Άρθρα - Απόψεις

"Ο αδελφός και φίλος"

tsakalis

 

Συμπληρώθηκαν 10 χρόνια από την προς Κύριον εκδημία του Αρχιμ. Γρηγορίου Τσάκαλη, Γραμματέως της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος (+ 25 Δεκεμβρίου 2003).

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κατορίας κ. Σεραφείμ, συνδεόταν πνευματικά, φιλικά και αδελφικά μαζί του και ως ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη του είχε γράψει τότε κείμενο αφιερωμένο στον φίλο του, το οποίο και αναδημοσιεύουμε σήμερα.

Να σημειώσουμε δε, ότι ο Σεβασμιώτατος έχει τοποθετήσει στο Ιερό Επισκοπείο τη φωτογραφία του αδελφού του Γρηγορίου δίπλα στους κεκοιμημένους γονείς του και τον οποίο μνημονεύει καθημερινά στη Θεία Λειτουργία.

Παραθέτουμε το κείμενο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας ως μνημόσυνο του ταπεινού αυτού λευίτου: Ως κεραυνός εν αιθρία ακούστηκε την ημέρα της μεγάλης εορτής των Χριστουγέννων η θλιβερή είδηση της προς Κύριον εκδημίας του Αρχιμανδρίτου Γρηγορίου Τσάκαλη.

Δεν μπορούσαμε να το πιστέψουμε και να το συνειδητο-ποιήσουμε Κληρικοί παντός βαθμού, Μοναχοί και Μοναχές, αλλά και λαικοί αδελφοί μας, όσοι τον γνωρίσαμε και συνδεθήκαμε μαζί του.

Ο νούς μας δεν μπορούσε να αφομοιώσει αυτό το θλιβερό γεγονός, πως πλέον δεν θα υπάρχει ανάμεσα μας, δεν θα ακούμε την πάντα μειλίχια φωνή του και δεν θα βλέπαμε το χαμογελαστό πρόσωπό του με την ζωγραφισμένη σ'αυτό ηρεμία και αισιοδοξία.

Η κοίμησις του, ήταν το κυρίαρχο θέμα της ημέρας μαζί με τις ευχές μας, στις τηλεφωνικές μας επικοινωνίες αμέσως στρέφαμε το λόγο μας στον π. Γρηγόριο και θυμόμασταν όλα εκείνα τα οποία μας συνέδεσαν μαζί του.

Τον π. Γρηγόριο τον γνώρισα στα Γραφεία της Ιεράς Συνόδου, περίπου το έτος 1989.

Είχα ακούσει για αυτόν από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Λαρίσης κ. Ιγνάτιο και τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Διαυλείας κ. Δαμασκηνό και πολλούς άλλους Κληρικούς, οι οποίοι τον γνώριζαν πριν από πολλά χρόνια και είχαν τις καλύτερες εντυπώσεις.

Υπηρετούσε τότε στην Ιερά Μητρόπολη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως ως Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος και μάλιστα δεξί χέρι και άνθρωπος εμπιστοσύνης και πολύτιμος συνεργάτης του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κ. Θεοφίλου.

Ήταν ένας καταξιωμένος Κληρικός, άοκνος εργάτης του Αμπελώνος του Κυρίου, που καλλιεργούσε το γεώργιο της τοπικής Εκκλησίας με υπομονή, επιμονή, επιμέλεια και διάκριση, ώστε να αποσπά την εμπιστοσύνη του λαού του Θεού.

Ήταν μία μεγάλη καρδιά που αγαπούσε τους πάντας. Ένας άνθρωπος που ήξερε να διακονεί με ταπείνωση και με αθόρυβο τρόπο τον κουρασμένο άνθρωπο της εποχής μας.

Όταν ο Γρηγόριος ήρθε στα γραφεια της Ιεράς Συνόδου, από την πρώτη στιγμή έγινε πόλος έλξεως και το γραφείο του σημείο αναφοράς.

Όλοι είχαν να πούν έναν καλό λόγο για το πρόσωπό του. Ήξερε να αγαπά, να αγαπά τον συνομιλητή του, να ειρηνεύει τις συνειδήσεις, να διαλύει παρεξηγήσεις να σκορπίζει χαμόγελο και εμπιστοσύνη. Συνδέθηκα μαζί του. Γίναμε αχώριστοι φίλοι.

Όχι ομόστεγοι και ομοτράπεζοι, αλλά σύμψυχοι. Δεν υπήρχε ημέρα που να μην επικοινωνήσω μαζί του και να του ανοίξω την καρδιά μου, καταθέτοντας τους δικούς μου προβληματισμούς από την καθημερινή ιερατική διακονία.

Έτσι, μου δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσω από κοντά τον πλούσιο σε χαρίσματα χαρακτήρα του, το ταπεινό του φρόνημα, που δυστυχώς απουσιάζει από μερικούς Κληρικούς της Εκκλησίας μας σήμερα.

Πόσες φορές δεν ξενυχτήσαμε μαζί γράφοντας πρακτικά της Ιεράς Συνόδου και χαριτολογώντας έλεγε: «Σεραφείμ, θα χάσουμε την ψυχή μας, γίναμε Κληρικοί για να διακονήσουμε το Ιερό Θυσιαστήριο. Μας ετίμησε ο Θεός με την ατίμητη Ιερωσύνη, αν και δεν το αξίζαμε»!

Ο Γρηγόριος διέθετε πλούσια χαρίσματα, ήταν προικισμένος από την πρόνοια του Θεού με πολλά τάλαντα· ήταν άνθρωπος κατ' αρχήν ταπεινός.

Δεν ήθελε να φαίνεται ούτε και να παρουσιάζει τον πλούσιο ψυχικό του κόσμο. Ήθελε τα πάντα να είναι καλυμμένα με την αρετή της ταπεινώσεως που ανεβάζει τον άνθρωπο και τον εξυψώνει, όχι μόνο στα μάτια των ανθρώπων αλλά πολύ περισσότερο στα μάτια του Θεού. "Δεν είμαι τίποτα" έλεγε χαρακτηριστικά, "αν έχω κάτι, το οφείλω στο Θεό".

Ήξερε, ακόμη, να ταπεινώνει και τον εαυτό του και να ζητά συγνώμη για τα τυχόν λάθη του, όχι μόνο από τους μεγαλυτέρους του, αλλά και από τους μικροτέρους στην ηλικία από αυτόν και από τους υφισταμένους του ακόμη και με τον τρόπο αυτό να αφοπλίζει και συγχρόνως να διδάσκει.

Διέθετε ο Γρηγόριος, επιπλέον, απλότητα. Φερόταν απλά, ανεπιτήδευτα, χωρίς κολακίες προς τους ανθρώπους.

Ήξερε να ζητά αυτό που επιθυμούσε με καλό τρόπο και με ευγένεια. Απευθυνόταν στον Θεό σαν τους απλούς και αγιασμένους εκείνους γεροντάδες του Αγίου Όρους και των αγίων Μοναστηριών της Ορθοδοξίας μας, αφού γνώριζε ότι ο Θεός καταδέχεται τους απλούς ανθρώπους και ότι οι απλοί και απονήρευτοι άνθρωποι είναι εκείνοι που θα κερδίσουν την Βασιλεία των Ουρανών.

Γι' αυτό τον έβλεπα πολλές φορές όταν βρισκόμουν μαζί του, στον Ναό στον οποίον υπηρετούσε, στον Άγιο Ιωάννη οδού Βουλιαγμένης, να απευθύνεται με οικειότητα στον Άγιο, τον οποίον είχε προστάτη, αφού στο Μοναστήρι του, στον Πρόδρομο Γορτυνίας εκάρη μοναχός, στον Άγιο Αθανάσιο Χριστιανουπόλεως και ιδιαιτέρως στον Άγιο Νικόλαο τον Πλανά, τον Άγιο τας απλότητος και να τους παρακαλεί για τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι της Ενορίας του.

Μιά μέρα άναψε μία λαμπάδα στα χαριτόβρυτα λείψανα τοά Αγίου Νικολάου του Πλανά και τον άκουσα να λέγει: «Παππού, θέλω θαύμα, θέλω την επέμβασή σου, ο άνθρωπος αυτός υποφέρει».

Πως να μην ευαρεστηθεί ο Θεός, οι Άγιοι της Εκκλησίας μας, βλέποντας αυτήν την απλότητα και την αγάπη και την συμπόνοια να ξεχιλίζουν μέσα από την καρδιά του.

Γνωρίσματα, ακόμη, του Γρηγορίου ήταν η ειλικρίνεια «έστω δε ημών το ναί ναί και το ου ου», το ανυπόκριτο, το ακατάκριτο, το ανεπίφθονο, αλλά και συγχρόνως, το συγχωρητικόν του χαρακτήρος του. Δεν φθονούσε κανέναν, χαιρόταν με την προαγωγή του άλλου και βοηθούσε με τον τρόπο του.

«Εάν μπορώ να βοηθήσω σε κάτι θα το κάνω με όλη μου την καρδιά, έχει ο Θεός για μένα».

Εκεί, όμως, που ο Γρηγόριος διέπρεψε, ήταν η αρετή της συγχωρητικότητος. Στην ζωή του πόνεσε, δέχθηκε βέλη πεπυρωμένα, όπως δεχόμαστε όλοι μας στην «μέλαινα και ζοφώδη του βίου θάλασσα», όπως παρουσιάζει την ζωή ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης.

Καί ήταν πολλοί εκείνοι που τον πίκραναν, Κληρικοί και λαικοί και πνευματικά του παιδιά, ακόμη, συνεργάτες και φίλοι, του οποίους είχε ευεργετήσει.

Άλλωστε, «ουδείς ασφαλέστερος εχθρός από ευεργετηθέντα αχάριστο». Ήξερε, όμως, να συγχωρεί και να αγαπά, να τους μνημονεύει στην Ιερά Προσκομιδή και να προσεύχεται για αυτούς.

Όταν συζητούσαμε μαζί τα θέματα αυτά, μου έδειχνε με το χέρι του το ουρανό επαναλαμβάνοντας την ικεσία του πρωτομάρτυρα του Γολγοθά «Πάτερ άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» και κατέληγε: «είναι η καλύτερη πληρωμή και η μεγαλύτερη απάντηση να παραδίδει κανείς όλους αυτούς σε Εκείνον, που "δικαιοσύνας ηγάπησεν, ευθύτητας είδεν το πρόσωπον Αυτού».

Θυμάμαι χαρακτηριστικά, μία μέρα όταν τον επισκέφθηκα στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννου, πικραμένος και προβληματισμένος από τα πολυποίκιλα προβλήματα της διαποιμάνσεως της ακριτικής επαρχίας της Καστοριάς, που η πρόνοια του Θεού με έταξε ποιμένα και Επίσκοπο, του ζήτησα να εξομολογηθώ ανοίγοντας διάπλατα την καρδιά μου στον φίλο αδελφό και πατέρα.

Πράγματι, στο Ιερό Βήμα του Ναού, έβαλε το επιτραχήλιόν του, με άκουσε με ηρεμία, μου ανέφερε παραδείγματα από την δική του ζωή και ιδιαίτερα από την αχαριστία των ανθρώπων, που μας πληγώνει πολλές φορές σε αφάνταστο σημείο και κυρίως όταν προέρχεται από δικούς μας ανθρώπους, και κατέληξε: «υπομονή, αδελφέ· και εγώ θα εύχομαι και εσύ θα εύχεσαι για να μας δώσει ο Θεός την Χάρη Του».

Γονάτισα, μου διάβασε την συγχωρητική ευχή και στο τέλος μου ζήτησε να εξομολογηθεί και εκείνος και να του αναγνώσω και εγώ την σχετική ευχή του ιερού μυστηρίου της μετανοίας.

Όταν τελείωσε η εξομολόγηση, μου ανέφερε: «έχω πνευματικό τον π. Γαβριήλ που είναι σε ένα Μοναστήρι του Καρέα και εξομολογούμαι τακτικά.

Αυτές τις ημέρες είναι ασθενής και δεν μπορώ να τον δω. Άλλωστε, αδελφός υπό αδελφού βοηθούμενος εστί πόλις οχυρά.»

Ο Γρηγόριος, όμως, είχε και μία άλλη κρυφή αρετή, στην οποία πραγματικά διέπρεψε δίνοντας εξετάσεις καθημερινά· ήταν η αρετή της ελεημοσύνης.

Γνώριζε από τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο ότι είναι σπουδαίο πράγμα η ελεημοσύνη, που φαινομενικά σκορπίζεται, αλλά στην πραγματικότητα επιστρέφει στον ελεήμονα και όποιος καρποφορεί σε έργα πίστεως και αγάπης, εκείνος είναι πραγματικός μαθητής του Χριστού.

Έτσι, ο Γρηγόριος είχε πάντοτε το πορτοφόλι του άδειο, μετά από τόσα χρόνια ιερατικής διακονίας να χρωστάει ακόμη και το σπίτι του, αφού με εκείνα που του χάριζε ο Θεός ετοίμασε τη ουράνια κατοικία στην Βασιλεία των Ουρανών.

Είμαι μάρτυς πολλών γεγονότων. Προσέφερε με απλοχεριά, με διάκριση, χωρίς να προσβάλλει τον άνθρωπο που είχε ανάγκη, στήριζε οικογένειες στέλνοντάς τους χρήματα, τρόφιμα, φάρμακα και ο,τι είχαν ανάγκη.

Βοηθούσε φοιτητές, Κληρικούς, Μοναχούς, Μοναχές, πτωχά Μοναστήρια, ανθρώπους της Αθήνας και της Γορτυνίας.

Στα χείλη του πάντοτε είχε τον λόγο του Αποστόλου Παύλου: «Ιλαρόν δότην αγαπά ο Θεός» και «ο σπείρων φειδομένως, φειδομένως και θερίσει και ο σπείρων επ’ ευλογίας επ’ ευλογίας και θερίσει».

Άκουσα, μάλιστα, την ημέρα της Εξοδίου Ακολουθίας, που για την Ενορία του Αγίου Ιωάννου Βουλιαγμένης ήταν Πάσχα χαρμολύπης για τον καταξιωμένο Κληρικό της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και Εφημέριο της ως άνω Ενορίας, ότι τις παραμονές των Χριστουγέννων έδωσε ακόμα και το δώρο του μισθού του, γα να ανακουφίσει εκείνους που είχαν ανάγκη.

Τον μακάρισα μέσα από την καρδιά μου. Ζήτησα κατά την διάρκεια της Ακολουθίας την προσευχή του και την μεσιτεία του στον Θρόνο του Θεού, όπου είμαι σίγουρος πως μετά παρρησίας προσεδρεύει, αφού το άδειο πορτοφόλι, η καθαρότητα της καρδιάς του και το ταπεινό του χαρακτήρος του τον ανέβασαν στα μάτια του Θεού και στην συνείδηση της Εκκλησίας και του προετοίμασαν την είσοδό του στην Βασιλεία των Ουρανών.

Άλλωστε, και η ημέρα που μετεκλήθη στο ουράνιο Θυσιαστήριο φανερώνει πως ο δούλος του Θεού, ο απλούς τη καρδία, έγινε ευάρεστος στον Θεό. Ηγαπήθη και ηρπάγη για να συναντηθεί με τον Δεσπότη Χριστό και να συνεχίσει την διακονία του στο ουράνιο Θυσιαστήριο.

Άκουσα πολλά την ημέρα της νεκρωσίμου Ακολουθίας. Επίσκοποι, Πρεσβύτεροι, Διάκονοι, Μοναχοί, Μοναχές, λαικοί αδελφοί μας, όλοι είχαν να πούν έναν καλό λόγο και να εθυμούντο μία ευεργεσία του π. Γρηγορίου. Ακόμη και εκείνοι που δεν τον ήθελαν και που τον πίκραναν, δεν αμφέβαλαν για τον χαρακτήρα του, τις γνώσεις του, τις διοικητικές του ικανότητες, το εκκλησιαστικό του φρόνημα και το ορθόδοξο ήθος του.

Τώρα, ο Γρηγόριος αναπαύεται στην αγκαλιά του Θεού. Δεν έχει ανάγκη από τους επαίνους των ανθρώπων, οι οποίοι ποτέ δεν τον άγγιξαν, ούτε, ακόμη, τον μειώνουν τα πικρόχολα σχόλια, οι φθόνοι και οι κακίες.

Γιά όλους υψώνει χείρα ικεσίας και προσευχής τονίζοντας ότι: "Τοιούτος γαρ ημών ο βίος, αδελφοί, τούτο επί γης παίγνιον, ουκ όντας γενέσθαι και γενομένους αναιρεθήναι, όναρ εσμέν ουχ ιστάμενον, φύσημά τι μη κρατούμενον, πτήσις ορνέου παρερχομένου, ναύς επί θαλάσσης ίχνος ουκ έχουσα".

Διό "αδελφοί μου αγαπητοί, μη μου επιλάθεσθε όταν υμνείτε τον Κύριον, αλλά μνήσθητέ μου του πόθου και της αγάπης, μνήσθητε και της αδελφότητος και ικετεύσατε τον Θεόν, ίνα με αναπαύση μετά των δικαίων ο Κύριος".

Καί εμείς, οι φίλοι του και αδελφοί του, μένουμε με την ανάμνηση της μορφής του επαναλαμβάνοτας μαζί με την Εκκλησία: 

ΑΙΩΝΙΑ ΣΟΥ Η ΜΝΗΜΗ ΑΔΕΛΦΕ ΜΑΣ ΓΡΗΓΟΡΙΕ 

γιατί, όσοι σε γνωρίσαμε, αισθανθήκαμε την θαλπωρή της αγάπης σου, απολαύσαμε τον πλούτο των αισθημάτων σου, διδαχθήκαμε από το ανεπίφθονο του χαρακτήρος σου.

ΑΙΩΝΙΑ ΣΟΥ Η ΜΝΗΜΗ ΑΔΕΛΦΕ ΜΑΣ ΓΡΗΓΟΡΙΕ

γιατί, υπηρέτησες την Εκκλησία του Χριστού σεμνά και αθόρυβα, αποτελεσματικά και διακριτικά, χωρίς διαφημίσεις και προβολές. Άλλωστε, οι μικροί ζητούν την προβολή, οι μεγάλοι εντυπωσιάζουν με την απλότητά τους, όπως Εκείνος που γεννήθηκε αθόρυβα "υπό το σπήλαιον" και ο Οποίος σε κάλεσε κατά την ημέρα της κατά σάρκα Γεννήσεώς Του να σε αναπαύσει από τους κόπους σου στα φωτοπάλατα του Ουρανού.

ΑΙΩΝΙΑ ΣΟΥ Η ΜΝΗΜΗ ΑΔΕΛΦΕ ΜΑΣ ΓΡΗΓΟΡΙΕ 

γιατί, έσπειρες, εδίδαξες λόγω και έργω τον λαό του Θεού, ότι ως κέντρο της ζωής μας πρέπει να είναι ο Χριστός και μόνον ο Χριστός, πόθος φλογερός η Βασιλεία του Θεού, αγώνας προσωπικός ο αγιασμός και σκοπός αμετάθετος η θέωση. Τώρα, μπορείς και εσύ μαζί με τον αριστέα των πνευματικών παλαισμάτων να επαναλαμβάνεις: "τον αγώνα τον καλόν ηγώνισμαι, τον δρόμον τετέλεκα, την πίστιν τετήρηκα, λοιπόν απόκειταί μοι ο της δικαιοσύνης στέφανος".

Αδελφέ μου αγαπητέ και φίλε μου επιστήθιε, δέξου τα ελάχιστα αυτά ψελίσματα βγαλμένα μέσα από την καρδιά μου και ύψωσε χείρα ικεσίας στο Θρόνο της Μεγαλωσύνης για όλους μας. Θα σε θυμόμαστε πάντα.

Το όνομά σου θα είναι γραμμένο με ανεξίτηλα γράμματα στην καρδιά μας, στην προσκομιδή, στην Αγία Τράπεζα και θα παρακαλούμε τον Θεό να κατατάξει το πνεύμα σου "εν τόπω φωτεινώ και τερπνώ, ένθα οι δίκαιοι αναπαύονται, εντεύξει δε και παρά Χριστού τη κρίσει, την άφεσιν και το μέγα έλεος", αφού "εν πίστει και αγάπη και ελπίδι και πραότητι και αγνεία και εν τω ιερατικώ αξιώματι ευσεβώς διέπρεψας, αείμνηστε".

ΑΙΩΝΙΑ ΣΟΥ Η ΜΝΗΜΗ, ΦΙΛΕ ΜΟΥ ΑΚΡΙΒΕ
ΚΑΙ ΑΔΕΛΦΕ ΜΟΥ, ΣΕΒΑΣΤΕ ΓΡΗΓΟΡΙΕ.
ΚΑΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΚΑΛΗ ΑΝΤΑΜΩΣΗ

 

 

Ο ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΜΕΛΙΤΩΝ

meliton3

Του Σεβ. Μητροπολίτου Σεβαστείας κ. Δημητρίου

Κατά τό λῆγον ἔτος συμπληρώθηκαν ἑκατό χρόνια ἀπό τήν γέννησι, καί σήμερα, ἑορτή τοῦ Πρωτομάρτυρος Ἁγίου Στεφάνου, εἰκοσιτέσσαρα χρόνια ἀπό τήν τελευτή τοῦ ἐξέχοντος Ἱεράρχου τοῦ Θρόνου Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος, ἐξ οὗ καί ἡ παροῦσα πένησσα ἀναφορά εὐγνώμονος υἱικῆς μνήμης.

Ἡ δική μου γενιά στήν νεότητά της, γνώρισε τόν Γέροντα σάν Μητροπολίτη Χαλκηδόνος, καί ὄχι μόνον.

Τό «ὄχι μόνον» παραπέμπει ἀπό τήν μιά στήν κοινή τότε συνείδησι κλήρου καί λαοῦ, ὅτι ἀνθρωπίνως βέβαια, αὐτός ἐπρόκειτο νά διαδεχθῇ τόν γηραιό πλέον Πατριάρχη Ἀθηναγόρα, καί ἀπό τήν ἄλλη, ὅτι αὐτός καί πάλι, αἴρει τόν σταυρόν τοῦ Πατριαρχικοῦ μαρτυρίου μετ’αὐτόν.

Ὅτι, δηλαδή, μετά τίς ἀλγεινές προεκλογικές ἐξελίξεις τῆς Πατριαρχικῆς διαδοχῆς (1972), «δέν ἀπηρνήθη τόν Κρανίου τόπον· δέν διέφυγε τῆς συσταυρώσεως», κατά τόν χαρακτηρισμόν τοῦ ἰδίου. Ἀλλ’ἀντιθέτως, ἀσμένως ἀπεδέχθη νά δάκνουν, αὐτόν κυρίως, οἱ ὄφεις τῆς Πατριαρχικῆς ράβδου!

Εἶναι τιμή, λοιπόν, γιά μᾶς πού παρατηρήσαμε καί παρακολουθήσαμε, ἕκαστος κατά τό αἰσθητήριο τῆς δικῆς του ψυχῆς, τόν περίβλεπτο αὐτόν Ἱεράρχη νά διακονῇ εὐστόχως τά ὅσια καί τά ἱερά τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ Γένους, κινούμενος ἐντός τῶν ἀνωτέρω πλαισίων μιᾶς ἀτμοσφαίρας κυμαινομένου ἄλγους.

Ἐάν ἐξαιρέσουμε δέ τά πρῶτα ἐλάχιστα χρόνια τῆς Ἀρχιερωσύνης του -ἐχειροτονήθη Μητροπολίτης Ἴμβρου καί Τενέδου τήν 30ήν Νοεμβρίου 1950-, οἱ συνθῆκες ἄλγους γιά τήν ἕδρα τῆς Μητρός Ἐκκλησίας παρέμειναν ἀναλλοίωτες μέχρι τέλους τῆς πλήρους συνέσεως καί εὐθυκρισίας χαρισματικῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς του.

Ὁ Γέροντας, ὁ ἐκ φύσεως μικρόσωμος καί ἐν τούτοις ὅσον ἐλάχιστοι ἐπιβλητικός καί μέχρι θαυμασμοῦ ἀξιοπρόσεκτος αὐτός ἄνθρωπος, ὑπῆρξε μία ἐκκλησιαστική προσωπικότης πού διέθετε κυριολεκτικῶς σπάνιους συνδυασμούς προσόντων.

Ὑπῆρξεν αὐστηρός καί ἐνίοτε αὐταρχικός, ἔσωθεν ὅμως εἰλικρινῶς ἀνθρώπινος.

Παρά τήν αὐθεντική βαρύτητα καί τόν ἡγετικό ψυχισμό πού ἐκ φύσεως διέθετε, ἦταν χαρίεις καί κοινωνικά περιζήτητος.

Ὑπῆρξε μοναδικός κῆρυξ τῶν ἀληθειῶν τῆς πίστεως καί προαπσιστής τῶν δικαίων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου καί τῆς Ὀρθοδοξίας ὅλης, ἀλλά καί βαθυστόχαστος ἀκροατής τῆς σιωπῆς καί μελετητής τοῦ μέτρου τῆς ἐν ΚΠόλει ἕδρας της -δύο στοιχείων ὑπαρξιακῆς σημασίας γι’αὐτήν ὅπως ἀπέδειξαν οἱ πολλοί αἰῶνες τῆς ἱστορίας της.

Πιό πολύ ὅμως ἦταν κάτοχος διακεκριμένης ἐκκλησιαστικῆς συνειδήσεως, τήν ὁποίαν δέν ἐπέτρεψε ποτέ νά ἐπισκιάσουν οἱ ἀνθρώπινες ἀδυναμίες πού ἀσφαλῶς διέθετε καί ὁ ἴδιος.

Τά χαρίσματα αὐτά, συνδυαζόμενα καί μέ τήν πνευματική καί διοικητική του δεινότητα καί εὐλυγισία ἀσφαλῶς συνθέτουν μιά εἰκόνα μεγάλου ἐκκλησιαστικοῦ κύρους τοῦ ἀπελθόντος ἱστορικοῦ Ἱεράρχου, τόν ὁποῖον ἀνεγνώρισε καί ἐτίμησε ἡ Ὀρθοδοξία στό σύνολό της, ἀλλά καί ὁ Χριστιανικός κόσμος.

Ὑπέρ τῆς καταλλαγῆς αὐτοῦ, ὁ Χαλκηδόνος Μελίτων, εἰργάσθη καί ἐκοπίασε μοναδικῶς, τιμήσας καί ἀναδείξας μεγάλως τό ἱεροκανονικό δικαίωμα τοῦ Προεδρικοῦ Θρόνου τῆς ΚΠόλεως ὡς πρός τήν ἀνάληψι ἱστορικῶν πρωτοβουλιῶν.

Ἄλλωστε, τό σύνολο τῆς δημοσίας ζωῆς του ποτέ δέν παρουσίασε ἀβουλία. Ἦταν μία διαρκής ἔγκριτος καί δικαία πρωτο-βουλία.

Στό σημεῖο αὐτό, θά δανεισθῶ ἕνα ἐντυπωσιακό χαρακτηρισμό πού ἐλέχθη γιά ἕνα ἱστορικό πολιτικό ἡγέτη καί πού ταιριάζει γιά τόν ἀοίδιμο Ἱεράρχη καί πνευματικό μας πατέρα.

Ἦταν ἐπί χρόνια ὁ Γέροντας γιά τό Φανάρι «καί ὁ τιμονιέρης καί ὁ ἄνεμος»! Τοῦ ἔδινε σωστή κατεύθυνσι καί φτερά. Μέχρι τόν Ἰούλιο τοῦ 1984 πού «τό λάδι τῆς κανδήλας του» σχεδόν στέρεψε.

Κατακλείων, ἐπιθυμῶ νά ὑπενθυμίσω τούς ἀποχαιρετιστήριους λόγους τοῦ μακαριστοῦ ἐκπαιδευτικοῦ τῆς Ἴμβρου Λαζάρου Λαζαρίδη, ὁ ὁποῖος προπέμποντάς τον ἀπό τό πολύπαθο νησί τό 1963 ἐκ μέρους ὅλων τῶν ἐκπαιδευτικῶν τῆς Ἐπαρχίας, τοῦ εἶπε μεταξύ ἄλλων:

«Σεβασμιώτατε, Ὅταν ὅλοι μας ἀργά τό βράδυ περνούσαμε ἀπό τόν δρόμο τῆς Μητροπόλεως καί οἱ ἀγρόται μας τάς μεταμεσονυκτίους ὥρας, βλέπαμε νά καίῃ στό γραφεῖο τοῦ Δεσπότη ἡ λάμπα τοῦ γκαζιοῦ καί ξεύραμε ὅτι ὁ ποιμένας ἀγρυπνεῖ, καί τότε ὅλοι πηγαίναμε ἥσυχοι νά κοιμηθοῦμε. Ἤσασταν ἡ ἀσφάλειά μας. Τώρα θά σβύσῃ ἡ λάμπα καί θά φύγῃ ὁ ποιμένας. Ποῦ θά βροῦμε τήν ἀσφάλεια;».

Τόν Δεκέμβριο τοῦ 1989, πού ὁ Θεός σάν σήμερα, ἑορτή τοῦ Ἁγίου Στεφάνου, τόν ἐκάλεσε πλησίον Του, τερματίζοντας τό ἀλάλητο προσωπικό μαρτύριό του, ἐμεῖς στό Φανάρι εἰσήλθαμε στόν νέο Πατριαρχικό Οἶκο μέ τούς πολλούς χώρους καί τά πολλά φῶτα.

Νοιώσαμε ὅμως καί νοιώθουμε ἔκτοτε, ὅτι γιά τό Φανάρι, κατά τούς ἀσταθεῖς αὐτούς καιρούς, μιά δυσεύρετη λάμπα ἀσφαλείας ἔσβυσε διά παντός.

Αἰωνία σου ἡ μνήμη, σεβάσμιε Γέροντα! Ἀμήν.

Κεφαλληνίας: ''Ετέχθη ημίν σήμερον Σωτήρ''

mitropolitis-kefallinias

Ἀγαπητοί ἀδελφοί,

«Ἐτέχθη ἡμῖν σήμερον Σωτήρ!».

Γιά ἄλλη μία φορά, ἀδελφοί μου, ζοῦμε τή γιορτή τῶν Χριστουγέννων, τήν Μητρόπολη τῶν ἑορτῶν, κατά τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο.
Χριστούγεννα!

«Σήμερον ὁ Ἄναρχος ἄρχεται καί ὁ Λόγος σαρκοῦται». Γεγονός μοναδικό! Μᾶς αὐτοαποκαλύφθηκε ὁ Θεός στό πρόσωπο τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Αὐτόν πού αἰῶνες ἀναζητοῦσε ὁ ἄνθρωπος νά Τόν ἀνακαλύψει, ζεῖ πλέον ἀνάμεσά μας. Καί καλούμαστε νά Τόν πιστεύσουμε, νά Τόν γνωρίσουμε, νά Τόν ἀγαπήσουμε, γιά νά ἀποκαλύπτεται καί φανερώνεται ὁλοένα καί περισσότερο στή ζωή μας.

Εἶναι ὁ μοναδικός καί ἀληθινός Σωτήρας καί Λυτρωτής μας.

Τό κοσμοχαρμόσυνο καί πανευφρόσυνο γεγονός τῆς Θείας Ἐνανθρωπήσεως συνεχίζει νά μεταδίδει ἀφειδῶς πρός κάθε κατεύθυνση ἀνείπωτη χαρά καί παραδεισένια μακαριότητα. Πραγματικός ἀποδέκτης ὅμως γίνεται ὅποιος μέ πίστη καί πόθο ὑπακούει στό κάλεσμα τῶν Ἀγγέλων, ἀκολουθεῖ τήν λάμψη τοῦ Ἀστέρος, ἀποδέχεται τίς ἄπειρες καί ἀκριβεῖς φωνές τῶν Προφητῶν.

Καί ἐφέτος- ἔτος ὁμολογουμένως δίσεκτος καί ἀνθρωπίνως ἀπελπιστικός- οἱ πιστοί διαδηλώνουν ὅτι ἡ μόνη ἀκαταίσχυντη καί βεβαία ἐλπίδα μας εἶναι ὁ γλυκύτατος καί ποθητός μας Χριστός.

Αὐτός πού «ἐταπείνωσεν ἑαυτόν, μορφήν δούλου λαβῶν». Αὐτός πού ἐνανθρώπησε πρός χάριν τοῦ καθενός ἀπό ἐμᾶς ὥστε νά μᾶς θεοποιήσει.

Καί παρέχοντάς μας τό τέλειο καί ὑψηλότερο ὅλων- δηλαδή, τήν σωτηρία καί τόν ἁγιασμό μας- μᾶς βεβαιώνει ὅτι ἀσχολεῖται μέ Πατρική ἀγάπη καί μέ ὅ,τι ἄλλο πρόσκαιρο καί γήινο μᾶς ἀπασχολεῖ.

Εἴθε, ἀδελφοί μου, Κεφαλλήνες τῆς νήσου και τῆς διασπορᾶς, νά ἔχουμε στραμένες τίς ἐλπίδες μας στό θεοδέγμον σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ καί μέ πόθο νά καταστοῦμε αἰώνιοι προσκυνητές τοῦ Θείου Βρέφους.

Ἄς μήν λησμονοῦμε ὅμως τήν δύσκολη ζωή τῶν Ποιμένων, τήν κοπιαστική ὁδοιπορεία τῶν Μάγων, τόν πειρασμό τοῦ δικαίου Ἰωσήφ.

Ἡ πραγματική χαρά εἶναι πάντοτε συνδεδεμένη μέ τόν κόπο καί τήν δοκιμασία.

Καλά Χριστούγεννα

Χρόνια Πολλά!

Μέ ὅλη μου τήν ἀγάπη ἐν Χριστῳ νηπιάσαντι

Ο Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Ο ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ

Η γέννηση του Κυρίου Ιησού Χριστού

PC230111

Του Σεβ. Μητροπολίτης Καισαριανής κ. Δανιήλ | Romfea.gr

᾽Ιδοὺ καλούμεθα ἀπὸ τὴν ἁγία ᾽Εκκλησία μας νά ἑορτάσουμε τὴν κατά τόν ἅγιο ᾽Ιωάννη τὸν Χρυσόστομο «μητρόπολιν τῶν ἑορτῶν» (Ἰωάννου Χρυσοστόμου PG 48, 752), τὴν Χριστοῦ γέννηση.

Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι ἀδυνατοῦν νὰ ἀντιληφθοῦν τὸ νόημα τῆς μεγάλης ἑορτῆς. Παραμένουν στὰ ἐξωτερικά, στὰ φανταχτερά ποὺ ξεγελοῦν τὶς αἰσθήσεις, ἐνῶ ὁ πλοῦτος τῆς ἑορτῆς ἀποκαλύπτεται σ᾽ ὅσους προσέλθουν μὲ ταπείνωση. Θὰ ὑπογραμμίσουμε γιὰ τὴν ἑορτὴ ὅτι:  

1. ῾Η ἔλευση τοῦ Μεσσία ἦταν «προσδοκία ἐθνῶν» ( Γεννέσεως μθ΄ 10)

Ὁ Πατριάρχης Ἰακώβ εὐλογώντας τούς γιούς του πρίν ἀποθάνει προφήτευσε ὅτι ἀπό τήν γενιά τοῦ Ἰούδα θά προέλθει ὡς ἀπόγονος ὁ Μεσσίας πού θά τόν περιμένουν ὅλα τά ἔθνη τῆς γῆς. 

«Οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ ᾽Ιούδα καὶ ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ, ἕως ἐὰν ἔλθῃ τὰ ἀποκείμενα αὐτῷ, καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν» (Γενέσεως μη΄ 10)

Δηλαδή : «Δὲν θὰ λείψει ἄρχοντας καὶ βασιλικὸ σκῆπτρο ἀπὸ τὴν φυλὴ τοῦ ᾽Ιούδα. δὲν θὰ λείψει ἀρχηγὸς ἀπὸ τοὺς ἀπογόνους τῆς γενεᾶς του μέχρις ὅτου ἔρθει ᾽Εκεῖνος, στὸν ῾Οποῖον ἀνήκει τὸ βασιλικὸ τοῦτο σκῆπτρο. καὶ Αὐτὸς θὰ εἶναι τὸ πρόσωπο, τὸ ὁποῖο θὰ περιμένουν μὲ ζωηρή ἐλπίδα καὶ ἔντονη προσδοκία τὰ ἔθνη καὶ οἱ λαοὶ τῆς γῆς, δηλαδὴ ὁ Μεσσίας Χριστός»  

Ἀπ’ αὐτή τήν προφητεία προῆλθε ἡ προσδοκία γιά τόν Ἀναμενόμενο Ἡγέτη πού θά κυβερνοῦσε τόν κόσμο μέ δικαιοσύνη καί σοφία.   

α´. Στὴν προχριστιανικὴ γραμματεία τῶν ᾽Ιουδαίων καὶ τῶν εἰδωλολατρῶν διαπιστοῦται ἡ παγκόσμιος προσδοκία ἐνανθρωπήσεως τοῦ ᾽Αναζητουμένου καὶ Νοσταλγουμένου. ῾Ενὸς ῾Υψίστου Θεοῦ, τοῦ μόνου ὄντως Θεοῦ, ὡς ἡ μόνη ἐναπομένουσα καὶ γιὰ τοῦτο ἐλπιζομένη λύση τοῦ πανανθρώπινου δράματος: τοῦ χωρισμοῦ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου καὶ τῆς ὑπερβάσεως τῶν ὑπαρξιακῶν ὁρίων τοῦ ἀνθρώπου.

᾽Αφοῦ ὁ ἄνθρωπος μὲ τὶς δικές του δυνάμεις δὲν μπόρεσε νὰ ἀνυψωθεῖ μέχρι πλήρους γνώσεως τοῦ Θεοῦ, τοῦ ῾Ενὸς καὶ μόνου ὄντως καὶ ᾽Αληθινοῦ, μία μόνο φυσική, λογικὴ καὶ ἀναγκαία λύση ὑπολειπόταν γιὰ ἀληθινή θεογνωσία καὶ ἀληθινὴ λύτρωση καὶ ἀληθινὴ ἀποκάλυψη αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ στοὺς ἀνθρώπους καὶ γιὰ ἕνωση Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου: ἡ κάθοδος πρὸς τοὺς ἀνθρώπους αὐτοῦ τούτου τοῦ ἀναζητουμένου ῾Ενός, τοῦ Θεοῦ.

Αὐτὴ τὴν ἀνάγκη ἐπισημαίνει χαρακτηριστικὰ ὁ ἅγιος Βασίλειος ὁ Μέγας:

«῎Αλλην τὰ ἀνθρώπινα διόρθωσιν οὐκ ἐπιδέχεται εἰ μὴ διὰ μόνης τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγου εἰς ἀνθρώπους ἐπιδημίας» (Ἑρμηνεία στό Ζ΄κεφάλαιο τοῦ Προφήτη Ἡσαΐου, Migne P. G. 30, 461).

Δηλαδή : «Δὲν ὑπάρχει ἄλλος τρόπος νὰ διορθωθοῦν τὰ ἀνθρώπινα παρὰ μόνο μὲ τὴν κάθοδο στὴν γῆ τοῦ Θεοῦ Λόγου»

Στὴν ἀνθρώπινη ὑπαρξιακὴ ἀδυναμία ἀναφέρεται καὶ ὁ ἅγιος ᾽Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος:

«᾽Επειδὴ αὐτή (ἡ ἀνθρωπότης) οὐκ ἠδύνατο ἀναβῆναι ἄνω, αὐτὸς κατέβη κάτω» (Ὁμιλία ὅτε τῆς Ἐκκλησίας ἔξω εὑρεθείς Εὐτρόπιος Migne P. G. 52, 405).

Δηλαδή : «᾽Επειδὴ ἡ ἀνθρωπότητα δὲν μποροῦσε νὰ ἀνέβη ἐπάνω, Αὑτὸς (ὁ Κύριος) κατέβηκε κάτω στὴν γῆ»

«Διὰ τοῦτο κατέβη, διὰ τοῦτο σάρκα ἀνέλαβε, ἵνα κἀγὼ αὐτῷ διαλεχθῶ» (Ὁμιλία εἰς τήν ἐπίλυσιν τῆς Χαναναίας, Migne P. G. 52, 452.)

Δηλαδή : «Γι’ αὐτό κατῆλθε, γι’ αὐτό ἐνδύθηκε σάρκα ὥστε κι’ ἐγώ νά ἀποκτήσω κοινωνία μ’ Αὐτόν»

β´. Γι᾽ αὐτὸ διαμορφώθηκε σιγά- σιγὰ στὴν συνείδηση τῆς ἀνθρωπότητας ἀπὸ τὸν 5ο αἰώνα π. Χ. ἡ προσδοκία τῆς καθόδου τοῦ Θεοῦ μὲ μορφὴ ἀνθρώπου στὴν γῆ.

Δὲν ὑπῆρχε λαὸς ποὺ νὰ μὴν ἔχει τέτοια προσδοκία. Εὔστοχα ἡ προσδοκία αὐτὴ χαρακτηρίσθηκε ὡς «ἡ μὴ συνειδητὴ πρὸς Χριστὸν νοσταλγία τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς».

Συνοψίζοντας στὸν προσδοκώμενο Θεάνθρωπο ἀνέμεναν οἱ ἄνθρωποι:

Νὰ γνωρίσουν τὸν ὄντως Θεό, δηλαδὴ νὰ ἀποκτήσουν τὴν ἀληθινὴ Θεογνωσία.

Νὰ ἀνασυνδεθοῦν μαζί Του γιὰ νὰ εὕρουν τὴν πλήρη ἱκανοποίηση τῶν μυχιαιτάτων νοσταλγιῶν τους, τὴν πλήρωση τοῦ χαίνοντος κενοῦ τῆς ψυχῆς τους.

Νὰ λυτρωθοῦν ἀπὸ τὴν θλίψη καὶ τῶν ἄλλων κακῶν ποὺ προέκυπταν ἀπὸ τὸν χωρισμό τους ἀπὸ τὸν Θεό.

Νὰ ἀποκαταστήσουν τὴν κοινωνία τους μὲ τὸν Θεό.

γ´. ῾Η παγκόσμια θεανθρωπικὴ προσδοκία ὑπῆρξε τόσο ἔντονη καὶ τὴν ἐκπλήρωσή της ἀνέμεναν καὶ ἀξίωναν τόσο ἀνυπόμονα καὶ τόσο ἄμεσα οἱ ἄνθρωποι, ὥστε ἔπλαθαν στὴν φαντασία τους ἀνύπαρκτους θεανθρώπους, δηλαδὴ μὴ ἱστορικές, πλασματικὲς καθ᾽ ὁλοκληρία καὶ φανταστικὲς μορφές.

δ´. Βεβαίως στὴν θρησκεία τοῦ ἀρχαίου ᾽Ισραήλ, δηλαδὴ στὴν ἀποκάλυψη τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης δὲν ἔχουμε ἁπλὴ θεανθρωπικὴ προσδοκία, ἀλλὰ ἀποκάλυψη τὴς προαιώνιας βουλῆς τοῦ Θεοῦ (Γενέσεως γ´ 15) προαναγγέλουσα καὶ προβεβαιώνουσα μὲ πλῆθος προφητειῶν τὸν βίο καὶ τὸ ἔργο Του.

Οἱ θεοπνεύστως «προαναγγείλαντες» γιὰ τὴν ἔλευση τοῦ Δικαίου εἶναι οἱ ἱεροὶ ἄνδρες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, οἱ θρησκευτικοὶ καὶ πνευματικοὶ ἡγέτες τοῦ ἀρχαίου ᾽Ισραὴλ καὶ ἐξαιρετικῶς οἱ Προφῆτες τῶν ὁποίων οἱ προφητεῖες ἐξεπληρώθηκαν στὸν Θεάνθρωπο Κύριό μας ᾽Ιησοῦ Χριστό, στὸν ἐνανθρωπήσαντα Θεὸ Λόγο, Λυτρωτὴ καὶ Σωτήρα τοῦ κόσμου.

* * * * * 

2. Εἶναι Οἰκουμενικὴ πανήγυρη

Ὁλόκληρη ἡ κτίση ἑορτάζει μὲ πνευματική εὐφροσύνη τὴν γέννηση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ὁ ὁρατὸς καὶ ἀόρατος κόσμος. Oἱ Ἄγγελοι στὸν οὐρανὸ καὶ οἱ ἄνθρωποι στὴν γῆ. Τὰ λογικὰ ὄντα καὶ τὰ ἄλογα ζῶα. Τὰ στοιχεῖα καὶ οἱ νόμοι τῆς φύσεως. 

Πανηγυρίζει ὁ πρύτανης τῶν θεολόγων ἅγιος Ἰώαννης ὁ Δαμασκηνός :

«Δεῦτε πάντα τὰ ἔθνη, πᾶν γένος ἀνθρώπων, καὶ πᾶσα γλῶσσα, καὶ ἡλικία πᾶσα καὶ πᾶν ἀξίωμα μετ᾽ εὐφροσύνης τό παγκοσμίου εὐφροσύνης γενέθλιον ἑορτάσωμεν» (Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ PG 96, 661)

Στούς ὕμνους τῆς ἑορτῆς ἀναφέρεται αὐτὴ ἡ συμμετοχή τῆς οἰκουμένης στὴν πανήγυρη ὅλης τῆς κτίσεως στὴ γιορτὴ τῆς Οἰκουμένης. Ὅλα γιορτάζουν καὶ χαίρονται τὴν φανέρωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ μὲ ἀνθρώπινη μορφή. Ψάλλουμε στὸν Ὄρθρο τῆς ἑορτῆς πανηγυρικὰ τὸν κατανυκτικὸ ὕμνο:

«Τὰ σύμπαντα σήμερον χαρᾶς πληροῦνται Χριστός ἐτέχθη ἐκ τῆς Παρθένου» (Δοξαστικό τοῦ Πεντηκοστοῦ Ψαλμοῦ τῆς Ἀκολουθίας τοῦ Ὄρθρου τῶν Χριστουγέννων)

Σὲ ἕνα ἄλλο ὕμνο ὁ ὑμνωδός καταγράφει μὲ ποιὸ τρόπο τὰ διάφορα δημιουργήματα συμμετεῖχαν στό γεγονός: 

«Τί σοι προσενέγκωμεν Χριστέ, ὅτι ὤφθης ἐπὶ γῆς ὡς ἄνθρωπος δι' ἡμᾶς; ἕκαστον γὰρ τῶν ὑπὸ σοῦ γενομένων κτισμάτων, τὴν εὐχαριστίαν σοι προσάγει· οἱ Ἄγγελοι τὸν ὕμνον, οἱ οὐρανοὶ τὸν Ἀστέρα, οἱ Μάγοι τὰ δῶρα, οἱ Ποιμένες τὸ θαῦμα, ἡ γῆ τὸ σπήλαιον, ἡ ἔρημος τὴν φάτνην· ἡμεῖς δὲ Μητέρα Παρθένον· ὁ πρὸ αἰώνων Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς»  (Στιχηρό Ἰδιόμελο τῆς Ἀκολουθίας τοῦ Ἑσπερινοῦ τῶν Χριστουγέννων) 

Στὴν ἔμμετρη εὐχή τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ τῶν Θεοφανείων ὁ ἅγιος Σωφρόνιος Πατριάρχης Ἱεροσολύμων ἐξηγεῖ πῶς ἡ κτίση ὁλόκληρη συμμετέχει στὴν ἑορτή: 

«Σήμερον γὰρ ὁ τῆς Ἑορτῆς ἡμῖν ἐπέστη καιρός, καὶ χορός ἁγίων ἐκκλησιάζει ἡμῖν, καὶ Ἄγγελοι μετὰ ἀνθρώπων συνεορτάζουσι… Σήμερον ἡ Σελήνη λαμπραῖς ταῖς ἀκτῖσι τῷ κόσμω συνεκλαμπρύνεται. Σήμερον οἱ φωτοειδεῖς ἀστέρες τῇ φαιδρότητι τῆς λάμψεως τὴν οἰκουμένην καλλωπίζουσι. Σήμερον αἱ νεφέλαι ὑετὸν δικαιοσύνης τῇ ἀνθρωπότητι οὐρανόθεν δροσίζουσι… Σήμερον τὰ τοῦ Ἰορδάνου νάματα εἰς ἰάματα μεταποιεῖται τῇ τοῦ Κυρίου παρουσίᾳ. …Σήμερον ἡ ἀχλὺς τοῦ κοσμοῦ καθαιρεῖται τῇ ἐπιφανείᾳ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Σήμερον λαμπαδοφέγγει πᾶσα ἡ κτίσις ἄνωθεν. Σήμερον ἡ πλάνη κατήργηται, καὶ ὁδόν ἡμῖν σωτηρίας ἐργάζεται ἡ τοῦ Δεσπότου ἐπέλευσις. Σήμερον τὰ ἄνω τοῖς κάτω συνεορτάζει, καὶ τὰ κάτω τοῖς ἄνω συνομιλεῖ».

* * * * * 

3. ῞Ολοι ἀπολαμβάνουν ἐξ ἴσου τὴν ἀγαθότητα (τὴν φιλανθρωπία)

τοῦ Κυρίου.

Ὁ Χριστός γεννήθηκε γιὰ ὅλη τὴν κτίση, γιὰ ὅλους τούς ἀνθρώπους. Μὲ τὴν φιλανθρωπία Του ἀγκάλιασε τὰ σύμπαντα, ἀγκάλιασε ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος, ἀγκάλιασε ὅλο τὸν ἄνθρωπο, τὴν ψυχή του καὶ τὸ σῶμα του. 

Ὅλοι μποροῦν νὰ προσέλθουν στὴν ἑορτή καὶ νὰ συμμετάσχουν στὴν χαρά. Οὐδείς στερεῖται τὴν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ. Οὐδεὶς ἀποκλείεται παρὰ μόνο ἐκεῖνος ποὺ τὸ θέλει. 

Οἱ ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας μας δὲν ἔχουν περιορισμούς σ’ ὅσους θέλουν νὰ ἑορτάσουν θεοπρεπῶς. 

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μὲ τὴν θαυμαστὴ ρητορικὴ δεινότητα καὶ μὲ θεία ἔμπνευση ἀναφέρεται στὴν συμμετοχὴ διαφόρων τάξεων στὴν χαρά τῆς παρούσης πανηγύρεως :

«Βασιλεῖς μὲν γὰρ ἦλθον, τὸν ἐπουράνιον βασιλέα θαυμάζοντες, ὅτι πῶς ἐπὶ γῆς ἦλθεν οὐκ ἀγγέλους ἔχων, οὐκ ἀρχαγγέλους, οὐ θρόνους, οὐ κυριότητας, οὐ δυνάμεις, οὐκ ἐξουσίας, ἀλλὰ ξένην καὶ ἀτριβῆ βαδίσας ὁδὸν, ἐξ ἀγεωργήτου προῆλθε γαστρὸς, οὔτε τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ ἐρήμους τῆς ἐπιστασίας αὐτοῦ καταλιπὼν, οὔτε τῇ πρὸς ἡμᾶς ἐνανθρωπήσει τῆς οἰκείας θεότητος ἐκστάς· ἀλλὰ βασιλεῖς μὲν τὸν ἐπουράνιον βασιλέα τῆς δόξης ἦλθον προσκυνήσοντες, στρατιῶται δὲ τὸν ἀρχιστράτηγον τῆς δυνάμεως θεραπεύσοντες· αἱ γυναῖκες τὸν ἐκ γυναικὸς τεχθέντα, ἵνα τὰς λύπας τῆς γυναικὸς εἰς χαρὰν μεταβάλλῃ· αἱ παρθένοι τὸ τῆς παρθένου παιδίον, ὅτι πῶς ὁ γάλακτος καὶ μαζῶν δημιουργὸς τὰς πηγὰς μαζῶν αὐτόματα ῥεῖθρα φέρεσθαι ποιῶν, παρὰ μητρὸς παρθένου παιδίου τροφὴν ἔλαβε· τὰ νήπια τὸν νήπιον γενόμενον, ἵνα ἐκ στόματος νηπίων καὶ θηλαζόντων καταρτίσῃ αἶνον· οἱ παῖδες τὸν παῖδα μάρτυρας διὰ τὴν Ἡρώδου μανίαν εἰργασάμενον· οἱ ἄνδρες τὸν ἐνανθρωπήσαντα καὶ τὰ τῶν δούλων θεραπεύσαντα κακά· οἱ ποιμένες τὸν ποιμένα τὸν καλὸν, τὸν τὴν ψυχὴν ὑπὲρ τῶν προβάτων προθέμενον· οἱ ἱερεῖς τὸν κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲκ ἀρχιερέα γενόμενον· οἱ δοῦλοι τὸν μορφὴν δούλου λαβόντα, ἵνα ἡμῶν τὴν δουλείαν ἐλευθερίᾳ τιμήσῃ· οἱ ἁλιεῖς τὸν ἀπὸ ἁλιέων θηρευτὰς ἀνθρώπων ἐργαζόμενον· οἱ τελῶναι τὸν ἀπὸ τελωνῶν εὐαγγελιστὴν ἀναδείξαντα· αἱ πόρναι τὸν τοῖς πορνικοῖς δάκρυσι τοὺς πόδας προϊέμενον· καὶ ἵνα συντόμως εἴπω, πάντες οἱ ἁμαρτωλοὶ ἦλθον ἰδεῖν τὸν ἀμνὸν τοῦ Θεοῦ τὸν αἴροντα τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, μάγοι δορυφοροῦντες, ποιμένες εὐλογοῦντες, τελῶναι εὐαγγελιζόμενοι, πόρναι μυροφοροῦσαι, Σαμαρεῖτις πηγὴν διψῶσα ζωῆς, Χαναναία πίστιν ἀνενδοίαστον ἔχουσα» (Εἰς τό Γενέθλιον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, Λόγος Β΄ PG 56, 386-387).

Δηλαδή : «Καὶ οἱ μὲν βασιλεῖς ἦρθαν γεμάτοι ἀπὸ θαυμασμὸ γιὰ τὸν ἐπουράνιο βασιλιά, γιὰ τὸ πῶς δηλαδὴ ἦρθε στὴν γῆ χωρὶς ἀγγέλους, χωρὶς ἀρχαγγέλους, χωρὶς θρόνους, χωρὶς κυριότητες, χωρὶς δυνάμεις, χωρὶς ἐξουσίες, ἀλλά, ἀφοῦ βάδισε ἕναν παράξενο καὶ ἀδιάβατο δρόμο, γεννήθηκε ἀπὸ ἀκαλλιέργητη κοιλιά, χωρὶς ν᾽ ἄφησε τοὺς ἀγγέλους του στερημένους ἀπὸ τὴν προστασία του, οὔτε νὰ ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ τὴν θεότητά του προσλαμβάνοντας τὴν ἀνθρώπινη σάρκα. Οἱ βασιλεῖς λοιπὸν ἦρθαν γιὰ νὰ προσκυνήσουν τὸν ἐπουράνιο βασιλιὰ τῆς δόξας, οἱ στρατιῶτες γιὰ νὰ ὑπη­ρετήσουν τὸν ἀρχιστράτηγο τῆς δυνάμεως· οἱ γυναῖκες γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ γεννήθηκε ἀπὸ γυναίκα, γιὰ νὰ μεταβάλλει στὸ ἑξῆς τὶς λύπες τῆς γυναίκας σὲ χαρά· οἱ παρθένες γιὰ νὰ προσκυνήσουν τὸ παιδὶ τῆς παρθένου, ἀπορρώντας πῶς ἐκεῖνος ποὺ δημιούργησε τοὺς μαστοὺς καὶ τὸ γάλα καὶ κάμνει τὶς πηγὲς τῶν μαστῶν νὰ ἀναβλύζουν ἀπὸ μόνες τους τὸ γάλα, ἔλαβε τὴν παιδικὴ τροφὴ ἀπὸ μητέρα παρθένο· τὰ νήπια γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ ἔγινε νήπιο, γιὰ νὰ συνθέσει ὕμνο δοξολογίας μὲ τὸ στόμα τῶν νηπίων καὶ ἐκείνων ποὺ θηλάζουν· τὰ παιδιὰ γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον πού, ἐξ αἰτίας τῆς μανίας τοῦ Ἡρώδη, ἀνέδειξε μάρτυρές του τὰ παιδιά· οἱ ἄνδρες γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος καὶ ἀπάλλαξε τοὺς δούλους ἀπὸ τὰ κακὰ ποὺ ὑπέφεραν· οἱ  ποιμένες γιὰ νὰ προσκυνήσουν τὸν ποιμένα τὸν καλό· οἱ ἱερεῖς γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ ἔγινε ἀρχιερέας κατὰ τὴν τάξη Μελχισεδέκ· οἱ δοῦλοι γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ ἔλαβε μορφή δούλου γιὰ νὰ χαρίσει ἐλευθερία στὴ δουλεία μας· οἱ ἀλιεῖς γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ μετέβαλε τοὺς ἀλιεῖς σὲ θηρευτὲς ἀνθρώπων· οἱ τελῶνες γιὰ νὰ δοῦν καὶ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ ἀπὸ τοὺς τελῶνες ἀνέδειξε εὐαγγελιστή· οἱ πόρνες γιὰ νὰ προσκυνήσουν ἐκεῖνον ποὺ παρέδωσε τὰ πόδια του στὰ δάκρυα τῆς πόρνης· καὶ γιὰ νὰ μιλήσω μὲ συντομία, ὅλοι οἱ ἁμαρτωλοί ἦρθαν γιὰ νὰ δοῦν τὸν ἀμνὸ τοῦ Θεοῦ ποὺ σηκώνει στούς ὤμους του τὴν ἁμαρτία τοῦ κόσμου, οἱ μάγοι θέτοντάς τον κάτω ἀπὸ τὴν προστασία τους, οἱ ποιμένες εὐλογώντας τον, οἱ τελῶνες κηρύττοντάς τον, οἱ πόρνες προσφέροντάς του μύρα, ἡ Σαμαρείτιδα διψώντας γιὰ πηγὴ ζωῆς, ἡ Χαναναία δείχνοντας πίστη ἀδίστακτη» 

* * * * *

4. Εἶναι ἐπίσκεψη Θεοῦ.

Ὅταν ὁ Ζαχαρίας ὁ ἱερέας πατέρας τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ ἄκουσε ἀπὸ τὸν Ἀρχάγγελο ὅτι θὰ ἀποκτήσει στὰ βαθειά του γεράματα γιὸ δοξολόγησε τὸν Θεό λέγοντας

«Εὐλογητὸς Κύριος, ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραήλ, ὅτι ἐπεσκέψατο καὶ ἐποίησε λύτρωσιν τῷ λαῷ αὐτοῦ» (Λουκᾶ α΄ 8)

Θεὸς δέν ἐγκατέλειψε τὸν ἐκπεσόντα ἀπὸ τὴν κοινωνία μαζί Του ἄνθρωπο στὴν πτώση του, δὲν ἀδιαφόρησε γιὰ τὰ δεινὰ ποὺ κτύπησαν τὸ κορυφαῖο δημιούργημά Του, δέν ἀπέστρεψε τὴν προσοχή Του ἀπὸ τὴν δυστυχία τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ προετοίμασε σχέδιο λυτρώσεως καὶ ἀποκαταστάσεως τοῦ ἀνθρώπου. Σὲ μία ὡραία εὐχὴ εὐχαριστοῦμε τὸν Θεό Πατέρα μας ὡς ἑξῆς: 

« Οὐ γάρ ἔφερες Δέσποτα διὰ σπλάχνα ἐλέους σου, θεάσασθαι ὑπὸ τοῦ διαβόλου τυραννούμενον τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων. ἀλλ’ ἦλθες καὶ ἔσωσες ἡμᾶς. ῾Ομολογοῦμεν τὴν χάριν, κηρύττομεν τὸν ἔλεον, οὐ κρύπτομεν τὴν εὐεργεσίαν» (Εὐχή τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ τῶν Θεοφανείων)

Ἰδιαιτέρως στὶς ἡμέρες μας καὶ στὴν ἐποχή μας εἶναι σημαντικό νὰ θυμηθοῦμε καὶ νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι ὁ Θεός ἐπισκέπτεται τὸν λαό Του. Ἐρευνητέον ὅμως ἐὰν καὶ ὁ λαός εἶναι ἕτοιμος νὰ δεχθεῖ τὸν Κύριό Του.  

* * * * * 

5. ῾Εορτὴ ἐλπίδας γιὰ ἐσωτερικὴ ἀναγέννηση καὶ νοηματοδότηση ζωῆς.

Τὰ φετεινὰ Χριστούγεννα ἑορτάζονται σὲ μιὰ κοινωνία·

α´. διαφθορᾶς, ποὺ τὴν διέφθειραν τὰ πάθη τῆς ἁμαρτίας. 

῾Ο ᾽Ιησοῦς Χριστὸς μπορεῖ νὰ ἀνανεώσει τὴν κοινωνία καὶ τὸ ἦθος τῶν ἀνθρώπων.

β´. γεμάτη ἀπὸ πληγές, τραύματα καὶ δάκρυα ἀπὸ κάθε ἀδικία καὶ ἐκμετάλλευση.

῾Ο ᾽Ιησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ προστάτης τῶν ἀδικουμένων.

γ´. ποὺ ζεῖ ἀπελπισμένη, παγιδευμένη ἀπὸ τὰ ἀδιέξοδα τῶν ἐπιλογῶν της.

῾Ο Χριστὸς δίνει ἐλπίδα καὶ προοπτική.

δ´. ποὺ πτώχευσε ἀπὸ ἀξίες καὶ ἀρχές.

῾Ο Χριστὸς μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι χωρὶς τὶς ἀξίες τῶν ἐντολῶν Του ἡ κοινωνία μας θὰ μετατραπεῖ σὲ ἐπίγεια κόλαση.

ε´. προδομένη καὶ λεηλατημένη ἀπὸ ὅραμα καὶ νόημα ζωῆς.

῾Ο Χριστὸς προσφέρει στὸν ἄνθρωπο καὶ νόημα καὶ πληρότητα ζωῆς.

«Πλούσιος ὢν ἐπτώχευσε, ἵνα ἡμεῖς τῇ ἐκείνου πτωχείᾳ πλουτήσωμεν» (Πρβλ. πρὸς Κορινθίους Β´ η´ 9)

«Ἡμεῖς ἑορτάζοντες Χριστοῦ τήν Γέννησιν

εὐσεβοφρόνως ἐκ ψυχῆς

πίστιν ἐλπίδα ἀγάπην

προσφέρωμεν αὐτῷ»

Χριστέ μου, έλα να γεννηθείς στις καρδιές μας!

gennisi

Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας,
Μέγας Υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας

Χριστούγεννα! Ὅλος ὁ χριστιανικὸς κόσμος γιορτάζει, Χριστέ μου, τὴ γέννησή Σου. Γιορτάζει καὶ πανηγυρίζει καὶ χαίρεται καὶ ἀνταλλάσσει εὐχές. Ὅμως, Κύριέ μου, προβληματίζομαι!

Γιορτάζει συνειδητὰ ἢ ἀπὸ συνήθεια, ἐπειδὴ ἔτσι πράττουν ὅλοι, σὰν κατευθυνόμενες μαριονέττες ἀπὸ τοὺς ἐμπορικοὺς καταναλωτικοὺς κύκλους;

Συμμετέχει σὲ μιὰ γιορτὴ ἀγαπημένου προσώπου, στὴ γέννηση τοῦ ἐφετοῦ τῆς καρδιᾶς ὅλων τῶν Ἁγίων καὶ Μαρτύρων τῆς πίστεως μας, ὅπως Ἐσύ, μὲ ἐπίγνωση ποὺ ἔχει βάθος καὶ πολλαπλασιάζει τὴ χαρὰ ἢ γιορτάζει ἐπιδερμικὰ γιὰ κάτι ποὺ δὲν τὸν συγκινεῖ, δὲν δονεῖ τὰ σωθικά του; Φοβοῦμαι πῶς ἰσχύει τὸ δεύτερο.

Τότε πρὸς τί οἱ στολισμοὶ καὶ οἱ φωτοχυσίες; Πρὸς τί τὰ ἐπίσημα δεῖπνα καὶ τὰ γέλια; Δὲν εἶναι ὑποκριτικά; Συγχώρεσε μας, καλέ μας Χριστέ! Γιορτάζουμε τὰ γενέθλιά Σου χωρὶς ἐσένα. Πήραμε τὸ ὄνομά Σου καὶ κτίσαμε πάνω Του ἔθιμα καὶ γλέντια.

Ἐσένα σὲ βάλαμε στὸ περιθώριο καὶ σὰν εἰδωλολάτρες στολίζουμε χριστουγενιάτικα δένδρα, στολίζουμε βιτρίνες, στολίζουμε δρόμους, στολίζουμε τὰ σπίτια μας, ἀλλὰ καμμιὰ μέριμνα γιὰ στολισμὸ τῆς καρδιᾶς μας.

Αὐτὴν ποὺ μᾶς ζητᾶς Ἐσύ, νεογέννητε Χριστέ μας, νὰ Σοῦ δώσουμε σιγοψελλίζοντας στὰ αὐτιά μας: «Υἱέ μου, δός μοι σὴν καρδίαν» (Σοφ. Σολ. 18΄ 26)!

Ζητᾶς, Χριστέ μου, τὴν καρδιά μας, ἀλλὰ μὲ διάκριση. Δὲν τὴν ἀπαιτεῖς. Θέλεις μόνοι μας νὰ Σοῦ τὴν δώσουμε. Θέλεις νὰ μᾶς ἐπισκεφθεῖς καὶ νὰ κατοικήσεις μαζί μας. Νὰ μᾶς μεταβάλλεις μὲ τὴ χάρη Σου καὶ νὰ μᾶς θεώσεις. Ὁποία τιμὴ γιὰ ἐμᾶς! Ὁποία ἐξύψωσις! Ὁποῖος ἐξαγιασμός, ἀλλὰ καὶ ὁποῖο προνόμιο!

Εἴμαστε ἄθλιοι, Χριστέ μου! Δὲν κατανοοῦμε τὴν τιμὴ ποὺ μᾶς ἔχεις κάνει! Δὲν κατανοοῦμε τὸ πόσο προνομιούχους μᾶς ἔχεις καταστήσει! Θέλουμε νὰ γιορτάζουμε χωρὶς Ἐσένα. Ἡ παρουσία Σου μᾶς εἶναι ἐμπόδιο στὶς φαῦλες καὶ πονηρὲς συνήθειές μας.

Θέλουμε, οἱ τυφλοὶ ἀπὸ ἁμαρτίες νὰ γιορτάζουμε σὲ φωταγωγημένη ἀτμόσφαιρα, μὲ λαμπιόνια καὶ βεγγαλικὰ καὶ ὄχι μὲ φωταγωγημένες καρδιὲς ἀπὸ μετάνοια, συμπόνοια, ἀγάπη, ἐλεημοσύνες.

Γιορτάζουμε Ἐσένα ποὺ ποτὲ ἀληθινὰ δὲν γνωρίσαμε «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ» (Ἰωάν, δ΄ 23), ἀφοῦ δὲν εἴδαμε καὶ ἐξακολουθοῦμε νὰ μὴν βλέπουμε τὴν παρουσία Σου στὰ πρόσωπα τῶν συνανθρώπων μας, τῶν ἀδελφῶν μας ποὺ πάσχουν, ποὺ ὑποφέρουν, ποὺ στεροῦνται τὰ ἀναγκαῖα, ἐνῶ ἐμεῖς σπαταλοῦμε αὐτὰ ποὺ μᾶς ἔδωσες σὲ περιττὰ πράγματα. Δὲν σὲ ἀγαπᾶμε, Χριστέ μου, καὶ ἂς γιορτάζουμε τὴ γιορτή Σου.

Εἴμαστε Χριστιανοὶ κατ’ ὄνομα, χωρὶς πνευματικὴ ἀναγέννηση. Εἴμαστε Χριστιανοὶ χωρὶς Ἐσένα ἰδιοκτήτη τῆς καρδιᾶς μας. Καὶ μετὰ διερωτώμεθα γιατὶ ἡ κρίση τῆς κοινωνίας μας! Παιδαγώγησέ μας, Χριστέ μου, ὅπως Ἐσὺ θέλεις, ἀλλὰ μὴ συνερισθεῖς τὰ ἄνομα πλάσματα σου.

Τὸ δῶρο Σου πρὸς ἐμᾶς στὴν γιορτή Σου ἂς εἶναι νὰ μᾶς ἀξιώσεις νὰ Σὲ ἀγαπήσουμε. Νὰ σὲ ἀγαπήσουμε, γιὰ νὰ νιώσουμε τὴν πραγματικὴ χαρὰ τῆς γιορτῆς Σου, νὰ ζήσουμε μὲ νόημα τὰ γενέθλιά Σου!

Βοήθησέ μας νὰ ἐνδοσκοπήσουμε· νὰ ἔλθουμε σὲ περισυλλογὴ καὶ αὐτοσυγκέντρωση· νὰ ἐγκαταλείψουμε τὸ σκοτεινὸ παρελθόν μας καὶ νὰ χαράξουμε μαζί Σου τὸ ἀνεξίτηλο μέλλον μας μὲ πνεῦμα ἥσυχο καὶ ἀτάραχο, μὲ ἐμπιστοσύνη σὲ Σένα, τὴν ὄντως Ἀγάπη, ποὺ ἦλθες στὴ γῆ μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ μᾶς ἀνεβάσεις στὸν οὐρανό, γιὰ νὰ γιορτάζουμε μόνιμα μαζί Σου καὶ νὰ Σὲ δοξολογοῦμε μαζὶ μὲ τοὺς Ἀγγέλους Σου ψάλλοντας ἀδιάκοπα: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (Λουκ. β΄ 14).

top
Has no content to show!