Δηλώσεις στον Αιμίλιο Πολυγένη

Την έντονη αντίδρασή του για την αναφορά στο πρόσωπό του, που κάνει η εφημερίδα "Παρόν", μέσω του Πρακτορείου Εκκλησιαστικών Ειδήσεων «Romfea.gr» εξέφρασε ο Σεβ. Μητροπολίτης Λαγκαδά, Λιτής και Ρεντίνης κ. Ιωάννης.

Αφορμή ήταν σημερινό δημοσίευμα της εφημερίδας με τίτλο ‘’Το προφίλ των «δώδεκα» της ΔΙΣ’’ το οποίο αναφερόμενο στο προφίλ του Μητροπολίτη Λαγκαδά, μεταξύ άλλων κάνει λόγο για έναν Ιεράρχη «υπέρμετρα φιλόδοξο και ματαιόδοξο πέρα από τα συνηθισμένα».

Ο Μητροπολίτης Λαγκαδά μιλώντας στην Romfea.gr χαρακτήρισε το εν λόγω κείμενο ένα «άθλιο κατασκεύασμα», τονίζοντας επίσης ότι αυτό εξυπηρετεί σκοπιμότητες.

«Εκφράζω την λύπη μου και αποδοκιμάζω το εκκλησιαστικό αυτό ύφος του ρεπορτάζ, το οποίο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, εξυπηρετεί σκοπιμότητες, κύκλων οι οποίοι θέλουν να παρεμβαίνουν στα εκκλησιαστικά πράγματα και να δημιουργούν εντυπώσεις κατά τα ιδιοτελή τους συμφέροντα», ανέφερε στην Romfea.gr ο Μητροπολίτης Λαγκαδά.

Επίσης ο κ. Ιωάννης τόνισε: «Εκφράζω την εύλογη απορία μου, πως μια έγκριτη εφημερίδα δημοσιεύει με προχειρότητα και ελαφρότητα, σχόλια τα οποία θίγουν προσωπικότητες που εν λευκάνθησαν στην διακονία της Εκκλησίας;».

Κλείνοντας ο Μητροπολίτης Λαγκαδά, υπογράμμισε: «Πάντως επιφυλάσσομαι κατά παντός υπευθύνου, για κάθε νόμιμο δικαίωμα μου».

Διαβαστέ εδώ το σχετικό δημοσίευμα: Το προφίλ των ''δώδεκα'' της ΔΙΣ

Του Aρχιμ. Χρυσοστόμου Κ. Παπαθανασίου, Δρ.Ν. & Θ.

Ιεροκήρυκος Καθεδρικού Ναού των Αθηνών

Διευθυντού Ιδιαιτέρου Γραφείου του Μακαριωτάτου

Γεμάτοι από ιερό δέος ψάλλουμε τον ωραιότατο ύμνο της Εκκλησίας μας «εν τη Κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες, Θεοτόκε».

Δηλαδή, ενώ έφυγες από τη γη με την αγία κοίμησή σου εν τούτοις δεν εγκατέλειψες τον κόσμο, αλλ ἐξακολουθεῖς να είσαι κοντά μας.

Η εορτή αυτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και της μη εγκαταλείψεως των ανθρώπων από την Παναγία είναι η μεγαλύτερη από τις θεομητορικές εορτές η οποία και μας συναθροίζει και συναγείρει όλους τους πιστούς και τους αγαπώντες τη μάνα-Παναγία μας.

Αλλ αὐτὴ η εορτή, η τόσο λαοφιλής και λαμπρά πέρα από λαογραφικές παραδόσεις και περιγραφές κρύβει και ένα βαθύτερο νόημα για τον άνθρωπο. Τρία σημεία μπορούν να μας βοηθήσουν στη συνειδητοποίηση της εορτής και στη βιωματική βεβαιότητα της πανηγύρεως.

Το πρώτο σημείο είναι η γνώση για το γεγονός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Ο φυσικός θάνατος της Θεοτόκου ονομάζεται από την Εκκλησία «κοίμηση», όπως και για όλους τους αγίους και τους πιστούς, διότι έτσι εφαρμόζεται απόλυτα ο θείος λόγος για το θάνατο, ότι είναι ένας ύπνος (Ιω. 11:11).

Ωραιότατα μάλιστα ο Ι. Δαμασκηνός λέγει ότι της Θεοτόκου «ο τόκος παράδοξος, η γέννησις υπέρ φύσιν και έννοιαν και τω κόσμω σωτήριος, η δε κοίμησις ένδοξος και όντως ιερά και πανεύφημος» (Ομιλία Α’ PG 96, 704Α).

Η Θεοτόκος υπέστη φυσικόν θάνατον και η μεν ψυχή Της παρεδόθη στα χέρια του Θεού, το δε σώμα Της τάφηκε και τέθηκε σε μνήμα.

Όταν λοιπόν η Θεοτόκος παρέδωσε το πνεύμα Της οι Απόστολοι κήδευσαν με επιτάφιους ύμνους και μεγάλη ευλάβεια το θεοδόχο σώμα Της στο χωριό Γεθσημανή, όχι πολύ μακριά από τα Ιεροσόλυμα.

Αλλά το συγκλονιστικόν και όλως εξαιρετικόν γεγονός είναι ότι το σώμα της Παναγίας που κηδεύτηκε και τάφηκε δεν υπέστη διαφθοράν. «Αδιάφθορος κύησις-αδιάφθορος και η κοίμησις» λέγουν οι Πατέρες της Εκκλησίας. Το ανέπαφον σώμα Της «επήρθη» στα ουράνια. Ο τάφος της μετά τρεις ημέρες βρέθηκε κενός.

Εδώ χρησιμοποιείται από τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας ο όρος «μετάστασις». Είναι το μεγάλο δώρο που χάρισε ο Υιός της, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, στην Παναγία Μητέρα Του.

Από τον 5ο αιώνα καθιερώνεται επίσημα η μεγάλη αυτή εορτή που για την πατερική διδασκαλία οι όροι «κοίμηση» και «μετάσταση» συμβαδίζουν στη θεολογική γλώσσα γι αὐτὸ και ομιλούν για «θνητότητα αείζωον» (Ανδρέας Κρήτης), «παλινζωΐας μυστήριον» (Θεόδωρος Στουδίτης), «ζωοπάροχον ενταφίασιν» (Ιω. ο Δαμασκηνός), «ζωοκοίμητον μετάστασιν» (Γερμανός Κων/λεως).

Η τιμητική όντως αυτή ύψωση της Παναγίας στον ουρανό και ο δοξασμός Της να καθήσει «εκ δεξιών» του Υιού Της κατά την προφητική προτύπωση «παρέστη η Βασίλισσα εκ δεξιών Σου» (Ψαλμ. 44:10) φέρνει ενώπιόν μας το δεύτερο σημείο που θίγουμε στο άρθρο μας αυτό.

Πρόκειται για την αγιότητα της Θεοτόκου. Η Μαρία, η Μητέρα του Χριστού, η Θεοτόκος είναι η Παναγία. Κατά δε την ένδοξη κοίμησή Της είχε φθάσει στο αποκορύφωμα της αγιότητός Της.

Γι αὐτὸ και οι ουράνιες αγγελικές δυνάμεις δεν κάμνουν τίποτα άλλο παρά να υμνούν, να δοξολογούν και να χαίρονται απαύστως. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Πατέρες της Εκκλησίας στους λόγους τους για την κοίμηση της Θεοτόκου εξαίρουν με θαυμαστό τρόπο την αγιότητά Της.

Οι λόγοι τους είναι εγκώμια στο σύνολο των αρετών της Παναγίας, στην απαστράπτουσα αγνότητά Της, στη σεμνότητά Της, στην ταπείνωσή Της, στην υπακοή Της στο θείο θέλημα, στην αφοσίωσή Της στο Θεό.

Εγκωμιάζουν την όντως «κιβωτόν του αγιάσματος». Παραθέτουμε ενδεικτικά τα λόγια δύο μεγάλων πατερικών μορφών.

Ο πρώτος που εγκωμιάζει είναι ο Σωφρόνιος Ιεροσολύμων (7ος αι.). Λέγει: «Ευρήκες κοντά εις τον Θεόν αθάνατον και υπέρλαμπρον και σωτήριον χάριν, την οποίαν καμμία από τας μυριάδας των γυναικών δεν ευρήκε ποτέ. Χάριν, την οποίαν κανείς άνθρωπος δεν είδε και κανείς δεν έλαβε ποτέ.

Πολλοί, βέβαια, πριν από σε είχαν γίνει άγιοι. Κανείς όμως όπως συ δεν είχε χαριτωθεί. Κανείς δεν είχε μακαρισθεί.

Συ όλα τα εξαίρετα, που υπάρχουν στους ανθρώπους, τα υπερβαίνεις. Συ ξεπερνάς όλα τα δωρήματα, που εδώρησεν εις τους ανθρώπους ο Θεός».

Και ο άλλος εγκωμιασμός είναι ο πατέρας της Δογματικής ο ιερός Δαμασκηνός (8ος αι.), ο οποίος λέγει: «Ω κόρη αγιωτάτη του Ιωακείμ και της Άννης, που διέφυγες τας αρχάς και τας εξουσίας και τα πεπυρωμένα βέλη του πονηρού, που έμεινες η πάναγνος, δια να γίνης νύμφη του Θεού και μητέρα κατά το ανθρώπινον του Χριστού. Νουν είχες θεοκυβέρνητον και εις μόνον τον Θεόν προσηλωμένον.

Κάθε περιττόν και ψυχοβλαβές το απέρριπτες πριν ακόμη γεννηθεί».

Παρ ὅτι η Παρθένος Μαρία, η Θεοτόκος είναι «θυγάτηρ Αδάμ», ως προς την φύσιν της, εν τούτοις η προσωπική της αρετή και αγιότητά Της την καθιστά Παν–αγία και γίνεται «εκ γενεών αρχαίων εκλελεγμένη».

Καθίσταται έτσι το αιώνιο πρότυπο της αγιότητος για τον κάθε άνθρωπο.

Το τρίτο σημείο που ξεδιπλώνεται μπροστά μας με τη γιορτή του Δεκαπενταγούστου είναι η εξαιρετική τιμή που αποδίδει ο πιστός λαός του Θεού στην Παναγία Μητέρα του Χριστού, μα συγχρόνως και δική μας μητέρα.

Ως είναι γνωστόν, η Ορθόδοξη Εκκλησία «εξαιρέτως» τιμά την Παναγία και συνεχώς αναπέμπει τον ύμνον «Άξιον εστίν ως αληθώς μακαρίζειν Σε την Θεοτόκον, την αειμακάριστον και παναμώμητον και μητέρα του Θεού ημών, την τιμιωτέραν των Χερουβείμ και ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφείμ, την αδιαφθόρως Θεόν Λόγον τεκούσαν την όντως Θεοτόκον, Σε μεγαλύνομεν».

Σε κάθε ιερή Ακολουθία αναφέρεται το όνομά Της και δεσπόζει πραγματικά στη λατρεία μας. Ο ορθόδοξος ναός είναι γεμάτος, θα λέγαμε, από την παρουσία Της. Κύριες θέσεις της η Ωραία Πύλη (στο Τέμπλο) και η Κόγχη του Ιερού.

Στο δεξιό μέρος της Ωραίας Πύλης είναι πάντοτε η εικόνα του Χριστού και στο αριστερό της Παναγίας. Εξάλλου στην κόγχη του Ιερού Βήματος πάλιν η Παναγία ως «Πλατυτέρα των Ουρανών» έχει τη θέση Της.

Η κόγχη κατά τη συμβολική σημασία της ορθόδοξης αρχιτεκτονικής συμβολίζει το σημείο που ενώνει τη γη (δάπεδο) με τον ουρανό (ο θόλος).

Έτσι και η Παναγία συνετέλεσε στην επανένωση της γης με τον ουρανό, των ανθρώπων με το Θεό και κατέστη «η γέφυρα η μετάγουσα τους εκ γης προς Ουρανόν».

Είναι πλέον αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η Παναγία είναι δεμένη με το λαό μας.

Η εικόνα Της είναι σε κάθε ελληνικό σπίτι και η καταφυγή στις πρεσβείες Της αδιάκοπη ανά τους αιώνες.

Και εκείνη είναι πάντοτε δίπλα μας, γιατί, όπως τόσο υπέροχα διατυπώνεται στο απολυτίκιο της σημερινής εορτής, η Παναγία παρά την κοίμησίν Της «τον κόσμον ου κατέλιπεν».

Η ίδια εγγυάται τη ζωντανή παρουσία Της με τα τόσα θαύματά Της και με την κραταιά προστασία Της.

Του Λουκά Παναγιώτου

---

 

 

«Την Παναγιά παρακαλώ και λέω τση να ραίνει

με τη ντροσά του ουρανού όλη την οικουμένη.

Την Παναγιά παρακαλώ βάλσαμο να σταλάζει

στου πονεμένου την καρδιά που βαριαναστενάζει.

Την Παναγιά παρακαλώ και τση ζητώ τη χάρη

στου καθενούς τη σκοτεινιά να φέγγει σα φεγγάρι».

(Απειραθίτικα δίστιχα)

Ο Αύγουστος για τον ελληνισμό, είναι ο μήνας της Μάνας Παναγίας, της Δέσποινας, που αγκαλιάζει όλο τον κόσμο και γίνεται για το καθένα από μας μεσίτης και ισχυρός πρέσβης προς τον Υιό της και Θεό μας, για τη σωτηρία της ανθρωπότητας.

Ο λαός μας, το μήνα Αύγουστο, τιμά και γιορτάζει την Κοίμηση της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας και τη γιορτή τούτη την ονομάζει Πάσχα του καλοκαιριού.

Η Κοίμηση της Θεοτόκου, θεωρείται από τις κορυφαίες γιορτές της Χριστιανοσύνης και η προετοιμασία των πιστών αρχίζει με τη νηστεία από την 1η Αυγούστου και φθάνει μέχρι τον ευλογημένο Δεκαπενταύγουστο.

Στην καθ’ ημάς Ανατολή, η μνήμη ενός Αγίου, αποτελεί αφορμή «χαράς και πανηγύρεως» για όλη την εκκλησιαστική κοινότητα, πολλώ δε μάλλον η Κοίμηση της Θεοτόκου είναι χαρά και πανηγύρι υπέρλαμπρο, για όλη την Ορθόδοξη οικουμένη.

Περισσότερο από κάθε άλλο ιερό πρόσωπο, ο λαός μας τιμά και σέβεται την Παναγία, την οποία επικαλείται σε κάθε δύσκολη στιγμή της ζωής του. Η Πανάγια μορφή της, αιώνες τώρα, στολίζει κάθε σπιτικό εικονοστάσι και με το θεόπεμπτο βλέμμα της αγκαλιάζει στοργικά και φιλεύσπλαχνα κάθε άνθρωπο που καταφεύγει στη χάρη της.

Πολυάριθμες είναι οι Εκκλησίες και τα παρεκκλήσια που αφιερώνονται στη χάρη της, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης και ειδικότερα στον ελληνικό χώρο.

Εκεί μάλιστα που υπάρχουν θαυματουργικές εικόνες της, αποτελούν πανελλήνια θρησκευτικά προσκυνήματα, όπως η Παναγία της Τήνου, η Παναγία Σουμελά και στην Κύπρο μας του Κύκκου, του Μαχαιρά, της Τροοδίτισσας, της Χρυσορροϊάτισσας κλπ.

Σύμφωνα με το μεγάλο μαΐστορα του βυζαντινού χρωστήρα και του λόγου Φώτη Κόντογλου, η Παναγία είναι «το πνευματικό στόλισμα της Ορθοδοξίας μας». «Για μας τους Έλληνες», σημειώνει, «είναι η πονεμένη Μητέρα, η παρηγορήτρια κι’ η προστάτρια, που μας παραστέκεται σε κάθε περίσταση. Σε κάθε μέρος της Ελλάδας είναι χτισμένες αμέτρητες εκκλησιές και μοναστήρια, παλάτια αυτηνής της ταπεινής βασίλισσας, κι ένα σωρό ’ρημοκκλήσια, μέσα στα βουνά, στους κάμπους και στα νησιά, μοσκοβολημένα από την παρθενική και πνευματική ευωδία της».

Ο Φώτης Κόντογλου, αναφερόμενος στα εικονίσματα με τη μορφή της Θεοτόκου αναφέρει, ακόμη, ότι «στην όψη της Παναγίας έχει τυπωθεί αυτό το μυστικό κάλλος που τραβά σαν μαγνήτης τις ευσεβείς ψυχές και τις ησυχάζει και τις παρηγορά».

Η πανίερη μορφή της είναι συνυφασμένη, παράλληλα, με την εθνική μας ύπαρξη. Μας παραστέκεται, δυο χιλιάδες χρόνια τώρα, στους αγώνες του Έθνους μας. Ως «στρατήγισσα» και «προστάτισσα του Γένους», που «περιφέρεται παντού με ρομφαία και κρατάει μακρυά της Ρωμιοσύνης τον οχτρό, τον άπιστο του θρόνου», παρουσιάζει ο ποιητής μας Κωστής Παλαμάς την Κυρία Θεοτόκο. Ως Υπέρμαχος Στρατηγός υπερασπίζεται την βασιλεύουσα Πόλη από τα στίφη των Αβάρων και στη συνέχεια, μας δίνει δακρυσμένη, κουράγιο, στην πικρότατη ώρα της Άλωσης, όπου μας στυλώνει η ουράνια υπόσχεση της: «Πάλι με χρόνια με καιρούς...».

Η Οδηγήτρια, μας σκέπει και μας κραταιώνει, φαντάρους και λαό, στα βορειοηπειρωτικά βουνά, το ’40. Στα χρόνια του απελευθερωτικού μας αγώνα του 1955 – 59 συντρέχει και ενδυναμώνει τον τίμιο αγώνα των παιδιών της ΕΟΚΑ και σήμερα, στα χρόνια της υπομονής, τη νιώθουμε πάντα δίπλα μας, βοηθό και σκέπη μας, μεσίτρια και στήριγμά μας.

Η παρουσία της Παναγίας στη ζωή και την ιστορία μας δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει και τη Λαογραφία γενικά, τη δημοτική ποίηση και το τραγούδι μας, το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο καθρέφτης της ψυχής του λαού μας, μέτρο της πνευματικότητάς του και πιστοποιητικό της ανθρωπιάς, της πίστης, της ομοιογένειας και της ζωντάνιας της φυλής μας. Παραδομένο από στόμα σε στόμα στους αιώνες, αποτελεί, όντως, την ιερή παρακαταθήκη και τον άρρηκτο σύνδεσμο του Ρωμαίικου.

Μέσα στα ακριτικά, τα ηρωικά, τα ιστορικά, τις παραλογές, τα ερωτικά, του γάμου, του γλεντιού, τα νανουρίσματα και τα παιδικά ταχταρίσματα, της ξενιτιάς, τα μοιρολόγια, τα θρησκευτικά και λατρευτικά τραγούδια του λαού μας, πλουσιότατη είναι η ομάδα εκείνων που αναφέρονται στο πρόσωπο της Παναγίας. Είναι άλλωστε δεδομένο ότι το παραδοσιακό μας τραγούδι είναι διαποτισμένο σε βάθος, με το περιεχόμενο της χριστιανικής διδασκαλίας.

Έτσι, δεν θα μπορούσε ο άγνωστος λαϊκός δημιουργός, ο νηστευμένος ποιητής, να μη συμπεριλάβει το πρόσωπο της Παναγίας στο στίχο του, στης έμπνευσής του τους καρπούς.

Τραγούδια απ' όλο τον ελληνισμό αναφέρονται και μιλούν για τη ζωή της, τη γέννηση του Χριστού, το θρήνο της στη Σταύρωση του Υιού της, την Κοίμησή της. Αναφέρονται, ακόμη, στη συμπαράστασή της σε διάφορες δύσκολες ώρες του έθνους, σε στιγμές από όλο τον κύκλο της ζωής, στη γέννηση, στο γάμο, στο θάνατο.

Προσευχές, επικλήσεις, δίστιχα βγαλμένα μέσα από τον καθημερινό βίο. Από τα παιδικά νανουρίσματα, στα τραγούδια του γάμου και της αγάπης, παντού θα συναντήσουμε το πρόσωπο και τη μέριμνά της, όπως για παράδειγμα στο δημοτικό που τραγουδιέται στην Πάρο:

«Χριστέ μου, δώσ' μου υπομονή και Παναγιά ελπίδα

να ζήσω να την ξαναδώ την εύμορφή μου ελπίδα».

Σε εκείνη, την πηγή ελέους, τη χαρά των θλιβομένων, την ελπίδα των χριστιανών, στρέφεται και ο ερωτευμένος, για να ζητήσει την καθοδήγηση και τη βοήθειά της σε μια από τις πιο σημαντικές εκδηλώσεις της ζωής του, την αγάπη και το γάμο. Τραγούδι, επίκληση προς το όνομα της, για να βρεθεί στη μεγαλύτερη ώρα των ανθρώπων, την ώρα την καλή, την ώρα την αγαθή, την ώρα την ευλογημένη, το γάμο. Ο λαϊκός ερμηνευτής του γαμήλιου κυπριακού άσματος, ζητά και τη βοήθεια της Παναγιάς, λέγοντας:

«Έλα Θεέ τζιαι Παναγιά με τον Μονο(γ)ενή σου

τζιαί ευλόα μας τούντην δουλειά, πουναί που τη βουλή σου».

Σε κάποια άλλα, επίσης, παραδοσιακά τραγούδια, ο λαός μας, επικαλείται τη Θεοτόκο, για να της ζητήσει βοήθεια ή να τη δοξολογήσει, όπως για παράδειγμα το χαρακτηριστικό για τη Φανερωμένη της Λευκάδας:

«Κυρά-Φανερωμένη μου, του Λευκαδίτη σκέπη

χαρά στον που σε προσκυνά, χαρά στον που σε βλέπει

σεμνή Παρθένο να κρατάς στ' απέριττο θρονί σου

το γιόκα σου τον ακριβό και το μονογενή σου».

Στο παραδοσιακό τραγούδι της πατρίδας μας, ιδιαίτερη τιμή και ευλάβεια αποδίδεται στην Κυρία Θεοτόκο, την Ελεούσα του Κύκκου, «την Παναΐαν της κορφής με το θρονί στην μέση»:

«Ουλές Τζυράες τες λαλούν τζι’ ούλες Τζυράες είναι

μα σαν του Τζύκκου την Τζυράν άλλην καμμιάν εν έσιη,

πρώτα δκιαβαίνει η χάρη της τζιαι ταπισών υβρέσιη».

Στο τραγούδι της Παναγίας του Κύκκου, ο άγνωστος λαϊκός ποιητής, αποδίδει στην ομβροτόκο Κυρία Θεοτόκο την υψίστη τιμή να προσηκώνεται σ’ αυτήν ο Υιός της, να την τοποθετεί στον δικό Του θρόνο και να αποδέχεται τα αιτήματα της «Τζυράς του κόσμου».

Το πανίερο πρόσωπο της Θεοτόκου συγκεντρώνει το πνευματικό κάλλος, αυτό το μυστικό κάλλος που μαγνητίζει τις ανθρώπινες ψυχές, τις καθησυχάζει και τις παρηγορά.

Στο πρόσωπό της αναγνωρίζει ο κάθε άνθρωπος τη Μεγάλη Μητέρα και στην αγκαλιά της βρίσκει γαλήνη και προστασία.

Εξάλλου, αυτή η αγκαλιά χωρά τα πάντα και τους πάντες και δεν είναι άλλωστε τυχαίος ο χαρακτηρισμός της ως «η Πλατυτέρα των Ουρανών».

Την Δέσποινα τ’ Ουρανού, ταπεινοί και εμείς προσκυνητές, τις μέρες τούτες της γιορτής της, στα δύσκολα και δίσεκτα μας χρόνια που διερχόμαστε στη γη, τούτη, του μαρτυρίου, παρακαλούμε μαζί με τον πρόσφυγα ποιητάρη «δύναμιν να μου δώσει να ξαναδώ τον τόπο μου πάλαι να μ’ αξιώσει».