπραξε νὰ τιμωρήσῃ αὐτὸν πρεπόντως.

Ὁ μαινόμενος ὄχλος παρέλαβεν αὐτὸν καὶ ὡδήγησε διὰ συνοικιῶν ἀποκλειστικῶς Τουρκικῶν, ἵνα ἀποφύγῃ τῶν Εὐρωπαίων τὰ ὄμματα, δέρων καὶ ἐμπτύων καὶ τίλλων τὰς τρίχας τῆς κεφαλῆς καὶ τοῦ γενείου αὐτοῦ, μέχρι τῆς θέσεως δύο Τσεσμέδων ὅπου καὶ διεμέλισεν αὐτόν, καὶ εἶτα τὰ μέλη αὐτοῦ καὶ τὴν ποιμαντορικὴν ῥάβδον περιέφερεν ἀνὰ τὰς Τουρκικὰς συνοικίας βλασφημῶν καὶ ὑβρίζων καὶ διακηρύττων τὸν θρησκευτικὸν αὐτοῦ θρίαμβον.

Ἐπειδὴ δὲ ὁ Νουρεδδὶν Πασᾶς ἐστήριξε τὴν τοιαύτην τιμωρίαν εἰς τὴν δῆθεν ἐτυμηγορίαν τοῦ λαοῦ, εὔκαιρον εἶναι νὰ ἀναφέρωμεν ὅτι τὸν οὕτω μαρτυρικῶς τελευτήσαντα Μητροπολίτην δὲν βαρύνει καμμία κατηγορία ὅτι κακῶς προσηνέχθη πρὸς τοὺς

Μουσουλμάνους, ἀλλὰ τοὐναντίον ἐν παντὶ καὶ πάντοτε ὑπεστήριξεν αὐτούς, ὡς ἀνωμολόγησαν καὶ πολλοὶ ἀνταποκριταὶ Εὐρωπαϊκῶν φύλλων, ἐξ ὦν δυνάμεθα ν’ ἀναφέρωμεν τοὺς κ.κ. Traglia καὶ Rene Puaux καὶ λοιπούς. Καὶ αὐτὸς δὲ ὁ Σεβασ. Ἀρχιεπίσκοπος Καντερβουρίας γράφων πρὸς τὸν ἀείμνηστον τοῦτον Ἱεράρχην, συνέχαιρε διὰ τὴν πρὸς τοὺς Μουσουλμάνους Χριστιανοπρεπῆ πολιτείαν αὐτοῦ, ὡς τοῦτο ἔπραξε καὶ ὁ Γάλλος καθολικὸς ποιητὴς κ. Poyat».

Ὁ ἐθνοϊερομάρτυρας Μητροπολίτης Σμύρνης θανατώθηκε ἀπό τόν τουρκικό ὄχλο τήν 27 Αὐγούστου 1922 (δηλαδή 9 Σεπτεμβρίου 1922) σάν ἔνοχος ἐσχάτης προδοσίας γιατί «ὡς ὀθωμανός ὑπήκοος ὑπηρέτησε μετά φανατισμοῦ τήν Ἑλλάδα πρωτοστατήσας εἰς πάντα κατά τοῦ τουρκικοῦ καθεστώτος κατά τό τριετές διάστημα τῆς Ἑλληνικῆς κατοχῆς». (Ἐκ τοῦ Ἀρχείου Βενιζέλου (ΑΒ), φάκελος 317, Ἔκθεση Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, Ἡ τραγωδία τῆς Σμύρνης κατά τάς εἰς τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον μέχρι 11ης (δηλαδή 24ης) Σεπτεμβρίου πληροφορίας, σ. 1).

Δεύτερο παραθέτουμε τμῆμα τῆς Ἀναφορᾶς τοῦ ἰδίου Μητροπολίτου πρός τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη:

«Αἱ πληροφορίαι αἱ συλλεγεῖσαι τήν ἑπομένην ἐκ διαφόρων πηγῶν ἐβεβαίουν πᾶσαι ὅτι κατεδόθη οὗτος εἰς τόν ὄχλον, ὅστις διαπομπεύσας καί καταβασανίσας αὐτόν, διεμέλισε τό σῶμα αὐτοῦ καί εἶτα περιέφερεν ἐν θριάμβῳ τήν ἀρχιερατικήν αὐτοῦ ράβδον ἀνά τάς Τουρκικάς συνοικίας, διαλαλών τήν «παραδειγματικήν τιμωρίαν κιαφίρ, προδοτικῶς πρός τούς Τούρκους πολιτευθέντος».

Οὕτως ἐτελειώθη ἐν Κυρίῳ Ἀρχιερεύς, διανύσας τόν θεοφιλῆ αὐτοῦ βίον ἐν ἀρεταῖς καί ἁγιότητι, περιπαθῶς ἀγαπήσας τήν Ἐκκλησίαν, ἀγωνισθείς καλλινίκως ὑπέρ τοῦ Ἔθνους καί πρωτοστατήσας ἐν παντί ἔργῳ, τιμῶντι λειτουργόν πραγματικόν τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ.

Ἐγένετο, κατά τά περί αὐτοῦ προφητικῶς ὑπό τοῦ πνεύματος εἰρημένα, πιστός ἄχρι θανάτου καί ἐδόθη αὐτῷ ὁ στέφανος τῆς ζωῆς. Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία, θρηνοῦσα ἐπί τῇ ἀπωλείᾳ διαπρεποῦς Αὐτῆς λειτουργοῦ, εἶναι, δέν ἀμφιβάλλω, ὑπερήφανος διά τό μακάριον αὐτοῦ τέλος, τό ἐπισφραγῖσαν βίον χριστιανοπρεπῆ, πλήρη ἐργασίας ἀκαμάτου καί μόχθων ὑπερανθρώπων. Ὁ μισθαποδότης τοῦ Κυρίου ἄς προσδεχθῇ αὐτόν εἰς τήν αἰωνίαν ἀνάπαυσιν!»

Οὕτω διῆλθε ἡ ἡμέρα τοῦ Σαββάτου καί τήν ἑπομένην, Κυριακήν, ἐνῷ οἱ κώδωνες τῶν ἐκκλησιῶν ἡμῶν ἐσίγουν καί ἀντ’ αὐτῶν ἠκούοντο οἱ θρῆνοι καί οἱ γόοι τῶν ἀτυχῶν θυμάτων τῶν τουρκικῶν θηριωδιῶν»

Ἡ Τρίτη καί Τετάρτη (30 καί 31 Αὐγούστου) (δηλαδή 12 καί 13 Σεπτεμβρίου) διέρρευσε κατά τόν αὐτόν τρόπον. Αἱ ἄγριαι σκηναί ἐπαναλαμβάνοντο, αἱ δέ νύκτες ἦσαν νύκτες κολάσεως καί ὑπό τό σκότος αὐτῶν ἐξελίχθησαν σκηναί ἀφαντάστου ἀγριότητος.

Οὐδεμία οἰκία ἔμεινεν ἀνέπαφος κατά τάς ἡμέρας ταύτας. Μετά τήν διαρπαγήν αὐτῶν καί τῶν περιουσιῶν τῶν ἐνοίκων καί τῶν εἰς αὐτάς καταφυγόντων, ἐπηκολούθει ἡ ἀτίμωσις.

Δέκα, εἴκοσι καί τριάκοντα πολλάκις κακοῦργοι ἠτίμαζον μίαν καί τήν αὐτήν παρθένον καί τώρα, ἐνταῦθα εὑρισκόμενος, κατ’ ἑκατοντάδας ἐκδίδω πιστοποιητικά δι’ ἀτυχεῖς κόρας ἀπολεσάσας κατά τοιοῦτον τρόπον ὅ, τι ἐπί τῆς γῆς πολύτιμον καί ὧν τά ὀνόματα δι’ εὐνοήτους λόγους παρασιωπῶ.

Ἐν τῇ ὁδῷ δε Μοσκόβ τῆς Σμύρνης παρά τό Ἑλληνικόν Νοσοκομεῖον τό κακόν προσέλαβε τοιαύτην ἔντασιν ὥστε ἀθρόαι ἐσημειώθησαν αὐτοκτονίαι, συγκινήσασαι μέχρι τοιούτου σημείου καί αὐτά τά ἀνθρωπόμορφα τέρατα, ὥστε πολλοί ἐξ αὐτῶν ἐγκαταλείποντες τά θύματα αὐτῶν ἐτάχθησαν φρουροί πρό τῶν οἰκιῶν, ἀποτρέποντες ἄλλους ἐπιδρομεῖς. Ἐν τῷ Προαστείῳ δέ τοῦ Βαϊρακλῆ ἑκατοντάδες παρθένων ἐρρίφθησαν ὁμοῦ εἰς τήν θάλασσαν καί ἐπνίγησαν, ἵνα μή περιπέσωσιν εἰς τάς χεῖρας τῶν διωκτῶν.

Ἵνα σχηματίσῃ ἡ Ὑμετέρα Θειοτάτη καί προσκυνητή μοι Παναγιότης ἀμυδράν ἰδέαν τῶν ἀφαντάστως τραγικῶν τούτων γεγονότων, ἀρκεῖ νά ἀναφέρω ὅτι λέμβοι πλήρεις γυναικοπαίδων ἐσύροντο διά σχοινίου δεδεμένου εἰς τόν λαιμόν τολμηρῶν ἀνδρῶν, οἵτινες κολυμβῶντες κατώρθωσαν νά περισώσωσι τό πολύτιμον φορτίον καί πολλοί ἐξ αὐτῶν εὗρον τόν θάνατον ἐκ τῆς κοπώσεως, πνιγέντες ἐν τῇ ἐκτελέσει τοῦ καθήκοντος. Ἄ

λλαι πάλι γυναῖκες μή δυνάμεναι ἐπί πλέον νά κολυμβῶσιν ἐρυμουλκοῦντο ὑπό τῶν ἐντός τῶν λέμβων, κρατούντων αὐτάς ἐκ τῆς κόμης»

Οἱ λεηλασίες, οἱ ἐξευτελισμοί καί οἱ φόνοι τῶν ἀπροστάτευτων Ἑλλήνων καί Ἀρμενίων συνεχίζονταν χωρίς διακοπή. Ἡ κορύφωση στό δράμα φτάνει στίς 31 Αὐγούστου (13 Σεπτεμβρίου), μέ τήν ἔκρηξη τῆς πυρκαγιᾶς στήν ἀρμενική συνοικία. Καίγονται τό ἀρμενικό νοσοκομεῖο, ἡ ἀρμενική μητρόπολη καί ἡ ἀρμενική ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Στεφάνου, μαζί μέ τούς πρόσφυγες πού εἶχαν καταφύγει ἐκεῖ.

Ταυτόχρονα, νέες πυρκαγιές ἀρχίζουν στίς ἑλληνικές συνοικίες πού, μέ λίγες ἐξαιρέσεις, καταστράφηκαν στό σύνολό τους μαζί μέ ὅλα τά ἑλληνικά ἐμπορικά καταστήματα, φιλανθρωπικά ἱδρύματα, ξένα προξενεῖα καί τράπεζες.

Ὅσα κτήρια δέν ἦταν ἀπό τήν κατασκευή τους δυνατό νά πυρποληθοῦν, καταστρέφονται μέ βόμβες. Μέ τόν τρόπο αὐτό καταρρίφτηκαν τό Γαλλικό Προξενεῖο, τό Θέατρο τῆς Σμύρνης, τό Ξενοδοχεῖο «Κραῖμερ», ἡ Ἑλληνική Λέσχη, καί ἄλλα κτήρια πού στόλιζαν τήν παραλία τῆς πόλης.

Ἀξιοσημείωτο εἶναι τό γεγονός ὅτι ἀνάμεσα στά πρῶτα κτήρια πού χάθηκαν ἀπό τήν φωτιά ἦταν ὁ πυροσβεστικός σταθμός τῆς Σμύρνης, ἐνῶ ἀπομονώθηκαν μέ ἐπιμέλεια οἱ ὑδαταγωγοί Χαλκᾶ Βουνάρ, πού χρησίμευαν γιά τήν ὕδρευση τῆς πόλης καί τήν κατάσβεση τῶν πυρκαγιῶν.

Ἔτσι, μέ λίγες ἐξαιρέσεις ἀποτεφρώθηκε ὁλόκληρη σχεδόν ἡ πόλη τῆς Σμύρνης ἐκτός ἀπό τήν τουρκική καί τήν ἑβραϊκή συνοικία, τό Τελωνεῖο καί τήν Ἐθνική Τράπεζα τῆς Ἑλλάδος, πού μεταβλήθηκε σέ τηλεγραφεῖο καί ταχυδρομεῖο γιά τίς ἀνάγκες τῆς τουρκικῆς κατοχῆς.

Ἡ πυρκαγιά συνεχίστηκε ὥς τίς 4 (δηλαδή 17) Σεπτεμβρίου. Στήν διάρκεια τῶν ἐκρήξεων πού προκαλοῦσε τίς πέντες νύχτες πού μεσολάβησαν, οἱ κάτοικοι ἔβγαιναν στό δρόμο γιά νά σωθοῦν ἐνῶ, σύμφωνα μέ τήν προκήρυξη τοῦ Στρατιωτικοῦ Διοικητῆ, ἡ κυκλοφορία ἀπαγορευόταν ἀπό τίς 7 τό βράδυ.

Ἔτσι, οἱ τουρκικές περίπολοι τούς καλοῦσαν νά ἐπιστρέψουν στά σπίτια τους, πρᾶγμα ἀδύνατο, καί στήν συνέχεια τούς πυροβολοῦσαν γιά παράβαση τοῦ στρατιωτικοῦ νόμου.

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ὑπολογίζει τόν ἀριθμό τῶν ὁμογενῶν πού χάθηκαν στήν πυρκαγιά σέ 25 χιλιάδες, ἐνῶ ὁ συνολικός ἀριθμός τῶν θυμάτων ἀπό 27 Αὐγούστου (9 Σεπτεμβρίου) μέχρι 5 (δηλαδή 11 Σεπτεμβρίου) φτάνει, κατά τήν ἴδια ἐκτίμηση, τίς 50 χιλιάδες. Στόν ἀριθμό αὐτόν πρέπει νά προστεθοῦν οἱ 15 χιλιάδες περίπου Ἀρμένιοι πού χάθηκαν στήν καταστροφή.

Οἱ ξένες παροικίες εἶχαν, στό μεγαλύτερο μέρος τους, ἐγκαταλείψει τήν πόλη ἀπό τήν πρώτη μέρα τῆς πυρκαγιᾶς μέ πλοῖα πού εἶχαν διατεθεῖ εἰδικά γι’ αὐτές καί μέ τήν προστασία ἀγημάτων ἀντίστοιχων τῆς ἐθνικότητάς τους. Ὁ ὑπόλοιπος χριστιανικό πληθυσμός συνέχιζε νά περιπλανιέται στούς δρόμους χωρίς τροφή καί στέγη, περιμένοντας «τήν ἐξ ὕψους βοήθεια».

Τό τελειωτικό χτύπημα ἦρθε μέ τή διαταγή τοῦ Στρατιωτικοῦ Διοικητῆ πού ὅριζε πώς ὅλοι οἱ Ἕλληνες, ἀκόμα καί οἱ Ὀθωμανοί ὑπήκοοι, ἀπό 17 ὥς 45 χρόνων, θεωροῦνταν αἰχμάλωτοι πολέμου καί ἡ ἀναχώρησή τους ἀπαγορευόταν μέ ποινή θανάτου.

Οἱ ὑπόλοιποι, γέροντες, γυναῖκες καί παιδιά, μποροῦσαν νά φύγουν μέχρι τίς 17 (δηλαδή 30) Σεπτεμβρίου μόνο ἄν ἦταν ἐφοδιασμένοι μέ κανονικά διαβατήρια. Ὅσοι ἔμεναν μετά τό τέλος τῆς προθεσμίας, θά ὁδηγοῦνταν στό ἐσωτερικό τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.

Παρόμοια ἦταν ἡ τύχη τῶν χριστιανικῶν πληθυσμῶν στή χερσόνησο τῆς Ἐρυθραίας, στίς Κυδωνιές, στήν περιοχή τῆς Προποντίδας, στή βορειοδυτική Μικρά Ἀσία, ἀκόμα καί σέ ὅσες μικρασιατικές περιοχές δέν εἶχε φτάσει ὁ Ἑλληνικός στρατός. (Βικτώρια Σολομωνίδου, Ὁ Ἐφέσου Χρυσόστομος γιά τήν καταστροφή τῆς Σμύρνης, Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικῶν Σπουδῶν, τ. 4, σσ. 301-322, Ἀφιέρωμα στή Μικρασιατική Καταστροφή, Κέντρο Μικρασιατικῶν Σπουδῶν, Ἀθήνα 1983).

Τά γεγονότα αὐτά ἔσυραν στό δρόμο τοῦ ξεριζωμοῦ καί τῆς προσφυγιᾶς ἑνάμισυ ἑκατομμύριο Μικρασιάτες. Μπροστά στίς θυσίες τους, στά μαρτύριά τους, στίς ταλαιπωρίες τους σήμερα στεκόμαστε μέ πολύ σεβασμό καί τιμή καί κλίνουμε εὐλαβικά τό γόνυ μας.

Tου Σεβ. Μητροπολίτου Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλοχίου

«Αν πιστεύαμε στην αιωνιότητα, θα παραδινόμαστε λιγότερο στην στιγμή» (Γκαίτε)

Επίκαιρα όσο ποτέ φαίνεται να ακούγονται τα λόγια αυτά του Γκαίτε καθώς μοιάζει να δικαιώνονται όσοι αποκαλούν την εποχή μας «εποχή της κενότητας» αφού κυρίαρχο στοιχείο της είναι το αίσθημα της απογοήτευσης και της διάψευσης των προσδοκιών, της ψυχικής και συναισθηματικής ανεπάρκειας στον σύγχρονο άνθρωπο.

Μεθυσμένοι στην ευημερία της κατανάλωσης και αφομοιωμένοι από τον… «πολιτισμό» της αδηφαγίας που ονομάσαμε πρόοδο και ευημερία δεν διστάσαμε να νεκρώσομε την συνείδηση μας με κατανάλωση, απαντώντας με… shopping therapy στην πνευματική μας ατροφία.

 Η διαφήμιση και το μάρκετινγκ μας έπεισαν ότι η ευτυχία μας έγκειται στην δυνατότητα να αγοράζομε και να καταναλώνομε.

Όραμα μας: Το να μπορούμε να έχομε και να καταναλώνομε περισσότερα απ΄ όσα μας χρειάζονται. Θεωρήσαμε ως φτώχια όχι την στέρηση των αναγκαίων, αλλά το να μην μπορούμε να ξοδεύομε ελεύθερα.

Έτσι πολλαπλασιάσαμε τις ανάγκες μας χωρίς να ανταποκρίνονται στο βαθύτερο νόημα της ύπαρξης μας. Προσπεράσαμε τον συνάνθρωπο, χάσαμε την ποιότητα, την ουσία και αξία της ζωής. Δεν υπάρχει χώρος να ακουμπήσουμε όνειρα, ιδέες, μάχες για δημιουργία κάτι νέου στην ζώσα ρίζα του παλιού.

Συνέπεια και αποτέλεσμα: Το άγχος, οι ανασφάλειες που μας βασανίζουν. Ζώντας την άβυσσο του αιώνα της ένδειας στόχων και νοημάτων φανερώνεται ολοένα και περισσότερο η απέραντη δίψα για μια ζωή πιο ολοκληρωμένη και μεστή νοήματος.

Τι πρέπει να γίνει λοιπόν; Βασανιστικό το ερώτημα. Να σταματήσομε τον πολιτισμό, την επιστήμη, την τεχνολογία, την πληροφόρηση;

Προφανώς και όχι καθώς όλα αυτά βρίσκονται μέσα στην ζωή μας και δεν μπορούμε να πούμε όχι στην ζωή.

Συνεπώς; Βρίσκω ιδιαίτερα επίκαιρα τα λόγια που σημειώνει σε ένα από τα πολλά βιβλία του ο αοίδιμος γέροντας και μακαριστός προκάτοχος μας Μητροπολίτης κυρός Ειρηναίος.

Γράφει λοιπόν: «…Όσα λόγια λέγονται, κι όσα έργα γίνονται με θόρυβο πολύ έτσι που να ξιπάζουν τ΄ αυτιά και τις ψυχές των ανίδεων όσο και αν φαίνονται λαμπρά και μεγάλα δεν μπορούνε να ονομαστούνε γνήσια και αληθινά και δεν μπορούνε νάχουν την σφραγίδα της αιωνιότητας. Γιατί είναι γνωστό πως μέσα στη φύση και μέσα στη ζωή όλα τα μεγάλα πράγματα γίνονται σιωπηλά κι αθόρυβα…».

Στον εκκωφαντικό λοιπόν κομπασμό, την αυτοδιαφήμιση και αυτοπροβολή της εποχής μας, τα οποία τείνουν να γίνουν μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας, μακριά από την γνήσια ζωή, μήπως ήρθε ο καιρός να σταματήσει «το άσκοπο να συναγωνίζεται το παράλογο και τον αγώνα να κερδίζει πάντα το τραγικό»; (Αγ. Ιουστίνος Πόποβιτς).

Μήπως, δηλαδή, είναι καιρός να πιστέψομε περισσότερο στην αιωνιότητα και λιγότερο στην στιγμή;