Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας,
Μέγας Υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας | Romfea.gr

Ο θρίαμβος προϋποθέτει νίκη και η νίκη νόμιμο αγώνα και σκληρή μάχη.

Ο νικητής στεφανηφόρος και επευφημούμενος από τα πλήθη εισέρχεται θριαμβευτής στην πατρίδα του μέσα από αψίδες που στήνονται για να τον υποδεχθούν.

Στις πνευματικές μάχες, οι οποίες είναι άπειρες φορές πιο σκληρές από τις κοσμικές, τις στρατιωτικές, τις τοπικιστικές, τις εθνικές, αφού ο αντίπαλος είναι αδυσώπητος, αμείλικτος, ανυποχώρητος, θηριώδης, ο νικητής συνοδευόμενος από τον αιώνιο Νικητή, Αυτόν που μας είπε «χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» (Ιωάν. ιε 5) και επευφημούμενος από τους Αγίους Αγγέλους εισέρχεται στα ουράνια δώματα.

Γιὰ να εισοδεύσει ο Χριστός θριαμβευτής στα Ιεροσόλυμα έπρεπε να προηγηθεί η Ανάσταση του Λαζάρου.

Με αυτήν ο Θεάνθρωπος έδειξε την θεϊκή του υπόσταση και την κυριαρχία του σε ζώντες και νεκρούς.

Ο θρίαμβός Του υπήρξε συνέπεια της αναγνωρίσεως της δυνάμεώς Του από το λαό, αυτόν τον ευμετάβλητο που βγήκε στο δρόμο πρώτα να τον υποδεχθεί ως Μεσσία και μετά από λίγο να τον οδηγήσει σαν πλάνο στο Σταυρό.

Η είσοδός Του, όμως, αυτή αποτελούσε την απαρχή της εισόδου Του στο επίγειο μαρτύριο και στο δια Σταυρού θάνατο, με τον οποίο θανάτωσε το θάνατο και χάρισε σε όλους μας ζωή την αιώνια.

Και η μαρτυρική Του έξοδος από την πρόσκαιρη ζωή στο λόφο του Γολγοθά σήμαινε την τελική θριαμβευτική Του είσοδο στην ουράνια Βασιλεία Του, τον τόπο, «όπου ην το πρότερον» (Ιωάν. στ 62). 

Για να εισοδεύσει ο Χριστός θριαμβευτής στις καρδιές μας πρέπει να προηγηθεί η ανάστασή μας από τα πάθη και τις αμαρτίες.

Με την ανάσταση αυτή από το βόρβορο της αμαρτωλής ζωής Του δείχνουμε την πρόθεσή μας να εγκαταλείψουμε τη χοϊκή μας υπόσταση και την κυριαρχία επάνω μας του αρχαίου πτερνιστού του ανθρωπίνου γένους.

Η είσοδος του Χριστού στις καρδιές μας γίνεται η απαρχή της σωτηρίας μας, που όμως περνάει μέσα από τους πόνους, τις θλίψεις και το αγόγγυστο ανέβασμα στον προσωπικό μας Γολγοθά.

Στο Γολγοθά, τον οποίο δεν ανεβαίνουμε μόνοι μας, αλλά έχοντας Κυρηναίο τον ίδιο τον Κύριό μας, Αυτόν που εισοδεύει στις καρδιές μας με τη δική μας πάντοτε συγκατάθεση, ώστε να μη νοιώθουμε μόνοι, και μας διαβεβαιώνει: «Ιδού εγώ μεθ’ υμών ειμι πάσας τας ημέρας τη ζωής υμών» (Ματθ. κη 22).

Τότε και η μαρτυρική μας έξοδος από τη ζωή αυτή θα προμηνύει την τελική θριαμβευτική μας είσοδο, αφού ο θάνατος συνοδεύεται οπωσδήποτε από πόνο και δάκρυ, στον τόπο, όπου «ουκ έστι πόνος ου λύπη, ου στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητος».

Ο θρίαμβος του Χριστού μας στα Ιεροσόλυμα, του «πλουσίου εν οικτιρμοίς» (Εφεσ. β 4) Παμβασιλέως Λόγου του Θεού του Υψίστου, είναι θρίαμβος της ταπεινώσεως, θρίαμβος της φτώχειας. Εισήλθε στην Αγία Πόλη ο Κύριος καθισμένος πάνω σε ένα καταφρονεμένο γαϊδουράκι.

Δεν βαστούσε σκήπτρο ούτε ράβδο χρυσοποίκιλτη στο χέρι, αλλά με αυτό ευλογούσε τον κόσμο. Ερχόταν από μάχη δυσκολοκέρδιστη, τη μάχη εναντίον της κακίας, του ψεύδους, της υποκρισίας και της φιλαργυρίας.

Ερχόταν από μάχη και πήγαινε σε μάχη. Πήγαινε σε πόλεμο πιο σκληρό, για να στεφανωθεί όχι με αμαράντινο η χρυσόπλοκο στεφάνι, αλλά με ακάνθινο, και να μαστιγωθεί, να περιπαιχθεί και να σταυρωθεί σαν κακούργος.

Δεν προπορεύονταν της εισόδου Του σάλπιγγες που να ηχούν τον παιάνα των νικητών, αλλά τον ακολουθούσαν αθώα παιδιά, σύμβολα της απλότητος των Χριστιανών, που φώναζαν με όλη τη δύναμη της ψυχής τους «ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου» (Μαρκ. ια 9) και αντί για σημαίες βάσταζαν βαΐα των φοινίκων.

Η είσοδος του Χριστού στις καρδιές μας είναι θρίαμβος της δικής μας ταπεινώσεως και απλότητος και πραότητος. Άλλωστε μας το είχε ειπεί ο ίδιος με το στόμα του Προφήτου Του Ησαΐου: «Επί τινα επιβλέψω, αλλ ἢ επί τον ταπεινόν και ησύχιον και τρέμοντα τους λόγους μου; (Ησ. 66, 2).

Εισοδεύει ο Χριστός με την άδειά μας στις καρδιές μας όχι ως βασιλιάς, αλλά ως πατέρας στοργικός, ως σωτήρας.

Παρακολουθεί την ταπείνωσή μας, παρακολουθεί τον κόπο μας και τον διαρκή αγώνα μας προς τις δυνάμεις του σκότους και εισέρχεται στις καρδιές μας, για να τις στηρίξει στους επερχόμενους της ζωής μας πολέμους, τους οποίους βλέποντες εμείς να πλησιάζουν δειλιάζουμε, απελπιζόμαστε και μόνη καταφυγή βρίσκουμε στο κάλεσμά Του.

Δεν ακούγονται παιάνες ανθρώπινες κατά την είσοδο του Χριστού στις καρδιές μας. Ο παιάνας του προσωπικού μας θριάμβου ψάλλεται από τα χείλη μας, από το σκίρτημα της καρδιάς μας που εκφράζεται με την αέναη δοξολογία: «Σε υμνούμεν, Σε ευλογούμεν, Σοι ευχαριστούμεν, Κύριε»!

Και τα χέρια μας αντί για σημαίες βαστάζουν το χειρόγραφο των αμαρτιών μας, το οποίο Του το παρουσιάζουμε, για να το σχίσει με τα χέρια της αγάπης Του, της φιλανθρωπίας Του, της άφατης αγαθότητάς Του.

Αυτό εξ άλλου ζητούσε και ο ίδιος λέγοντας «Υιέ μου δος μοι σην καρδίαν» (Παροιμ. κγ 26) και για το σχίσιμο αυτού ήλθε στον κόσμο ως «χρεωλύτης πάντων ανθρώπων», αυτών που Του φωνάζουν καθημερινά «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου».

Η είσοδος Του Χριστού στις καρδιές μας, που κάνει τον φύλακα Άγγελό μας να σκιρτά από χαρά και τον ουρανό να πανηγυρίζει, αλλοιώνει τον προσωπικό μας χαρακτήρα και αλλάζει την πορεία της ζωής μας.

Αυτό μας το λέει και ο Άγιος Επιφάνιος, Επίσκοπος Κωνσταντίας Κύπρου, σημειώνοντας ότι έρχεται ο Κύριος ολόφωτος σε μας, που βρισκόμαστε στο σκοτάδι και στη σκια του θανάτου, για να μας οδηγήσει στο φως και στη ζωή.

Έρχεται σε εμάς τους ξεπεσμένους ως η ανόρθωση, στους αιχμαλώτους ως η απελευθέρωση, στους τυφλούς ως η ανάβλεψη, στους πενθούντες ως η παρηγοριά, στους κουρασμένους ως η ανάπαυση, στους διψασμένους ως η αναψυχή, στους αδικημένους ως η δικαίωση, στους απελπισμένους ως η ενθάρρυνση, στους χωρισμένους ως η ένωση, στους νοσούντες ως η ίαση και στους χειμαζομένους ως η γαλήνη.

Για τον προσωπικό μας θριαμβο από εμάς ζητά μόνο ο Κύριος να του ανοίξουμε την πόρτα της καρδιάς και να τον παρακαλούμε να καταδεχθεί να κατοικήσει σε αυτή λέγοντάς Του:

-Έρχου, Κύριε, ως νικητής, ως θριαμβευτής, και «μείνον μεθ’ ημών» (Λουκ. κδ 29), για να βγαίνουμε και εμείς νικητές με τη δική Σου δύναμη σε όλες τις μάχες της ζωής μας.

Και ως νικητές, ως θριαμβευτές του δεινού πολεμήτορος, να αξιωθούμε να εισοδεύσουμε στα σκηνώματα της δόξης Σου, και συνοικούντες μαζί Σου, στη Βασιλεία Σου, αυτή που και για μᾶς τους αναξίους ετοίμασες από καταβολής κόσμου ως αγαθός και φιλάνθρωπος, να ψάλλουμε μαζί με τους Αγίους Σου Αγγέλους τον παιάνα της σωτηριώδους πίστεώς μας: «Εις Άγιος, εις Κύριος, Ιησούς Χριστός, εις δόξαν Θεού Πατρός. Αμήν».

Του Σεβ. Μητροπολίτη Σπάρτης κ. Ευσταθίου

Η εικόνα του Νυμφίου της Εκκλησίας μας, δηλαδή του Κυρίου μας με το στεφάνι, είναι η πιο προσφιλής και συμπαθής εικόνα για κάθε χριστιανό και μάλιστα τον πονεμένο.

Ο πονεμένος άνθρωπος αναπαύεται κοντά στον πονεμένο. Ο πληγωμένος ευρίσκει παρηγοριά σ’ εκείνον που έχει τις περισσότερες πληγές, γιατί είναι σε θέση να τον καταλάβει.

Ο αδικημένος στηρίζεται στην απελπισία του, όταν ατενίζει με τα σωματικά του μάτια και άλλον διασυρμένο και καταδικασμένο και μάλιστα αδίκως.

Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με τον κάθε εμπερίστατο άνθρωπο.

Το λυπημένο, το ταπεινωμένο, το ματωμένο πρόσωπο του Κυρίου μας προσελκύει κάθε άνθρωπο που έχει προβλήματα η αντιμετωπίζει δοκιμασίες.

Είναι αδικημένος και κατατρεγμένος από την κακότητα των ανθρώπων;

Ηρεμεί, όταν βλέπει με τα μάτια του σώματός του την εικόνα του Κυρίου μας η τον αγκαλιάζει με τη θερμή του πίστη, όταν σκέπτεται ότι αυτός μεν ως άνθρωπος μπορεί να είχε φταίξει, πριν καταδικαστεί, ενώ ο Κύριός μας καταδικάσθηκε χωρίς να πράξει κάποιο, έστω μικρό, σφάλμα.

Την αθωότητά του την παραδέχεται ακόμη και ο Πιλάτος και μάλιστα τρεις φορές ομολογεί ενώπιον του όχλου: «Ούτος ουδέν άτοπον έπραξεν».

Ο πληγωμένος σωματικά από θεληματική και οργανωμένη επίθεση συνανθρώπου του η ο τραυματισμένος ψυχικά από λόγια πικρά, όταν βλέπει την Εικόνα του Νυμφίου, αισθάνεται μια παρηγοριά και παίρνει μεγάλη ενίσχυση, γιατί σε μια ειλικρινή αυτοεξέταση αναλογίζεται: «Εκείνος “αμαρτίαν ουκ εποίησεν, ουδέ ευρέθη δόλος εν τω στόματι αυτού».

Παρά ταύτα οι άνθρωποι ως ληστή τον συνέλαβαν και ως κακούργο τον σταύρωσαν, ενώ εγώ δεν κατάφερα, ούτε μια μέρα να ζήσω χωρίς να διαπράξω κάποιο σφάλμα, χωρίς να διατυπώσω έναν πικρό η ακατάλληλο λόγο η χωρίς να σκεφθώ κάτι πονηρό και βλαπτικό για την ψυχή μου».

Ο αμαρτωλός, όταν βλέπει το ακάνθινο στεφάνι του Κυρίου μας, παρηγορείται και θεριεύει μέσα του ηελπίδα, ότι θα λυτρωθεί από τα πάθη του και θα σωθεί από τις αμαρτίες του, αφού ο Χριστός μας με την αναμφισβήτητη πλέον εσταυρωμένη αγάπη του θυσιάσθηκε «υπέρ ημών και αντί ημών».

Και εν γένει ο κάθε δοκιμαζόμενος άνθρωπος, βλέποντας και διαπιστώνοντας ότι έχει συμπάσχοντα και συναγωνιζόμενο τον Κύριο, παίρνει θάρρος και κουράγιο, ξεχνάει τον πόνο του, δε συντρίβεται στις μυλόπετρες της δοκιμασίας του και ζει με την ελπίδα της σωτηρίας του και της απαλλαγής του από την πίκρα της ζωής αυτής.

Μακάρι να συνειδητοποιήσει ο κάθε άνθρωπος, ότι στη ζωή δεν παλεύει μόνος του.

Ο Νυμφίος της Εκκλησίας μας αγαπάει τη νύμφη ψυχή μας και θέλει πάντα να ευρίσκεται κοντά της «συγκοιταζόμενος και συνανιστάμενος».

Ο πονεμένος χριστιανός, ο πολυπαθής οικογενειάρχης, ο δοκιμαζόμενος κάθε ημέρα νέος, ο άρρωστος που υποφέρει και ο αμαρτωλός που βασανίζεται η από τύψεις η από λογισμούς η από εγκατάλειψη προσφιλών προσώπων, ας έχουν υπόψη τους ότι στον αγώνα τους και στην αγωνία τους, στις ήττες και στις νίκες τους, στη χαρά και στη λύπη τους είναι μπροστά τους ο Κύριός μας, ο Νυμφίος της Εκκλησίας, που, σύμφωνα με την ωραία διδασκαλία του ιερού Χρυσοστόμου, είναι για μας τα πάντα.

«Εγώ πατήρ, φησίν ο Χριστός, εγώ αδελφός, εγώ νυμφίος, εγώ οικία, εγώ τροφή, εγώ ιμάτιον, εγώ ρίζα, εγώ θεμέλιος, παν όπερ αν θέλης εγώ. Μηδενός εν χρεία καταστής.

Εγώ και δουλεύσω, ήλθον γαρ διακονήσαι, ου διακονηθήναι.

Εγώ και φίλος και μέλος και κεφαλή και αδελφός και αδελφή και μήτηρ, πάντα εγώ. Μόνον οικείως έχε προς εμέ.

Εγώ πένης δια σε και αλήτης δια σε, επί σταυρού δια σε, επί τάφου δια σε, άνω υπέρ σου εντυγχάνω τω Πατρί, κάτω υπέρ σου πρεσβευτής παραγέγονα παρά του Πατρός.

Πάντα μοι συ και αδελφός και συγκληρονόμος και φίλος και μέλος. Τι πλέον θέλεις;».

Η εικόνα του Νυμφίου της Εκκλησίας μας, δηλαδή του Κυρίου μας με το στεφάνι, είναι η πιο προσφιλής και συμπαθής εικόνα για κάθε χριστιανό και μάλιστα τον πονεμένο.

Ο πονεμένος άνθρωπος αναπαύεται κοντά στον πονεμένο. Ο πληγωμένος ευρίσκει παρηγοριά σ’ εκείνον που έχει τις περισσότερες πληγές, γιατί είναι σε θέση να τον καταλάβει.

Ο αδικημένος στηρίζεται στην απελπισία του, όταν ατενίζει με τα σωματικά του μάτια και άλλον διασυρμένο και καταδικασμένο και μάλιστα αδίκως.

Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με τον κάθε εμπερίστατο άνθρωπο.

Το λυπημένο, το ταπεινωμένο, το ματωμένο πρόσωπο του Κυρίου μας προσελκύει κάθε άνθρωπο που έχει προβλήματα η αντιμετωπίζει δοκιμασίες.
Είναι αδικημένος και κατατρεγμένος από την κακότητα των ανθρώπων;

Ηρεμεί, όταν βλέπει με τα μάτια του σώματός του την εικόνα του Κυρίου μας η τον αγκαλιάζει με τη θερμή του πίστη, όταν σκέπτεται ότι αυτός μεν ως άνθρωπος μπορεί να είχε φταίξει, πριν καταδικαστεί, ενώ ο Κύριός μας καταδικάσθηκε χωρίς να πράξει κάποιο, έστω μικρό, σφάλμα.

Την αθωότητά του την παραδέχεται ακόμη και ο Πιλάτος και μάλιστα τρεις φορές ομολογεί ενώπιον του όχλου: «Ούτος ουδέν άτοπον έπραξεν».

Ο πληγωμένος σωματικά από θεληματική και οργανωμένη επίθεση συνανθρώπου του η ο τραυματισμένος ψυχικά από λόγια πικρά, όταν βλέπει την Εικόνα του Νυμφίου, αισθάνεται μια παρηγοριά και παίρνει μεγάλη ενίσχυση, γιατί σε μια ειλικρινή αυτοεξέταση αναλογίζεται: «Εκείνος “αμαρτίαν ουκ εποίησεν, ουδέ ευρέθη δόλος εν τω στόματι αυτού».

Παρά ταύτα οι άνθρωποι ως ληστή τον συνέλαβαν και ως κακούργο τον σταύρωσαν, ενώ εγώ δεν κατάφερα, ούτε μια μέρα να ζήσω χωρίς να διαπράξω κάποιο σφάλμα, χωρίς να διατυπώσω έναν πικρό η ακατάλληλο λόγο η χωρίς να σκεφθώ κάτι πονηρό και βλαπτικό για την ψυχή μου».

Ο αμαρτωλός, όταν βλέπει το ακάνθινο στεφάνι του Κυρίου μας, παρηγορείται και θεριεύει μέσα του ηελπίδα, ότι θα λυτρωθεί από τα πάθη του και θα σωθεί από τις αμαρτίες του, αφού ο Χριστός μας με την αναμφισβήτητη πλέον εσταυρωμένη αγάπη του θυσιάσθηκε «υπέρ ημών και αντί ημών».

Και εν γένει ο κάθε δοκιμαζόμενος άνθρωπος, βλέποντας και διαπιστώνοντας ότι έχει συμπάσχοντα και συναγωνιζόμενο τον Κύριο, παίρνει θάρρος και κουράγιο, ξεχνάει τον πόνο του, δε συντρίβεται στις μυλόπετρες της δοκιμασίας του και ζει με την ελπίδα της σωτηρίας του και της απαλλαγής του από την πίκρα της ζωής αυτής.

Μακάρι να συνειδητοποιήσει ο κάθε άνθρωπος, ότι στη ζωή δεν παλεύει μόνος του.

Ο Νυμφίος της Εκκλησίας μας αγαπάει τη νύμφη ψυχή μας και θέλει πάντα να ευρίσκεται κοντά της «συγκοιταζόμενος και συνανιστάμενος».

Ο πονεμένος χριστιανός, ο πολυπαθής οικογενειάρχης, ο δοκιμαζόμενος κάθε ημέρα νέος, ο άρρωστος που υποφέρει και ο αμαρτωλός που βασανίζεται η από τύψεις η από λογισμούς η από εγκατάλειψη προσφιλών προσώπων, ας έχουν υπόψη τους ότι στον αγώνα τους και στην αγωνία τους, στις ήττες και στις νίκες τους, στη χαρά και στη λύπη τους είναι μπροστά τους ο Κύριός μας, ο Νυμφίος της Εκκλησίας, που, σύμφωνα με την ωραία διδασκαλία του ιερού Χρυσοστόμου, είναι για μας τα πάντα.

«Εγώ πατήρ, φησίν ο Χριστός, εγώ αδελφός, εγώ νυμφίος, εγώ οικία, εγώ τροφή, εγώ ιμάτιον, εγώ ρίζα, εγώ θεμέλιος, παν όπερ αν θέλης εγώ. Μηδενός εν χρεία καταστής.

Εγώ και δουλεύσω, ήλθον γαρ διακονήσαι, ου διακονηθήναι.

Εγώ και φίλος και μέλος και κεφαλή και αδελφός και αδελφή και μήτηρ, πάντα εγώ. Μόνον οικείως έχε προς εμέ.

Εγώ πένης δια σε και αλήτης δια σε, επί σταυρού δια σε, επί τάφου δια σε, άνω υπέρ σου εντυγχάνω τω Πατρί, κάτω υπέρ σου πρεσβευτής παραγέγονα παρά του Πατρός.

Πάντα μοι συ και αδελφός και συγκληρονόμος και φίλος και μέλος. Τι πλέον θέλεις;».

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

Φθάσαμε και πάλι στα πρόθυρα των σεβασμίων του Χριστού Παθημάτων.

Ετοιμαστήκαμε καθ' όλη τη διάρκεια της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής να καρποφορήσουμε στις πνευματικές αρετές, ώστε να προσκυνήσουμε αξίως τα Άχραντα Πάθη και δούμε το φως της Αναστάσεώς Του.

Ο ιερός υμνογράφος της Εκκλησίας μας, Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, είναι χαρακτηριστικός και αποκαλυπτικός: «Για να δει κανείς το απρόσιτον φως, πρέπει να καθαρθεί προηγουμένως και να γίνει και αυτός όλος φως» - «Καθαρθώμεν τας αισθήσεις και οψώμεθα τω απροσίτω φωτί της Αναστάσεως»1.

Θα επιθυμούσα δε με την εγκύκλιο αυτή, που απευθύνεται στα σεπτά πρόσωπά σας, αφού φέρετε πάνω σας την ατίμητη Ιερωσύνη του Χριστού, και ως αδελφός προς αδελφό, να σας υπενθυμίσω ένα λόγο του Αναστάντος Χριστού, που περικλείει για όλους μας ένα βαθύ νόημα και μάλιστα για την δύσκολη αυτή περίοδο την οποία διερχόμεθα.

Ο Αναστάς Κύριος «τη μια των σαββάτων», καθώς μας τονίζουν τι ιερά κείμενα της Εκκλησίας μας, όταν συναντάται με την μυροφόρο και μετέπειτα Ισαπόστολο Μαρία την Μαγδαληνή, την προτρέπει να μεταφέρει στους φοβισμένους μαθητές Του το μήνυμα της Αναστάσεώς Του με τους εξής λόγους: «Πορεύου προς τους αδελφούς μου και ειπέ αυτοίς · αναβαίνω προς τον πατέρα μου και πατέρα υμών και Θεόν μου και Θεόν υμών»2.

Αυτός ο λόγος κρύβει αυθεντικότητα, τρυφερότητα και στοργή.

Δεν τους ονομάζει απλώς «αδελφούς», αλλά «αδελφούς ΜΟΥ». Και δεν είναι μόνον οι Μαθητές αδελφοί του Χριστού, αλλά είμαστε συγχρόνως και όλοι εμείς που απαρτίζουμε το μυστικό Του Σώμα, που είναι η Αγία μας Εκκλησία.

Πρώτον. Αυτός ο τίτλος φανερώνει την οικειότητα του Χριστού προς τους μαθητές Του και κατ' επέκταση σε όλους μας. Μας αγαπά, μας φροντίζει, μας στέλνει την χάρη Του, ιδιαίτερα στις δύσκολες ώρες των πειρασμών και των δυσκολιών, ακόμη και στις στιγμές της αρνήσεως.

Όπως αποκαθιστά τον Απόστολο Πέτρο στην τάξη του πιστού μαθητού Του και διορθώνει το τριττό της αρνήσεως με το τριττό της ερωτήσεως «Πέτρε φιλείς με;», έτσι βεβαιώνει και τον καθένα μας για την πολύ Του αγάπη και την αποκατάσταση στην θέση των φίλων και αδελφών Του.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος βάζει στο στόμα του Χριστού τα εξής λόγια που φανερώνουν το μέγεθος της αγάπης Του και της εύνοιας στο πρόσωπο του καθενός μας: «Τα εμά πάντα σα εστίν· ο ουρανός σος, ο αήρ τροφεύς σος, και πάντα τα εναέρια σα· η γη και τα εν αυτή σα, η θάλασσα και τα εν αυτή σα, ο κόσμος σος, η εκκλησία ση, το θυσιαστήριον σον, οι άγγελλοι σοι, οι απόστολοι σοι, οι μάρτυρες σοι· τα παρόντα σα, τα μέλλοντα σα, η ανάστασις ση, η αθανασία ση, η βασιλεία των ουρανών ση»3.

Δεύτερον. Αυτή η ιδιαίτερη μνεία του Χριστού («πορεύου προς τους αδελφούς μου»), φανερώνει την πνευματική υιοθεσία. Είμαστε με άλλα λόγια συγγενείς του Χριστού, αλλά και μεταξύ μας.

Είμαστε οι υιοί του Θεού και οι αδελφοί του Χριστού. «Πάντες υιοί Θεού εστέ διά της πίστεως εν Χριστώ Ιησού», θα γράψει ο χριστοφόρος Απόστολος Παύλος στην προς Γαλάτας επιστολή του4. Είμαστε οι αδελφοί του Χριστού με «πρωτότοκον εν πολλοίς αδελφοίς» τον Κύριον Ιησούν5.

Καί εφ’ όσον είμαστε παιδιά του Θεού, είμαστε και κληρονόμοι Θεού. Είμαστε, ακόμη, συγκληρονόμοι Χριστού6. Γι' αυτό και οι Χριστιανοί όλων των εποχών ονομάζονταν μεταξύ τους «αδελφοί», παιδιά δηλαδή του ιδίου πατέρα, του Θεού, και αδελφοί του Μονογενούς Υιού του Θεού.

Είμαστε και μεταξύ μας αδελφοί. Έχουμε το αυτό πνεύμα της πίστεως, το ίδιο βάπτισμα και τον ίδιο τρόπο ζωής.

Χρησιμοποιούμε τα ίδια πνευματικά μέσα για την θεραπεία από τα πάθη μας. Αγωνιζόμαστε στον ίδιο πνευματικό στίβο, που είναι η Εκκλησία μας, κι έχουμε τον αυτό σκοπό: να φθάσουμε στο τέρμα που είναι η Βασιλεία των Ουρανών.

Έχουμε, επίσης, κοινό στόχο: να δούμε το πρόσωπο του Χριστού. Κι αν εμείς, σαν ποιμένες της Εκκλησίας, φορτωμένοι με όλες αυτές τις δωρεές και τις ευλογίες του Θεού, δεν δούμε, όπως οι Άγιοι που ζουν και σήμερα, το πρόσωπο του Θεού, πως αυτήν την εμπειρία θα την διδάξουμε στο ποίμνιο μας;

Γι' αυτό και δεν θα σταματήσω ποτέ να σας υπενθυμίζω, ως αδελφός σας και πατέρας σας πνευματικός, τον κοινό προορισμό μας: την θέα του προσώπου του Χριστού.

Με αυτές τις σκέψεις και εν όψει της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος σας υπενθυμίζω και πάλι όπως κάθε χρόνο, κάποια από τα καθήκοντά μας που είναι:

1. Να στηρίξουμε, να βοηθήσουμε, να ενισχύσουμε με όλες μας τις δυνάμεις τον παράγοντα άνθρωπο που υποφέρει. Δεν είναι μόνον η οικονομική δυσπραγία που επικρατεί στην πατρίδα μας, αλλά κυρίως η απόγνωση κι η απελπισία που έχει κυριεύσει πολλούς αδελφούς μας. Και ένας πατέρας έχει καθήκον να στηρίζει και να οικοδομεί το κάθε πνευματικό του παιδί.

Έχω γράψει και σ΄ άλλη εγκύκλιο πως αν πάντοτε ήταν η ώρα της Εκκλησίας, αυτή η ώρα είναι η «εσχάτη». Στηρίξτε τους αδελφούς του Χριστού. Ενισχύστε τους και βοηθήστε τους ν΄ αποκτήσουν ελπίδα και νόημα στην ζωή τους. Οδηγήστε τους θυσιαστικά κι αγαπητικά στο πρόσωπο του Χριστού. Ο μισθός σας θα είναι πολύς εν τοις ουρανοίς.

2. Το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων να ευτρεπισθεί η Εικόνα του Νυμφίου και να εξέλθει στην κατάλληλη ώρα, σύμφωνα με το Τυπικό. Τα φώτα να είναι σβηστά κατά την έξοδο της Ιεράς Εικόνος, αλλά και καθ' όλη την Μεγάλη Εβδομάδα, ο φωτισμός στους Ιερούς Ναούς να είναι περιορισμένος, ώστε να δημιουργείται κατάνυξη.

3. Να τελεσθούν όλες οι Ιερές Ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδος, σύμφωνα με το Τυπικό της Εκκλησίας μας. Θα επιβληθούν κυρώσεις σε όσους Ιερείς δεν τελέσουν τις ως άνω Ιερές Ακολουθίες. Ακόμη, παρακαλώ, τα Ιερά Κείμενα και οι εκφωνήσεις να διαβάζονται ευκρινώς. Ιδιαίτερη προσοχή στην σωστή και ευκρινή απόδοση των Ευαγγελικών Αναγνωσμάτων.

4. Οπωσδήποτε να γίνουν οι τρεις Προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες (Μ. Δευτέρα, Μ. Τρίτη και Μ. Τετάρτη). Εάν δεν είναι δυνατόν να γίνουν και οι τρεις Προηγιασμένες (για διαφόρους σοβαρούς λόγους, όπως έλλειψη Ιεροψαλτών, κ.α.), οπωσδήποτε να γίνει μία και αυτή κατά προτίμηση την Μεγάλη Τετάρτη.

Σας υπενθυμίζω, ακόμη, ότι τα καλύμματα της Αγίας Τραπέζης, καθώς και τα Ιερά Άμφια είναι πένθιμα μέχρι και τις Μεγ. Ώρες της Μεγάλης Παρασκευής (πρωί). Στις υπόλοιπες Ιερές Ακολουθίες ο στολισμός και τα άμφια είναι λαμπρά.

5. Το απόγευμα της Μεγ. Τετάρτης να τελεσθεί Ιερόν Ευχέλαιον σε όλους τους Ιερούς Ναούς, αφού προηγουμένως (την Κυριακή των Βαΐων, στο τέλος της Θείας Λειτουργίας) ανακοινωθεί η τέλεση του Ιερού Ευχελαίου. Μετά το Ιερό Ευχέλαιο να τελεσθεί η Ακολουθία του Νιπτήρος (ώρα 7.00 μ.μ.).

6. Να τελεσθεί οπωσδήποτε Θεία Λειτουργία την Μεγάλη Πέμπτη (Θεία Λειτουργία Μεγ. Βασιλείου).

Το βράδυ της Μεγ. Πέμπτης να ευτρεπισθεί κατάλληλα ο χώρος του Ιερού Ναού και να μεριμνήσετε για την τάξη της εξόδου του Εσταυρωμένου. Κατά την έξοδο του Εσταυρωμένου τα φώτα του Ιερού Ναού πρέπει να είναι όλα σβηστά και οι πιστοί να κρατούν αναμμένα κεριά.
Να μεριμνήσετε, επίσης, για τα άνθη του Επιταφίου.

7. Την Μεγ. Παρασκευή να τηρηθεί η τάξις του Τυπικού, τόσο το πρωί, όσο και το βράδυ, στα Εγκώμια και την Έξοδο του Επιταφίου.

Κατά την διάρκεια των Ιερών Ακολουθιών να κτυπούν πένθιμα οι καμπάνες των Ιερών Ναών, αλλά και (κατά διαστήματα) όλη την ημέρα. Επάνω στον Επιτάφιο θα υπάρχει οπωσδήποτε το Ιερόν Ευαγγέλιον. Εφιστώ την προσοχή όλων: προς Θεού, να μην τοποθετηθεί δίσκος για συλλογή χρημάτων στο Ιερό Κουβούκλιο του Επιταφίου.

8. Το Μέγα Σάββατο είναι η τελευταία και πιο λεπτομερής σε προετοιμασία ημέρα της Μεγ. Εβδομάδος. Να τελεσθεί η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, όπως προβλέπεται από το Τυπικό της Εκκλησίας μας.

ΠΑΡΑΚΑΛΩ, ακόμη:

α) Για την καθαριότητα του Ιερού Ναού, του Ιερού Βήματος και τον ευπρεπισμό της Αγίας Τραπέζης.

β) Να γίνει ο αναστάσιμος στολισμός με επιμέλεια και λαμπρότητα.

γ) Να γίνει καθαριότητα κηροπηγίων, κανδηλών και Ιερών Σκευών. Πρέπει οι Ναοί μας να υποδεχθούν με πλήρη καθαρότητα και ευπρέπεια το Αναστάσιμο Φως.

δ) Να μεριμνήσετε για την έγκαιρη προμήθεια και βαφή κόκκινων αυγών, τα οποία θα μοιράσετε στους πιστούς μας την νύκτα της Αναστάσεως ή και μετά τον Εσπερινό της Αγάπης.

ε) Να προτρέψετε τους πιστούς να μην φύγουν μετά την Ανάσταση, αλλά να μείνουν και να παρακολουθήσουν την Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία, για την οποία και γίνεται όλος ο πνευματικός αγώνας μας. Να τους προτρέψετε, ακόμη, από την Κυριακή των Βαΐων, αλλά και νωρίτερα, με ευγενικό τρόπο, όπως αρμόζει σε Ιερείς του Υψίστου, να κοινωνήσουν των Αχράντων Μυστηρίων την νύκτα της Αναστάσεως.

στ) Να μην ξεχάσετε να αναγνώσετε την Αναστάσιμη Εγκύκλιο το Μεγάλο Σάββατο βράδυ πριν το " Δεύτε λάβετε φως . . . ", καθώς και στον Εσπερινό της Αγάπης.

ζ) Να προτρέψετε τους πιστούς μας να παρακολουθήσουν τον Εσπερινό της Αγάπης, που τελείται το πρωί της Κυριακής του Πάσχα και ώρα 11.00 π.μ. στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Καστοριάς. Όσοι από εσάς μπορείτε, να παρευρεθείτε στον ως άνω Εσπερινό και να φέρετε μαζί σας τα πιο λαμπρά άμφια. Η παρουσία σας θα μου δώσει ιδιαίτερη χαρά.

Τέλος, εφιστώντας την προσοχή σας και πάλι στο θέμα της καθαριότητος και του ευπρεπισμού των Ιερών Ναών, σας προτρέπω να επιβλέψετε προσωπικά την μέχρι λεπτομέρειας καθαριότητα του Ναού, που θα γίνει από ευλαβείς κυρίες εγκαίρως και όχι την Μεγάλη Εβδομάδα, και από εσάς τους ιδίους η καθαριότητα και η περιποίηση του Ιερού Βήματος και ιδίως της Αγίας Τραπέζης και της Αγίας Προθέσεως.

Το Μ. Σάββατο πρωί και μετά την Θεία Λειτουργία, να γίνει η τελευταία καθαριότητα. Οτιδήποτε περιττό αντικείμενο, παρακαλώ, να αποσυρθεί στις αποθήκες.

Προσέχοντες την ευπρέπεια και καθαριότητα των Ιερών Ναών, την τήρηση του Τυπικού και τις λεπτομέρειες που επιβάλλει η ιδιαιτερότητα των ημερών, συντελούμε στο να γιορτάσουμε με λαμπρότητα την Μεγάλη Γιορτή, την πιο λαμπρή της πίστεώς μας.

Βοηθάμε, ακόμη, τους πιστούς μας να βιώσουν το μεγαλείο και τον πνευματικό πλούτο της Αγίας μας Εκκλησίας και να νοιώσουν την πνευματική χαρά που προσφέρουν οι Ιερές Ακολουθίες, όταν συνδυάζονται με την τάξη και την ευπρέπεια των Ιερών Ναών.

Σας ασπάζομαι στο όνομα του υπέρ ημών Παθόντος και Αναστάντος Κυρίου και σας εύχομαι

ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

---

 

1 Κανών της Αναστάσεως.

2 Ιω. 20,17.

3 Αρχιμ. Δοσιθέου (Ηγουμένου Ιεράς Μονής Τατάρνης), Το νόημα της αμαρτίας κατά την διδασκαλίαν της Ορθοδόξου Εκκλησίας, εκδ. Επτάλοφος, Αθήνα 2014, σελ. 44.

4 Γαλ. 3,26.

5 Ρωμ. 8,29.

6 Ρωμ. 8,17.

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

Κάθε φορά που εμείς οι Oρθόδοξοι με τις Iερές Aκολουθίες προσεγγίζουμε το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, η σκέψη όλων μας τρέχει σ' εκείνη που είναι "η κιβωτός η χρυσωθείσα τω πνεύματι", όπως ακούσαμε τον ιερό υμνογράφο να ψάλλει στην Aκολουθία των Χαιρετισμών.

Σ' εκείνη που έγινε η σκάλα με την οποία ο Θεός κατέβηκε στη γη και ο άνθρωπος ανέβηκε στον ουρανό και έγινε κατά χάριν υιός του Θεού.

Σ' εκείνη που είναι η κατεξοχήν εκλελεγμένη για να διακονήσει το σχέδιο της Θείας Οικονομίας και της επίγειας παρουσίας του Μονογενούς Υιού του Θεού.

Σ' εκείνη που έγινε ο καθαρότατος ναός του Σωτήρος και η σκηνή του Θεού και Λόγου, κατά την έκφραση των υμνογράφων της Εκκλησίας μας.

Πώς όμως να μιλήσει κανείς για την Παναγία; Υπάρχει ανθρώπινη γλώσσα που μπορεί να εξυμνήσει τα μεγαλεία της, αφού τα μυστήριά της είναι "πάντα υπέρ έννοια και πάντα υπερένδοξα";

Κι αν ακόμη διαθέταμε την αγιότητα των Αγίων μας, την μαρτυρία και το αίμα των Μαρτύρων της πίστεώς μας, αν διαθέταμε ακόμη την άσκηση και τα δάκρυα των Οσίων Πατέρων και Μητέρων, και πάλι δεν θα είχαμε αυτήν την δυνατότητα να πλησιάσουμε το πάνσεπτο πρόσωπό της.

Είναι η "τιμιωτέρα των Χερουβίμ και η ενδοξοτέρα ασυγκρίτως των Σεραφείμ". Είναι το μυστήριο των μυστηρίων.

Κι αν ο θεόπτης Μωϋσής, όπως γράφει ένας Σέρβος Ορθόδοξος Επίσκοπος, έντρομος και με φόβο, "ευλαβείτο καταβλέψε" μπροστά στην άφλεκτο βάτο του Σινά που ήταν μόνο η σκιά της αληθείας, πόσο εμείς με την αμαρτωλότητα που διαθέτουμε, μπορούμε να σταθούμε μπροστά στην αληθινή βάτο, που είναι η Παναγία και να την μεγαλύνουμε με την ανθρώπινη γλώσσα μας;

Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο οποίος έτρεφε ιδιαίτερη ευλάβεια στο πρόσωπο της Παναγίας και ο οποίος απήλαυσε πολλές θαυματουργίες από αυτή, μας υπενθυμίζει τα εξής: "Δεν υπάρχει γλώσσα ανθρώπου, ούτε υπερκόσμιος αγγελικός νους που μπορεί επάξια να υμνήσει εκείνη με την οποία μας δόθηκε η δυνατότητα να θεωρούμε καθαρά τη δόξα του Κυρίου"1.

Επειδή όμως είναι η μητέρα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, που είναι ο πρωτότοκος αδελφός μας και που μας ονομάζει αδελφούς Του ("ειπέ τοις αδελφοίς μου"), είναι συγχρόνως και η δική μας μητέρα.

Γι΄ αυτό την πλησιάζουμε, γι' αυτό την τιμούμε, γι' αυτό την μακαρίζουμε, γι' αυτό και αποζητάμε τη ζεστή και τρυφερή αγκαλιά της, και ταυτόχρονα, τη μεσιτεία και την πρεσβεία της στο θρόνο του Υιού και Θεού της.

Α. Τι είναι η Παναγία;

Ο Άγιος Κύριλλος, Πατριάρχης Αλεξανδρείας, σε μια ομιλία του, ονομάζει την Παναγία εκκλησία.

"Μαρία την αειπάρθενον, την αγίαν εκκλησίαν λέγω"2. Και όπως η Εκκλησία είναι αγία και άμωμος κατά την έκφραση του Αποστόλου Παύλου3, έτσι πανάγιο είναι και το πρόσωπο της Παναγίας.

Παρθένος η Παναγία, παρθένος και η Εκκλησία.

Σώζει η Θεοτόκος δια των πρεσβειών της, σώζει και η Εκκλησία τον άνθρωπο από τον κατακλυσμό της αμαρτίας.

Κιβωτός η Θεοτόκος, η χρυσωθείσα τω πνεύματι, κιβωτός συγχρόνως και η Εκκλησία της σωτηρίας.

"Δεν νοοείται και δεν μπορεί να σταθεί η Εκκλησία χωρίς την Παναγία Μητέρα του Σωτήρος Χριστού. Η Υπεραγία Θεοτόκος είναι η Εκκλησία και η Εκκλησία είναι η Υπεραγία Θεοτόκος. Όταν πει κανείς το Θεοτόκος, συμπεριλαμβάνει σε αυτό όλη την έννοια της Εκκλησίας, γιατί δια του ονόματος τούτου και στο πρόσωπο της Αειπαρθένου Μαρίας, εκφράζεται όλο το μυστήριο του προσώπου του Ιησού Χριστού", θα γράψει ο μακαριστός μητροπολίτης Κοζάνης, Διονύσιος4.

Β. Μαρία την αειπάρθενον την αγίαν εκκλησίαν λέγω

Η Παναγία είναι η χώρα του αχωρήτου. Στην άχραντη γαστέρα της κυοφορήθηκε εκ Πνεύματος Αγίου ο Μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού.

Δέχτηκε Εκείνον τον οποίον τα μεγέθη των ουρανών "χωρείσαι ου δύνανται", όπως θαυμαστά ψάλλει ο υμνογράφος της Εκκλησίας5.

Κατά τον ίδιο τρόπο και η Εκκλησία δια των Ιερών της Μυστηρίων, συλλαμβάνει, γεννά, αναγεννά, τρέφει και χαριτώνει τον άνθρωπο και τον προετοιμάζει για την Βασιλεία των Ουρανών.

Σκοπός της, η θεραπεία του ανθρώπου και η προετοιμασία του για το Πάσχα της αιωνιότητος. Γι' αυτό και η δόξα της Εκκλησίας είναι τα πρόσωπα των Αγίων της.

Και η μεγάλη πανήγυρις της Εκκλησίας, οι εορτές των θεωμένων παιδιών της. Τότε, η Εκκλησία πραγματικά εκπληρώνει τον προορισμό τηςˑ όταν προσφέρει στο Θεό αγιασμένες υπάρξεις πνευματικών της παιδιών, που έχουν φτάσει στο δοξασμό και στη θέωση.

Γ. Εκκλησία η Παναγία, και η Παναγία συγχρόνως και Εκκλησία

Το όνομα της Παναγίας, θα γράψει στην έκδοση της Ορθοδόξου πίστεως ο θεοφόρος Δαμασκηνός, συνιστά "άπαν το μυστήριον της Οικονομίας. Και αν κάποιος δεν αναγνωρίζει την Αγία Παρθένο Θεοτόκο, βρίσκεται χωρισμένος από τον Θεό. Αυτά δεν είναι δικά μου λόγια, αν και τα λέγω εγώ. Τα πήρα θεολογική κληρονομιά, από τον Πατέρα της Εκκλησίας μας, Θεολόγο Γρηγόριο"6.

Και η Εκκλησία είναι το μυστήριο των μυστηρίων. Είναι αυτή που δίνει νόημα στην ζωή, που δίνει αξία στον άνθρωπο και μάλιστα, με την προοπτική της εισόδου του στην Βασιλεία των Ουρανών.

Όπως η Παναγία είναι ο πνευματικός παράδεισος στον οποίο φύτρωσε το ξύλον της ζωής, ο Χριστός, έτσι και η Εκκλησία είναι ο πνευματικός παράδεισος, ο οποίος μας τρέφει, μας ζωογονεί, μας συντηρεί και μας κρατάει στην κοινωνία με τον Θεό.

Δηλαδή μας βοηθάει να βλέπουμε το πρόσωπο του Θεού. Γι' αυτό, αν πραγματικά επιθυμούμε στην ζωή μας, όσο ζούμε σ' αυτήν την ζωή, να αποκτήσουμε χαρίσματα τα οποία θα μας συνοδεύουν στον μέλλοντα αιώνα, δεν έχουμε παρά να καταφεύγουμε με εμπιστοσύνη στο πάνσεπτο πρόσωπό της.

Να την χαιρετίζουμε, όχι μόνο τώρα, με την ακολουθία των Χαιρετισμών κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ούτε απόψε στο τραγούδι αυτό του Ακάθιστου Ύμνου, που μας θυμίζει την ζωντανή παρουσία της και την βοήθεια της στα βάσανα της αθάνατης φυλής μας, αλλά πάντοτε και καθημερινά.

Το όνομά της, μας συνιστούν οι Πατέρες της Εκκλησίας, πρέπει να είναι συνεχώς στα χείλη μας, μα πολύ περισσότερο στην καρδιά μας.

Γιατί, αφού ο Χριστός της έδωσε τόση μεγάλη δόξα, άρα και αυτή που την υμνολογούν, αποκτούν και εκείνοι δόξα και ευλογία.

Όσοι δοξάζουν τον Θεό, δοξάζουν συγχρόνως και την Παναγία κι όσοι λαμβάνουν ευλογία από τον Θεό, αυτοί λαμβάνουν και ευλογία από την Παναγία.

Γιατί αυτή είναι και "ταμείον και πρύτανης του πλούτου της θεότητος", κατά την έκφραση του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά7.

Ας την παρακαλέσουμε απόψε να μας μεταδώσει πλούσια αυτόν τον θησαυρό της θεότητος.

Κι αν δεν μπορούμε να μας κάνει χωρικοτέρους. "Μετάδος ουν ημίν πλουσίως, ω Δέσποινα, καν μη χωρώμεν χωρικοτέρους έργασαι"8.

---

1 Αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού, Εγκώμιον Α' στην Κοίμηση, "Η Θεοτόκος", σελ. 103

2 Ομιλία 14, PG 77, σελ. 996

3 Εφέσ. 5,27

4 "Παναγία και η Εκκλησία", Γεωργία Κουνάβη

5 Κανών Ζ' Σεπτεμβρίου, Ωδή ΣΤ'

6 Λόγος εις το Γενέσιον, "Η Θεοτόκος", σελ. 77

7 ΕΠΕ, Τόμος 11, σελ. 310-312

8 Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ΕΠΕ,Τόμος 11, σελ. 312