Άρθρα - Απόψεις

Ιταλίας Γεννάδιος: Η συνάντηση στο Φανάρι θα είναι ''Πάσχα''

italias

Του Σεβ. Μητροπολίτου Ιταλίας και Μελίτης κ. Γενναδίου

Δέν εἶναι δυνατόν ἕνας ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος θέλει μίαν «Ἐκκλησίαν πτωχήν», ἤ ἕνας ἄλλος ὁ ὁποῖος ἀγωνίζεται διά τήν προστασίαν τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ, νά μήν εἶναι ἀμφότεροι ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, νά μήν εἶναι κεχαριτωμένοι μέ τήν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ: Ὁ Ἐπίσκοπος Ρώμης καί ὁ Ἐπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, οἱ δύο Πατριάρχαι Ἀνατολῆς καί Δύσεως, Κορυφαί τιμῆς καί ἀγάπης, ἀλλά καί πρῶτοι Διάκονοι τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ἐλευθερώνονται ἀπό τό ἐπικίνδυνον συναίσθημα τοῦ Συναγωνισμοῦ, τό ὁποῖον δημιουργεῖ πολεμικήν καί ἐχθρότητα, διαφοράς καί ἀνισότητας, ὄχι μόνον εἰς τήν πνευματικήν, ἀλλά καί εἰς τήν κοινωνικήν ζωήν τῶν ἀνθρώπων.

Διά νά φθάσῃ ἕνας ἄνθρωπος εἰς τήν πολιτισμένην αὐτήν χριστιανικήν πραγματικότητα, πρέπει, βεβαίως, νά καθοδηγηθῇ ἀπό τήν ἀνεξάντλητον δύναμιν τῆς ταπεινώσεως, ἡ ὁποία εἰς τήν οὐσίαν εἶναι αὐτή ἡ Ἀγάπη, ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος χαριτώνει τόν ἄνθρωπον, τόν ἐλευθερώνει ἀπό τήν ἀμφιβολίαν καί τήν ἀπογοήτευσιν, προσθέτει εἰς αὐτόν διάθεσιν διά προσευχήν, τροφοδοτεῖ αὐτόν μέ τήν Χάριν τοῦ Παναγίου Πνεύματος, φωτίζει αὐτόν νά λάβῃ ἀγαθάς καί χρησίμους ἀποφάσεις, καί εἰς τήν περίπτωσίν μας λαμβάνουν τήν μεγαλειώδη ἀπόφασιν διά μίαν νέαν Συνάντησιν – Πορείαν ἀγάπης, εἰρήνης, ἐλπίδος καί ἑνότητος – εἰς τήν Πόλιν τῆς Ὑπερμάχου Στρατηγοῦ Παναγίας, εἰς τήν Πόλιν τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου.

Ἡ μεγαλοπρεπής, ἀλλά καί ἀδελφική, Συνάντησις τῶν δύο πρώτων πνευματικῶν Ἡγετῶν της Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας εἰς τό ἐνδοξότατον Φανάριον, τήν Καθέδραν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, ὁπωσδήποτε θά μείνῃ ἱστορική καί λαμπροτάτη μέσα εἰς τούς αἰῶνας τοῦ παρελθόντος καί τοῦ παρόντος, ἀλλά, βεβαίως, καί τοῦ μέλλοντος, ὅμως, νομίζω ταπεινά ὅτι ἡ Συνάντησις αὐτή θά μείνῃ εἰς τήν ζωήν τοῦ πιστοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ ὡς μία σταθερή καί ἀσυναγώνιστη ἐμπειρία καί πραγματικότης καταλλαγῆς καί ἀδελφοσύνης, σημαντικοτέρα καί ἀξιολογωτέρα, βεβαίως, τῶν προηγουμένων Συναντήσεων, «Γέφυρα ἀγάπης, εἰρήνης, ἐλπίδος καί ἑνότητος», διά τήν συνέχισιν τῆς θεϊκῆς αὐτῶν πορείας πρός τό Εὐαγγελικόν Μήνυμα: «ἵνα ἕν ὦσι», διότι κατά πρῶτον λόγον αἱ “Questioni”: διαίρεσις, σκάνδαλον, εὐθύνη, ἔχουν, ὅλως ἰδιαιτέρως, εὐαισθητοποιήσει τούς Ἁγιωτάτους Πρωταγωνιστάς της, οἱ ὁποῖοι ἀπέναντι τοῦ Δημιουργοῦ Θεοῦ εἶναι περισσότερον ἀπό ὅλους ὑπεύθυνοι διά τήν μή συμπόρευσιν τοῦ κόσμου, καί ἰδίᾳ τῶν Χριστιανῶν, εἰς τήν ἐκπλήρωσιν τῆς Βουλῆς τοῦ Θεοῦ «ἵνα ἕν ὦσιν», ἡ ὁποία εἶναι «Θεϊκή Διαθήκη» καί, μάλιστα, ἀναμένει τήν πορείαν πάντων πρός αὐτήν, ὥστε ἡ ἱερωτάτη αὐτή Διαθήκη νά γίνῃ ἀπό ὅλους βίωμα, νά ζοῦν, δηλαδή, σύμφωνα μέ τόν ὑπερφυσικόν ἀποστολικόν λόγον: «ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστὸς», τοῦ Ἀποστόλου Παύλου.

Κατά δεύτερον λόγον, παρατηρῶ καί διαβλέπω ὅτι οἱ «Valori»: ἐλευθερία, θέλησις, ἀδελφοσύνη, προσευχή, ἀπόφασις καί ἐπιστροφή εἰς τήν ἀρχικήν –θεϊκήν- ἀγάπην, μέ τήν πάροδον τοῦ χρόνου, πᾶσαι αἱ θεοφρούρητοι αὐταί ἀξίαι ἀποτελοῦν ἀληθινά καί ἐμπειρικά αὐτῶν βιώματα, τοὐτέστιν βιώνουν τήν ζῶσαν καί δημιουργικήν πίστιν, ἡ ὁποία τούς ἐνισχύει, ὅπως, καί ἡ πλήρης αὐτῶν ἀφοσίωσις πρός τόν «ἐκ τῆς Παρθένου γεννηθέντα καί Σταυρόν ὑπομείναντα καί θάνατον καταδεξάμενον καί Ἀναστάντα ἐκ τῶν νεκρῶν Χριστόν», τόν «Αὐτόν εἰς τούς αἰῶνας», τόν Ὁποῖον πρό ὀλίγου καιροῦ προσεκύνησαν εἰς τούς Ἁγίους Τόπους, ἔνθα ἔδρασε καί ἔδωσε τήν ζωήν Του «λύτρον ἀντί πολλῶν», καί ἐχαρίσατο τῷ κόσμῳ τήν σωτηρίαν, συνεχίσουν τήν θεόσεπτον αὐτήν πορείαν διά τήν ἀποκατάστασιν τῆς τάξεως, ἐναντίον τοῦ σκανδάλου τῆς διαιρέσεως, διά τήν συμπόρευσιν ὅλων πρός τό σωτήριον αὐτό Μήνυμα, καί τήν ἐκπλήρωσίν του, καί τοῦτο διά νά «πιστεύσῃ ὁ κόσμος», διά νά σωθῇ ὁ κόσμος, διότι, πράγματι, ἡ διαίρεσις ἀποτελεῖ μέγιστον ἐμπόδιον διά νά πιστεύσῃ ὁ συνάνθρωπός μας εἰς τήν λυτρωτικήν διδασκαλίαν τοῦ Κυρίου, καθόσον, μέ λύπην του, παρατηρεῖ ὅτι εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν ζωήν τῶν πιστῶν ὑπάρχει συναγωνισμός, ἀντιπαλότης, πολεμική, ἐχθρότης, διαφοραί καί γενικά διαβλέπουν μίαν πνευματικήν καί ἠθικήν ἀταξίαν, μίαν ἀνώμαλον συμπεριφοράν, ἡ ὁποία ἀπέχει κατά πολύ, εἰς ὅλας τάς ἐκφάνσεις της, ἀπό ἐκείνην τήν ὁποίαν ὁ Ἀρχηγός τῆς πίστεώς μας ἐθέσπισε, τῆς ἀγάπης, τῆς εἰρήνης, τῆς ἐλπίδος καί τῆς ἑνότητος.

Παρά τήν ἀθλιωτάτην αὐτήν συμπεριφοράν δράσεως καί κινήσεως τοῦ ἀνθρώπου τῆς ἐποχῆς μας, ζητεῖ εἴτε διά τόν ἕνα λόγον, εἴτε διά τόν ἕτερον, ἐπιφάνειακά ἤ εὐσυνείδητα, ἀλλά καί οἱ πιστοί, ἀκόμη καί ἐκεῖνοι οἱ καλῆς θελήσεως, σημεῖα νέα, φωτισμένα καί ἐμφανῆ, ἱκανά νά βοηθήσουν αὐτόν, ἐν τῇ πράξει, εἰς τήν προώθησιν τῆς θεϊκῆς αὐτῆς ὑποθέσεως εἰς τήν συμπόρευσιν ὅλων πρός τό «ἵνα ἕν ὦσιν», τό ὁποῖον εἶναι ἔργον καί καθῆκον ἰδιαίτερον τοῦ πιστοῦ τῆς σήμερον, ἐφόσον εἰς τόν κόσμον δέν ἔρχεται πλέον ὁ Χριστός διά νά τόν λυτρώσῃ ἀπό τήν βαρεῖαν ἀμαρτίαν τῆς διαιρέσεως, ἡ ὁποία περικλείει ἀπελπισίαν, ἀναστάτωσιν, ἀνωμαλίαν, σκάνδαλον.

Δυνάμεθα νά εἴπωμεν ὅτι διά τόν ἄνθρωπον δέν ἀπομένει ἕτερον νά πράξῃ, παρά νά σταυρωθῇ ὁ ἴδιος διά νά καθαρισθῇ ἀπό τά πάθη του, τόν ἐγωϊσμόν, τόν φανατισμόν, τό μῖσος, τήν μισαλλοδοξίαν, τήν ἀρχομανίαν, τό ψεῦδος, τήν ἀπάτην. Προσδοκεῖ νά ἴδῃ νέον ἄνοιγμα, μέ Ἀνακοινωθέν ἐποικοδομητικόν, προοδευτικόν καί δημιουργικόν, μέ πνεῦμα Χριστοῦ, περιμένει νέα βήματα πρός τά πρόσσω, χώρις φόβον καί ἀμφιβολίας, ἰδίᾳ εἰς τά σημεῖα ἐκεῖνα εἰς τά ὁποῖα εἶναι δυνατόν εἰς τούς νῦν καιρούς νά πράξωμεν «μηδέν ἐπιτίθεσθαι ... πλήν τῶν ἐν ἀνάγκαις» (Πράξ. 15,28), «Τῇ οἰκονομίᾳ χρωμένῃ ὅπου ἐγχωρεῖ, μή θεωροῦσα ὡς ἀπαραίτητον προϋπόθεσιν τῆς ἑνότητος τήν ἄκαμπτον καί στατικήν ὁμοιομορφίαν εἰς τά ἐπουσιώδη, εἰθισμένη, ... ἀνέκαθεν ἐπεζήτησε τήν συνάντησιν καί συνεργασίαν», κατά τόν σοφόν λόγον τοῦ ἐκλαμπροτάτου καί Μεγάλου Μητροπολίτου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, Ἡλιουπόλεως καί Θείρων Μελίτωνος, ὁ ὁποῖος ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ ὡς Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος (εἰς «Στάχυς», 1-2, 1965, σσ. 20-21. Πρβλ. Γενναδίου Ζερβοῦ, (νῦν Μητροπολίτου Ἰταλίας καί Μελίτης), Il Contributo del Patriarcato Ecumenico per l’unità dei Cristiani, Città Nuova, 1974, σ. 31). Θέλει νά ἴδῃ ὁ ἄνθρωπος τῆς σήμερον, ὁ ὁποῖος χαρακτηρίζεται διά τήν ἀδιαφορίαν καί τό προσωπικόν του συμφέρον, προσηλωμένος εἰς τό χρῆμα καί τήν ματαιότητα, δοῦλος, χωρίς ἀμφιβολία, τῆς ἐκκοσμικεύσεως καί τοῦ νέου θεοσεβισμοῦ, ὅπως εὔστοχα παρατηροῦν, νά ζήσῃ γεγονότα συναρπαστικά, νά ἔχῃ μαρτυρίας σχετικά μέ τήν πρόοδον τῆς συνεργασίας ἐπί τοῦ προβλήματος, νά ἱκανοποιηθῇ πνευματικά μέ τούς ἀγαθούς καί πλουσίους καρπούς τῆς ποιμαντικῆς συμπεριφορᾶς καί νά ἀπολαύσῃ τόν ἀμοιβαῖον ἀδελφικόν σεβασμόν ἐν πάσῃ εἰλικρινείᾳ, ἀλληλοστηριζόμενοι καί ἀλληλοβοηθούμενοι μεταξύ των οἱ Χριστιανοί, διά τήν εἰρηνικήν συμβίωσιν τῶν λαῶν καί τήν προστασίαν τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ.

Γνωρίζομεν πολύ καλά ὅτι οἱ ἄπιστοι δέν ὑπάρχουν μόνον εἰς τούς χρόνους τοῦ Παραλυτικοῦ τῶν 38 χρόνων. Αὐτοί, ὅπως ἐνθυμούμεθα ἀπό τό Εὐαγγελικόν ἀνάγνωσμα, δέν εἶναι εὐχαριστημένοι μόνον μέ τήν θεϊκήν παρέμβασιν: «... ἀφέωνταί σου αἱ ἁμαρτίαι...», ἀλλά περιμένουν νά ἀκούσουν καί τό ἕτερον Εὐαγγελικόν ρῆμα: «ἆρον τόν κρέβατόν σου καί περιπάτει».

Οἱ καροί οὐ μενετοί!

Εἶναι, ὅμως, φοβερόν διά τόν ἄνθρωπον τῶν καιρῶν μας νά μήν ἔχῃ ὑπομονήν, νά μή προσεύχεται μέ εὐλάβειαν καί προσοχήν, νά εἶναι ἀπαιτητικός, νά ζητῇ συνεχῶς καί νά μήν ἀγαπᾷ. Τό συμφέρον κυριαρχεῖ, ἀλλά ὁ ἄνθρωπος δέν ἀντέχει εἰς τάς δοκιμασίας, εἶναι ἀδύνατος νά βοηθήσῃ τόν ἑαυτόν του εἰς τήν σημερινήν πολύπλευρον κρίσιν. Καί αὐτή ἡ πίστις του εἶναι ἐπιφανειακή, ἡ δέ ἐπικοινωνία του μέ τόν Θεόν εἶναι χωρίς νόημα, διότι εἶναι ἀκατήχητος καί ἀγράμματος μέσα εἰς τήν κατανυκτικήν, μυσταγωγικήν καί ἁγίαν πορείαν τῆς Μητρός Ἐκκλησίας μας.

Εἰς τήν πνευματικήν, ἠθικήν, κοινωνικήν καί πολιτιστικήν αὐτήν δημιουργηθεῖσαν κατάστασιν τῆς διαφθορᾶς, τοῦ ἀμοραλισμοῦ, τῆς συναλλαγῆς, τῆς στειρότητος καί τῆς ἐγωϊστικῆς ἐγκαταλείψεως τοῦ ἑαυτοῦ του, ἀλλά καί τῆς ἐπιδεικτικῆς ἀφιλίας πρός τόν συνάνθρωπόν του, μέ συνεπείας ἐπικινδύνους καί ἰταμάς ἐπιβουλάς κατ’ αὐτοῦ, ἡ ταπεινή διακονία καί ἡ ἁπλουστάτη ζωή τῶν δύο Πρώτων Ἐπισκόπων τῆς Χριστιανοσύνης, τοῦ Πάπα Ρώμης Φραγκίσκου καί τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου, ἡ ὅλη συμπεριφορά, καί εἰδικά ἡ προσέγγισις αὐτῶν πρός τόν ἄνθρωπον, καί ταύτόχρονα ἡ ὑπομονητική μεταχείρησις, φροντίς καί ἐπιμέλεια αὐτῶν πρός αὐτόν, εἶναι μία πατερική ἀσκητική πορεία, ἡ ὁποία φωτίζει, ἐνισχύει καί ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπον εἰς ἕν μέλλον ἐλπιδοφόρον, βοηθεῖ αὐτόν νά ἐξέλθῃ ἀπό τήν περιπέτειαν τῆς ἀναδελφοσύνης καί τῆς ἀδιαφορίας καί αὐτῆς τῆς μοναξιᾶς. Εἶναι ὑπέροχον καί φωτεινότατον παράδειγμα ἡ πορεία αὐτή ἀγάπης, ταπεινώσεως, προσευχῆς καί πιστότητος τοῦ πιστοῦ τῷ θελήματι τοῦ Θεοῦ.

Ἡ ἐπιστροφή, λοιπόν, εἰς τούς χρόνους μας, τῆς πρώτης -ἀρχικῆς- θεϊκῆς ἀγάπης, ἡ ὁποία χαριτώνει τήν ἀνθρωπίνην καί ἐκκλησιαστικήν πορείαν τῆς ζωῆς καί τῆς διακονίας τῶν Ἁγιωτάτων Μορφῶν τοῦ Πάπα καί τοῦ Πατριάρχου, ἡ πορεία αὐτή τῶν δύο σεπτῶν ἀνθρώπων, τούς ὁποίους βλέπομεν καί ἀκούομεν, εἶναι ἡ μοναδική πορεία, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ εἰς τήν συμπόρευσιν πρός ἐκπλήρωσιν τῆς Διαθήκης τοῦ Σωτῆρος μας Χριστοῦ: «ἵνα ἕν ὦσιν», καί δή ἔχει θησαυρόν ἀνεκτίμητον τάς ἀξίας της, αἱ ὁποῖαι σκορπίζουν τήν εἰρήνην, τήν ἐλπίδα, τήν ἀγαλλίασιν, τήν εὐλογίαν τοῦ Θεοῦ.

Συμπέρασμα: Ὁ ἄνθρωπος τῆς σημερινῆς ἐποχῆς πρέπει νά παύσῃ νά ἀσχολῆται μόνον μέ τόν ἑαυτόν του. Πρέπει, ὁπωσδήποτε, νά πλησιάσῃ τόν συνάνθρωπόν του, νά τόν γνωρίσῃ καί νά δώσῃ εἰς αὐτόν ἀγάπην. Χωρίς τήν πατερικήν αὐτήν ἄσκησιν, ἡ ὁποία ἀνοίγει δρόμους, ἐμπνέει καί καθοδηγεῖ, ὁ ἄνθρωπος εἶναι δυστυχισμένος, διότι δέν αἰσθάνεται τήν παρουσίαν τοῦ Θεοῦ καί δέν ἔχει τήν Ἄνωθεν ἐνίσχυσιν, ἑπομένως εἶναι ἀδύνατον νά καταλάβῃ τό σκάνδαλον τῆς διαιρέσεως καί νά ἀγαπήσῃ τόν πλησίον του, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀδελφός του. Ἐξάλλου ἡ σωτηρία καί ἡ αἰώνιος ζωή δέν εἶναι δι’ ὡρισμένους, ἀλλά δι’ ὅλους τούς ἀνθρώπους, δι’ ὅλον τόν κόσμον, ὅπως καί ἡ διδασκαλία του.

Τά Μ.Μ.Ε. ἐδημοσίευσαν ὅτι εἰς τό εὐκλέστατον Φανάριον, ἐπ’ εὐκαιρίᾳ τῆς Θρονικῆς Ἑορτῆς τῆς Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, ἑορταζούσης τήν πανίερον μνήμην τοῦ ἱδρυτοῦ της, Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου, ὁ Πάπας Ρώμης Φραγκίσκος θά ἐπισκεφθῇ τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην Βαρθολομαῖον καί θά κάμῃ ἐπίσημον ἐπίσκεψιν πρός τήν Ἐκκλησίαν Κωνσταντινουπόλεως.

Ἡ Συνάντησις εἰς τήν Καθέδραν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, ἡ ὁποία θά εἶναι ἱστορική καί περίλαμπρος ἀπό πλευρᾶς Ἱστορίας καί Πολιτισμοῦ, θά χαρακτηρισθῇ, κατά τήν γνώμην μου, πρωτίστως ὡς «Ἀδελφική», μεγίστης σημασίας, διότι εἰς τό Φανάριον θά λάμψῃ, μέ Πατριαρχικήν σεμνότητα καί ἀναστάσιμον ἀγαλλίασιν, τό μεγαλεῖον, ἡ δόξα καί ἡ δύναμις τῆς πρώτης -ἀρχικῆς- θεϊκῆς ἀγάπης, τῆς ὁποίας εἰς τούς χρόνους, εἰς οὕς ζῶμεν καί κινούμεθα, ἀληθινοί αὐτῆς φορεῖς εἶναι ὁ Πάπας Ρώμης καί ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης, διάκονοι πιστοί τῆς Διαθήκης τοῦ Κυρίου: «ἵνα ἕν ὦσι», καί ταπεινοί ἐργάται εἰς τό βοηθῆσαι τόν λαόν τοῦ Θεοῦ εἰς τήν συμπόρευσίν του εἰς τό θεϊκόν αὐτό μήνυμα, σημεῖον ἐξαίσιον διά νά πιστεύσῃ ὁ κόσμος. Θά γίνουν Ἰνδάλματα, ὑψίστης περιωπῆς καί κύρους παγκοσμίου, θά ἀποτελέσουν τρανότατον παράδειγμα ἀδελφικῆς συνεργασίας διά τήν ἐπιστροφήν τῆς πρώτης -ἀρχικῆς- θεϊκῆς ἀγάπης καί θά εἶναι διά τούς παρευρισκομένους, καί δι’ ὁλόκληρον τόν κόσμον, δῶρον καί εὐλογία τοῦ Θεοῦ.

Οἱ δύο Θεοπρόβλητοι καί Θεοτίμητοι Ἐπίσκοποι Ρώμης καί Κωνσταντινουπόλεως, πατερικόν παράδειγμα ἀγάπης, εἰρήνης, ἐλπίδος και ἑνότητος, εἰς Φανάριον, μέ τούς λόγους καί τήν ἐκκλησιαστικήν αὐτῶν συμπεριφοράν, θά καταδείξουν εἰς ὅλους τήν πορείαν τήν ὁποίαν ὀφείλει νά διατρέξῃ κάθε πιστός ἄνθρωπος καί κάθε ἄνθρωπος καλῆς θελήσεως, ἐάν θέλῃ νά ἐξέλθῃ ἀπό τήν κρίσιν: Θά πράξῃ σύμφωνα μέ τό Θέλημα τοῦ Θεοῦ, διά νά εἶναι σῶος, ἐλεύθερος, εἰρηνικός, ἐάν θέλῃ νά ἔχῃ βοηθόν καί συναντιλήπτορά του τόν Θεόν.

Ἡ ἀγάπη εἶναι Αὐτός ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος ἐδώρησεν εἰς τόν ἄνθρωπον τήν σωτηρίαν καί τήν αἰώνιον ζωήν. Μέ αὐτήν τήν χαράν καί τήν δύναμιν θά χαριτώσουν οἱ δύο Σεπτοί Προκαθήμενοι τῆς Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας τόν λαόν τοῦ Θεοῦ, καί ἀκόμη θά ἐνθυμηθῇ τούς λόγους τοῦ Πάπα: «Εἴμεθα ἀδελφοί, μᾶς ἑνώνει ἡ ἀγάπη».

Καί ἀκόμη θά ἐνθυμηθῇ ὁ λαός τοῦ Κυρίου τό φίλημα τῆς σεπτῆς δεξιᾶς τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀπό τόν Πάπα εἰς τά Ἱεροσόλυμα. Θά ἀνακαλέσῃ εἰς τήν μνήμην του τήν ἀπρόσμενον καί μοναδικήν εἰς ὕψος σημασίας καί ἀξίας σκηνήν νά πίπτῃ ὁ Πάπας Παῦλος ὁ ΣΤ΄ εἰς τά πόδια τοῦ ἀοιδίμου σοφοῦ Μητροπολίτου Χαλκηδόνος Μελίτωνος.

Ὅσοι παρηκολούθησαν τήν εἰς Φανάριον Συνάντησιν τοῦ Πάπα Παύλου τοῦ ΣΤ΄ μετά τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου, ἴσως ὡρισμένοι γνωρίζουν μίαν μικράν μεταξύ των στοιχομυθίαν. Κατά τό Πρόγραμμα τῆς Συναντήσεως, ὁ Πάπας ἔφθασεν ἀργότερον ἀπό τήν καθωρισμένην ὥραν, ὁπότε ἐρχόμενος λέγει εἰς τόν Πατριάρχην: «Συγγνώμη, Παναγιώτατε, ἔφθασα ἀργά».

Ὁ Πατριάρχης ἀπήντησε: «Ἁγιώτατε, περιμένω ἐδῶ 11 αἰῶνας» (Τό ἤκουσε ὁ Σεβασμιώτατος Καρδινάλιος Willebrands, τότε Γραμματεύς τοῦ Segretariato per la Promozione dell'Unità dei Cristiani). Γενικά, διά τόν ἄνθρωπον, ἰδίᾳ διά τόν πιστόν λαόν τοῦ Θεοῦ, ὅλα τά γεγονότα αὐτά θά εἶναι φωτεινότατα σημεῖα, καί πειστικά μηνύματα, τῆς ἐπιστροφῆς τῆς πρώτης -θεϊκῆς- ἀγάπης, ἡ ὁποία εἶναι Αὐτός ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος μέ τήν ταπείνωσίν του ἔσωσε καί ἐδόξασε τόν ἄνθρωπον. Τό μεγαλεῖον καί ἡ δύναμις τῆς Ἀγάπης θά λάμψῃ καί θά ἐνισχύσῃ, θά ἐνθαρρύνῃ καί θά βοηθήσῃ τόν ἄνθρωπον. Αἱ δύο Ἐκκλησίαι, Ρώμης καί Κωνσταντινουπόλεως, ἱδρυθεῖσαι ἀπό τούς δύο ἀδελφούς, Πέτρον καί Ἀνδρέαν, θά εὐρεθοῦν, καί πάλιν, μέ τούς Διαδόχους αὐτῶν, ἡ μία πλησίον τῆς ἄλλης, ἀναμιμνησκόμεναι ἰδίᾳ τάς ἱστορικάς ἀτύχους καί δυστυχεῖς ἐκείνας στιγμάς, αἱ ὁποῖαι ἀπέβησαν αἰτία καί ἐμπόδιον διά τήν μή ἐπιστροφήν τῆς πρώτης – θεϊκῆς - ἀγάπης, ἡ ὁποία συνέδεε τάς δύο ἀδελφάς Ἐκκλησίας καί διέλυε τάς μεταξύ των διαφοράς, κάθε ἀντίθεσιν, συναγωνισμόν καί πολεμικήν, ἔτι δέ ὑπῆρξεν ἡ αὐτή ὁδός πρός τό κοινόν μήνυμα: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη».

Εἰς τήν Βασιλίδα τῶν Πόλεων, τήν Πόλιν τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ἡ λαμπροφόρος καί «Ἀδελφικῆ Συνάντησις» τῶν δύο Σεπτῶν Προκαθημένων Ἀνατολῆς καί Δύσεως εἰς τό Φανάριον, θά δώσῃ ἔνα ὐπέροχον καί ἀνώτερον μήνυμα, ἐλπιδοφόρου συνεχείας διά τήν γαληνιαίαν συμπόρευσιν, ἐνώ αὐτοί, μέ τήν ἀδελφικήν ἀγάπην καί τήν εἰλικρινῆ φιλίαν, αἱ ὁποῖαι τούς συνδέουν, θέτουν ἰσχυροτάτας βάσεις διά τό μέλλον, στηριζόμενοι εἰς τήν Προσευχήν, ἡ ὁποία τούς ἐνώνει καί τούς δίδει τό μέγα προνόμιον νά έπικοινωνοῦν μέ τόν Θεόν.

Μέ τήν ἀδελφικήν Συνάντησιν τῶν δύο Ἁγιωτάτων Πρωταγωνιστῶν, μέ τήν προσευχήν αὐτῶν ὑπέρ τῆς εἰρήνης καί τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί ὑπέρ τῆς συμπορεύσεως τοῦ κόσμου πρός ἐκπλήρωσιν τῆς Βουλῆς τοῦ Θεοῦ «ἵνα ἕν ὦσι», διά τόν πιστόν λαόν τοῦ Θεοῦ, θά εἶναι μία μεγίστη χαρμόσυνη ἑορτή.

Ἡ Συνάντησις εἰς τήν Καθέδραν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τό Φανάριον, θά εἶναι «Πάσχα», θά εἶναι Ἀνάστασις, θά εἶναι χαρᾶς Εὐαγγέλια, μέ ἀναστάσιμον ἀγαλλίασιν, μέ ἄγκυρα ἐλπίδος, θά εἶναι μία Πασχαλινή ἀδελφική πορεία καί συμπόρευσις, μέ προορισμόν τήν ἐκπλήρωσιν καί τελείωσιν τῆς «Διαθήκης τοῦ Θεοῦ», ἡ ὁποία θά εἶναι διά τήν Στρατευομένην Ἐκκλησίαν ἀνεπανάληπτη καί λίαν εὐπρόσδεκτη ἑορτή μετά τήν περίοδον τοῦ μεγάλου Σχίσματος, ἡ ἑορτή τῆς Ἐνότητος τῶν Χριστιανῶν.

 

Για μια λύση στο πρόβλημα του Filioque

agio-pnevma

Του Παν. Ι. Μπούμη, Ομοτ. Καθηγητή Παν/μιου Αθηνών | Romfea.gr

Α΄

Ὁ Μέγας Βασίλειος στόν 16ο κανόνα, ὁ ὁποῖος ἐπικυρώθηκε καί ἀπό τήν Πενθέκτη Οἰκουμενική Σύνοδο, συμβουλεύει: «Πρόσεχε οὖν ἀκριβῶς τῇ Γραφῇ καί αὐτόθεν εὑρήσεις τήν λύσιν τοῦ ζητήματος».

Πρόσεχε, ἐξέταζε, ἀκριβῶς, μέ ἀκριβολογία καί μέ τίς λεπτομέρειές της.

Ἀκολουθώντας αὐτό μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί μεῖς βρήκαμε καί καταλήξαμε στά ἑξῆς καί γιά τό ζήτημα τοῦ Filioque βασικά νέα στοιχεῖα: Ὅτι δέν ἀρκεῖ ἡ ἐπισήμανση καί ὁ μονομερής τονισμός τοῦ «ἐκπορεύεται» στό χωρίο τοῦ Ἰω. 15,26, γιά νά κατανοήσουμε τό περιεχόμενό του καί νά συμφωνήσουμε Ἀνατολή καί Δύ-ση στή λύση τοῦ σχετικοῦ ζητήματος.

Καί λέμε αὐτό, γιατί πρέπει νά σημειώσουμε ὅτι τό ρῆμα ἐκπορεύεται ναί μέν σημαίνει κυρίως τό ἐκπηγάζει, ἀλλά δέν ἀποκλείεται πολλές φορές νά σημαίνει καί τό προέρχεται μέ τή γενικότερη ἔννοια, ἀκόμη καί τοῦ ἐξέρχεται. Πρβλ. καί ἀπό τήν Καινή Διαθήκη τά χωρία Ματθ. 3,5, Ματθ. 4,4, Λουκ. 4,22, Λουκ. 4,36-37, Πράξ. 19,12.

Ἔτσι καί στό χωρίο τοῦ Ἰω. 15,26 δέν ἀρκεῖ ὁ ἀποκλειστικός τονισμός τοῦ «ἐκπορεύεται», ἀλλά πρέπει ὁπωσδήποτε νά λάβουμε ὑπόψη καί τήν ὑπάρχουσα στό κείμενο πρόθεση παρά, γιά νά καταλήξουμε καί νά συμφωνήσουμε στή σημασία του.

Τό χωρίο Ἰω. 15,26 συγκεκριμένως λέει: «Τό πνεῦμα τῆς ἀληθείας ὅ παρά τοῦ Πατρός ἐκπορεύεται» (Ἰω. 15,26β). Καί αὐτό ὡς συνέχεια τοῦ: «Ὅταν ἔλθῃ ὁ παράκλητος ὅν ἐγώ πέμψω ὑμῖν παρά τοῦ πατρός» (Ἰω. 15,26α).

Θέτει δύο φορές τήν πρόθεση παρά, γιά νά τήν τονίσει καί νά μᾶς ὑποδείξει νά τήν προσέξουμε ἰδιαιτέρως.

Ἡ πρόθεση παρά στά ἀρχαία ἑλληνικά δέν σημαίνει ἁπλῶς τό ἀπό, ὅπως νομίζουν καί μεταφράζουν πολλοί στά νέα ἑλληνικά, ἀλλά σημαίνει τό «ἐκ μέρους» (πρβλ. Τζάρτζανος, Κατεβαίνης), τό «ἀπό τό μέρος τοῦ» (Humbert-Κουρμούλης), πρᾶγμα πού δέν συμβαίνει μέ τήν πρόθεση ἀπό, ὅπως θά δοῦμε παρακάτω.

Ἔτσι τό ἐκπο-ρεύεται συνοδευόμενο μέ τήν πρόθεση παρά σημαίνει τό ἐκπορεύεται ἐκ μέρους, ἀπό τό μέρος κάποιου, ὅτι πηγάζει ἀπό αὐτόν τόν κάποιο.

Οὕτως ἐχόντων τῶν πραγμάτων, ἐφ' ὅσον χρησιμοποιεῖται ἡ πρόθεση παρά καί στό Ἰω. 15,26 σημαίνει ὅτι τό Ἅγιον Πνεῦμα κατά τό Ἰω. 15,26 ἐκπορεύεται ἐκ μέρους («ἀπό τό μέρος») τοῦ Πατρός, ὅτι ἔχει ἀφετηρία Αὐτόν, ὅτι πηγάζει ἀπό Αὐτόν.

Ἀνάλογα ἤ μᾶλλον τά ἴδια μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ἰσχύουν καί γιά τήν ἔκφραση τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως, ὅπου ἔχουμε τήν πρόθεση ἐκ. Λέει συγκεκριμένως τό Σύμβολο (τό «Πιστεύω»): «Καί εἰς τό Πνεῦμα τό ἅγιον . . . τό ἐκ τοῦ Πατρός ἐκπορευόμενον».

Λέμε ὅτι ἰσχύουν καί γιά τήν πρόθεση ἐκ, ὅ,τι ἰσχύουν καί γιά τήν πρό-θεση παρά τοῦ Ἰω. 15,26, γιατί καί ἡ πρόθεση ἐκ σημαίνει «ἀπό μέσα ἀπό . . . εἰς δήλωσιν ἀμέσου καταγωγῆς» (Τζάρτζανος), «σημαίνει ἀρχήν καί κίνησιν ἐκ τῶν ἔνδον τινός, μέσα ἀπό . . . εἰς δήλωσιν τῆς ἀμέσου καταγωγῆς . . . τῆς αἰτίας» (Κατεβαίνης).

Ἔτσι τό ρῆμα ἐκπορεύεται συνοδευόμενο καί μέ τήν πρόθεση ἐκ σημαίνει τήν ἄμεση καταγωγή, τήν ἀφετηρία κάποιου ἀπό κάποιον, τήν πηγή του.

Ἑπομένως εἴτε χρησιμοποιοῦμε τήν πρόθεση παρά εἴτε τήν πρόθεση ἐκ, καταλήγουμε στό ἴδιο συμπέρασμα, ὅτι ἡ ἄμεση καταγωγή, προέλευση, αἰτία καί ἀρχή τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ὁ Πατήρ.

Καί ἀκόμη ὅτι ἡ χρησιμοποίηση τῆς ἐκ στό Σύμβολο τῆς Πίστεως ἀντί τῆς προθέσεως παρά εἶναι ἑρμηνευτικῶς ἐπιτυχής.

Δέν συμβαίνει ὅμως τό ἴδιο καί μέ τήν πρόθεση ἀπό. Ἡ πρόθεση «ἀπό σημαίνει ἀπομάκρυνσιν ἀπό τά ἔξω τινος» καί «δήλωσιν καταγωγῆς (ἐμμέσου)» (Τζάρτζανος). Πρβλ. καί τό: «Ἡ ἀπό μετά γεν(ικῆς) . . . μεταφορικῶς εἰς δήλωσιν α΄) τῆς ἐμμέσου καταγωγῆς» (Κατεβαίνης).

Κατόπιν τούτων νομίζουμε ὅτι μποροῦμε νά ποῦμε μέ βεβαιότητα ὅτι τό ἐκπορεύεται στό Ἰω. 15,26 καί στό Σύμβολο τῆς Πίστεως ἔχει τήν ἔννοια τοῦ «πηγάζειν», τῆς ἀμέσου προελεύσεως, τῆς ἀρχῆς καί αἰτίας, ἀφοῦ συνοδεύεται μέ τίς προθέσεις παρά ἤ ἐκ. 

Τό Ἅγιο Πνεῦμα, λοιπόν, ἔχει τήν πηγή του, τήν ἀρχή του μόνον στόν Πατέρα.

Αἰτία καί ἄμεση προέλευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ὁ Πατήρ κατά τό Ἰω. 15,26, διδασκαλία τήν ὁποία ἀκολουθεῖ καί ὁμολογεῖ καί τό Σύμβολο τῆς Πίστεως.

Ἐάν ὅμως στό Ἰω. 15,26 ἤ στό Σύμβολο τῆς Πίστεως ὑπῆρχε ἡ πρόθεση ἀπό, τότε μποροῦσε νά ἀμφισβητηθεῖ τό ἀνωτέρω βέβαιο συμπέρασμα ἀπό μερικούς καί νά λεχθεῖ ὅτι πρέπει νά ἐννοηθεῖ καί ὁ Υἱός. Καί δικαιολογημένα.

Γιατί τότε τό ἐκπορεύεται δέν θά εἶχε τήν ἔννοια εἰδικῶς τοῦ πηγάζειν, ἀλλά γενικῶς τοῦ προέρχεσθαι.

Καί μποροῦσε νά λεχθεῖ αὐτό, γιατί τό Ἅγιο Πνεῦμα πράγματι ἰδίως με-τά τήν Ἀνάληψη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ προέρχεται ἐμμέσως, πέμπεται, στέλνεται καί ἀπό τόν Υἱό, ὅπως ὁ ἴδιος ὁ Κύριος λέει (Ἰω. 15,26α).

Προέρχεται καί πέμπεται καί ἀπό τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ καί ἐκχέεται στούς Ἀποστόλους καί στήν Ἐκκλησία καί στόν κόσμο, γιά νά τούς ὁδηγήσει «εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν» (Ἰω. 16,13). Πλήν ὅμως δέν ὑπάρχει ἡ πρόθεση ἀπό.

Αὐτά γιά τά ἑλληνικά κείμενα τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως.

Β΄

Ἐν συνεχείᾳ μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι τά ἴδια ἀντιστοίχως ἰσχύουν καί στά λατινικά καί γιά τό Ἰω. 15,26 τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί γιά τό Σύμβολο τῆς Πίστεως (τό «Credo»). Καί τοῦτο, γιατί ἡ λατινική πρόθεση ex σημαίνει ὅ,τι σημαίνει καί ἡ πρόθεση ἐκ στά ἑλληνικά, καθώς καί ἡ πρόθεση a (ab- πρό φωνήεντος) σημαίνει ὅ,τι καί ἡ πρόθεση ἀπό.

Καί ἐκεῖ ἰσχύουν τά περί ἀμέσου (ex) καί ἐμμέ-σου (a) καταγωγῆς καί προελεύσεως μέ τήν ὕπαρξη τῶν σχετικῶν αὐτῶν προθέσεων. Πρβλ. Humbert-Κουρμούλης, σελ. 290 καί 295, Α. Κακριδής, σελ. 99 καί 163-165, Ἀ. Βράκας, σελ. 178 καί 185, 179 καί 187. 

Δυστυχῶς ὅμως τί συνέβη; Οἱ πρῶτοι λατίνοι μεταφραστές τῆς Καινῆς Διαθήκης (Βουλγάτας κ.ἄ.) ἀντί νά θέσουν κάτι τό ἀντίστοιχο τῆς προθέσεως παρά στό Ἰω. 15,26, ὅπως εἶναι ἡ πρόθεση ex (ἀφοῦ δέν ὑπῆρχε ἀντίστοιχη τῆς παρά), ἔθεσαν τήν πρόθεση a (= ἀπό).

Ἀλλά καί οἱ μεταγενέστεροι μεταφραστές ἀντί νά λάβουν ὑπ' ὄψη τους καί νά χρησιμοποιήσουν τήν πρόθεση ex πού ἔχουν καί στό ἀρχικό καί αὐθεντικό Σύμβολο τῆς Πίστεως, ἀκολούθησαν τούς πρώτους καί παρέμειναν στό a (= ἀπό).

Αὐτό συνέβη καί μέ τούς ἄλλους Εὐρωπαίους μεταφραστές, οἱ ὁποῖοι ἀκολούθησαν τή λατινική Βουλγάτα.

Ἔτσι ἀντί νά ἀκολουθήσουν καί νά ἐμπιστευθοῦν, νά ἐκμεταλλευθοῦν, θά λέγαμε, ἐκεῖνο πού τούς παρέδωσαν μέ τό Σύμβολο τῆς Πίστεως οἱ Οἰκουμενικές Σύνοδοι, οἱ ὁποῖες εἶναι καί οἱ αὐθεντικοί ἑρμηνευτές τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἀκολούθησαν ἐσφαλμένως μεταφράσεις ἐκκλησιαστικῶν ἀνδρῶν μεγάλων μέν, ἀλλά οἱ ὁποῖοι ἦταν ἄνθρωποι μέ τά ἐνδεχόμενα-φυσικά σφάλματά τους.

Ἀπό ἐκεῖ καί πέρα ἑπόμενο ἦταν νά ἐπακολουθήσουν καί τά τόσα ἄλλα σφάλματα. Ἔτσι, εὔκολο ἦταν νά παρασυρθοῦν καί νά ἐκλάβουν τό ρῆμα procedit (procedere) μέ τήν ἔννοια τοῦ προέρχεσθαι καί ὄχι τοῦ πηγάζειν.

Καί αὐτό, γιατί, ὅπως εἴπαμε τό a (= ἀ-πό) δέν σημαίνει τήν ἄμεση προέλευση καί καταγωγή, ὅπως τό ex, ἀλλά τήν ἔμμεση.

Αὐτή ὅμως ἡ παρανόηση τοῦ procedit εἶχε ὡς συνέπεια νά συνυπονοοῦν στήν προέλευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τόν Υἱό, ὅτι δηλ. τό Ἅγιο Πνεῦμα προέερχεται καί ἀπό τόν Υἱό, ὅ-πως καί συμβαίνει.

Αὐτήν τήν ἄποψη εἶχαν κατ' ἀρχάς μόνον ἐν νῷ, νοητῶς, σιωπηλῶς, ὕστερα ὅμως τήν ἐξέφρασαν ἐμφανῶς καί λεκτικῶς, καί στό Σύμβολο τῆς Πίστεως μέ τήν προσθήκη τοῦ Filioque.

Μιά τέτοια προσθήκη δέν μποροῦσαν ἤ μᾶλλον δέν τολμοῦσαν νά πραγματοποιήσουν στήν Καινή Διαθήκη (στό Ἰω. 15,26), γιατί θά ἦταν μία ὀφθαλμοφανής παραχάραξη τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τήν ὁποία σέβονται ἰδιαιτέρως.

Ἔτσι αὐτή ἡ προσθήκη εἰσχώρησε καί πραγματοποιήθηκε στό Σύμβολο τῆς Πίστεως. Τά «πλήρωσε», κατά τό κοινῶς λεγόμενο, τό λατινικό Σύμβολο τῆς Πίστεως.

Πλήν ὅμως τήν προσθήκη τοῦ Filioque πραγματοποίησαν χωρίς συγχρόνως νά μεταβάλουν ἤ μᾶλλον νά ἀντικαταστήσουν τήν ὑπάρχουσα πρόθεση ex («ex Patre procedentem») μέ τήν a.

Ἔτσι ἐμφανίζεται στό Σύμβολο τῆς Πίστεως, χωρίς ὅμως νά τό θέλουν (ὅ-πως φαίνεται ἀπό μία ὁμολογία στή «Διασάφηση» τοῦ Ποντιφικοῦ Συμβουλίου), ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐκπορεύεται-πηγάζει καί ἀπό τόν Υἱό. Ὑπενθυμίζουμε ὅτι τό procedit, ὅταν συνοδεύεται μέ τήν πρόθεση ex, τότε σημαίνει τό πηγάζει.

Ὅταν ὅμως συνοδεύεται μέ τήν a σημαίνει τό προέρχεται καί τότε μπορεῖ νά ἐννοηθεῖ καί τό Filioque (καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ).

Πλήν ὅμως πρέπει ἐδῶ νά προσθέσουμε ὅτι δέν μποροῦσαν νά θέσουν στό Σύμβολο τῆς Πίστεως οὔτε τό a (= ἀπό).

Γιατί ἔτσι δέν θά δηλωνόταν ἡ ἐκπόρευση (ἡ ἄμεση καταγωγή) τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀπό τόν Πατέρα (ὅπως μέ τήν πρόθεση ἐκ), ἀλλά θά δηλωνόταν μόνο μία ἔμμεση προέλευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ἀπό τόν Πατέρα καί ἀπό τόν Υἱό.

Ἀλλά αὐτό ἀντιβαίνει καί πρός τό γράμμα τοῦ Ἰω. 15,26 καί πρός τό νόημα τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως.

Ἴσως θά πρέπει νά τονιστεῖ ὅτι: Δέν μπορεῖ νά ταυτιστεῖ τό qui ex Patre Filioque procedit μέ τό qui a Patre Filioque procedit, ἀλλά οὔτε καί νά υἱοθετηθεῖ κανένα ἀπό αὐτά.

Γιατί ἁπλούστατα τό πρῶτο δέν συμφωνεῖ μέ τό Ἰω. 15,26, ἀφοῦ λέει ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα πηγάζει καί ἐκ μέρους τοῦ Υἱοῦ, ἐνῶ πηγάζει μόνο ἀπό τόν Πατέρα.

Ἀλλά καί τό δεύτερο δέν ἰσχύει, γιατί ἀλλοιώνει καί μειώνει καί τό νόημα τοῦ Ἰω. 15,26 καί τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως, ἀφοῦ μιλάει μόνο γιά μία ἔμμεση προέλευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πρᾶγμα τό ὁποῖο ἰσχύει γιά τόν Υἱό, ἀλλά ὄχι καί γιά τόν Πατέρα, ἀπό τόν ὁποῖο ἔχουμε τήν ἄμεση προέλευσή Του.

Ἄς ἀφήσουμε ὅτι τό δεύτερο δέν χωράει στό Σύμβολο τῆς Πίστεως, οὔτε ἐναρμονίζεται μέ τό περιεχόμενό του, γιατί στό Σύμβολο ἔχουμε τήν ἔκφραση «τό λαλῆσαν διά τῶν προφητῶν» (= qui locutus est per prophetas), ἡ ὁποία μᾶς μεταφέρει στήν πρό Χριστοῦ ἐποχή.

Μᾶς ἀνάγει δηλαδή στήν πρό Χριστοῦ δραστηριότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί συγχρόνως στήν ἀΐδιο ἰδιότητά Του.

Μᾶς ὁδηγεῖ στήν ἄμεση προέλευσή Του ἀπό τόν Πατέρα, στήν ἐκπόρευσή Του ἀπό Αὐτόν, στή «γέννησή» Του, καί ὄχι στήν ἐν χρόνῳ ἀποστολή Του στόν κόσμο ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό μετά τήν Ἀνάληψή Του.

Προτάσεις

Κατόπιν ὅλων αὐτῶν εὐσεβάστως θά προτείναμε τά ἑξῆς: Ἐφ' ὅσον δέν ὑπάρχει ἀντίστοιχη τῆς προθέσεως παρά στή λατινική γλῶσσα, τότε στό λατινικό κείμενο τοῦ Ἰω. 15,26 πρέπει νά τεθεῖ ἡ πρόθεση ex, ἡ ὁποία ἐκφράζει τήν πρόθεση παρά καί ἡ ὁποία ὑποδεικνύεται καί ἀπό τήν Β΄ Οἰκουμενική Σύνοδο.

Στό δέ λατινικό Σύμβολο τῆς Πίστεως νά παραμείνει ἡ πρόταση, ὅπως εἶχε ἀρχικῶς (ex Patre procedit ἤ procedentem), καθώς καί ὅλο τό ἕβδομο ἄρθρο.

Πλήν ὅμως ἐάν οἱ Δυτικοί θέλουν νά διαφωτιστεῖ ὁ πιστός λαός σχετικῶς μέ τήν πρόσθεση τοῦ Filioque, τότε πρέπει νά φροντίσουν νά θεσπιστεῖ ἕνα ἄλλο-ἑπόμενο ἄρθρο (ἤ σχετικός ὅρος), τό ὁποῖο θά ἀναφέρεται στή μετά Χριστόν περίοδο ἀποστολή καί ἄφιξη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν Ἐκκλησία καί σ' ὅλο τόν κόσμο, γιά νά μᾶς «ὁδηγήσει εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν».

Μία τέτοια σχετική διαδικασία ἐκθέτουμε στό ἐπίσημο περιοδικό «Ἐκκλησία», ἔτ. ΠΘ΄ (2012), 773 ἑξ., ὅπου προσδιορίζεται καί δίνεται περιεχόμενο καί στό Πρωτεῖο τοῦ Πάπα.

Ἄς ἐπιτραπεῖ τέλος ἐν εἴδει ἐπιλόγου νά προβοῦμε στήν ἑξῆς ἀξιολόγηση: Ὅτι οἱ Οἰκουμενικές Σύνοδοι ἐπιτυχῶς ἔθεσαν τήν πρόθεση ἐκ στό ἑλληνικό καί τήν ex στό λατινικό κείμενο τοῦ Συμβόλου.

Καί λέμε ἐπιτυχῶς, γιατί ἐκτός τοῦ ὅτι δέν ὑπάρχει ἀκριβῶς ἀντίστοιχη τῆς προθέσεως παρά στή λατινική γλῶσσα, ὥστε νά τήν χρησιμοποιήσουν, ἀντιθέτως οἱ προθέσεις ἐκ-ex ἀποδίδουν ἄρι-στα τό παρά τοῦ Ἰω. 15,16.

Ἐξ ἄλλου ὑπάρχει ἐκτός αὐτῶν καί τρίτη αἰτιολογία: Ὅτι ἔτσι ἔχουμε ὁμοιομορφία καί ὁμοφωνία στήν ὁμολογία Πίστεως, στό «Πιστεύω-Credo» Ἀνατολικῶν καί Δυτικῶν στό Σύμβολο καί ἑνότητα μεταξύ τῶν πιστῶν τῶν ὁμολογούντων αὐτό. 

Καί κλείνουμε πάλι μέ τό Μέγα Βασίλειο («Περί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος», PG 32,69B): «Τό γάρ μή παρέργως ἀκούειν τῶν θεολογικῶν φωνῶν, ἀλλά πειρᾶσθαι τόν ἐν ἑκάστῃ συλλαβῇ κεκρυμμένον νοῦν ἐξιχνεύειν, οὐκ ἀργῶν εἰς εὐσέβειαν . . . Ὥστε οὐκ ἔξω σκοποῦ γέγονε τῶν συλλαβῶν ἡ ἐξέτασις».

Αμετάκλητη λήθη η αιώνια μνήμη;

lithi

Του Σεβ. Μητροπολίτη Κισάμου & Σελίνου κ. Αμφιλοχίου

Τελικά σ΄ αυτή την Πατρίδα, σε τούτο τον τόπο που αιώνες τώρα έχει ποτιστεί και τραφεί με κρουνούς αιμάτων μαρτύρων και Αγίων της Πίστεως και του Γένους μας, φαίνεται πως κάποιοι βάλθηκαν, εργολαβικά, να αναλάβουν τον ρόλο του «μαστροχαλαστή». Να αποϊεροποιήσουν και αποχριστιανίσουν τον λαό της.

Ιδού λοιπόν τι σκέφτηκαν και τι Νομοθέτησαν, αναφορικά με την καύση των νεκρών.

Σύμφωνα με τα άρθρα 48 και 49 του Νόμου 4277/2014 «Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας – Αττικής και άλλες διατάξεις» (Φ.Ε.Κ. 156/1-8-2014, τ. Α΄), ο νομοθέτης όχι μόνον δεν λαμβάνει υπ΄ όψιν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του νεκρού, αλλά δίδει το δικαίωμα: «Εάν ο θανών δέν είχε εκφρασθεί εν ζωή περί της μετά θάνατον επιθυμίας ταφής ή αποτεφρώσεως του σώματος του, η αποτέφρωση δύναται νά λάβει χώρα με μόνη τήν δήλωση του/της συζύγου η «συντρόφου», μετά του/της οποίου/ας έχει συνάψει «σύμφωνο συμβίωσης», ή την δήλωση των συγγενών πρώτου ή δευτέρου βαθμού».

Πράγμα που σημαίνει πως εάν κάποιος δεν έχει προνοήσει εν ζωή να ταφεί, ο νομοθέτης δίδει το δικαίωμα μετά τον θάνατο του όχι μόνον στην οικογένεια του, αλλά και σε συγγενείς μέχρι δευτέρου βαθμού να αποφασίσουν, με μιά απλή δήλωση, την αποτέφρωση του!

Απόλυτη κυριαρχία της χρηστικής αντίληψης εις βάρος του σεβασμού του ανθρωπίνου προσώπου και των αξιών, εις βάρος αυτής της ίδιας της ζωής!

Είναι γνωστό ότι το αρχέτυπο διασώζει την αυθεντικότητα και την γνησιότητα της υπάρξεως μας. Κατά τους ερευνητές, με κορυφαίο τον Γάλλο ανθρωπολόγο HenrydeLumley, ο άνθρωπος αναδεικνύεται πράγματι «άνθρωπος» από την στιγμή που αποκτά θρησκευτική συνείδηση.

Και ως πρωταρχικό σημείο στην αναγνώριση της θρησκευτικής συνείδησης θεωρείται η ταφή των νεκρών.

Και τούτο συμβαίνει διότι, όπως σημειώνει ο π. Καρπαθίου, η ταφή διαφοροποιεί τον έλλογο άνθρωπο από την λοιπή έμβια αλλά και άλογη δημιουργία αναδεικνύοντας τον παράλληλα όν με θρησκευτική συνείδηση.

Είναι λοιπόν σαφές ότι η ταφή αποτελεί πρωτογενές στοιχείο της ανθρώπινης συνείδησης, χρέος στα «άγραπτα και ασφαλή θεών νόμιμα» (Σοφοκλής) και όχι απλώς έθιμο.

Δεν προηγήθηκε άλλη ανθρώπινη ιστορία για να διαμορφώσει εθιμικές προϋποθέσεις. Για τούτο και η ταφή δεν έχει εθνικότητα.

Κορυφαία δε έκφραση της ταφής ως αρχέτυπου αποτελεί το γεγονός της ταφής του Χριστού, ο Οποίος δεν εκάει αλλά ενταφιάσθει (Μτθ.14,12), παραμένει «αλλότριος φθοράς» και με την Ανάσταση Του «καινά ποιεί τα πάντα» (Αποκ. 21,5).

Η Εκκλησία λοιπόν το σώμα, όσο ο άνθρωπος είναι εν ζωή, το βλέπει ως «μέλος Χριστού» και «ναό του Αγίου Πνεύματος» (1 Κορ. 6,19). Μόλις ο άνθρωπος πεθάνει, το σώμα του γίνεται λείψανο.

Τότε αυξάνει και ο σεβασμός μας σε αυτό. Το σώμα δεν περιμένει την καταστροφή του, αλλά την «ετέρα μορφή του» (Μαρκ. 16,12), την αναμόρφωση του «εις το αρχαίον κάλλος».

Οι νεκροί δεν είναι «πεθαμένοι» αλλά κεκοιμημένοι. Τοποθετούνται με σεβασμό στον τάφο, στραμμένοι προς ανατολάς «προσδοκώντας ανάσταση νεκρών».

Νεκρός δεν σημαίνει τελειωμένος (που έχει τελειώσει), αλλά τετελειωμένος (που έχει τελειωθεί).

Τέλος δεν σημαίνει λήξη, αλλά τελείωση, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Σεβ. Μητροπολίτης Μεσογαίας κ. Νικόλαος.

Ο χώρος της ταφής, «το μνήμα», γίνεται σημείο αναφοράς μνήμης και ζωής.

Τα οστά των νεκρών αποτελούν ανάμνηση της παρελθούσης ζωής τους, ενθύμηση της παρούσης καταστάσεως τους αλλά και υπόμνηση της μελλούσης προοπτικής μας.

Όταν όμως τα οστά καούν η στάχτη εξομοιώνει τα πάντα. Μαζί με τα ψήγματα του κοινωνικού σεβασμού, οριστικοποιείται και η διαγραφή κάθε ίχνους παρουσίας ανθρώπου. Έτσι ο υπαρκτικός θάνατος προσυπογράφει τον φυσιολογικό.

Προκρούστειο ήθος υψηλής τεχνολογίας! Πολιτισμένη ανθρωποφαγία. Αν όμως μας πληγώνει η βία της φύσης πως εμείς επιλέγουμε την βία του αυτεξουσίου;

Διερωτώμαι: Μια κοινωνία που δεν αντέχει τον άνθρωπο ούτε στην ασθένεια του, ούτε στα γηρατειά του, ούτε στον θάνατο του, μια κοινωνία που καίει τους νεκρούς της, που καταστρέφει την ανάμνηση της ζωής, που κάνει το τέλος του ανθρώπου οριστικό και αμετάκλητο, μια κοινωνία, τέλος, που αρνείται την πνοή του αιώνιου και εγκλωβίζεται στην ασφυξία του εφήμερου, τι σχέση μπορεί να έχει αυτή η κοινωνία με την ζωή;

Φαίνεται πως στο απέραντο γηροκομείο του «πολιτισμένου» κόσμου μας η ίδια νοοτροπία που αποφεύγει την γέννηση, δηλ. την ζωή, αυτή που προτείνει την ευθανασία, αυτή η ίδια δεν αντέχει τους κεκοιμημένους και επιλέγει την καύση.

Αυτή υπογράφει και το οριστικό τέλος του τέλους, το τέλος του σκοπού, το τέλος του ανθρώπου.

Γιατί η καύση των νεκρών οδηγεί και στην καύση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Στο τέλος, αλήθεια, τι θα μείνει;

Διοίκηση και διάκριση

epifanios-25

Kάθε επέτειος έχει την βαρύτητά της και φέρει την ευθύνη της, αυθόρμητα έρχεται ο απολογισμός και επιστρατεύει τον συνήγορο ή διευκολύνει τον κατήγορο.

Βρίσκεται μεταξύ επαίνου και αποδοκιμασίας, επιτυχίας και άρνησης.

Ευτυχώς, αναλογιζόμενοι ως αγιοταφιτική αδελφότητα τα πεπραγμένα του Μακαριωτάτου Πατρός και Πατριάρχου μας, Κου κου Θεοφίλου του Γ, θα σημειώσουμε ότι η ποιμαντορία του χαρακτηρίσθηκε από σύνεση, ευγένεια και απλότητα.

Ήδη τα εννέα χρόνια ( 9/22 Νοεμβρίου 2005/2014) στο Θρόνο του πρωτόθρονου Πατριαρχείου, μας έδειξαν πολλά και αναμένουμε έτι περισσότερα.

Επειδή υπάρχει ο κίνδυνος ώστε η λεπτομερή αναφορά στα έργα του να χαρακτηρισθεί ως γραφικότητα, αφήνω αυτά να πείσουν τους επιφυλακτικούς και να επαναφέρουν τους προκατειλημμένους.

Η αναφορά σ΄ αυτά δεν γίνεται για να συντηρήσουμε εγωισμούς, αλλά να τροφοδοτήσουμε τις σελίδες της νεώτερης εκκλησιαστικής ιστορίας, για να διδαχθούμε οι υπόλοιποι, να θαυμάσουμε οι διάφοροι και να προβληματισθούν οι άλλοι.

Η πρωθιεραχική διακονία του στην Σιωνίτιδα Εκκλησία βρέθηκε σε δύσκολες συγκυρίες, αλλά δεν χάθηκαν οι ευκαιρίες. Η ειρήνευση και η προκοπή είναι μέριμνά του.

Παρ’ όλο που οι καταστάσεις δεν ήταν απόλυτα ευχάριστες ή εύκολες, κατάφερε να διοικήσει με διάκριση και να διακριθεί στην διοίκηση. Με αυτό τον τρόπο τα νέφη δεν έγιναν μπόρες και οι διαφωνίες δεν έγιναν ρωγμές.

Η παγκόσμια ειδησεογραφία πολλά μαρτυρεί και η τοπική επικαιρότητα αρκετά προδίδει, παρά ταύτα συνεχίζει ο Μακαριώτατος Κος Θεόφιλος να οδηγεί το πλοίο της Μητέρας των Εκκλησιών σε λιμάνια απάνεμα, αψηφώντας τρικυμίες και προβλήματα.

Εμείς θα συνεχίζουμε να προσευχόμαστε για να συνεχίσει να πλέει το σκάφος Της. Θα πετύχει ακόμη περισσότερα έχοντας ως πυξίδα τις υϊικές ευχές μας και ως πηδάλιο την σκέψη μας, για ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!

ο Φιλαδελφείας Βενέδικτος

Τα Χανιά γιορτάζουν

xania

Του Πρωτοσυγκέλλου της Ι.Μ. Κυδωνίας και Αποκορώνου Αρχ. Δαμασκηνού Λιονάκη

Τά Παναγιοφρούρητα Χανιά καί ὁλόκληρος ὁ ὑπό τήν ὑπό τόν Ἤλιον Ορθόδοξος Χριστιανικός κόσμος πανηγυρίζουν σήμερα τά Εἰσόδια στά Ἅγια τῶν Ἁγίων τῆς Μητέρας τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Ἄνθρωποι καί Ἄγγελοι συγχορεύουν καί συναγάλλονται σήμερα μαζί μέ τόν φιλόχριστο Λαό τῶν Χανίων, ἑδῶ, στόν πνευματικό Παρθενῶνα της Κυρίας Θεοτόκου.

Ευφραίνεται και πανηγυρίζει η γη και οι πιστοί σπεύδουν με κάθε ευλάβεια να τιμήσουν την πανύμνητο Μητέρα του Κυρίου μας ἡ Ὁποία εἰσέρχεται στά ἁγιότερα μέρη τοῦ ἐπιγείου ναοῦ τοῦ Θεοῦ καί καταξιώνεται νά γίνει ὁ ὑπέρλαμπρος Ναός τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ.

Κάθε φορά, πού ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τό πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ὁ νοῦς καί ἡ σκέψη μας ἀμέσως στρέφεται πρός Ἐκείνη, πού εἶναι «ἡ κιβωτός ἡ χρυσωθεῖσα τῷ πνεύματι»·

σ' Ἐκείνη, πού μέ τήν εἴσοδό της στό Ναό ἄνοιξε τίς πόρτες τῆς ζωῆς καί μέ τήν Κοίμησή της ἔκλεισε τίς πύλες τοῦ θανάτου·

σ' Ἐκείνην, τήν ὁποία «οὐκ ἀνθρωπίνη γλῶττα, ούκ ἀγγέλων νοῦς ὑπερκόσμιος κατ' ἀξίαν εὐφημεῖσθαι δύναται» καί «δι' ἧς ἡμῖν δέδοται τήν δόξαν Κυρίου τηλαυγῶς κατοπτρίζεσθαι», κατά τόν Ἰωάννη τό Δαμασκηνό!

Στήν Παναγία, ἡ ὁποία «ἔλυσε τόν δεσμόν καί τήν λύπην καί τόν στεναγμόν τῆς καταδικασμένης Εὔας», κατά τόν ἱερό Χρυσόστομο·

«ἡ μέν γάρ Εὔα πρόφασις γεγένηται θανάτου τοῖς ἀνθρώποις, δι' ἧς εἰσῆλθεν θάνατος εἰς τόν κόσμον, ἡ δέ Μαρία πρόφασις ζωῆς, δι' ἧς ἐγεννήθη ἡμῖν ζωή», ὅπως χαρακτηριστικά ὡσαύτως τονίζει ὁ ἅγιος Ἐπιφάνιος Κύπρου.

Ὁ ἀοίδιμος καί σοφός Μητροπολίτης Κοζάνης Διονύσιος Ψαριανός ὑπογραμμίζει, μάλιστα, ὅτι «δέν νοεῖται καί δέν μπορεῖ νά σταθεῖ ἡ Ἐκκλησία χωρίς τήν Παναγία Μητέρα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος εἶναι ἡ Ἐκκλησία καί ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος. Ὅταν πεῖ κανείς τό 'Θεοτόκος' συμπεριλαμβάνει σ'αὐτό ὅλη τήν ἔννοια τῆς Ἐκκλησίας, γιατί διά τοῦ ὀνόματος τούτου καί στό πρόσωπο τῆς ἀειπαρθένου Μαρίας ἐκφράζεται ὅλο τό θεῖο μυστήριο τοῦ προσώπου τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ Πλατυτέρα, ζωγραφουμένη στό ἠμιθόλιο τῆς κόγχης τοῦ ἱεροῦ Βήματος μετά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, αὐτό ἀκριβῶς συμβολίζει, τήν Ἐκκλησία, δηλαδή, μετά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς τό μέσον αὐτῆς...Καί ἡ Ὁδηγήτρια εἶναι ἡ ἐπίγεια Ἐκκλησία, πού ὁδηγεῖ ὅλους τούς ἀνθρώπους νά τούς συνενώσει σέ Σῶμα Χριστοῦ.»

Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ἀποτελεῖ τή σύνοψη καί τήν ὁλοκλήρωση ὅλων τῶν προεικονίσεων, τῶν προφητειῶν καί τῶν προτυπώσεων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης!

Εἶναι ἡ Ἐδέμ ἡ νοητή, στήν ὁποία αὐτός ὁ Κύριος ἐνηυλίσθη.

Εἶναι ἡ ρίζα, ἀπό τήν ὁποία τό ἄνθος τοῦ Ἰεσσαί ἀνεβλάστησε καί τό γένος μας «δόξῃ καί τιμῇ» ἐστεφάνωσε.

Εἶναι ἡ στάμνος ἡ χρυσῆ, «ἡ τόν οὐράνιον ἄρτον ἐν γαστρί χωρήσασα, τόν εἰς βρῶσιν καί ρῶσιν τοῖς πιστοῖς διδόμενον» κατά τόν Ἅγιο Βασίλειο Σελευκείας.

Αὐτήν, ἡ βάτος προεζωγράφισε, οἱ θεόγραφες πλάκες προεχάραξαν, ἡ κιβωτός τοῦ νόμου προϊστόρησε, ἡ λυχνία καί ἡ τράπεζα καί ἡ ράβδος Ἀαρών ἡ βλαστήσασα, ἐμφανῶς προετύπωσαν.

Αὐτήν, ἡ κάμινος, μέ τό πῦρ τό δροσίζον, καί ἡ σκηνή τοῦ Ἀβραάμ καί ἡ κλῖμαξ τοῦ Ἰακώβ σαφῶς προεμήνυσαν. (Ἰω. Δαμασκηνός).

Ἡ Θεοτόκος, ὀνομασία τήν ὁποία ἀπέδωσε στήν ἁγία Παρθένο τό 431 ἡ Γ΄ ἐν Ἐφέσῳ Οίκουμενική Σύνοδος, «διά τό τόν Θεόν Λόγον σαρκωθῆναι καί ἐνανθρωπῆσαι καί ἐξ αὐτῆς τῆς συλλήψεως ἑνῶσαι ἑαυτῷ τόν ἐξ αὐτῆς ληφθέντα ναόν», «ὑπάρχει», ὅπως ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας, «ὁ ἁπάντων τῶν λόγων ἐπίλογος· πάσης τῆς Βίβλου, παλαιᾶς καί νέας, ἡ τελείωσις · στοιχεῖον πάντων γραμμάτων κρύφιον, τό Ἄλφα καί τό Ὠμεγα, ἡ ἀρχή καί τό τέλος, μετά τον Τόκον Της»(Κανών εἰς τήν Θεοτόκον, Παρασκευή ἑσπέρας).

Γιατί, ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου προέρχεται ἀπό τή θέλησή του καί τή συνεργασία του μέ τό Θεό. Σώζεται μόνο μέ τόν «Θεανθρώπινον συνεργισμόν», κατά τόν ἱερό Δαμασκηνό, καί μέ τή «συζωή» Θεοῦ καί ἀνθρώπου, σύμφωνα μέ τόν Νικόλαο Καβάσιλα.

Ἡ Παναγία, λοιπόν, μέ τή συγκατάθεσή της στήν πρόσκληση τοῦ Θεοῦ τή μέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ἐκφράζει τήν πρόθεση τοῦ ἀνθρώπου νά σωθεῖ καί ταυτόχρονα εἶναι ἡ ἁγνότερη προσφορά τῆς ἀνθρωπότητας στό Θεό Λόγο, γιά νά σαρκωθεῖ. Ἔγινε «ἡ χώρα τοῦ Ἀχωρήτου, ἡ ὁποία ἐχώρησε καί οὐκ ἐστενοχώρησε» Ἐκεῖνον, τόν ὁποῖον δέν χωροῦν τά μεγέθη τοῦ οὐρανοῦ. (Κανών 7ης Σεπτεμβρίου, ᾠδή στ΄)

Εἶναι ἐκείνη, πού μέ τήν ἐλεύθερη καί ἀβίαστη συμμετοχή της στό σχέδιο τῆς Θείας Οἰκονομίας κατέστησε τόν ἑαυτό της κλίμακα μεταξύ Θεοῦ καί ἀνθρώπου καί ἀπέβη τρανό παράδειγμα τῆς κατά Θεόν ζωῆς, αἰώνιο καί διαχρονικό πρότυπο βιοτῆς γιά κάθε ἄνθρωπο, Προστασία καί Σκέπη τοῦ Γένους τῶν Ἑλλήνων. 

Ἁδελφοί μου, 

Σέ ὅλες τίς κρίσιμες, ἀλλά καί μεγάλες στιγμές τοῦ Ἔθνους μας, ἀπό τή μεγαλειώδη νίκη στή ναυμαχία τῆς Σαλαμίνας μέχρι τό ἔπος τοῦ '40 ἡ σωτηρία καί ἡ δόξα συναρτήθηκε μέ τή θεία προστασία. 

Ἀπό τότε, μάλιστα, πού ὁ Σταυρός μέ τό «ἐν τούτῳ νίκα» τοῦ Μ.Κωνσταντίνου χάραξε στόν οὐρανό τήν αὐγή τοῦ βυζαντινοῦ Ἑλληνισμοῦ, πάντοτε ἕνας Ἔφιππος Ἅγιος ἤ ὁ λαμπρός Ἀρχάγγελος ὁδηγεῖ τίς τύχες τῆς Ρωμιοσύνης.

Μά πιό πολύ ἀπ' ὅλους εἶναι ἡ Παναγία, ἡ Ὑπέρμαχος Στρατηγός, πού, μέ τή βοήθειά της ἀμυνόμενος ὁ πιστός Λαός, τό 626 γκρέμισε τά στίφη τῶν Ἀβάρων ἀπό τά τείχη τῆς Βασιλεύουσας Πόλης, τό 862 καταπόντισε τά πλοῖα τῶν Σκυθῶν στόν Κεράτιο καί τό 673 καί τό 718 κατετρόπωσε τούς Ἄραβες. 

Εἶναι ἡ ἴδια, πού εὐλόγησε τόν ξεσηκωμό τοῦ 1821, τή μέρα τῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, καί ἐκείνη, πού πληγώθηκε πρώτη καί μάτωσε ἀπό τόν ἄνανδρο τορπιλισμό τῆς «Ἔλλης», το Δεκαπενταύγουστο τοῦ 1940, εἶναι ἡ Παναγία πού «τῶν χρυσοφόρων ὀρδῶν ἐστόρεσε τή δύναμη», καί κατεπτόησε «κείνους πού πράξαν τό κακό», πού ἀμφισβήτησαν τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ καί πίστεψαν στόν Ὑπεράνθρωπο ἄνθρωπο καί ὁδήγησε τό στρατό μας τή μέρα τῶν Εἰσοδίων της στήν εἴσοδο τῆς Κορυτσᾶς, τήν πρώτη συμμαχική νίκη τοῦ Πολέμου. 

Εἶναι ἡ ἴδια, πού καί σήμερα εὐλογεῖ καί σκέπει τίς τιμημένες καί δοξασμένες Ἔνοπλες Δυνάμεις τῆς Πατρίδος μας, εἶναι ἡ ἴδια στήν Ὁποία καταφεύγει καί σήμερα ὁ Λαός μας, ἀπό ποικοιλώνυμους βαρβάρους πολιορκημένος, ἀπό τά δεινά τῆς δεινῆς οἰκονομικῆς συγκυρίας καθημαγμένος, ἀπό τούς πάντες ἐξαπατημένος, ἁπό τήν ἀπελπισία ἐξουθενωμένος... 

Γι' αὐτόν τό Λαό, Παναγία μου, 

θά ξεθαρρέψω

νά σοῦ δεηθῶ γι' αὐτό πού κρύβω μυστικό:

καμιά παράκληση δέν ἔχω γιά τόν ἑαυτό μου·

γιά ὅλον ἐτοῦτον τό λαό μας θά σοῦ δεηθῶ,

πού ἀγρίεψε πιά ἀπ' τόν πόνο καί ἁπελπίστη,

ζητάει λιγάκι εἰρήνεψη, ν' ἀνασάνει.

Ἄλλοτε τοῦ τήν ἔδινες πλουσιοπαρόχως,

πικρό παράπονο τόχει, πού τόν ἀμέλησες.

Μάνα τους σέ λέγαν, καί μάνα τους στεκόσουν.

Δεῖξε τους πάλι τήν καρδιά σου, Εἰρηνοφόρα μου.

Στούς ταπεινούς, ἡ ταπεινή φανερώσου,

Περιστερά πάλι τοῦ Νῶε μαντατοφόρα,

στήριξε στή γαλήνη σου τούς φτωχούς ἀνθρώπους.

ΑΜΗΝ!

top
Has no content to show!