Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

"Τη Αγία και μεγάλη Τρίτη της των δέκα παρθένων παραβολής της εκ του Ιερού Ευαγγελίου, μνεία ποιούμεθα."

Σ' αυτήν την θαυμάσια παραβολή την οποία ακούμε κάθε Μεγάλη Τρίτη, μας ξεναγεί με τον συγκλονιστικό του λόγο ο ρήτορας των Επισκόπων, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

Ποια η σχέση μας με τη μεγάλη αυτή μορφή της Εκκλησίας; Είναι κάτι το πολύ δύσκολο να απαντήσει κανείς. Όμως τα λόγια του παραμένουν αθάνατα και επίκαιρα για την εποχή μας και για όλους μας.

Α. Τι δεν είχαν οι πέντε από τις δέκα παρθένες;

Είχαν την φωτιά που είναι η παρθενία, ενώ απουσίαζε το λάδι που είναι η ελεημοσύνη: "και όπως ακριβώς η φωτιά εάν δεν έχει λάδι να την τροφοδοτεί σβήνει, έτσι και η παρθενία, αν δεν έχει ελεημοσύνη, σβήνει".

Ποιοι είναι οι έμποροι οι οποίοι πωλούν το λάδι, σύμφωνα με την παραβολή; "Είναι οι φτωχοί, αυτοί που κάθονται μπροστά στην εκκλησία περιμένοντας την ελεημοσύνη μας.

Και πόσο πρέπει να αγοράσω; Όσο θέλεις. Δεν ορίζω την ποσότητα για να μην προβάλλεις για δικαιολογία την φτώχεια.

Όσο μπορείς, τόσο αγόρασε.

Έχεις οβολό; Αγόρασε τον ουρανό.

Όχι γιατί είναι φτηνός ο ουρανός, αλλά επειδή είναι φιλάνθρωπος ο Κύριος.

Δεν έχεις οβολό; Δώσε ένα ποτήρι κρύο νερό.

Δώσε ψωμί και πάρε Παράδεισο.

Δώσε μικρά πράγματα και πάρε μεγάλα.

Δώσε φθαρτά και πάρε άφθαρτα.

Η ελεημοσύνη είναι λύτρωση της ψυχής. Πλύνε τα χέρια της ψυχής σου με την ελεημοσύνη. Γι' αυτό κάθονται οι πτωχοί έξω από την εκκλησία, για να πλύνεις τα χέρια της ψυχής σου."

Β. Τι είναι η ελεημοσύνη;

Είναι ο τέταρτος δρόμος της μετανοίας.

"Η βασίλισσα των αρετών, που ανεβάζει τους ανθρώπους στις ουράνιες αψίδες.

Είναι ο άριστος συνήγορος" στο θρόνο της Θείας Μεγαλοσύνης.

Είναι ο τεχνίτης και ο οικοδόμος που μας κτίζει ένα πολυτελέστατο διαμέρισμα στην Άνω Ιερουσαλήμ. Είναι αυτή που θα μιλήσει για εμάς στο Θεό και θα μας δώσει τη δυνατότητα να δούμε το πρόσωπό Του.

"Είναι μεγάλα τα φτερά της ελεημοσύνης", θα τονίσει η χρυσή αηδόνα της Εκκλησίας. "Διασχίζει τον αέρα, ξεπερνά την σελήνη, πάει πιο πάνω από τις ακτίνες του ηλίου...προσπερνά το πλήθος και τους χορούς των αγγέλων και στέκεται κοντά στον ίδιο τον βασιλικό θρόνο του Θεού. Κορνήλιε, οι προσευχές σου και οι ελεημοσύνες σου ανέβηκαν μπροστά στο Θεό (Πραξ. ι',4)".

Γ. Σήμερα που ο ξένος, που ο πλησίον είναι ο μεγάλος άγνωστος, που η αγάπη εξέλειπε, που η φιλοξενία ελαττώθηκε, που δεν επικρατεί η αποστολική προτροπή "χαίρειν μετά χαιρόντων και κλαίειν μετά κλαιόντων", ο ιερός Χρυσόστομος μας συγκλονίζει και πάλι με τα παραδείγματα τα οποία δανείζεται από την Παλαιά Διαθήκη.

"Ζητάς να φιλοξενήσεις τον Ηλία; Σου δίνω τον Κύριο του Ηλία και εσύ δεν Τον τρέφεις. Εάν έβρισκες τον Ηλία, πώς θα τον φιλοξενούσες;

Η απόφαση του Χριστού είναι, όποιος θα κάνει αυτό σ' έναν από αυτούς τους ασήμαντους, το έκανε σε εμένα (Ματθ. 25,40)".

"Σκέψου τον Χριστό κατά την ημέρα εκείνη να καλεί μπροστά στους αγγέλους και σε όλες τις ουράνιες δυνάμεις και να λέει:

Αυτός με φιλοξένησε στη Γη.

Αυτός με ευεργέτησε μυριάδες φορές.

Αυτός όταν ήμουν ξένος με περιμάζεψε.

Σκέψου την παρρησία μπροστά στους αγγέλους και το καύχημα μπροστά στις ουράνιες δυνάμεις."

Μεγάλη Τρίτη. Οι υμνογράφοι με την αγιοπνευματική τους εμπειρία μάς υπενθυμίζουν :

"Φαιδρυνέσθω η λαμπάς υπερεκχείστω ταύτης και το έλαιον" (Κανών αποδείπνου)

"Ικανούσθω το κοινωνικόν ψυχής ημών έλαιον εν αγγείοις" (Κανών όρθρου Μεγ. Τρίτης)

"...έκαστος πολλαπλασιάσωμεν το της χάριτος τάλαντον...και σκορπιζέτω τον πλούτον πένησιν άλλος. ούτω γαρ το δάνειον πολυπλασιάσομεν και ως οικονόμοι της χάριτος δεσποτικής χαράς αξιωθώμεν" (Στιχηρό αποστίχων)

Και κάτι ακόμη. Είναι το πιο σπουδαίο. Θέλουμε να έχουμε φίλο τον Χριστό; Ο Άγιος Κοσμάς ο ποιητής μας απαντά : "...δάνεισαι τω δεδωκότι, διάδως πτωχοίς και κτήσαι φίλον τον Κύριον".

Καλή Μεγάλη Εβδομάδα!

Τα κείμενα πάρθηκαν από το βιβλίο "Από την Ανάσταση του Λαζάρου στην Ανάσταση του Χριστού" της Καλύβης Κοιμήσεως Θεοτόκου Ιεράς Σκήτης Κουτλουμουσίου, των εκδόσεων Αρμός.

Του Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Ιγνατίου

Συνεχίζοντας το Οδοιπορικό της Μεγάλης Εβδομάδος, που άρχισε από χθες, το εσπέρας της Κυριακής των Βαΐων, βρισκόμαστε ήδη σε ένα σημαντικό σταθμό, κατά τον οποίο η Εκκλησία μας προβάλλει μια από τις ωραιότερες ευαγγελικές παραβολές: αυτή των Δέκα Παρθένων.

Γλαφυρότατη και παραστατικότατη η παραβολή, έχει δανείσει φράσεις της στην υπέροχη υμνολογία των ημερών, όπως την γνωστή σε όλους μας : «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός».

Αλλά και οι ακολουθίες των πρώτων ημερών της Μεγάλης Εβδομάδος αποκαλούνται «Ακολουθίες του Νυμφίου», ακριβώς εξαιτίας της ευαγγελικής αυτής διηγήσεως.

Η παραβολή των Δέκα Παρθένων είναι για μας μια πολύ καλή πνευματική άσκηση, για να μη φεύγει από τη σκέψη μας η επερχόμενη μεγάλη και επιφανής και συγχρόνως φοβερή Ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού.

Άλλωστε, το κατανυκτικό κλίμα της Μεγάλης Εβδομάδος είναι το καταλληλότερο για να μας υπενθυμίζει η Εκκλησία το φοβερό και απρόοπτο της Δευτέρας Παρουσίας.

Ο Χριστός έρχεται ως Νυμφίος, απροσδόκητα, «εν τω μέσω της νυκτός».

Οι Δέκα Παρθένες συμβολίζουν όλους εμάς, που με τον δικό του αγώνα ο καθένας μας, τη δική του άσκηση, προσδοκούμε την ώρα της συναντήσεώς μας μαζί Του.

Το αξιοσημείωτο της παραβολής είναι ότι, αν και όλες είχαν τις λαμπάδες τους αναμμένες, οι πέντε, φρόνιμες και συνετές, γνωρίζοντας το άδηλο της αφίξεως του Νυμφίου, προνόησαν να λάβουν επιπλέον λάδι για τις λαμπάδες τους.

Οι άλλες πέντε, ανόητες και ράθυμες, δεν έβαλαν στον νου τους να φροντίσουν γι’ αυτό το τόσο απλό για την κοινή ανθρώπινη λογική πράγμα.

Ορισμένοι από τους Πατέρες της Εκκλησίας, ερμηνεύοντας την έννοια του «ελαίου», εξηγούν ότι το λάδι των λαμπάδων είναι τα έργα της φιλανθρωπίας, της ελεημοσύνης, της έμπρακτης αγάπης προς τον πλησίον.

Άλλοι πάλι λέγουν ότι είναι γενικά η Χάρις του Παναγίου Πνεύματος, που χορηγεί τις αρετές και λιπαίνει και λαμπρύνει την ψυχή.

Η ανοησία των μωρών Παρθένων βρίσκεται στο γεγονός ότι αγωνίσθηκαν και απέκτησαν το μεγαλύτερο και δυσκολότερο, την αρετή της σωματικής παρθενίας, παλεύοντας και υπερνικώντας ένα θηρίο ανήμερο, την ίδια τους τη φύση.

Τον μικρότερο, όμως, κόπο για την απόκτηση όλων των άλλων αρετών, που στολίζουν την ψυχή και την παρουσιάζουν φαιδρή και λαμπρή ενώπιον του Θεού, δεν θέλησαν να τον καταβάλουν.

Και έτσι, με σβησμένες λαμπάδες, στερήθηκαν διαπαντός τον Ουράνιο Νυμφώνα.

Η Εκκλησία μας προτάσσει στην αποψινή ακολουθία: «Τον Νυμφίον αδελφοί αγαπήσωμεν, τας λαμπάδας εαυτών ευτρεπίσωμεν».

Αξίζει, αδελφοί μου, και εμείς να προβληματισθούμε και να εξετάσουμε σε ποιά από τις δύο κατηγορίες παρθένων ανήκουμε.

Προετοιμαζόμαστε για την συνάντηση με τον Νυμφίο Χριστό, που έρχεται απροσδόκητα προς εμάς, εν τω μέσω της νυκτός, την ώρα της αναχωρήσεώς μας από τον κόσμο αυτό;

Η προετοιμασία είναι αποτέλεσμα της αγάπης. Έχουμε τις λαμπάδες μας αναμμένες και στολισμένες με έργα πίστεως και αγάπης;

Όσο έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά στη ζωή αυτή, φροντίζουμε να προμηθευτούμε το επιπλέον έλαιο από τους φτωχούς και τους δυστυχισμένους και τον κάθε συνάνθρωπο που χρειάζεται την βοήθειά μας;

Ενδιαφερόμαστε να νυμφοστολίσουμε την ψυχή μας με το πνευματικό έλαιο που μας χορηγεί η Εκκλησία μας δωρεάν;

Η πνευματική μελέτη, η προσευχή, η ακρόαση του θείου λόγου, η εσωτερική προσοχή, η συμμετοχή στη μυστηριακή ζωή και στη συχνή και με πνευματική προετοιμασία Θεία Κοινωνία, διατηρούν τις λαμπάδες μας αναμμένες και καθιστούν τις ψυχές μας γρηγορούσες και έτοιμες για την υποδοχή του Νυμφίου, όποια ώρα και αν Εκείνος έρθει.

Με αυτές τις προϋποθέσεις και με αυτή τη σωτήρια προοπτική, εύχομαι πατρικά όλοι μας, ως πρόσωπα και ως τοπική Εκκλησία, να υποδεχθούμε τον Ερχόμενο Κύριο «φαιδραίς ταις λαμπάσι»!

Του Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού Δανιήλ | Romfea.gr

Αναλύοντας τα γεγονότα που συνέβησαν κατά την είδοσο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα προ έξι ημερών του Ιουδαϊκού Πάσχα διαπιστώνουμε, ότι αποκαλύπτεται ενώπιόν μας η ταυτότητά Του:

«Και ότε ήγγισαν εις Ιεροσόλυμα και ήλθον εις Βηθσφαγή εις το όρος των ελαιών, τότε ο Ιησούς απέστειλε δύο μαθητάς λέγων αυτοίς· Πορεύεθητε εις την κώμην την απέναντι υμών, και ευθέως ευρήσετε όνον δεδεμένην και πώλον μετ' αυτής· λύσαντες αγάγετέ μοι. και εάν τις υμίν είπη τι, ερείτε ότι ο Κυριος αυτών χρείαν έχει· ευθέως δε αποστελεί αυτούς. Τούτο δε όλον γέγονεν ίνα πληρωθή το ρηθέν δια του προφήτου λέγοντος· είπατε τη θυγατρί Σιών, ιδού ο βασιλεύς σου έρχεταί σοι, πραύς και επιβεβηκώς επί όνον και πώλον υιόν υποζυγίου. πορευθέντες δε οι μαθηταί και ποιήσαντες καθώς προσέταξεν αυτοίς ο Ιησούς, ήγαγον την όνον και τον πώλον, και επέθηκαν επάνω αυτών τα ιμάτια αυτών, και επεκάθισεν επάνω αυτών. ο δε πλείστος όχλος έστρωσαν εαυτών τα ιμάτια εν τη οδώ, άλλοι δε έκοπτον κλάδους από των δένδρων και εστρώννυον εν τη οδώ. οι δε όχλοι οι προάγοντες (αυτόν) και οι ακολουθούντες έκραζον λέγοντες· Ωσαννά τω υιώ Δαυίδ· ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου· Ωσαννά εν τοις υψίστοις. και εισελθόντος αυτού εις Ιεροσόλυμα εσείσθη πάσα η πόλις λέγουσα· Τις εστιν ούτος; οι δε όχλοι έλεγον· Ούτός εστιν Ιησούς ο προφήτης ο από Ναζαρέτ της Γαλιλαίας. Και εισήλθεν ο Ιησούς εις το ιερόν του Θεού, και εξέβαλε πάντας τους πωλούντας και αγοράζοντας εν τω ιερώ, και τας τραπέζας των κολλυβιστών κατέστρεψε και τας καθέδρας των πωλούντων τας περιστεράς, και λέγει αυτοίς· Γεγραπται, ο οίκός μου οίκος προσευχής κληθήσεται· υμείς δε αυτόν εποιήσατε σπήλαιον ληστών. Και προσήλθον αυτώ χωλοί και τυφλοί εν τω ιερώ και εθεράπευσεν αυτούς. ιδόντες δε οι αρχιερείς και οι γραμματείς τα θαυμάσια α εποίησε και τους παίδας κράζοντας εν τω ιερώ και λέγοντας, ωσαννά τω υιώ Δαυίδ, ηγανάκτησαν και είπον αυτώ· Ακούεις τι ούτοι λέγουσιν; ο δε Ιησούς λέγει αυτοίς· Ναι· ουδέποτε ανέγνωτε ότι εκ στόματος νηπίων και θηλαζόντων κατηρτίσω αίνον; και καταλιπών αυτούς εξήλθεν έξω της πόλεως εις Βηθανίαν και ηυλίσθη εκεί » (Ματθαίου κα 1-17).

Δηλαδή: «Όταν πλησίασαν στα Ιεροσόλυμα κι έφτασαν στην Βηθσφαγή, κοντά στο όρος των Ελαίων, ο Ιησούς έστειλε δύο μαθητές λέγοντάς τους: «Να πάτε στο χωριό που είναι απέναντί σας, και θα βρείτε αμέσως ένα θηλυκό γαϊδούρι δεμένο, μαζί με το πουλάρι του. Να τα λύσετε και να μου τα φέρετε. Κι αν σας πει κανένας τίποτε, να του πείτε πως τα χρειάζεται ο Κύριος. Κι αυτός θα τα στείλει αμέσως».

Αυτά έγιναν για να εκπληρωθεί εκείνο που είχε πει ο Θεός με τα λόγια του προφήτη: Πέστε στη θυγατέρα Σιών: Να’ τος, έρχεται σ’ εσένα σαν βασιλιάς σου πράος καβάλα πάνω σε γαϊδούρι και πάνω σε πουλάρι, γέννημα υποζυγίου.

Οι μαθητές πήγαν κι έκαναν όπως τους πρόσταξε ο Ιησούς. Έφεραν το γαϊδούρι και το πουλάρι του, έβαλαν πάνω τους τα ρούχα τους κι εκείνος κάθισε πάνω σ’ αυτά. Οι πιο πολλοί από το πλήθος έστρωναν τα ρούχα τους στο δρόμο, ενώ άλλοι έκοβαν κλαδιά από τα δέντρα και τα έστρωναν στο δρόμο. Και το πλήθος, όσοι βάδιζαν μπροστά του κι όσοι ακολουθούσαν, κραύγαζαν: Δόξα στον Υιό του Δαβίδ! Ευλογημένος αυτός που έρχεται σταλμένος από τον Κύριο! Δόξα στον ύψιστο Θεό! Όταν μπήκαν στα Ιεροσόλυμα, αναστατώθηκε όλη η πόλη, και έλεγαν: «Ποιός είναι αυτός;» Και το πλήθος έλεγε: «Αυτός είναι ο προφήτης Ιησούς, από τη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας».

Ο Ιησούς μπήκε στο ναό του Θεού κι εδίωξε όλους αυτούς που πουλούσαν και αγόραζαν στο χώρο του ναού, και αναποδογύρισε τα τραπέζια των αργυραμοιβών και τα καθίσματα αυτών που πουλούσαν περιστέρια.

Και τους είπε: «Η Γραφή λέει: Ο οίκος μου πρέπει να είναι οίκος προσευχής· εσείς όμως τον κάνετε σπήλαιο ληστών». Εκεί στο ναό τον πλησίασαν κουτσοί και τυφλοί, και τους θεράπευσε.

Όταν είδαν οι αρχιερείς και οι γραμματείς τα θαύματα που έκανε, και τα παιδιά να φωνάζουν μέσα στο ναό και να λένε «δόξα στον Υιό του Δαβίδ», αγανάκτησαν και του είπαν: «Δεν ακούς τι λένε αυτοί;»

Κι ο Ιησούς τους λέει: «Και βέβαια τ’ άκουσα. Αλλά κι εσείς δε διαβάσατε ποτέ στην Γραφή πως από το στόμα των νηπίων και των βρεφών έκανες να βγει τέλειος ύμνος;». Τους άφησε και βγήκε έξω από την πόλη, στην Βηθανία, και διανυκτέρευσε εκεί».
Από την μαρτυρία των Ευαγγελιστών προκύπτουν τα εξής σχετικώς με την ταυτότητα του Κυρίου μας:

1. Ότι οι Ιουδαίοι υποδέχθηκαν τον Κύριό μας Ιησού ως τον Μεσσία, τον Οποίο είχε υποσχεθεί, ότι θα έστελνε ο Θεός στον κόσμο ως Λυτρωτή και Σωτήρα του γένους των ανθρώπων. Στο πρόσωπό Του εκπληρώθηκαν και πραγματοποιήθηκαν οι προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης. Γι’ αυτό και ο λαός Τον επευφημούσε, κραυγάζοντας :

«Ωσαννά τω υιώ Δαυίδ· ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου· Ωσαννά εν τοις υψίστοις» (Ματθαίου κα , 9).

Δηλαδή : «Δόξα στον Υιό του Δαβίδ! Ευλογημένος αυτός που έρχεται σταλμένος από τον Κύριο! Δόξα στον ύψιστο Θεό».

Η προφητική διδασκαλία και γραμματεία προλέγει όλα τα χαρακτηριστικά της ταυτότητας του Μεσσία, της εποχής Του, της αποστολής Του και του έργου Του, τα οποία ήταν γνωστά στους Ιουδαίους.

Αν και ο Ιησούς στην διάρκεια της ζωής Του εκράτησε επιφυλακτική στάση στον τίτλο του Μεσσία, επειδή έπρεπε να τον αποκαθάρει και να τον απαλλάξει από τα χαρακτηριστικά μιας επίγειας εγκόσμιας βασιλείας.

Ωστόσο την ημέρα των Βαΐων σκόπιμα αφήνει να επευφημηθεί ως Υιός του Δαβίδ.

Στην θρησκευτική δίκη ο Αρχιερέας των Ιουδαίων Τον υποχρεώνει να απαντήσει αν είναι ο Μεσσίας, ο Υιός του Θεού. Ο Κύριος σ’ αυτή την πρόκληση χωρίς να απορρίψει αυτό τον τίτλο τον ερμηνεύει δίδοντάς του υπερβατική προοπτική, ότι είναι ο Υιός του ανθρώπου, ο προορισμένος να καθίσει στα δεξιά του Θεού.

Η απάντησή Του αυτή επέσυρε την καταδίκη Του, εφ’ όσον Τον έκριναν «ένοχον θανάτου» (Ματθαίου κστ 63-66).

Έτσι αποκαλύπτεται κατά την θεολογία του αποστόλου Παύλου, ότι η δόξα του Υιού ανθρώπου και η εξύψωσή Του στον θεϊκό θρόνο προϋποθέτει το πάθος και τον θάνατο.

«Και σχήματι ευρεθείς ως άνθρωπος εταπείνωσεν εαυτόν γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού. διο και ο Θεός αυτόν υπερύψωσε και εχαρίσατο αυτώ όνομα το υπέρ παν όνομα, ίνα εν τω ονόματι Ιησού παν γόνυ κάμψη επουρανίων και επιγείων και καταχθονίων, και πάσα γλώσσα εξομολογήσηται ότι Κυριος Ιησούς Χριστός εις δόξαν Θεού πατρός » (Προς Φιλιππησίους β 8-11).

Δηλαδή: «Ταπεινώθηκε θεληματικά υπακούοντας μέχρι θανάτου. και μάλιστα θανάτου σταυρικού. Γι’ αυτό και ο Θεός τον ανέβασε πολύ ψηλά και του χάρισε το όνομα που είναι πάνω απ’ όλα τα ονόματα. Κι έτσι, στο όνομα του Ιησού όλα τα επουράνια, τα επίγεια και τα υποχθόνια θα προσκυνήσουν, και κάθε γλώσσα θα ομολογήσει ότι Κύριος είναι ο Ιησούς Χριστός, για να δοξάζεται έτσι ο Θεός Πατέρας ».

Γι’ αυτό και οι πνευματικοί ηγέτες της εποχής του Κυρίου Ιησού Χριστού διαμαρτυρήθηκαν, επειδή ο Κύριος δέχθηκε αυτούς τους χαρακτηρισμούς οι οποίοι κατά την γνώμη τους δεν Του ανήκαν: «Και είπον αυτώ· Ακούεις τι ούτοι λέγουσιν; ο δε Ιησούς λέγει αυτοίς· Ναι· ουδέποτε ανέγνωτε ότι εκ στόματος νηπίων και θηλαζόντων κατηρτίσω αίνον;» (Ματθαίου κα 16).

Δηλαδή: «Και του είπαν: «Δεν ακούς τι λένε αυτοί;» Κι ο Ιησούς τους λέει: «Και βέβαια τ’ άκουσα. Αλλά κι εσείς δε διαβάσατε ποτέ στην Γραφή πως από το στόμα των νηπίων και των βρεφών έκανες να βγει τέλειος ύμνος;».
Ο Χριστός δικαιολόγησε τον λαό που Τον επευφημούσε, αποδίδοντας σ’ Αυτόν όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που συνέθεταν την μεσσιανικότητά Του.

Μετά την ανάστασή Του οι Δώδεκα κατάλαβαν το νόημα, τι ακριβώς σήμαινε, ο τίτλος Του, όταν τους εξηγούσε τις προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης για τον Μεσσία και τους ερωτούσε:
«Ουχί ταύτα έδει παθείν τον Χριστόν και εισελθείν εις την δόξαν αυτού;» (Λουκά κδ 26).
Δηλαδή : «Αυτά δεν έπρεπε να πάθει ο Μεσσίας και να δοξαστεί;»

* * * * *

2. Ότι ο Κύριος απέρριψε την αντίληψη, ότι είναι ένας εγκόσμιος πολιτικός ηγέτης – βασιλιάς και ότι ήλθε να εγκαταστήσει μία επίγεια κοσμική εξουσία, ένα κράτος. Διαπιστώνουμε, ότι η αντίληψη αυτή δεν ήταν άγνωστη και στους Δώδεκα, όπως δείχνουν τα σχόλια τους (Ιωάννου ιδ 23 και Πράξεων α 6).

Καθισμένος πάνω σ’ ένα ταπεινό ονάριο μόνο επίγειος κοσμικός βασιλιάς δεν φαινόνταν. Οι αγέρωχοι Ρωμαίοι στρατιώτες συνηθισμένοι στους μεγαλοπρεπείς γεμάτους ισχύ και επίδειξη θριάμβους των στρατηγών και αυτοκρατόρων της Ρώμης μάλλον ως εορταστικό επεισόδιο των προσελθόντων Ιουδαίων για την εορτή του Πάσχα το εξέλαβαν. Γι’ αυτό και δεν το εμπόδισαν να εξελιχθεί.

Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός ανακρινόμενος από τον Πιλάτο στην ερώτησή του «ουκούν βασιλεύς ει συ; » (Ιωάννου ιη , 37) απήντησε ότι : «Η βασιλεία η εμή ουκ έστιν εκ του κόσμου τούτου· ει εκ του κόσμου τούτου ην η βασιλεία η εμή, οι υπηρέται αν οι εμοί ηγωνίζοντο, ίνα μη παραδοθώ τοις Ιουδαίοις· νυν δε η βασιλεία η εμή ουκ έστιν εντεύθεν » (Ιωάννου ιη 36).

Δηλαδή : «Η δική μου βασιλεία δεν προέρχεται απ’ αυτόν τον κόσμο αν η βασιλεία μου προερχόταν από τον κόσμο αυτόν, οι στρατιώτες μου θα αγωνίζονταν να μην πέσω στα χέρια των Ιουδαίων. Αλλά η δική μου βασιλεία δεν προέρχεται από εδώ ».
Ούτε βασιλιάς εγκόσμιος ήταν, ούτε στρατό διέθετε, ούτε εγκόσμια βασιλεία ήλθε να εγκαταστήσει. Εδίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται στον επουράνιο Θεό και Πατέρα και να παρακαλούν «ελθέτω η Βασιλεία Σου» (Ματθαίου στ 10).

Αυτή η Βασιλεία είναι πνευματική, αιώνιος, αδιάδοχος και ασάλευτος. Είναι Βασιλεία δικαιοσύνης, αγιότητος, υπακοής στο θέλημα του Θεού Πατέρα μας (Λουκά α 32-33).

Αυτά τα χαρακτηριστικά προσέδιδαν στην βασιλεία του Μεσσία, του Χριστού και οι Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης. Οι Ιουδαίοι όμως είτε αδυνατούσαν να εννοήσουν το νόημα αυτών των προφητικών κυρυγμάτων είτε επλανώντο, τρέφοντας ελπίδες για εθνική αποκατάσταση και κυριαρχία επί άλλων λαών.

Ο Κύριος στην δημόσια δράση του ποτέ δεν υπέκυψε σ’ αυτό τον μεσσιανικό ενθουσιασμό των Ιουδαίων που ήταν ανάμεικτος με πολλά ανθρώπινα στοιχεία και εγκόσμιες ελπίδες.
Γι’ αυτό δεν αντιτάχθηκε στην εξουσία του Τετράρχη Ηρώδη ο οποίος παρά ταύτα υποπτευόταν τον Ιησού ως αντίπαλό του :

«Εν αυτή τη ημέρα προσήλθόν τινες Φαρισαίοι λέγοντες αυτώ· Έξελθε και πορεύου εντεύθεν, ότι Ηρώδης θέλει σε αποκτείναι » (Λουκά ιγ 31).

Δηλαδή : «Εκείνη την ημέρα πλησίασαν μερικοί Φαρισαίοι και του είπαν: «Απομακρύνσου απ’ αυτή την περιοχή, γιατί ο Ηρώδης θέλει να σε σκοτώσει».
Ούτε την εξουσία του Ρωμαίου αυτοκράτορα αμφισβήτησε, στον οποίο έπρεπε να καταβάλουν οι Ιουδαίοι την φορολογία.

Διευκρίνισε ότι η αποστολή Του ήταν άλλης φύσεως «ίνα τελειώση το έργο του Θεού Πατέρα» (Ιωάννου δ , 34· ε , 36· ιζ 34).

Δεν απέκρουσε την ομολογία της μεσσιανικής πίστεως του Ναθαναήλ που διακήρυξε, ότι «συ ει ο βασιλεύς του Ισραήλ» (Ιωάννου α 50), αλλά τον προσανατόλιζε προς την παρουσία του Υιού του Ανθρώπου.

Αποδέχθηκε ωστόσο την δημόσια εκδήλωση των Ιουδαίων στην θριαμβευτική είσοδό Του στην Ιερουσαλήμ καθισμένος πάνω σ’ ένα ταπεινό υποζύγιο, σύμφωνα με την προφητεία του Ζαχαρία (Ματθαίου κα 9 και Ζαχαρίου θ 9).

Δέχθηκε να Τον επευφήσουν ως Βασιλέα του Ισραήλ (Λουκά ιθ 38 και Ιωάννου ιβ 13). Αλλά ακριβώς αυτή η υποδοχή και επευφημία επέσπευσε την ώρα του πάθους και του θανάτου Του.

Οι ερωτήσεις που απευθύνθηκαν στον Κύριο Ιησού στην διάρκεια της θρησκευτικής δίκης Του αναφέρονται στην ιδιότητά Του ως Μεσσία και Υιού του Θεού. Στην πολιτική όμως δίκη Του μπροστά στον Πιλάτο κατηγορήθκε για την βασιλική ιδιότητά Του. Ο Ίδιος διευκρίνισε, ότι η βασιλεία Του «ουκ έστιν εκ του κόσμου τούτου» (Ιωάννου ιη 36) και συνεπώς δεν ανταγωνιζόταν τον Καίσαρα :

«Ήρξαντο δε κατηγορείν αυτού λέγοντες· Τούτον εύρομεν διαστρέφοντα το έθνος και κωλύοντα Καίσαρι φόρους διδόναι, λέγοντα εαυτόν Χριστόν βασιλέα είναι» (Λουκά κγ 2).
Δηλαδή : «Εκεί άρχισαν να τον κατηγορούν λέγοντας: «Αυτόν εδώ τον πιάσαμε να ξεσηκώνει το λαό μας, να τον εμποδίζει να πληρώνει τους φόρους στον αυτοκράτορα, και να ισχυρίζεται για τον εαυτό του πως είναι ο βασιλιάς, ο Μεσσίας».

Ο Ρωμαίος διοικητής της Ιουδαίας Πιλάτος κάρφωσε πάνω στο σταυρό του Κυρίου Ιησού και τον λόγο που καταδικάσθηκε σε θάνατο με σταύρωση (Ματθαίου κζ 29, 37) είτε για να Τον εμπαίξει, είτε για να ειρωνευθεί και να χλευάσει τους Ιουδαίους που ενοχλήθηκαν και διαμαρτυρήθηκαν για αυτή την ενέργειά του (Ιωάννου ιθ 21).

Πράγματι ο Ιησούς θα γνωρίσει την βασιλική δόξα, αλλά αυτό θα συμβεί με την ανάστασή Του, την ανάληψή Του και την παρουσία Του την έσχατη ημέρα.

Όπως ο υποψήφιος βασιλιάς πήγε να αναλάβει την βασιλεία, αλλά τον αρνήθηκαν οι συμπατριώτες του θα έρθει ως βασιλιάς για να ζητήσει λογαριασμό και να εκδικηθεί τους εχθρούς Του:

«Είπεν ουν· Άνθρωπός τις ευγενής επορεύθη εις χώραν μακράν λαβείν εαυτώ βασιλείαν και υποστρέψαι. καλέσας δε δέκα δούλους εαυτού έδωκεν αυτοίς δέκα μνας και είπε προς αυτούς· πραγματεύσασθε εν ω έρχομαι. οι δε πολίται αυτού εμίσουν αυτόν, και απέστειλαν πρεσβείαν οπίσω αυτού λέγοντες· ου θέλομεν τούτον βασιλεύσαι εφ’ ημάς. και εγένετο εν τω επανελθείν αυτόν λαβόντα την βασιλείαν, και είπε φωνηθήναι αυτώ τους δούλους τούτους οις έδωκε το αργύριον, ίνα επιγνώ τις τι διεπραγματεύσατο…πλην τους εχθρούς μου εκείνους, τους μη θελήσαντάς με βασιλεύσαι επ' αυτούς, αγάγετε ώδε και κατασφάξατε αυτούς έμπροσθέν μου» (Λουκά ιθ 12-15, 27).

Δηλαδή : «Είπε λοιπόν: «Ένας ευγενής πήγε σε μακρινή χώρα να χριστεί βασιλιάς και να επιστρέψει. Πριν φύγει, κάλεσε δέκα δούλους του, τους έδωσε από ένα χρυσό νόμισμα και τους είπε: «εμπορευτείτε μ’ αυτά, ώσπου να έρθω”. Οι συμπολίτες του τον μισούσαν κι έστειλαν ύστερα απ’ αυτόν αντιπροσωπεία για να πει: αυτόν δεν τον θέλουμε για βασιλιά μας”.

Όταν όμως αυτός χρίστηκε βασιλιάς και γύρισε πίσω, είπε να του φωνάξουν τους δούλους στους οποίους είχε δώσει τα χρήματα, για να μάθει πως τα εκμεταλλεύτηκε ο καθένας … Όσο για τους εχθρούς μου, αυτούς που δε με θέλησαν για βασιλιά τους, φέρτε τους εδώ και σφάξτε τους μπροστά μου».

Στον Σταυρό η βασιλική ιδιότητα του Κυρίου Ιησού Χριστού λάμπει για όποιον έχει την ικανότητα να βλέπει τα πράγματα με τα μάτια της πίστεως. Γι’ αυτό η Εκκλησία Τον προσφωνεί και Τον προσκυνεί ως Βασιλέα της δόξης.

* * * * *

3. Ότι η αποστολή Του ήταν να αποκαθάρει την θρησκευτικότητα, την ευσέβεια, την πνευματική ζωή από τις αλλοιώσεις της εκκοσμικεύσεως που εμείωνε την λάμψη της λατρείας του Θεού, να υπομνήσει το νόημα της θρησκείας και της σχέσεως του ανθρώπου με τον Θεό.

Στην παράδοση των Συνοπτικών Ευαγγελιστών (Ματθαίου, Μάρκου, Λουκά) η είσοδος του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα συνδέεται με την εκδίωξη των εμπόρων από τον Ναό των Ιεροσολύμων κατά την επιτέλεση πολλών θεραπειών (Ματθαίου κα , 12-16, Μάρκου ια , 15-19, Λουκά ιθ , 45-48).

Οι Ευαγγελιστές Τον παρουσιάζουν να συνεχίζει το έργο και την αποστολή των Προφητών, ως ο κατ’ εξοχήν Προφήτης, που με ζήλο αγωνίζεται όπως κι’ εκείνοι στο παρελθόν για την αγνή λατρεία του Θεού που έπρεπε να τελείται με πίστη και καθαρή καρδιά.

Επίσης οι διάφορες θεραπείες αποτελούν χαρακτηριστικό της Μεσσιανικής εποχής και της δράσεως του Μεσσία. Κατά την διδασκαλία των Προφητών.

Όταν ο Ιωάννης ο Βαπτιστής ήταν φυλακισμένος έστειλε δύο μαθητές του να ρωτήσουν τον Κύριο Ιησού εάν είναι ο Μεσσίας. Ο Κύριος τους απάντησε να επιστρέψουν στον Ιωάννη και να του αναγγείλουν αυτά που συνέβαιναν δηλαδή οι διάφορες θεραπείες που ήσαν οι αποδείξεις της Μεσσιανικής εποχής:

“Ο δε Ιωάννης ακούσας εν τω δεσμωτηρίω τα έργα του Χριστού, πέμψας δύο των μαθητών αυτού είπεν αυτώ· Συ ει ο ερχόμενος η έτερον προσδοκώμεν; και αποκριθείς ο Ιησούς είπεν αυτοίς· Πορευθέντες απαγγείλατε Ιωάννη α ακούετε και βλέπετε· τυφλοί αναβλέπουσι και χωλοί περιπατούσι, λεπροί καθαρίζονται και κωφοί ακούουσι, νεκροί εγείρονται και πτωχοί ευαγγελίζονται· και μακάριός εστιν ος εάν μη σκανδαλισθή εν εμοί ” (Ματθαίου ια 2-6).

Δηλαδή : “ Όταν ο Ιωάννης, που βρισκόταν στη φυλακή, άκουσε για τα έργα του Χριστού, έστειλε δύο από τους μαθητές του να τον ρωτήσουν: «Εσύ είσαι ο Μεσσίας που είναι να έρθει η περιμένουμε κάποιον άλλο; Κι ο Ιησούς τους αποκρίθηκε: «Να πάτε και να πείτε στον Ιωάννη αυτά που ακούτε και βλέπετε: Τυφλοί ξαναβλέπουν και κουτσοί περπατούν, λεπροί καθαρίζονται και κουφοί ακούν, νεκροί ανασταίνονται και φτωχοί ακούνε το χαρμόσυνο άγγελμα. Και μακάριος είναι όποιος δε χάσει την εμπιστοσύνη του σ’ εμένα»”

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

Ερμηνεύοντας οι θεοφόροι Πατέρες τα ιερά κείμενα της Εκκλησίας μας, χρησιμοποιούν την μέθοδο της αλληγορίας.

Αυτή η μέθοδος δεν καταργεί το ιστορικό γεγονός, αλλά το ανάγει σε άλλο επίπεδο.

Χρησιμοποιούν την αναγωγή οι Πατέρες χωρίς να αρνούνται την ιστορικότητα των γεγονότων, αλλά εκφράζουν την δική τους εμπειρία, αφού είχαν φτάσει με την χάρη του Αγίου Πνεύματος στην κάθαρση και στον φωτισμό, άρα μπορούσαν αλάνθαστα να ερμηνεύσουν την Αγία Γραφή και να μας παρουσιάσουν τις αλήθειες της πίστεώς μας τις οποίες αν τις βιώσουμε στο χώρο της κεκαθαρμένης καρδίας μας, θα δώσουν και σε εμάς αυτή τη δυνατότητα της εμπειρίας και άρα της βιωματικής συμμετοχής στο πάθος του Χριστού.

Ο Άγιος Αμφιλόχιος, Επίσκοπος Ικονίου, επιστήθιος φίλος του Μεγάλου Βασιλείου και καππαδόκης Πατέρας τη Εκκλησίας, ερμηνεύει το γεγονός της αναστάσεως του Λαζάρου, αρχίζοντας τον λόγο του ως εξής: "Φέρε πάλιν εις μέσον τον Ευαγγελιστήν Ιωάννην. Καλόν γαρ την απαρχήν της αναστάσεως σκοπήσαι."

Συνεχίζοντας την ερμηνεία του, στέκεται σε ένα γεγονός το οποίο ιδιαίτερα το παρουσιάζει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης και που είναι τα δάκρυα του Χριστού.

Και ρωτά ο Άγιος Αμφιλόχιος: "Τι σοι χρεία δακρύοιν, ων ήμελλεν εγείρειν; - Ποιά ήταν η ανάγκη να δακρύσει γι' αυτόν που πρόκειται να αναστήσει;" Γιατί λοιπόν δάκρυσε ο Χριστός;

Α. "Δάκρυσε διότι ο Κύριος τα σχεδίασε όλα εν σοφία"

Δάκρυσε πάνω στον τάφο για να αποκαλύψει τις σκέψεις όσων Τον ακολουθούσαν, δηλαδή πόσο μεγάλη υποψία είχαν για Αυτόν.

Είδες πόσο τον αγαπούσε; Αυτός που ανέστησε νεκρούς και έδωσε το φως σε τυφλούς, δεν μπορούσε να καταφέρει να μην πεθάνει και αυτός, αν στην πραγματικότητα τον αγαπούσε τόσο;

Και στα διανοήματα και στις σκέψεις αυτές των ανθρώπων που έφτασαν στην Βηθανία για να παραμυθίσουν την Μάρθα και την Μαρία για τον θάνατο του αδελφού τους, η απάντηση του Χριστού με το στόμα του πνευματοφόρου πατρός της Εκκλησίας είναι αποστομωτική: "Γι' αυτό επέτρεψα να τον καταβροχθίσει ο θάνατος όπως ακριβώς μάθητε ότι ζωής και θανάτου την εξουσίαν έχω."

Είναι μια απάντησις του Χριστού και σε εμάς σήμερα, στην απιστία που μας έχει κυριεύσει, στην άρνηση που σαν θηρίο κατατρώγει καθημερινά τις σάρκες μας, στα αμέτρητα γιατί τα οποία μας οδηγούν στην αθεία και στην απιστία.

Το σχέδιο του Χριστού ήταν να παρουσιάσει λίγες μέρες πριν το εκούσιο του Πάθους Του το μήνυμα της δικής Του αναστάσεως.

Β. Εδάκρυσεν ο Ιησούς

Ένας άλλος ερμηνευτής, ο Θεοφάνης ο Κεραμεύς, θα προσθέσει και αυτός τον δικό του πνευματικό οβολό για τα δάκρυα του Χριστού στον τάφο του Λαζάρου.

"Δεν έβαλε τα κλάματα αλλά απλώς έχυσε λίγα δάκρυα. Τα κλάματα συνοδεύονται συνήθως από λυγμούς. Δάκρυσε....επειδή δεν αρνείται την ομοιότητά του με τον άνθρωπο, αλλά αναμιγνύει την ανθρώπινη φύση του με τη θεική.

Δείχνει με αυτόν τον τρόπο ότι έχει την ίδια ουσία με εμάς". Τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος. Βρίσκεται μπροστά στο παμφάγο θηρίο του θανάτου και την ανατριχίλα που προκαλεί στον άνθρωπο.

"Θεός όλος υπάρχων όλος βροτός γέγονας, όλην την θεότητα μείξας τη ανθρωπότητι", κατά την έκφραση του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού.

Και ο Άγιος Ανδρέας Επίσκοπος Κρήτης θα προσθέσει την δική του εμπειρία στον περίφημο κανόνα που ψάλλεται την παραμονή της εορτής του Αγίου Λαζάρου (ποιός άραγε γνωρίζει και ποιος ψάλλει τον κανόνα αυτόν τον μεστό από τόσα θεολογικά νοήματα;): "Εδάκρυσας Κύριε επί Λαζάρω δεικνύων την σάρκωσιν" και ακόμη

"Ράνας επί φίλω δάκρυα δι' οικονομίαν έδειξας την σάρκαν την εξ' ημών ληφθείσαν. Ουσία ου δοκήσει"

"Δακρύσας ως άνθρωπος επί Λαζάρω εξήγειρας αυτόν ως Θεός"

"Δακρύζει και για την πτώση του ανθρώπου από τον παράδεισο την οποία υπέστη εξαιτίας της αμαρτίας." (Τροπάρια του κανόνος του αποδείπνου)

Δακρύζει, πάλι κατά τον Θεοφάνη τον Κεραμέα, γιατί προβλέπει την πνευματική τύφλωση των Ιουδαίων οι οποίοι βλέποντας το παράδοξο αυτό θαύμα, "δεν θα γίνουν καλύτεροι αλλά σκληρόκαρδοι αφού έχει ανάψει μέσα τους ο φθόνος."

Δακρύζει, ακόμη, ο Χριστός και για ένα άλλο σκοπό. Γιατί ξαναγυρίζει τον Λάζαρο από την όντως ζωή. Διότι ο Λάζαρος "κατόρθωσε να διανοίξει ένδοξα το στάδιο της ζωής όντας δίκαιος και θεοσεβής και φίλος του Χριστού. Γι' αυτό επρόκειτο να βρει ανάπαυση και να τιμηθεί μέσω του θανάτου. Γιατί αυτόν που βρήκε καταφύγιο στο λιμάνι του Παραδείσου, τον προσκαλεί να επιστρέψει στην τρικυμία του βίου. Αυτόν που ήδη αγωνίστηκε και στεφανώθηκε με το στεφάνι της νίκης, τον προτρέπει να γυρίσει στους αγώνες της ζωής".

Αλήθεια πόση σοφία κρύβουν τα ιερά κείμενα της Εκκλησίας μας; Πόσο πνευματικό περιεχόμενο μας αποκαλύπτει η εμπειρία των θεοφόρων Πατέρων της Εκκλησίας μας; Να γιατί ο λόγος τους είναι πάντοτε επίκαιρος και διαχρονικός και η διδασκαλία τους φως μέσα στο σκοτάδι της εποχής στην οποία ζούμε.

Αυτοί σοφοί κατά πνεύμα, εμείς άσοφοι.

Αυτοί δοχεία του Αγίου Πνεύματος, εμείς γεμάτοι από πάθη και αμαρτίες.

Ο νους τους, δηλαδή ο οφθαλμός της ψυχής, χώρος της συναντήσεώς τους με τον Θεό, ενώ ο δικός μας τυφλός και γεμάτος σκότος.

Γ. Εδάκρυσεν ο Ιησούς

Μας έδωσε το παράδειγμα και μας όρισε παράλληλα "ποιό είναι το μέτρο, πόσο δηλαδή πρέπει να λυγίζουμε από το πένθος και πόσο πρέπει να δακρύζουμε για τους νεκρούς." Κανείς δεν μένει αδιάφορος μπροστά στο φοβερό του θανάτου μυστήριον.

Οι πάντες συγκλονίζονται και αυτοί ακόμη που ισχυρίζονται ότι δεν πιστεύουν, μένουν άφωνοι και ομολογούν μαζί με τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό: "όντως φοβερώτατον το του θανάτου μυστήριον".

Δεν απαγορεύει τα δάκρυα η Εκκλησία ενώπιον του κεκοιμημένου αδελφού αν και δεν καταδικάζει την λύπη αυτή. "Επί νεκρώ κλαύσον. Επί νεκρώ κατάγαγε δάκρυα" θα γράψει ο σοφός Σειράχ. (22,11 & 38,16).

Και η χρυσή αηδόνα της Εκκλησίας, ο Ιερός Χρυσόστομος θα προσθέσει " ουκ ειμί θηριώδης, ουδέ απηνής". "Εξάλλου τούτο και ο Χριστός έδειξεν, εδάκρυσεν γαρ επί Λαζάρου".

"Τούτο λοιπόν και συ ποίησον, δάκρυσον αλλ' ηρέμα, αλλά μετ΄ ευσχημοσύνης, αλλά μετά του φόβου Θεού..."

Δάκρυσε όπως αποχαιρετάς κάποιον που φεύγει σε μακρινή χώρα. Αυτά τα λέγω, προσθέτει ο θείος πατήρ, όχι νομοθετώντας, αλλά συγκαταβαίνοντας στην ανθρώπινη αδυναμία (Μυστήριο του θανάτου, Νικ. Βασιλειάδη, σελ. 255).

Αν ο Χριστός δάκρυσε τότε στον τάφο του τετραημέρου, πόσο θα δακρύζει σήμερα με την αποστασία την δική μας και την παρουσία του θανάτου και της αμαρτίας που έχει κυριεύσει τις ψυχές μας;

Πόσοι από εμάς θα έχουμε τη δυνατότητα να Τον συναντήσουμε το βράδυ της Αναστάσεως; Πόσοι θα έχουμε το ένδυμα του γάμου για να καθίσουμε "στο εστρωμμένο ανώγαιο";

Πόσοι αξίως θα γευθούμε το Σώμα Του και το Αίμα Του εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν την αιώνιον; Γι' αυτό θα πρέπει τις ημέρες αυτές να παρακαλέσουμε τον ερχόμενο επί το εκούσιον πάθος Σωτήρα Χριστό να μας χαρίσει τις πηγές των δακρύων για να πλύνουμε τη ρερυπωμένη ψυχή μας, για να μπορέσουμε να δούμε το φως του προσώπου Του.

"Δάκρυά μοι δος ο Θεός, ως ποτέ τη γυναικί τη αμαρτωλώ και αξίωσόν με βρέχειν τους πόδας σου....ίνα ακούσω καγώ της ευκταίας σου φωνής : η πίστις σου σέσωκέ σε, πορεύου εν ειρήνη" (Δοξαστικό Μεγάλου Αποδείπνου)

Τα κείμενα πάρθηκαν από το βιβλίο "Η Ανάσταση του Λαζάρου και η ταραχή του κατεστημένου", των εκδόσεων Αρμός