Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

Ένα από τα τροπάρια που ψάλλονται στον όρθρο της Αγίας και Μεγάλης Παρασκευής εκφράζει απόλυτα την προτροπή του μεγάλου Αποστόλου των Εθνών Παύλου στην προς Ρωμαίους επιστολή του. 

«Τη φιλαδελφία εις αλλήλους φιλόστοργοι» (Ρωμ. 12,10)

Γι’ αὐτό ο εμπνευσμένος ιερός υμνογράφος, βιώνοντας ο ίδιος το μυστήριο της εσταυρωμένης αγάπης και χρησιμοποιώντας τους λόγους του Αποστόλου Παύλου, προτρέπει: «Την φιλαδελφίαν κτησώμεθα ως εν Χριστώ αδελφοί και μη το ασυμπαθές προς τους πλησίον ημών, ίνα μη ως ο δούλος κατακριθώμεν ο ανελεήμων» (4ο Αντίφωνο, Ήχος Α΄, Όρθρος Μεγάλης Παρασκευής).

ΠΡΩΤΟΝ. Τι είναι η φιλαδελφία, την οποία συνιστά ο Απόστολος;

Είναι η προσφορά της αγάπης που είναι έμπρακτη. «Όχι απλώς φιλείν, αλλά και στέργειν», θα ερμηνεύσει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Δεν ζητάει ο Παύλος απλώς να αγαπούν αλλά και να δείχνουν στοργή. Διότι δεν πρέπει η αγάπη να είναι μόνο χωρίς υποκρισία αλλά να είναι δυνατή, ζωηρή και ολόθερμη... Να μη σου αρκεί να σε αγαπά ο άλλος αλλά εσύ να κάνεις αρχή στοργικής αγάπης. (ΕΠΕ, 17 466).

ΔΕΥΤΕΡΟΝ. Τι είναι η φιλαδελφία;

Είναι η τελεία αγάπη προς τον αδερφό. Φιλώ σημαίνει αγαπώ χωρίς όρια, εμπόδια και φραγμούς. Φιλώ σημαίνει έχω εγκάρδιο αφοσίωση προς τον αγαπώμενο.

Και ο αγαπώμενος πάνω από όλα και πέρα από όλα είναι ο Χριστός, ο οποίος πρώτος μας αγάπησε και από αγάπη ανέβηκε στο Ξύλο του Σταυρού για τη δική μας σωτηρία. Ο αγαπώμενος κατ΄ επέκτασιν είναι ο άνθρωπος. Δεν είναι ένας ξένος, αλλά ο αδελφός· δεν είναι ένας συγγενής ή ένας απλώς γνωστός, είναι ο ίδιος μου ο εαυτός. Στο πρόσωπο του αδελφού βλέπω το πρόσωπο του Χριστού. Γι' αυτό και οι Πατέρες με τη δική τους αγιοπνευματική εμπειρία θα συστήσουν : «Είδες τον αδελφό σου; Είδες Κύριον τον Θεόν σου».

Αν ο Χριστός, ο πρεσβύτερος αδερφός μας, όπως τον ονομάζει ο Στύλος της Ορθοδοξίας ο Μέγας Αθανάσιος, έγινε για τον καθένα μας «αδελφός, νυμφίος, τροφεύς, ιμάτιον, ρίζα, φίλος, και μέλος και κεφαλή, και μήτηρ», άρα οφείλουμε και εμείς, χρησιμοποιώντας την αρετή της φιλαδελφίας, να σταθούμε ως εν Χριστώ αδελφοί κοντά στους αδελφούς μας, όποιοι κι αν είναι, όπου κι αν βρίσκονται, ότι κι αν πρεσβεύουν στη ζωή τους, «ίνα μη ως δούλοι κατακριθώμεν».

ΤΡΙΤΟΝ. Η αρετή της φιλαδελφίας μας οδηγεί στην φιλοστοργία. «Τη φιλαδελφία εις αλλήλους φιλόστοργοι». Φιλόστοργος είναι εκείνος που ανοίγει διάπλατα την καρδιά του ώστε να χωράει τους πάντες.

Φιλόστοργος είναι εκείνος ο οποίος δεν περιορίζει την αγάπη και την φιλία σε λόγια ή αισθήματα, αλλά όλα αυτά τα μετουσιώνει σε έργα που αναπαύουν που ανακουφίζουν, που σώζουν, που βοηθούν, που συγκινούν, που έχουν ουράνια προοπτική.

Φιλόστοργος είναι κατεξοχήν ο Θεός.

Φιλόστοργοι πρέπει να γίνουμε και εμείς οι άνθρωποι.

«Αν προσπεράσεις τον αδελφόν σου, θα πεί ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, με ασυμπάθεια και ασπλαχνία, ίσως κι εσένα να σε προσπεράσει άλλος με τον ίδιο τρόπο όταν θα βρίσκεσαι στην ίδια κατάσταση. Αν λοιπόν θέλεις να μην παραμεληθείς και παραβλεφθείς, αν κάποτε περιπέσεις στην ίδια κατάσταση, ούτε εσύ να δείξεις αδιαφορία, αλλά δείξε μεγάλη φιλοστοργία για να θεωρείς μέγιστο θησαυρό το να μπορέσεις να διασώσεις τον αδελφόν σου. Γιατί καμιά άλλη αρετή δεν θα μπορούσε ποτέ να εξισωθεί με αυτήν.» (Ομιλία μγ', ΕΠΕ 4,70).

Φιλόστοργοι πρέπει να είναι οι γονείς.

Πρέπει να είναι οι εκπαιδευτικοί.

Πρέπει να είναι οι πνευματικοί πατέρες.

Πρέπει να είναι οι άρχοντες.

«Τίποτα δεν αποδεικνύει τόσο άξιο αυτόν που έχει την εξουσία όσο η στοργική αγάπη του σε αυτούς που εξουσιάζει. Πατέρας δεν γίνεται κανείς μόνο αποκτώντας παιδιά, αλλά και αγαπώντας τα παιδιά που απόκτησε. Κι αν η αγάπη είναι απαραίτητη εκεί που η σχέση είναι φυσική, πολύ περισσότερο εκεί που η σχέση είναι πνευματική» (Ιερού Χρυσοστόμου, Περί παίδων ανατροφής, P.G. 63,768).

Παράδειγμα φιλοστοργίας ένας από τους Αγίους μας, ο Άγιος Παυλίνος Επίσκοπος Νόλας της Αφρικής. Πουλήθηκε ως δούλος στους βανδάλους προκειμένου να σώσει τον γιο μιας χήρας.

Το Γεροντικό μας διηγείται: «Κάποια μέρα πήγε και τον βρήκε μια φτωχή χήρα με σπαραγμένη καρδιά. Έπιασαν τον μοναχογιό της αιχμάλωτο και ζητούσε από τον ελεήμονα Επίσκοπο να τον απελευθερώσει...Εκείνος την συμπόνεσε, έκλαψε μαζί της, αλλά διαπίστωσε πώς δεν είχε τίποτα για να της δώσει. Απάντησε στην χήρα ότι αυτήν την στιγμή διαθέτει μόνο τον εαυτό του, και ευχαρίστως τον προσφέρει για να πάρει πίσω το παιδί της. Έτσι πήγε μαζί της στον βάρβαρο που κρατούσε το γιο της και κατόρθωσε να κάνει την ανταλλαγή».

«Τη φιλαδελφία εις αλλήλους φιλόστοργοι»

Η εποχή μας αποδεικνύεται εποχή απουσίας της φιλαδελφίας και της φιλοστοργίας. Το αφιλάδελφον και το αφιλόστοργον, που δυστυχώς μαστίζει ιδιαίτερα τους θρησκευτικούς κύκλους, και μάλιστα αυτούς που προέρχονται από τον ιερό κατάλογο, φαντάζει με όλη του την μεγαλοπρέπεια. Δεν μας έχει συνετίσει ούτε η τραγωδία που βιώνουμε σήμερα, ούτε τα προβλήματα που μαστίζουν τον τόπο μας. Αυτό που διαθέτουμε είναι «το εμόν και το σον, το πάντας ανατρέπον», κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο.

Και η θεραπεία;

Μόνο κοντά στον άλλο.

Μόνο μαζί με τον αδελφό.

Μόνο μαζί με τον ξένο μπορεί να αποκτήσει νόημα η ζωή μας.

Έτσι και τη χάρη του Θεού θα έχουμε πλούσια και το μισθό της αγάπης και της προσφοράς θα κερδίσουμε και τη φωνή του Χριστού στην βασιλεία των Ουρανών θα ακούσουμε: "Ευ δούλε αγαθέ και πιστέ, επί ολίγα ης πιστός, επί πολλών σε καταστήσω, είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου» (Ματθ. 25,21).

Του Αρχιμ. Δαμασκηνού Λιονάκη, Πρωτοσυγκέλλου Ι.Μ. Κυδωνίας και Αποκορώνου

Γράφει ὁ βαθύνους Pascal ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι σύνθεση μεγαλείου καί ἀθλιότητος…

Ὁ ἁμαρτωλός καί χαμερπής οἰκιστής τῆς γῆς, τί θαυμαστό, συγχρόνως ὑποψήφιος οὐρανοπολίτης καί Ἅγιος!

Ὁ «ἀπηλλοτριωμένος τῆς ζωῆς τοῦ Θεοῦ» καί «ἐν ἁμαρτίαις ὑπάρχων» αἴφνης θεᾶται μετανοῶν καί διά δακρύων καθαιρόμενος καί ἀνυψούμενος «ἐκ γῆς πρὸς οὐρανόν».

«Ἡ πρῴην ἄσωτος γυνὴ ἐξαίφνης σώφρων ὤφθη», διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μας τήν Μ. Ἑβδομάδα, καθώς πλέκει τό ἐγκώμιο «τῆς ἀλειψάσης τὸν Κύριον μύρῳ πόρνης γυναικός».

«Ἡ τοῦ λῃστοῦ μετάνοια τὸν Παράδεισον ἐσύλησεν», ἀναφέρει ἡ Ὑπακοή τοῦ α’ Ἤχου. Αὐτές οἱ διδαχές χαροποιοῦν τίς καρδιές τῶν «ἐλπιζόντων εἰς Κύριον», διότι τούς πληροφοροῦν ὅτι «ἔστι μετάνοια»!

Τά ἁμαρτήματά μας, διδάσκει ὁ Μ. Βασίλειος, εἶναι «μετρητά»· τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ εἶναι «ἀμέτρητον»!

Ἀκόμη δέ καί αὐτές οἱ πτώσεις μας δύνανται νά ἀποτελέσουν «ὑλικὸν ταπεινώσεως», διδάσκει σύγχρονος Γέροντας.

Ἄς δοξάσουμε, λοιπόν, τόν Κύριο, ὁ Ὁποῖος ἐμπνέει στίς ψυχές μας μετάνοια, δέχεται τήν ἐξομολόγησή μας καί θαυμαστῶς μᾶς ὁδηγεῖ «εἰς σωτηρίαν ἀμεταμέλητον».

Στήν «κοιλάδα τοῦ κλαυθμῶνος» εἶναι ἀλήθεια ὅτι περισσεύει ὁ πόνος…

Ὅμως ὁ Θεός παρηγορεῖ καί ἐνισχύει, ἀλλιῶς ποιός θά ἄντεχε;

Ὑπάρχει ἡ «ἀτελεύτητος ζωή», ἡ ἐλπίδα ὅτι θά ἀναδειχθοῦμε «κληρονόμοι μὲν Θεοῦ, συγκληρονόμοι δὲ Χριστοῦ», ὅτι θά ἀναπαυθοῦμε ἀπό τούς κόπους τοῦ προσκαίρου βίου, ὅτι θά εἰσέλθουμε «εἰς τὴν κατάπαυσιν» τοῦ Κυρίου.

Ὑπάρχουν οἱ ποικίλες «ἀντιλήψεις» τῆς χάριτος, οἱ ὁποῖες γλυκαίνουν καρδιές καί ἐνισχύουν τό φρόνημα. «Δεῦτε δῶμεν δόξαν τῷ Θεῷ»!

Χωρίς τήν προσδοκία τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν πῶς θά ἄντεχαν οἱ ἀδίκως διωκόμενοι στήν γῆ, οἱ συκοφαντούμενοι καί καταδικαζόμενοι;

Χωρίς τήν ἐλπίδα στήν συμπαθῆ κρίση τοῦ ἀπροσωπολήπτου Θεοῦ μπορεῖ νά ὑπομείνει κανείς τήν ἀσυμπαθῆ «κατ’ ὄψιν» κρίση τῶν ἀνθρώπων, τόν πικρό λόγο καί τήν καταδίκη;

Χωρίς τήν παραδοχή τῆς μετά θάνατον ζωῆς χάνει τό νόημά της καί ἡ παροῦσα ζωή, καταντᾶ θέατρο τοῦ παραλόγου. 

Ἡ πίστη στήν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ καί ἡ προσδοκία τῶν μελλόντων ἄς μή λείψουν ποτέ ἀπό τίς καρδιές μας.

Ὁ χριστιανός πολιτεύεται στόν κόσμο μέ φρόνημα ὑπερκόσμιο· ρίχνει ἄγκυρα στόν Οὐρανό, ὅπως σημειώνει ὁ μακαριστός Δημήτριος Παναγόπουλος.

Τέτοια εἶναι τά ἐρείσματα τῶν πιστῶν ἀνθρώπων, οὐράνια καί μένοντα! Τέτοια ἄς εἶναι καί ἡ ζωή μας γιά ὅσο ἐπιτρέψει ὁ Κύριος νά ζήσουμε ἐδῶ. Ἀμήν.

Του Αρχιμ. Πορφυρίου, Ηγουμένου Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Βέροιας | Romfea.gr

Έχουμε ήδη, σε προσκυνητάρι, μέσα στο καθολικό μας την εικόνα της αλλά και από τα κελλιά μας, από το προσκεφάλι μας δεν λείπει.Σε αυτήν την εικόνα της, που μας την έφεραν από την Μόσχα, άλλοι, φίλοι και προσκυνητές ρώσσοι μας πρόσφεραν χώμα και άνθη, μέσα από τον τάφο της, που άνοιξε στην ανακομιδή των εξ ασθενείας μαρτυρικών της λειψάνων.

Κάθε φορά, λοιπόν, που αντιμετωπίζουμε στένωση στα οικονομικά μας, η Ματρώνα είναι η πρώτη πόρτα που χτυπάμε. Και μας απαντάει σχεδόν την ίδια μέρα, σε λίγες μόνο ώρες, όπως της το ζητούμε και όπως ξέρει εκείνη.

Τελευταία, το 2012, αποκτήσαμε και άλλες δύο εικόνες της Οσίας Ματρώνας. Και τώρα αναφερόμαστε στην μία από αυτές.

Είναι μεγάλων σχετικά διαστάσεων, 60Χ80 εκ., τέμπλου θα έλεγα. Εμείς την τοποθετήσαμε επάνω, ψηλά, στον δεύτερο κίονα της βορεινής κιονοστιχίας, να κυτάζει προς το εκκλησίασμα.

Η εικόνα αυτή μας ήρθε με συνοδευτικό γράμμα του αγιογράφου της, και, όσο μπορούμε να γνωρίζουμε, είναι μοναδική. Και πού έγκειται η μοναδικότητά της;

Όπως είναι γνωστό, η Ματρώνα δεν γεννήθηκε, απλά, τυφλή, αλλά γεννήθηκε αόματη. Οι κόγχες των ματιών της ήταν άδειες. Και φυσικά, όλες οι εικόνες που κυκλοφορούν και γνωρίζουμε την παρουσιάζουν με άδεια μάτια, κατεβασμένα τα βλέφαρα, δηλαδή τυφλή.

Στην δική μας όμως εικόνα η Ματρώνα έχει τα μάτια της ανοιχτά.

Σε κάποια επίσκεψη ρώσσων προσκυνητών, αναφερθήκαμε στην Αγία, πόσο την αγαπάμε και πόσο μας βοηθάει, και πόσο θα θέλαμε να έχουμε και άλλες δικές της εικόνες, ακόμα και μεγάλες.

Μία από τις προσκυνήτριες, γυρνώντας στην Μόσχα, αποφάσησε να πραγματοποιήσει την ιερή μας επιθυμία. Και παράγγειλε μία εικόνα της Ματρώνας στον αγιογράφο, μάλιστα, όπως ο ίδιος δηλώνει, να ζωγραφιστεί με την παραδοσιακή βυζαντινή τεχνική, δηλαδή τα χρώματα να είναι φυσικά και να διαλυθούν σε αυγό.

Ο αγιογράφος συνέχιζε να ζωγραφίζει βυζαντινότροπα, και μία ημέρα η κυρία που την παράγγειλε πήγε να τον συναντήσει, γιά να τον πει πώς να ζωγραφήσει τα μάτια της.

«Θα την ζωγραφήσεις με ανοιχτά τα μάτια, επέμενε η κυρία. Την είδα και με είπε: Θέλω να με κάνετε με ανοιχτά μάτια. Εδώ που είμαι έχω μάτια και βλέπω. Γι αυτό, σε παρακαλώ, θέλω να την αγιογραφήσεις με ανοιχτά τα μάτια».

Ύστερα από την θέληση της κυρίας, φυσικά ο ζωγράφος εκτέλεσε την επιθυμία της.

Και η εικόνα ήρθε, με την συνοδία της κυρίας, στο Μοναστήρι, σε κάποια επόμενη προσκυνηματική επίσκεψή τους.

Δόξα τω Αγίω Θεώ, που είναι ο ών ο ήν και ο ερχόμενος, και μας δίνει τους αγίους του να μας παρηγορούν.

Του Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος καί Υμηττού Δανιήλ | Romfea.gr

---

Μέ Ἐγκύκλιό Της ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος πρίν 120 περίπου ἔτη καταπολεμεῖ τό πνεῦμα τοῦ ἀντισημητισμοῦ ἀπαγορεύουσα τήν πυρπόληση τοῦ ὁμοιώματος τοῦ Ἰούδα κατά τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα. Δημοσιεύουμε τήν Συνοδική Ἐγκύκλιο ἀπό τήν ὁποία ἀποδεικνύεται, ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος δέν ἐστράφη ποτέ ἐναντίον ἀλλοθρήσκων, δέν καλλιέργησε τό μῖσος, δέν κήρυξε τήν μισσαλοδοξία. 

« Ἐγκύκλιος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου

«Περί τοῦ οὐκ ἔξεστι τοῖς πιστοῖς πυρπολεῖν ὁμοίωμα τοῦ Ἰούδα ἐν τῇ ἑορτῇ τῆς λαμπροφόρου ἀναστάσεως τοῦ Σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ»

Ἀριθμός Πρωτοκόλλου 1843 Ἐν Ἀθήναις τῇ 12ῃ Ἀπριλίου 1891

Διεκπαιρεώσεως 539

Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Πρός τούς ἀνά τό Κράτος Σεβασμιωτάτους Ἱεράρχας 

καί τάς ἐπισκοπικάς ἐπιτροπάς

Ἀπό τῶν χρόνων τῆς δουλείας τοῦ Ἔθνους ἡμῶν ἐπεκράτησε πολλαχοῦ τό βάρβαρον ἔθος, ἵνα κατά τήν ἁγίαν ἑορτήν τοῦ Πάσχα πυρπολῆται πομποδῶς ἔξω τῶν ἱερῶν ναῶν ὁμοίωμα τοῦ Ἰούδα, τοῦ πλήθους ἀλαλάζοντος, τάς χεῖρας κροτοῦντος, κραυγάς ἀναπέμποντος καί τό καιόμενον ἄμορφον ὁμοίωμα πυροβολοῦντος.

Τό ἔθος τοῦτο σύν τῇ πνευματικῇ προόδῳ καί προκοπῇ τοῦ ἔθνους ἀποδοκιμαζόμενον μέν ὑπό τῶν Σεβασμιωτάτων Ἱεραρχῶν, κατακρινόμενον δέ ὑπό τῶν πεφωτισμένων κληρικῶν καί τῶν εὖ φρονούντων ὀρθοδόξων χριστιανῶν μικρόν κατά μικρόν ἐξέλιπον ἐντελῶς ἀπό τῶν πλείστων μερῶν τῆς Ἑλλάδος.

Ἀλλ’ ἐπειδή ἐνιαχοῦ ἐξακολουθεῖ ἕως τοῦ νῦν ὑφιστάμενον, ἡ Σύνοδος ἐπιποθοῦσα, ἵνα ἡ ἄτοπος αὕτη συνήθεια ἡ περιάπτουσα μῶμον εἰς τό ὀρθόδοξον Ἑλληνικόν ἔθνος, ἐκλείψῃ ἐντελῶς ἀπό τῆς Ἑλλάδος, ἐντέλλεται ὑμῖν ἵνα διά προτροπῶν, συμβουλῶν καί παραινέσεων κατορθώσητε νά παύσῃ ὑφιστάμενον καί πραττόμενον τό ἄκοσμον τοῦτο ἔθος. Διότι τοῦτο ἀντίκειται εἰς τάς θεμελιώδεις ἀρχάς τοῦ Εὐαγγελίου, τό ὁποῖον διδάσκει ἡμᾶς τήν πρός πάντας ἀγάπην, καί ἀνοχήν καί ἀνεξικακίαν, καί ἐντέλλεται νά ἀγαπῶμεν καί αὐτούς τούς ἐχθρούς ἡμῶν, νά εὐλογῶμεν τούς καταρωμένους ἡμᾶς καί νά εὐχώμεθα ὑπέρ τῶν ἐπηρεαζόντων καί διωκόντων ἡμᾶς· διότι ἀντιβαίνει εἰς αὐτό τό παράδειγμα τοῦ πρᾳοτάτου Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἀποκαλέσαντος ἀνεξικάκως ἐν αὐτῇ τῇ ὥρᾳ τῆς παραδόσεως τόν Ἰούδαν φίλον, εἰπών αὐτῷ· «ἑταῖρε, ἐφ’ ᾧ πάρει» · διότο ἀντιμάχεται τέλος εἰς τήν ἀνεξικακίαν, ἥν ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἔδειξε πρός τούς σταυρωτάς αὑτοῦ κρεμάμενος ἐπί τοῦ σταυροῦ, ὅτε εἶπε τούς θείους ἐκείνους λόγους, «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γάρ οἴδασι τί ποιοῦσι». Συμφώνως λοιπόν πρός τάς ἀρχάς τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ὀφείλομεν ἡμεῖς οἱ γνήσιοι ὀπαδοί τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ νά δεικνύωμεν ἀνοχήν πρός τούς Ἰουδαίους, ὄντας πλάσματα τοῦ Θεοῦ καί τέκνα αὐτοῦ, τοσούτῳ δέ μᾶλλον, καθ’ ὅσον συζῶμεν μετ’ αὐτῶν ἐν τῷ αὐτῷ Κράτει, καί βαστάζουσι καί οὗτοι, ἅτε πολῖται Ἕλληνες τυγχάνοντες, τά αὐτά κοινά βάρη, οἷα καί ἡμεῖς, ἑπομένως δέο νά ἀπολαύωσι τῶν ἀγαθῶν τῆς ἡσυχίας, τῆς εἰρήνης, τῆς τάξεως, μηδενός ἔχοντος τό δικαίωμα τοῦ παρενοχλεῖν αὐτοῖς. 

Ἡ δέ πομπώδης  καί ὀχλαγωγική καῦσις ὁμοιώματος τοῦ Ἰούδα κατά τήν ἐπίσημον ἡμέραν τοῦ Πάσχα εἶναι ἐσχάτη χλεύῃ πρός τούς συμπολίτας ἡμῶν ἰουδαίους καί ἐξερεθίζει τά θρησκευτικά μίση, τοῦ λαοῦ κατ’ αὐτῶν, ὥστε νά πιστεύῃ εὐκόλως οὗτος καί πᾶσαν κατ’ αὐτῶν κατηγορίαν καί ὑποθάλπῃ τήν διχόνοιαν καί τάς ἔριδας μεταξύ ἡμῶν καί ἐκείνων, τοῦτο δέ δίδωσιν ἀφορμήν πρός τούς ἐχθροπαθῶς διακειμένους πρός τε τήν γεραράν ἡμῶν Ἐκκλησίαν καί τό θεοφρούρητον Ἑλληνικόν ἔθνος, ἵνα ἐκτοξεύωσι καθ’ ἡμῶν κατηγορίας ἐπί φανατισμῷ, ἐπί ἀξενίᾳ, καί ἐπί μή εὐνομίᾳ. Ταῦτα γράφουσα ὑμῖν ἡ Σύνοδος, πέποιθεν καί δι’ ἐλπίδος ἔχει, ὅτι θέλετε καταβάλλει οὐ τήν τυχοῦσαν μέριμναν καί σπουδήν, ἵνα καί τά ἔστιν ὅπου τελευταῖα λείψανα τοῦ βαρβάρου τούτου ἐθίμου ἐκλίπωσιν πρός τιμήν τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ Ἔθνους ἡμῶν.

Ἐν Ἀθήναις τῇ 12ῃ Ἀπριλίου 1891» (Ἰδετε : Αἱ Συνοδικαί Ἐκγύκλιοι 1833-1901, Συλλογή τῶν Ἐγκυκλίων τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μετά τῶν οἰκείων νόμων, Β. Διαταγμάτων, Ὑπουργικῶν ἐγγράφων, Ὁδηγιῶν κ.τλ. ἀπό τοῦ 1833 μέχρι σήμερον, Ὑπό τοῦ Στεφάνου Γιαννόπουλου, Ἀρχιμανδρίτου, Ἐν Ἀθήναις 1901, Ἔκδοσις Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, 1998 )

* * * * *

Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἀφ’ ἑνός μέν δέν καλλιέργησε τόν ἀντισημιτισμό, ἀφ’ ἑτέρου δέ προστάτεψε τούς Ἰσραηλῖτες Ἕλληνες πολῖτες ἀπό τόν διωγμό τῶν Ναζί. 

Μαρτυροῦνται μέ ντοκουμέντα οἱ ἐνέργειες τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος Δαμασκηνοῦ Παπανδρέου γιά τήν διάσωση τῶν Ἑλλήνων Ἰσραηλιτῶν ἀπό τούς διωγμούς τῶν Ναζί, ὅπως οἱ ἐπιστολές του στόν Κωνσταντῖνο Λογοθετόπουλο Πρόεδρο τῆς τότε Κυβερνήσεως (23.3.1943) καί τόν Πληρεξούσιο τοῦ Ράϊχ γιά τήν Ἑλλάδα Günther Altenburg (24.3.1943).

Σέ παρόμοιες ἐνέργειες προέβησαν καί πολλοί ἄλλοι Μητροπολίτες τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπικρατείας γιά νά προστατεύσουν τούς Ἕλληνες Ἰσραηλίτες ἀπό τόν διωγμό τῶν Ναζί, ὅπως οἱ :

Ἄρτης Σπυρίδων (Γκινάκας), Δημητριάδος Ἰωακείμ (Ἀλεξόπουλος), Διδυμοτείχου καί Ὀρεστιάδος Ἰωακείμ (Σιγάλας), Ζακύνθου Χρυσόστομος (Δημητρίου), Θεσσαλονίκης Γεννάδιος (Ἀλεξιάδης), Κερκύρας καί Παξῶν Μεθόδιος (Κοντοστάνος).

Ἔχουν κατατεθεῖ στό Ἀρχεῖο τῆς Ἱερᾶς Συνόδου λεπτομερεῖς ἀναφορές τῶν κατά τόπους Μητροπολιτῶν γιά νά ἀποτρέψουν συλλήψεις, ἐκτελέσεις, ἁρπαγές περιουσιῶν καί ἄλλες ὠμότητες πού εἶχαν ἀποφασίσει οἱ Γερμανοί κατακτητές κατά Ἑλλήνων Ἰσραηλιτῶν, ὅπως στίς Ἱερές Μητροπόλεις: 

 Θηβῶν καί Λεβαδείας, Καστορίας, Κορίνθου, Φλωρίνης, Χαλκίδος.

(Ἴδετε : Μνῆμες καί Μαρτυρίες ἀπό τό 40 καί τήν Κατοχή. Ἡ προσφορά τῆς Ἐκκλησίας τό 1940-44. Ἔκδοση τοῦ Κλάδου Ἐκδόσεως τῆς Ἐπικοινωνιακῆς καί Μορφωτικῆς Ὑπηρεσίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος (Ε.Μ.Υ.Ε.Ε.) 2001 σσ. 389-410 καί Μεθοδίου Φούγια, Μητροπολίτου Πισιδίας, πρώην Ἀρχιεπισκόπου Θυατείρων καί Μεγάλης Βρετανίας, Ἑλληνισμός καί Ἰουδαϊσμός, Ἱστορικοί σταθμοί στίς σχέσεις Ἑλλήνων καί Ἰουδαίων, Νέα Σύνορα-Α.Α. Λιβάνη  (β΄ Ἔκδοση) 1995 σσ. 164-194).     

Ὅταν κοιμήθηκε ὁ Μεγάλος Πρωθιεράρχης τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος Δαμασκηνός Παπανδρέου καί Ἀντιβασιλεύς τό 1949 οἱ Ἰσραηλιτικές Κοινότητες Ἀθηνῶν καί Θεσσαλονίκης ἀναγνώρισαν μέ συγκινητικά Ψηφίσματα τήν προσφορά του, οὐ μόνον πρός ἐκεῖνον, ἀλλά καί πρός ὁλόκληρο τόν Ἑλληνικό λαό πού τούς προστάτεψε ἀπό τούς Ναζί. (Ἴδετε Περιοδικό «ΕΚΚΛΗΣΙΑ» ΚΣΤ΄ (1949) σελ. 193-194)

Ἡ χριστιανική Ἐκκλησία προτρέπει τά μέλη Της νά δείχνουν ἀνοχή, κατανόηση, συμπάθεια, συγγνώμη ἀκόμη καί νά εὐεργετοῦν τούς ἐχθρούς τους, ὅπως ἐδίδαξε ὁ Ἀρχηγός τῆς πίστεως Κύριος Ἰησοῦς Χριστός νά μή φονεύουν, νά μήν καταδιώκουν, νά μή ἐξορίζουν, νά μήν ἀποκεφαλίζουν, νά μήν ἀπαγχονίζουν, νά μή ληστεύουν, νά μή κακοποιοῦν, νά μή πνίγουν, νά μή λεηλατοῦν, νά μή πυρπολοῦν, νά μήν κακοποιοῦν, ἀλλά νά σέβονται καί νά τιμοῦν τήν ζωή καί τήν ἀξιοπρέπεια ὅλων, νά μήν ὑποτιμοῦν τούς συνανθρώπους τους, ἐπειδή ὁ καθένας ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καί ἐπειδή ὁ ξένος, ὁ ἄστεγος, ὁ πεινασμένος, ὁ ἀσθενής καί ὁ ἀδύναμος, ὁ φυλακισμένος, ὁ διωγμένος, καί ὁ ἀδικημένος εἶναι «σημεῖον» τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Ὁ Κύριός μας δέν ταυτίσθηκε οὔτε μέ τούς βασιλεῖς καί τούς ἰσχυρούς τῆς γῆς, οὔτε μέ τούς σοφούς, οὔτε μέ τούς πλούσιους, ἀλλά μέ τούς ἀδυνάτους καί εὑρισκομένους σέ ποικίλες ἀνάγκες. Γι’ αὐτό δίδαξε στούς Μαθητές Του : «Μάθετε τί ἐστιν, Ἔλεον θέλω καὶ οὐ θυσίαν » (Ματθαίου θ΄ 13)